ÍNDICE 1.- INTRODUCIÓN OBXECTIVOS XERAIS...4. Programación de aula 0-1anos...5. Programación de aula 1-2 anos...13

Tamanho: px
Começar a partir da página:

Download "ÍNDICE 1.- INTRODUCIÓN OBXECTIVOS XERAIS...4. Programación de aula 0-1anos...5. Programación de aula 1-2 anos...13"

Transcrição

1 1 CURSO

2 ÍNDICE 1.- INTRODUCIÓN OBXECTIVOS XERAIS PROGRAMACIÓN ANUAL POR AULAS Programación de aula 0-1anos...5 Programación de aula 1-2 anos...13 Programación de aula 2-3 anos CRITERIOS METODOLÓXICOS ANEXOS: - Adaptación - Participación dos pais e nais na aula -.Realización da horta - Semana da Arte 2

3 I.- INTRODUCCIÓN Este curso que comeza, a Escola Infantil Municipal O BOSQUE conta con 8 unidades e cada unha delas terá dúas persoas o cargo dos nen@s. Estas unidades estarán repartidas do seguinte xeito: Aulas de 0-1 anos : 2 unidades Aula A Mestra: Rosa Rial Asistente Infantil: Araceli Rico Aula B Educadora: Pilar Souto Educadora: Milagros Villar Aulas de 1-2 anos: 3 unidades Aula A Educadora: Mar Noguera Educadora: Carmen Campos Aula B Mestra: Ana Porto Educadora: Mª Teresa Patiño Aula C Educadora: Sandra Santiso Educadora: Caremela Outeiro Aulas de 2 3 anos: 3 unidades Aula A Educadora: Susana Seoane Educadora: Eva García Aula B 3

4 Mestra: Rosa Lourido Asistente Infantil: Ana Rosa Santos Aula C Educadora: Mónica Gómez Educadora: Alba Freire Cada idade ten as súas características determinadas e cada nen@ o seu ritmo de aprendizaxe propio, tendo en conta todo isto expoñeremos a continuación a Programación Anual que a Escola levará a práctica durante o curso II.- OBXECTIVOS Identificar e expresar as súas necesidades básicas de saúde e benestar, de xogo e de relación e resolver autonomamente algunhas delas mediante estratexias e actividades básicas de coidado, alimentación e hixiene. Descubrir, coñecer e controlar progresivamente o seu propio corpo, os seus elementos básicos, as súas características, valorando as súas posibilidades e limitacións, para activar de forma cada vez máis autónoma nas actividades habituais. Relacionarse cos adultos e con outros nen@, percibindo e aceptando as diferentes emocións e sentimentos que se lle dirixen, expresando os seus e desenvolvendo actitudes de interese e axuda. Observar e explorar activamente o seu entorno inmediato e os elementos que o configuran e, coa axuda do adulto ir elaborando a súa percepción dese entorno, e atribuíndolle algunha significación. Regular paulatinamente o seu comportamento en propostas de xogo, de rutinas e outras actividades que lle presenta o adulto, gozando coas mesmas e empregándoas para dar cauce ós seus intereses, coñecementos, sentimentos e emocións. Coordinar a súa acción coa acción dos outros, descubrindo pouco a pouco que os demais teñen a súa propia identidade, as súas pertenzas e relacións, e aceptándoas. Comprendelas mensaxes, ordes que nos contextos habituais se lle dirixen, aprendendo progresivamente a regular o seu comportamento en función deles. Comunicarse cos demais empreñando a linguaxe oral e corporal para expresar os seus sentimentos, desexos e experiencias e para influír no técnicas e recursos máis básicos. Coñecer algunhas manifestacións culturais do seu entorno, amosando actitudes de respecto, interese e participación cara elas. 4

5 PROGRAMACION AULAS DE 0 a 1 ANOS INTRODUCCIÓN O longo do curso teremos na aula de bebés a 14 nenos e nenas repartidos en dúas clases, A e B. Na clase A teremos 8 bebés dos cales 2 teñen media xornada de tarde,quedando libres dúas prazas de mañá; e na clase B, temos a 6 bebés quedando libres dúas prazas, entre elas a praza de emerxencia. En ambas clases as idades dos bebés están comprendidas entre os 5 e os 9 meses de idade no mes de setembro. O desenrolo dos nenos e nenas, e particularmente dos bebés, non é lineal nin se produce cun ritmo idéntico. Así, a aplicación de actividades na escola debe ser flexible dependendo das necesidades e a evolución de cada neno e nena. O ritmo de desenrolo dos nenos e nenas é moi variable e podemos atoparnos tres meses de diferencia na adquisición de determinadas habilidades entre os neno e outro sen sospeita de ningún retraso, só porque seu ritmo madurativo é distinto. O primeiro obxectivo que debemos acadar, antes de comezar a realizar calquera outra actividade co bebé, é establecer un vínculo afectivo con el ou ela. Nestas idades, a nosa primordial tarefa é ter cubertas as necesidades básicas d@s nen@s, as cales son: hixiene, descanso e alimentación. En todo momento, as educadoras, dirixímonos ós nen@s con grandes doses de tenrura e cariño, para que se sintan seguros e queridos. As rutinas da clase son os momentos máis importantes posto que axudan a que o nen@, que aínda non ten noción do tempo, se poida anticipar o que vai suceder a continuación, e así se sinta máis seguro. Estas rutinas son: a hora da galleta, o xantar, a hora de saír ó patio, a hora da sesta, o xogo A distribución dos elementos da aula vai en función da idade d@s nen@s. É moi importante crear espazos amplos e libres para que os nen@s se poidan desprazar gateando ou camiñando, cando sexa o caso, sen tropezar con nada que os poida mancar. Así tamén se lles facilita a visibilidade tanto dos seus compañeiros e das educadoras coma dos xoguetes que haxa na aula. O longo do curso é fundamental manter cos pais un vínculo de comunicación activo mediante a Axenda e vía telefónica si é preciso. Así saberemos cada día o estado anímico d@ nen@, si descansou na casa, si lle doe algo, a qué hora lle toca o biberón e así as educadoras poderemos 5

6 atender individualmente a cada nen@ en base ás súas necesidades e características. Así mesmo, tamén se intentarán crear situacións de aprendizaxe que favorezan o desenrolo d@ nen@ e que lle axuden a adquirir seguridade persoal, tanto a nivel psicomotor e lingüístico coma desde o punto de vista psicolóxico. PROGRAMACIÓN Os obxectivos e contidos que guiarán a nosa proposta de traballos son os seguintes: AREA: COÑECEMENTO DE SÍ MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL OBXECTIVOS Introducirse no coñecemento da propia identidade. Iniciar a observación, o recoñecemento e os movementos das mans e os pes. Identificar e sinalar as partes do corpo: mans, pes, cabeza, boca e ollos. Utilizar as experiencias sensoriais para iniciarse na toma de conciencia do propio corpo e no coñecemento de sí mesmo. Descubrir e experimentar as propias posibilidades sensoriais: táctiles, gustativas, olfactivas... Expresar emocións e sentimentos de ledicia e tristura e sorpresa. Recoñecer e reaccionar ante as expresións de ledicia e tristura dos outros. Descubrir e experimentar coas propias posibilidades manipulativas. Mobilizar e activar a boca e a lingua para a emisión de sons. Descubrir e utilizar as propias posibilidades motrices, sensitivas e expresivas, adecuándoas ás diversas actividades da súa vida cotiá. Desenrolar as habilidades motrices de: reptación, gateo, poñerse de pe, dar os primeiros pasos con apoio e comezar a camiñar. Desenrolar a coordinación óculo-manual e as habilidades motrices de carácter fino para a exploración e manipulación de obxectos durante o xogo. Desenrolar mecanismos de adaptación a situacións novas. Progresar no desenrolo emocional adaptándose a situacións e actividades novas, demandando axuda, diminuíndo o temor aos descoñecidos, controlando a ansiedade de separación, sentindo placer polos novos logros... Adaptarse de xeito progresivo aos hábitos relacionados coa alimentación, o descanso e hixiene. 6

7 CONTIDOS Bloque 1- O corpo. Segmentos corporais: mans, pes, cabeza, boca e ollos. Utilización das mans e os pes para explorar o propio corpo: a cabeza, o rostro, a boca... Experimentación e percepción de sensacións táctiles, olfactivas, gustativas, visuais e auditivas. Mobilización e exercitación dos órganos activos da fonación. Coordinación óculo-manual e habilidades motrices de carácter fino. Planificación progresiva da propia acción desprazándose para obter obxectos. Iniciación na toma de conciencia do propio corpo e no coñecemento de sí mesmo: a propia imaxe reflectida ou en fotografías. Coordinación e afianzamento progresivo das habilidades motrices para a reptación, o gateo, poñerse de pe e dar os primeiros pasos con axuda. Bloque 2- A identidade, a autonomía e as emocións. Manifestación e expresión progresiva de emocións, sentimentos e estados de ánimo:enfado, ledicia, tristura e sorpresa. Reacción ante as emocións dos outros. Posibilidades motrices: volteo, reptación, gateo, manterse de pe con apoio... Coordinación e afianzamento progresivo das súas posibilidades motrices para manterse en pe e dar os primeiros pasos con axuda. Adaptación a situacións de aprendizaxe novas. Bloque 3- O coidado persoal. Adaptación progresiva aos hábitos relacionados co vestido. Colaboración activa ao vestilo e desvestilo. Aceptación das rutinas establecidas para a alimentación e o descanso. Planificación progresiva nos hábitos relacionados coa hixiene. Útiles e rutinas de aseo. Establecemento progresivo de hábitos relacionados coa alimentación. Participación activa na alimentación aceptando a introdución de novos alimentos. Participación na propia alimentación levando o biberón á boca e aceptando a toma de alimentos con culler. 7

8 AREA: COÑECEMENTO DO CONTORNO. OBXECTIVOS Experimentar as dimensións dos obxectos a través da manipulación. Experimentar e descubrir tamaños a través da percepción sensorial. Utilizar as propias posibilidades sensoriais para observar e explorar as cores. Observar os espazos e materiais da aula. Familiarizar ao neno e nena coa actividade, a vida cotiá da aula, os outros nenos e nenas e a docente que o atende. Identificar aos familiares cos que convive. Relacionarse e establecer vínculos afectivos coas persoas do seu contorno: pais e docentes. Gozar coa realización de actividades ao aire libre. Observar e familiarizarse con elementos e fenómenos do entorno natural inmediato: frío, chuvia, neve, vento... Desenrolar actitudes de curiosidade explorando e experimentando sensorialmente con elementos e obxectos do medio natural propios das épocas outonal e primaveral. Resolver dificultades desenrolando habilidades para orientarse no espazo. CONTIDOS Bloque 1- O medio físico. Tamaños: grande, pequeno. Cor: descubrimento sensorial de cores. Formas: descubrimento sensorial de formas. Orientación espacial: resolución de dificultades desprazándose no espazo. Bloque 2- Achegamento á natureza. Fenómenos y elementos do contorno natural inmediato: frío, chuvia, neve, vento, flores, sol, calor... Observación e exploración de elementos que compoñen o entorno natural: árbore, pedra, area, sol, nubes... Observación e experimentación con elementos naturais do contorno: plantas, flores, auga, area, pedras, froitas... 8

9 Bloque 3- Cultura e vida en sociedade. Adaptación e participación nas rutinas e actividades cotiás. Utilización das situacións de xogo como elemento de socialización. Exploración e experimentación das propiedades dos obxectos durante o xogo. Recoñecemento e exploración de alimentos e obxectos que utiliza durante as rutinas. Identificación dos familiares cos que convive e se relaciona afectivamente. Potenciación das relacións persoais de convivencia reforzando os contactos afectivos entre os compañeiros. Días especiais: Día da Paz, Día do Pai e Día da Nai. AREA: LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN OBXECTIVOS Emitir sons variando o volume e o ton, con diferentes intencións: gorgeos, runruneos e vocalizacións espontáneas. Estimular a comunicación e a expresión a través da produción de sons acompañados de movementos e xestos. Aumentar a linguaxe verbal comprensiva coñecendo o vocabulario básico relacionado coa alimentación. Desenrolar a capacidade de expresión oral con intención comunicativa. Comprender as mensaxes que lle comunica o adulto, a partir do ton de voz, a expresión facial e os xestos,aprendendo progresivamente a regular o seu comportamento en función de eles. Observar e explorar imaxes e soportes de texto. Gozar coa narración de contos. Aumentar progresivamente o tempo de atención concentrada ante a narración e exploración dun conto. Manifestar e comunicar necesidades básicas a través de xestos e movementos corporais. Dominar progresivamente a coordinación corporal para explorar e reproducir as accións dos obxectos do entorno inmediato. Participar en xogos de imitación de xestos e movementos corporais. Descubrir e utilizar as propias posibilidades sensoriais con distintos materiais. Experimentar a exploración e manipulación de materiais para a expresión plástica. Iniciarse na expresión por medio do garabateo. Experimentar as propias posibilidades motrices de carácter fino para explorar materiais reutilizabeis. Iniciarse no recoñecemento e imitación de sons onomatopeicos de animais. 9

10 Participar na interpretación de cancións sobre animais. Desenrolar a capacidade de expresión musical a través da reprodución de sons que escoitan. Discriminar e localizar sons. Reaccionar as modulacións de voz e á música. Responder a cancións e melodías mediante movementos corporais. CONTIDOS Bloque 1- Comunicación xestual e oral. Xogos vocais: gorgeos, runruneos e vocalizacións espontáneas. Vocalización de sílabas. Emisión de cadeas de sons consoante-vocal. Sílabas repetitivas, combinación de dúas sílabas distintas. Pronunciación das primeiras palabras. Grafomotricidade: garabateo con ceras, con témperas... Resposta á chamada do adulto xirando a cabeza e emitindo sons. Comprensión do vocabulario básico relacionado coa alimentación. Comprensión das intencións comunicativas do adulto a partir do tono de voz, a expresión facial e os xestos. Manifestación corporal de necesidades básicas: fame, sono, benestar, hixiene... Esforzo por comunicar as súas necesidades a través de xestos e movementos corporais. Imitación de accións e movementos corporais sinxelos. Bloque 2- Expresión plástica e musical. Experimentación coas sensacións que producen materiais brandos, duros, rugosos, lisos, suaves, ásperos, ríxidos, flexibles, pesados e lixeiros.. Manipulación activa de materiais e obxectos e a súa utilización para a expresión plástica: pintura de dedos, xelatinas espumas... Experimentación con materiais reutilizables do contorno inmediato: plástico, cartón, madeira... Curiosidade por experimentar sensacións táctiles con distintos materiais para a expresión plástica. Sons cotiás, musicais e humanos. Ritmos, cancións e melodías. Realización de movementos corporais imitados e espontáneos como resposta a cancións e melodías. Audicións de música clásica. Observación, recoñecemento e reprodución de onomatopeas sinxelas de animais: cans, gatos, parrulos, vacas, cabalos... 10

11 Bloque 3- Representación escrita e dramática. Observación de imaxes e ilustracións mentras o adulto narra un conto. Exploración de contos de diferentes materiais, de láminas, revistas... ACTIVIDADES 0-1 As actividades desenvólvense o longo do curso en tres trimestres: PRIMEIRO TRIMESTRE: A adaptación é o momento máis delicado do curso. As educadoras intentaremos crear un ambiente tranquilo cheo de propostas que os relaxe e lles de seguridade. Ver Anexo. Actividades propostas: - Empezamos a completar o noso libro O meu primeiro ano. Esta actividade realizarémola conxuntamente coas familias dos bebés o longo de todo o curso, e mediante fotografías e comentarios iremos cubrindo todo o libro contando como foron as primeiras experiencias dos bebés tanto na casa como na escola. - Cambio de cueiro: actividade chea de afectividade. - Establecer rutinas diarias: a hora do descanso, da galleta, da comida. - Observación directa de distintos materiais que se moven e producen música: móbiles, tente só - Escoitar música relaxante. - Actividades en mantas e ximnasios. - Observarse no espello. - Actividades psicomotoras para adquirir maior tonicidade nos músculos do pescozo, das costas e das pernas. - Celebrar o Magosto e facer a manualidade. - Escoitar cancións: panxoliñas - Confeccionar regalo de Nadal. - Participar no festival de Nadal. - Cesto dos tesouros: contén obxectos da vida cotiá con distintas texturas, formas, volumes, cores, consistencias, pesos, sons... que iremos cambiando en función dos intereses do momento. - Masaxes: utilizarémolos como técnica para o desenvolvemento sensorial e interrelación afectiva. A súa duración será breve e crearemos un ambiente cómodo e agradable para que o bebé estea relaxado e disfrute da experiencia. SEGUNDO TRIMESTRE: Neste trimestre xa está esquecido o período de adaptación e xa son tres meses máis maiores, o cal nestas idades implica un maior abanico de capacidades, habilidades, actitudes e actividades que se poden levar a cabo. 11

12 Os teñen agora unhas idades comprendidas entre os 8 e os 12 meses, e comezaremos a celebrar xa os primeiros cumpleanos. Actividades propostas: - Expresarnos co noso corpo. - Continuamos cubrindo o libro O meu Primeiro Ano - Escoitamos música clásica, popular galega, cancións infantís - Xogar con distintos materiais: correpasillos, de arrastre, - Facer desprazamentos: gatear, arrastre, camiñar - Experimentar con globos. - Empezar a saír o patio exterior. - Observarse no espello. - Mirar contos. - Escoitar os contos que nos contan as educadoras. - Ampliamos o noso vocabulario. - Disfrazarse no Entroido. - Festas de cumpreanos. - Facer o regalo para papá. - Recibir a primavera con distintas actividades: observar cambios da paisaxe, ulimos flores - Celebramos o Día da Paz (30 de Xaneiro). - Celebraremos o Mes da Música durante o mes de Marzo. Cada semana do mes estará adicada a un estilo de música, e intentaremos que familiares dos nenos e nenas que dominen algún deles nos veñan dar un pequeniño concerto á escola. - Seguiremos experimentando co Cesto dos tesouros. - Realizaremos unha experiencia por mes: fariña, xelatina... TERCEIRO TRIMESTRE: Xa estamos no último trimestre do curso! Agora xa son nen@s maiores, posto que todos rematan o trimestre co ano cumprido. As idades dos nen@s van desde os 12 meses ata os 16, así podémonos propoñer moitas máis actividades. Actividades propostas: - Disfrutar con actividades o aire libre. - Realizar o regalo da nai. - Xogos con bonecas, coches, talleres, cociñas - Vemos vídeos de debuxos animados. - Observamos e manipulamos instrumentos musicais. - Garabateamos con distintas pinturas. - Ampliamos o noso vocabulario. - Coñecemos distintos animais. 12

13 - Ollamos contos. - Realizamos manualidade de Fin de Curso. - Celebramos as Festas de Cumpreanos. - Celebramos a Semana do Libro.( Abril): Cada neno e nena traerán da súa casa un libro de contos, e durante unha semana contarémolos na clase e o Día do Libro celebraremos no patio da escola un mercadillo no que compartiremos con todos os nenos e nenas da escola os nosos contos. - Semanas da Arte: O longo de dúas semanas dedicaremos a ser artistas, coñecendo, dentro das nosas posibilidades, a obra dalgún artista importante. - Sesións de Portas Abertas: solicitaremos a participación dos pais e nais nunha sesión dentro da aula, para que poidan observar, axudar e compartir cos seus fill@s un día dentro da Escola. - Continuaremos cubrindo o libro O meu primeiro ano. - Continuaremos experimentando co Cesto dos Tesouros. - Realizaremos coa colaboración das familia A Caixa das Texturas. Na primeira quincena de maio mandaremos para cada casa dos cativos unha lámina na que lle irá especificada a textura que lle teñen que pegar. O longo do mes de xuño, cada neno e nena levarán para a casa a caixa rematada para que a poidan ver e manipular. - Realizamos unha experiencia por mes: auga, xabón... - Celebraremos o Cacho. PROGRAMACION AULAS DE 1 A 2 ANOS INTRODUCIÓN: Antes de poñernos a programar, deberiamos facernos unha pregunta fundamental : a que nen@s vai dirixida esta programación?, pois a idade dos nen@s é fundamental á hora de plantexarnos facer unha serie de actividades con eles, xa que as súas características psicoevolutivas marcarán a nosa liña de traballo ao longo de todo o curso e axudarannos a axustar a metodoloxía de forma axeitada, potenciando ó máximo ás capacidades do nen@ en cada momento. Un aspecto tamén moi importante a destacar e que non debemos esquecer é a individualidade de cada nen@, pois cada un ten un ritmo de maduración distinto e aínda que certos cambios tenden a producirse a determinada idade, poden producirse variacións dentro do que se considera normalidade. Ó longo deste curso traballaremos con nen@s de 1 a 2 anos, e nesta idade danse dous logros moi importantes: 13

14 Aprenden a andar. Aprenden a usala linguaxe para comunicarse. Aínda que a estas idades desenrolan tal cantidade de habilidades ao mesmo tempo, é normal observar que se inclinen máis por unhas que por outras, vendo avances nunhas e pequenas demoras noutras. Pero aínda que os logros mencionados con anterioridade sexan os máis característicos, tamén se producen outros igual de importantes e os que temos que ter en conta á hora de planificar calquera tipo de actividade: Aspectos motores: 1.-Van incorporando habilidades que lles permitirán a execución de movementos cada vez máis complexos. 2.-Conseguirán unha maior coordinación das partes do seu corpo. 3.-A autonomía experimenta un gran progreso, e sempre que llo permitamos queren comer solos, colaborar ao vestirse 4.-Utilizan as mans con gran independencia: sostén varios xoguetes, pasan páxinas, garabatean Apectos cognitivos: 1.- A exploración a través do movemento é un dos seus maiores praceres. 2.- No primeiro semestre presentan unha conduta totalmente intencionada e no segundo xa comezan a desenrolar a función simbólica. 3.- Aumentará o seu tempo de atención e interesaranse por investigar de forma minuciosa. Aspectos da linguaxe: 1.-Apareceran as primeiras palabras recoñecibles, que se referirán a persoas ou obxectos. 2.- A comprensión progresa rapidamente e demostran que entenden moitas palabras. 3.-A imitación convertese no instrumento básico da súa aprendizaxe lingüística, aínda que repetiran as palabras á súa maneira. Aspectos afectivos-sociales: 1.- O gran desenrolo das súas capacidades psicomotrices permitiranlle tomar parte máis activa no mundo social que os rodea. 2.-No seu afán pola búsqueda da identidade propia comeza a etapa da negación coa finalidade de diferenciarse dos demais, aparecendo as pataletas e as condutas rebeldes. 3.- Xogan sós moito tempo, aínda que comezan a interrelacionarse cos demais. Resístense a compartir. 14

15 4.- Non lle gustan os cambios, e as rutinas diarias e o orden dánlle seguridade e confianza. Así pois, non deixaremos de vista estas liñas xerais de desenvolvemento no nen@ de 1 a 2 anos, xa que nos serán de gran axuda á hora de planificar a nosa programación. PROGRAMACIÓN No mes de setembro comezaremos o noso traballo nas clases de 1 a 2 con 39 nen@s repartidos en tres clases de 13 cada unha: Grupo A: neste grupo estarán os nen@s máis pequenos, os que naceron no segundo semestre do ano, polo que algúns deles, no mes de setembro no que empezámolo curso aínda non cumpriron o seu primeiro ano, polo tanto é moi posible que esta programación non estea adaptada o momento evolutivo no que se atopan. Tendo isto presente guiarémonos pola realizada o curso pasado en 0 a 1 no terceiro trimestre adaptándoa as súas características individuais. Grupos B e C: nestes dous grupos xa están os nen@s que celebran o seu segundo aniversario no primeiro semestre do ano. Encontrarémonos cos que xa estiveron o curso pasado, ós que xa coñecemos e polo tanto sabemos en que momento evolutivo se atopan e con nen@s novos nos que este é o seu primeiro contacto coa escola e polo tanto debemos de aproveitar o período de adaptación para intentar facer unha pequena avaliación e así poder adaptar a nosa proposta de traballo ás circunstancias individuais. Cada educadora na súa clase organizará o traballo en función das características individuais dos seus nen@s, xa que en estas idades alcanzan habilidades moi rapidamente. Polo tanto a programación anual é unha maneira de organizarnos, aínda que a levaremos á práctica de maneira moi flexible e podendo facer os cambios que consideremos oportunos dentro de cada clase. Centraremos a nosa programación en acadar un obxectivo fundamental e prioritario a calquera outro: SATISFACER AS NECESIDADES BÁSICAS DE ALIMENTACIÓN, HIXIENE, DESCANSO, ACTIVIDADE E AFECTIVIDADE. Intentaremos conseguilo aproveitando todos aqueles momentos que forman parte da vida cotiá converténdoos en situacións educativas proveitosas, intentando adicarlle atención a nivel individual a cada nen@ e a través deles traballar de maneira global todo un mundo de sensacións. Dende primeiro de curso a nosa proposta de traballo estará baseada nuns obxectivos e nuns contidos que guiarán o noso traballo diario: 15

16 OBXECTIVOS: IDENTIDADE E AUTONOMIA PERSOAL: Descubrir e empregar as propias posibilidades motrices, sensitivas e expresivas, axeitadas ás diversas actuacións que emprende na súa vida cotiá. Adquirir a coordinación e o control dinámico xeral do propio corpo para a execución de tarefas da vida cotiá e de actividades de xogo, así como a expresión de sentimentos e emocións. Ter unha imaxe real e positiva de sí mesm@, identificando as súas características e cualidades persoais. Identificar os propios sentimentos, emocións e necesidades, e comunicarllos ós demais, así como identificar e respectar os dos outros. Ter unha actitude de respecto cara as características e cualidades das outras persoas e comezar a valoralas, sen actitudes de discriminación en relación co sexo ou con calquera outro rasgo diferenciador. COÑECEMENTO DO CONTORNO: Participar nos diversos grupos cos que se relaciona no transcurso das distintas actividades, tomando en consideración ós demais. Coñecer as normas e modos de comportamento social dos grupos dos que forma parte para establecer vínculos fluídos e equilibrados de relación interpersoal e identificar a diversidade de relacións que mantén cos demais. Amosar interese e curiosidade cara a comprensión do medio físico e social, formulando preguntas, interpretacións, e opinións propias sobre algúns acontecementos que nel se producen, desenvolvendo a súa espontaneidade e orixinalidade. Coñecer e participar en festas, tradicións e costumes do seu entorno, disfrutando e valorándoas como manifestacións culturais. LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN. Comprender as intencións e mensaxes orais que lle comunican outros nen@s e adultos, valorando a linguaxe oral como medio de relación cos demais. Empregar as diversas formas de representación e expresión para evocar situacións, accións, desexos e sentimentos, sexan de tipo real ou imaxinario. Ler, interpretar e reproducir imaxes coma unha forma de comunicación e disfrute, descubrindo e identificando os elementos básicos da súa linguaxe. Empregar técnicas e recursos básicos de representación e expresión, para aumentar as súas posibilidades comunicativas.. 16

17 Empregar a un nivel axustado as posibilidades da forma de representación matemática para describir algúns obxetos e situacións do entorno, as súas características e propiedades e algunhas accións que poden realizarse sobre eles, prestando atención ó proceso e ós resultados. CONTIDOS: COÑECEMENTO DE SÍ MESMO E AUTONOMIA PERSOAL: Bloque 1: O corpo. Descubrimento e control global e segmentario do corpo. Identificación das partes máis segmentarias:mans, pes,cabeza Estimulación dos sentidos como fonte de sensacións: ulindo, probando, escoitando Adquisición progresiva do control de movementos e do equilibrio estático e dinámico. Movementos e posturas do corpo: gatear, arrastrarse, agacharse, subir, baixar, camiñar Exploración das posibilidades motrices. Progresivo control do ton, equilibrio e das emocións. Bloque 2 : A identidade, a autoestima e as emocións. Identificación do propio nome co grupo familiar ó que pertence. identificación dos propios xestos. Manifestación das emocións propias e identificación das dos demais: choro, risa, dor Toma de conciencia progresiva do propio sexo. Control progresivo de sentimentos e emocións. Expresión de necesidades, emocións, intereses, preferencias Actitude de espera e paciencia na procura de atención Control de impulsos ante as frustracións. Bloque 3 : O coidado persoal. Iniciativa na realización das tarefas relacionas coas rutinas diarias. Adquisición progresiva de hábitos relacionados coa comida, hixiene, vestido, descanso, colaborando e gozando. Manifestación progresiva das necesidades básicas. Regulación progresiva dos ritmos do sono, vixilia, actividade e descanso, acción e relaxación. Recoñecemento das propias pertenzas e colaboración progresiva no vestido e aseo. Gusto polo aspecto persoal limpo e coidado. Petición de axuda en situacións que así o requiran. 17

18 COÑECEMENTO DO CONTORNO: Bloque 1 : o medio físico. Exploración dos obxectos e materiais a través dos sentidos, identificando algunhas das súas propiedades coa axuda do adulto. Observación e experimentación de diferentes accións sobre os obxectos ou materiais. Respecto e coidado polos espazos. Manipulación e xogo con materiais comúns:area, azucre, sal. Adaptación progresiva á vida da escola cos seus iguais e co adulto. Actitude favorable á hora de compartir obxectos, xoguetes, materiais colexio e as súas dependencias: clase, baño, comedor Contribución a espazos limpos e ordenados. Bloque 2 : achegamento á natureza. Identificación de algúns animais,plantas e elementos naturais. Observación da natureza nos cambios de estación. Gozar coas actividades ó aire libre. Observación das plantas e animais do contorno. Interese e respecto polo coidado do contorno. Identificación dos fenómenos naturais: chove, fai frio, quenta o sol Observación do ciclo vital das plantas. Bloque 3 : cultura e vida en sociedade. Recoñecemento de sí mesmo e da súa familia. Aceptación das normas que rexen os grupos escolar e familiar. Coñecemento e participación en costumes, tradicións e festas propias da cultura galega. interese polos acontecementos que suceden ó seu arredor. Adquisición progresiva de habilidades sociais: saudar, despedirse, dalas grazas Gozar da celebración de acontecementos relevantes: magosto,nadal, entroido. LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN. Bloque 1 : comunicación xestual e oral. Recoñecer e utilizalas posibilidades do corpo para comunicarse. Utilización progresiva do xesto e a lingua oral para comunicarse, expresar necesidades e desexos. Exploración das posibilidades sonoras da voz, do propio corpo, dos obxectos cotiás e dos instrumentos musicais. Discriminación de sons. 18

19 Adquisición progresiva da pronunciación. Iniciación na utilización adecuada dalgunha norma como saudar, despedirse Comprensión de poemas, cancións, poesías Utilización de xestos e movementos corporais imitando ó adulto. Bloque 2 : expresión plástica e musical Utilización dos materiais e técnicas de expresión plástica dentro das súas posibilidades. Observación, manipulación de obxectos e materiais de colores primarios: vermello,amarelo e azul. Identificación progresiva. Actividades de coidado do material. Gozo coas producións plásticas. Identificación de ruído e silencio. Participación en danzas sinxelas. Interese por escoitar diferentes tipos de música. Desexo por explorar posibilidades sonoras do propio corpo,dos obxetos e instrumentos musicais. Bloque 3 : Representación escrita e dramática Interese e gozo pola manipulación de libros, fotos, murais Control do corpo: actividade, movemento,relaxación Interese polas producións propias: garabateo, estampado, rachado, enrugado. Posibilidades expresivas do corpo para expresar e comunicar sentimentos, emocións, necesidades Utilización da danza como medio de expresión. ACTIVIDADES: Durante todo este curso as actividades que levemos a cabo na aula estarán sendo observadas pola nosa mascota Lola, unha ovellina moi cariñosa que nos acompañará ó longo de todo o curso en todas as rutinas diarias e que se fará moi amiga de todos os nen@s e que no 2º e 3º trimestre do curso os acompañará ás súas casas para pasar unha fin de semana con eles. Durante o curso iremos realizando entre as profes e os papás O libro de Lola no que recolleremos algunhas das actividades realizadas e as visitas ás casas dos nen@s. Este curso imos estruturar a nosa proposta de traballo baseándonos en centros de interese e en experiencias polo que o esquema de traballo anual quedará da seguinte forma: 19

20 PRIMEIRO TRIMESTRE: SETEMBRO: Período de adptación. Ver anexo Coñecemos a Lola. OUTUBRO / NOVEMBRO: Lola chega á escola no outono: Plantamos unha árbore para logo poder transplantala no mes de maio. Experiencia en outubro coa fariña de millo, trigo e carozos. Experiencia en novembro cos froitos do outono. A chegada do outono e os cambios que se reflictan no noso contorno. Magosto Celebramos a vendima. DECEMBRO: Lola fai a carta dos Reis en Nadal: Festexamos a chegada do Nadal. Experiencias con nata e chocolate. Festival. SEGUNDO TRIMESTRE: XANEIRO: Lola abrígase: Chegada do inverno. Lola empeza a ir as casas dos nen@s. Día da Paz. Experiencia con xelatina e xelatina con froitas. Plantamos framboesas e coidamos o horto dos amorodos. Introducimos a cor vermella. FEBREIRO: Lola festexa o entroido cos seus amigos os animais: Disfrazámonos e facemos o noso propio disfraz. Celebrámolo entroido cunha festa de disfraces. Mascotas na escola. Experiencia facendo pan e rosquillas. 20

21 MARZO: Descubrimos a música con Lola: Celebramos o mes da música. Experiencia con alimentos doces e salgados. Día do pai. TERCEIRO TRIMESTRE: ABRIL: Lola coñece ás nosas familias: Xornadas de portas abertas. Pascua. Día do libro. Experiencia con pasta cocida e crua. Introducimos a cor amarela. MAIO: Ulimos as flores con Lola: Celebramos a chegada da primavera. Imos de excursión ó Pazo da Peregrina. Día da nai. Celebramos a Arte ( últimos 15 días de maio ). Experiencia coa pintura. XUÑO: Imos á praia con Lola e coñecemos o noso corpo: Celebramos a chegada das vacacións. Coñecemos o noso corpo. Celebramos o día de San Xoán facendo o cacho. Experiencia con zume de froitas e xeados. O libro de Lola viaxa ás casas. Despois de facer este esquema das actividades que realizaremos ó longo de todo o curso enumeraremos algunhas a modo de exemplo dividíndoas por trimestres: 21

22 PRIMEIRO TRIMESTRE: SETEMBRO: O mes de setembro dedicarémolo por completo ó PERÍODO DE ADAPTACIÓN ( ver anexo ). Ó longo deste mes os nen@s que veñen por primeira vez á escola irán incorporándose pouco a pouco as rutinas diarias e aproveitaremos para ir observando o seu comportamento e así facer unha avaliación inicial. Presentarémoslle á nosa mascota Lola e faremos unha manualidade de Benvida. OUTUBRO/ NOVEMBRO: O centro de interese que propoñemos para estes dous meses é LOLA CHEGA Á ESCOLA NO OUTONO. Este centro de interese será unha continuación do período de Adaptación no que pretendemos coñecer as dependencias da escola, os seus distintos espazos, persoal, materiais e tamén observar como a chegada do outono cambia as nosas paisaxes. Algunhas das actividades que realizaremos son as seguintes: Intentaremos ir establecendo unha serie de rutinas diarias que nos axudarán a tomar conciencia do tempo e do espazo. identificamos a nosa percha onde estarán colgadas as nosas cousas. Cantamos e escoitamos música. Escoitamos sons e imitámolos. Escoitamos e cantamos a canción da nosa mascota. Xogamos cos instrumentos musicais. As profes cóntannos contos e aprendemos a velos nós soliños. Vemos libros, murais, fotos Xogamos coas pezas de construción. Pintamos coas nosas mans. Xogamos cos coches. Xogamos cos cacharros na cociña. Xogamos con pompas de xabón. Imos aprendendo a ir facendo un tren para ir ó patio, ó comedor Ambientamos a clase para a chegada do outono. Conversamos sobre o outono e vemos murais, fotografías típicos desta estación. Traemos á clase froitos típicos destas datas: millo, castañas, cabazas, noces, uvas Faremos a vendima: recolleremos as uvas, votarémolas na piscina, pisarémolas e despois probaremos o seu zume. Traemos á clase moitas follas para xogar con elas e comprobando a que cheiran, como é a súa textura, o ruído que fan ó pisalas, tiralas polo aire Participamos na festa do Magosto. Elaboramos algunha receita de cociña para degustala ese día entre todos. 22

23 Experimentamos con fariña de millo, trigo e carozos e tamén probamos froitos do outono. Plantamos unha árbore para ver como vai medrando ó longo do curso e despois no mes de maio transplantámola. Faremos algunha manualidade relacionada co outono. DECEMBRO: Preparamos e ambientamos a clase para ir recibindo as festas do Nadal e o centro de interese que imos a tratar neste mes titulámolo LOLA FAI A CARTA DOS REIS EN NADAL. Algunha das actividades que levaremos a cabo durante este mes serán: Celebramos a chegada das festas do Nadal ambientando a clase. Falamos sobre a chegada de Papá Noel e dos Reis Magos. Vestímonos co gorro de Papá Noel e poñemos unha árbore de Nadal. Saímos á entrada da escola todos xuntos para ver o bonita que está co Papá Noel xigante, a árbore, o Belén Probamos doces típicos destas datas: turrón duro e brando, mazapáns, polvoróns, uvas, figos Escoltamos panxoliñas e acompañámolas coas pandeiretas. Facemos unha manualidade para celebralo Nadal. Asistimos ó Festival de Nadal. Preparamos a carta para darlle ós Paxes Reais. Manipulamos xoguetes que temos na clase e construímos algún caseiro que sexa sinxelo. Insistimos no hábito de recoller os xoguetes despois de rematar de xogar e no valor de compartir e coidalos. Manipulamos catálogos de xoguetes. Imos a ver como van as nosas árbores e se non chove regámolas e imos observando como medran. Experimentamos con nata e chocolate. SEGUNDO TRIMESTRE: XANEIRO: Recibimos a chegada da estación do inverno e titulamos o centro de interese deste mes LOLA ABRÍGASE.Ó longo deste mes levaremos a cabo actividades como: Falamos sobre o tema e mostramos ós nen@s fotos, murais, libros onde se aprecie o contorno con características propias desta estación. Vestímonos con roupas que nos abriguen: gorros, bufandas, luvas e conversamos sobre o ben que estamos cando temos frío e nos tapamos con elas. Saímos a fora con paraugas cando choiva. Conversamos sobre os cambios que conleva a chegada desta estación. 23

24 Ímos ó video e vemos algunha película que transcorra na estación do inverno e observamos toda a paisaxe. Traemos á clase caracois e poñémolos a comer en follas de col. Presentamos a modo de xogo a cor vermella. Enchemos botellas de auga con témpera vermella. Investigamos ca mancha de cor vermella nun papel moi grande. Empezamos a levar a Lola á casa e decímoslle a papá e a mamá que saquen algunha foto para logo facer O libro de Lola. Celebramos o Día da Paz e facemos unha manualidade para levar ese día. Experimentamos con xelatina e xelatina con froitas. Facemos ximnasia levantando os brazos arriba, agachándonos no chan,abrindo as pernas, pechándoas,damos saltiños pequenos Plantamos framboesas e coidamos o noso horto de amorodos. FEBREIRO: Coa chegada do mes de febreiro celebramos a festa do entroido e neste mes tamén imos a tratar o tema dos animais polo que o centro de interese deste mes será LOLA FESTEXA O ENTROIDO COS SEUS AMIGOS OS ANIMAIS e as actividades que realizaremos serán: Preparamos a clase cun ambiente de festa para recibilo entroido: serpentinas, caretas, globos Disfrazámonos coas roupas que temos na clase. Deixamos que as profes nos maquillen e nos vistan con disfraces. Mirámonos no espello o guapos que estamos. Pintamos e decoramos antefaces e caretas. Facemos o noso propio disfraz. Imos a merenda do entroido cos nosos papás todos disfrazados. Probamos doces típicos destas datas:orellas,filloas Buscamos obxectos de cor vermella pola clase. Pintamos de vermello, pegamos gomets desta cor,papeliños pintamos unha caixa de cor vermella e buscamos cousas desta cor e metémolas dentro. Falamos dos animais máis coñecidos e das súas características. Pedímoslles ás familias para que nos traian algunha mascota á clase e todos poidamos vela. Movémonos pola clase como animais e imitamos a sua onomatopeia. Recoñecemos distintos animais en fotos, láminas.libros Facemos murais de algún animal utilizando as distintas técnicas. Cantamos cancións de animais. Imos ó video e vemos películas onde saian animais. Distinguimos entre animais salvaxes e domésticos. Pedímoslles ós papás que nos traian fotos de animais e facemos un pequeno libro con elas. Comparamos o noso corpo cos dos animais. Experimentamos facendo pan e rosquillas. 24

25 MARZO: O mes de marzo imos adicalo á música polo que o centro de interés deste mes será DESCUBRIMOS A MÚSICA CON LOLA e en relación con este tema realizaremos as seguintes actividades: Traballaremos con distintos tipos de música. Escoitaremos temas musicais e cancións dos estilos escollidos. Traeremos á clase instrumentos musicais de verdade para poder tocalos e ver como soan. Xogamos cos instrumentos que temos na clase. Facemos música con tubos cortados a distintos tamaños. Xogamos a diferenciar entre ruído e son. Facemos instrumentos musicais con material de refugallo. Vemos láminas de distintos instrumentos e distinguimos o seu nome. Facemos algún mural sobre un instrumento en concreto. Pedímoslle a colaboración as familias para que veñan á escola e toquen algún instrumento en directo. Xogamos a facer ruído e cando a profe de orden quedamos en silencio. Facemos algún agasallo para felicitar a papá no Día do Pai. Experimentamos con alimentos doces e salgados. TERCEIRO TRIMESTRE: ABRIL: Este mes imos realizar as xornadas de portas abertas e invitalas familias a que entren nas nosas clases e poidan pasar unha hora con nós realizando algún tipo de actividade. O centro de interese deste mes polo tanto vai ser LOLA COÑECE ÁS NOSAS FAMILIAS. Algunhas das actividades que imos realizar serán: Conversamos sobre as familias, como se chaman papá e mamá, os avós, os padriños, canto nos queren e nos coidan Pedimos as familias que nos traian unha foto e colocámola decorando a clase á altura dos nen@s para que poidan recoñecer nela os diferentes membros. Comparamos á nosa familia coa da nosa mascota Lola que tamén ten avós e tíos Introducimos a modo de xogo a cor amarela. Facemos outra botella con auga tinguida con témpera desta cor e comparámola coa de cor vermella. Estampamos con esponxas coa cor amarela. Xogamos a tocar diferentes texturas e facemos un mural con elas. Xogamos con botes de lata e intentamos tapalos e destapalos, metemos cousas dentro deles, facemos torres. Xogamos con distintos obxectos que empregamos na vida cotiá: embudos,cepillos, botes,estropallos,utensilios de madeira Pintamos a papá e a mamá. 25

26 Imitamos diferentes estados de ánimo: choramos, rimos,estamos tristes Facemos a manualidade da Pascua. Celebramos o Día do Libro. Empezamos a traballar no agasallo para mamá para o Día da Nai que será a primeiros de maio. Experimentamos con pasta cocida e crua. MAIO: Chegado o mes de maio xa está a primavera en todo o seu esplendor e o noso contorno está cheo de colorido polo que o centro de interese titularémolo ULIMOS AS FLORES CON LOLA para traballar a primavera. Algunhas das actividades que realizaremos serán: Ambientamos a clase con unha decoración acorde á estación. Conversamos sobre a primavera e os cambios na paisaxe que a sua chegada conleva. Traemos á clase distintos tipos de flores para que poidan manipulalas, ulilas,ver de que color son,sacarlle os pétalos Vemos fotos, murais, libros onde as paisaxes reflictan a chegada da primavera. Xogamos a buscar pola clase cousas de cor amarela e comparámolas coas de cor vermella. Pintamos unha caixa de amarelo e metemos cousas desta cor dentro. Pintamos con ceras de cor amarelo nun folio. Investigamos coa mancha de cor amarelo nun papel moi grande. Conversamos tamén dos animaliños que vemos nesta estación como poden ser as bolboretas, os paxariños,as abellas Pintamos con moitos colores nun papel grande para simbolizar o estoupido de color que supón a chegada desta estación. Escoitamos cancións alegres e movidas e bailamos ó seu ritmo. Imos ó vídeo e vemos algunha película que está ambientada nesta estación. Facemos unha saída ó Pazo da Peregrina para observar o bonito e colorido que está a paisaxe nesta época do ano e levamos a trasplantar algunhas das árbores que plantamos no primeiro trimestre. Empezamos a saír ó patio de fóra sempre que o tempo nolo permita e xogamos ó aire libre coa area, as carretillas, no tobogán Falamos sobre o Día da Nai, do moito que nos quere e nos coida e tamén do agasallo que lle imos levar. Experimentamos coa pintura. Os últimos 15 días do mes celebramos a Arte e adicámolo a un pintor determinado aínda por escoller e traballaremos sobre a súa obra con distintas actividades. 26

27 XUÑO: Xa chegado o mes de xuño temos as vacacións do verán moi preto e o centro de interese escollido para traballar vai a ser o corpo e o verán e titularémolo IMOS A PRAIA CON LOLA E COÑECEMOS O NOSO CORPO. Realizaremos actividades relacionadas co tema escollido como : Conversamos sobre o noso corpo e as distintas partes de que está composto. Mostramos murais onde está a nena e o neno e conversamos sobre as partes do corpo. Poñemos un papel grande no chan e debuxamos a silueta dun neno e dunha nena e debuxámoslle a roupa axeitada á época do ano na que estamos. Cantamos e escoitamos cancións relacionadas coas partes do corpo. Dedicamos varios dias a ir falando sobre as distintas partes do noso corpo: cabeza, tronco e extremidades e nomeamos as partes que ten cada un. Dramatizamos cancións relacionadas coas partes do corpo. Intentamos que eles se axuden á hora de vestirse e desvestirse. Falamos sobre a época do ano na que nos atopamos e o que imos facer nas vacacións. Pedímoslles ós papás que nos traian distintas herbas aromáticas e flores para facer o cacho a noite de San Xoán. Relacionamos o tempo que fai coa roupa que nos poñemos, coa comida que comemos, coas actividades que facemos ó aire libre Saímos ó patio de fóra e xogamos na mesa de auga tocámola, salpicámonos, poñemos a flotar obxectos, xogamos con coadores, botámoslle xabón para que faga escuma remate da actividade anterior secámonos, vestímonos e calzámonos e intentamos que eles nos axuden. Saímos sempre que poidamos ó patio de fóra aproveitando o bo tempo, sempre coa gorra posta. Despois de vir do patio de fóra acostumamos a lavalas mans e intentaremos en que o fagan eles sós e tamén se sequen. Levamos á casa O libro de Lola para que as familias poidan ver o bonito que nos quedou. Experimentamos a facer zumes con distintas froitas e logo levámolos ó conxelador para que se convertan en xeados. Facemos unha saída ó parque da Praza de Chavian e xogamos ó aire libre nese parque tan grande e con tantos columpios. Imos en autobús por primeira vez o que significa para os nen@s unha auténtica aventura. Xunto con todas estas actividades que enumeramos a modo de exemplo tamén realizaremos outras ó longo de todo o curso como serán: Teremos un día á semana de vídeo no que trataremos de ver debuxos ou películas relacionadas co tema que estamos a traballar nas clases. 27

28 Celebraremos os aniversarios os xoves soprando as velas nun biscoito que nos fará a cociñeira e sacaremos fotos que logo levaremos para a casa de recordo. Faremos xogo heurístico na clase investigando coas posibilidades que nos ofrecen os distintos obxectos da vida cotiá. Participaremos en actividades que se realizarán en toda escola como: o Magosto,Festival de Nadal, Entroido,Mes da Música, a Arte PROGRAMACION AULAS DE 2 a 3 ANOS INTRODUCCIÓN Chegamos á escola no mes de setembro e atopámonos con 60 neno@s de 2-3 anos distribuídos en 3 clases. Algúns xa é o terceiro curso que están con nós pero outros entran por primeira vez na escola. O mes de setembro dedicámolo a coñecernos e familiarizarnos co entorno. Observaremos aos nosos cativos para saber de onde partimos e así poder iniciar o curso e poder levar á práctica a nosa proposta de traballo. Para fundamentar a nosa programación temos en conta as características evolutivas dos nen@s destas idades. Avanzaron moito no desenvolvemento das súas capacidades: as súas habilidades, as formas de expresión, o modo de relacionarse, a súa autonomía, os coñecementos. Aos 2 anos, a nivel físico, xa son capaces de desprazarse con moita facilidade. Controlan cada vez máis a velocidade, a forza, a dirección. Teñen en xeral bastantes destrezas adquiridas a hora da manipulación dos obxectos, axudan a vestirse e espirse, intentan comer sós O seu pensamento evoluciona por medio da acción e a manipulación. Xa diferencian moitas características dos obxectos. Son capaces de evocar algo que sucedeu e reproducir mediante xestos o que fan as outras persoas. A súa percepción do tempo, establecemento de rutinas. é escasa, por iso é tan importante o Comunícanse co seu corpo, con xestos e progresivamente con palabras e debemos aceptar a súa linguaxe mostrándolle confianza, proximidade e dispoñibilidade. As súas capacidades afectivas son limitadas e por iso reclaman a atención do adulto, buscan protagonismo e aprobación. Comparten o afecto con bonecos e obxectos. Queren facer cousas por si mesmos e entran nunha etapa de oposición. Xa están preparados para adquirir os principais hábitos de autonomía persoal. A socialización iniciase nesta idade, compartindo cos demais obxectos e xogos. Poden darse conflitos, pegarse ou morder pero a reconciliación forma parte da vida en grupo. A estas idades é importante mostrar o valor dos acordos e as normas para que a dinámica sexa fonte de pracer. Despois de mencionar brevemente as principais conquistas destes dous anos pasamos a formular os obxectivos, contidos e actividades para este curso. 28

29 O noso principal obxectivo e que Os nen@s se sintan queridos e respectados na escola. Partimos da base de que para que un neno se sinta a gusto ten que ter as necesidades básicas cubertas: alimentación, evacuación e hixiene; movemento, repouso e sono; comunicación; ser recoñecido como persoa e sentirse querido. Despois de conseguir este obxectivo trataremos de estimulalos para desenvolver todas as capacidades, en función das súas posibilidades e explorar o entorno natural e social. OBXECTIVOS COÑECEMENTO DE SI MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL Coñecer o seu corpo, os seus elementos e as súas funcións. Expresar sentimentos, emocións, necesidades e preferencias. Identificar progresivamente as súas posibilidades e limitacións, valoralas adecuadamente e actuar de acordo con elas. Evitar actitudes discriminatorias, respectando as diferenzas. Realizar de maneira cada vez máis autónoma as actividades habituais e tarefas sinxelas da vida cotián. Solicitar e aceptar axuda nas situacións que o requiran. Coñecer e aceptar as normas de comportamento establecidas durante as comidas, os desprazamentos, a hixiene, o descanso. Participar progresivamente nos xogos e respectar as regras. Adquirir a coordinación visomanual necesaria para manexar e explorar os obxectos cun grao de precisión cada vez maior na realización das actividades da vida cotián. Controlar progresivamente con máis precisión xestos e movementos. COÑECEMENTO DO CONTORNO Observar e explorar de forma activa os obxectos do entorno, percibindo atributos e cualidades. Respectar os obxectos propios e alleos. Participar nos diversos grupos cos cales se relaciona no transcurso das diversas actividades, tendo en consideración os demais. Orientarse e actuar autonomamente nos espazos cotiáns. Identificar secuencias temporais relacionándoas coas rutinas. Observar os cambios que sofre o entorno e identificar factores que inflúen sobre eles. Relacionarse, progresivamente, cos demais, de forma cada vez máis equilibrada e satisfactoria, interiorizando as normas de comportamento e axustándose a elas. Apreciar as celebracións persoais e da comunidade, valorándoas como actividades que constrúen a nosa sociedade. Valorar a importancia do medio natural e animal para a vida humana, manifestando actitudes de respecto e coidado na medida das súas posibilidades. Observar e interpretar o tempo atmosférico. 29

30 LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN. Expresar sentimentos e ideas mediante a linguaxe oral, axustándose progresivamente os distintos contextos. Comprender, progresivamente, as intencións e mensaxes orais que lle comunican outros nenos e adultos. Ler, interpretar e producir imaxes como unha forma de comunicación descubrindo e identificando os elementos básicos da súa linguaxe. Realizar actividades de expresión artística, mediante diferentes técnicas e materiais. Sentir a música como medio de expresión e manifestación cultural. Empregar a linguaxe plástica identificándoa como un medio de expresión de sentimentos e representación da realidade. Acercarse ao coñecemento das obras artísticas, gozando da súa observación e interpretación. Participar activamente e gozar da interpretación das cancións, xogos musicais e bailes. Descubrir e experimentar con xestos e movementos como recursos corporais para a expresión e a comunicación. CONTIDOS COÑECEMENTO DE SI MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL Bloque 1. O corpo Exploración do propio corpo, identificación das súas partes e as diferentes características. Características diferenciais do propio corpo respecto ao dos demais. Imaxe global e segmentaria. Necesidades do propio corpo: alimentación, hixiene, descanso, afectividade. Descubrimento dos sentidos como fonte de sensacións e percepcións. Vivencias do propio corpo en relación ao espazo e o tempo. Bloque 2. A identidade, a autoestima e as emocións Valoración positiva e respecto polas diferencias, evitando actitudes discriminatorias. Observación e aceptación das propias necesidades, posibilidades e limitacións. Identificación de si mesmo polo nome e do grupo familiar o que pertence. Actitude activa nas pequenas dificultades superables. Recoñecemento dos sentimentos e emocións propios e dos demais. Actitude de paciencia e espera ante a resposta axeitada. Control de respostas agresivas ante momentos de frustración. Manifestación de sentimentos propios e cara os demais. Identificación e manifestación dos propios gustos. 30

31 Bloque 3. O coidado persoal Gusto polo aspecto persoal coidado. Iniciativa para comer de maneira autónoma. Gusto por probar novos alimentos e diferentes texturas. Colaboración na hixiene e no coidado de si mesmo. Recoñecemento dos riscos e perigos habituais do entorno e utilización de medios para evitalos. Regulación dos ritmos de sono e vixilia, actividade e descanso. Recoñecemento do control de esfínteres. COÑECEMENTO DO CONTORNO Bloque 1. O medio físico Manipulación dos obxectos e materiais do entorno e identificación dalgunhas das súas propiedades. Situación de si mesmo e dos obxectos no espazo. Experimentación coas cantidades, medidas e características dos obxectos. Observación, manipulación e identificación de formas planas. Clasificación e agrupación de obxectos seguindo diferentes criterios. Iniciación no manexo do ordenador. Uso e función dos obxectos máis habituais. Atributos sensoriais dos obxectos: cor, forma, tamaño, son, sabor.. Bloque 2. Achegamento á natureza Observación e gusto pola natureza nas diferentes estacións do ano, identificando algunha das súas características. Observación dos animais e plantas do entorno máis próximo. Curiosidade e respecto por os animais e plantas do entorno. Establecemento de relacións sinxelas entre animais e o medio no que viven. Coñecemento de diferentes produtos que nos proporcionan os animais e as plantas. Recoñecemento dalgúns fenómenos atmosféricos: chuvia, tronos, neve, vento, sol Gozo das actividades ao aire libre e por a natureza. Observación do ciclo vital das plantas do noso horto. Bloque 3. Cultura e vida en sociedade. A propia familia: membros que a compoñen. A escola: profes, compañeiros, o resto de persoal da escola, as dependencias. 31

32 Incorporación progresiva de pautas de comportamento e normas básicas de convivencia: saudar, despedirse, dar as grazas, pedir por favor... Coñecemento e participación en acontecementos, costumes e tradicións da nosa cultura. Curiosidade por as distintas profesións, servizos, medios de transporte. Normas básicas de educación vial: semáforo, paso de peóns LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN Bloque 1. Comunicación xestual e oral Utilización da linguaxe oral para comunicar e expresar necesidades e desexos. Recoñecemento e utilización das posibilidades do corpo para comunicarse. Participación nas conversas, no canto, danzas dentro das súas posibilidades. Aumento progresivo de vocabulario e pronunciación clara e entoación axeitada. Evocación e relato de feitos e acontecementos da vida cotiá. Memorización e reprodución oral de pequenas poesías, retahilas, cancións Respecto no uso da palabra. Bloque 2. Expresión plástica e musical. Gusto por o manexo de materiais e útiles da expresión plástica. Curiosidade por participar nas técnicas da expresión plástica: pintura, moldeado, rachado, pegado, Exploración das posibilidades sonoras do propio corpo, dos obxectos e dos instrumentos musicais. Discriminación progresiva de ruído, silencio, contrastes básicos: forte, suave. Interese por participar nas danzas, cantos e manexo de instrumentos musicais. Curiosidade e valoración das obras de arte que mostramos na escola. Identificación das cores primarias e interese por investigar con elas. Uso axeitado e progresivo dos diferentes útiles e materiais. Recoñecemento de sons que se producen no noso entorno. Bloque 3. Representación escrita e dramática Interese polo descubrimento de imaxes, dos debuxos e das fotografías reproducidas en libros, láminas, murais, cadros. Interese e iniciativa para participar en interpretacións dramáticas. Desexos de explorar e coñecer as posibilidades expresivas do corpo. 32

33 Experimentación do xesto gráfico sobre diferentes superficies e en diferentes posicións: vertical e horizontal, (de arriba abaixo, de un lado ao outro). Utilización do debuxo pasando do garabato o inicio da representación de formas simbólicas. Atribución de significado a certos grafismos ou garabatos. Interese por manipular libros, revistas e escoitar a súa lectura. Comprensión dos relatos, dramatizacións escoitados ou vistos. Despois de formular unha serie de obxectivos e contidos xerais para traballar o longo do curso, pasamos a fase práctica, onde describimos algunhas das actividades que faremos cos nosos nen@s para conseguir alcanzar os obxectivos propostos. Nas programacións trimestrais formularemos obxectivos e contidos máis específicos. As actividades serán máis concretas en función do obxectivo e contido a traballar. ESQUEMA DE ACTIVIDADES 2-3 ANOS SETEMBRO PERIODO DE ADAPTACIÓN PRIMEIRO TRIMESTRE OUTUBRO PEPA FAI MAXIA NA ESCOLA PEPA, a nosa MASCOTA. LIBRO DE PEPA. Empezamos a cubrilo entre a escola e as familias. COR VERMELLA, LIBRO DA COR VERMELLA, RECUNCHO DA COR VERMELLA. EXPERIENCIAS: recolleita do millo, vendima, cabazas. HORTO: Plantación de bulbos. NOVEMBRO O OUTONO CHEGOU E TODO CAMBIA DE COR - EXCURSIÓN. Pazo da Peregrina. - HORTO. Plantamos castañas. - RECEITAS DE OUTONO. - MAGOSTO - EXPERIENCIAS : Café. Granadas. - FORMA REDONDA DECEMBRO PEPA ESPERA A PAPÁ NOEL FESTIVAL DE NADAL RECEITA DE NADAL 33

34 EXPERIENCIAS: Cubiños de xeo de cores. Laranxas, mandarinas, limóns, pomelos. SEGUNDO TRIMESTRE XANEIRO XOGAMOS E XOGAMOS ATA QUE NOS CANSAMOS EXPERIENCIAS: Sal, azucre, auga, zume e leite. Fabricamos algún xoguete. DIA DA PAZ INFORMÁTICA COR AMARELA. LIBRO DA COR AMARELA, RECUNCHO DA COR AMARELA FEBREIRO DISFRAZARME CON PEPA E FANTÁSTICO - ENTROIDO - EXPERIENCIAS : Receita de Antroido. Pasta de modelar. - FORMA CADRADA - HORTO: Plantamos diferentes hortalizas. MARZO PASÁMOLO BEN CANTANDO E BAILANDO MES DA MÚSICA MASCOTAS DÍA DO PAI EXCURSIÓN: granxa. EXPERIENCIA: Tacos de xabón. TERCEIRO TRIMESTRE ABRIL SORPRESA PAPÁ E MAMÁ VEÑEN A ESCOLA XORNADAS DE PORTAS ABERTAS COR AZUL. LIBRO DA COR AZUL. RECUNCHO DA COR AZUL. DIA DO LIBRO EXPERIENCIAS: auga, aceite, mel. Debullamos chícharos. MAIO DE CORES VÍSTENSE OS CAMPOS DIA DA NAI QUINCENA DA ARTE FORMA TRIANGULO EXPERIENCIAS: Estampamos con hortalizas. Lanternas. 34

35 XUÑO SI VAS POR A RÚA IRÁS AMODIÑO EXCURSIÓN: Transplante de castiñeiros ao monte. FESTIVAL FIN DE CURSO CACHO EXPERIENCIAS: Auga. Macedonia. Propoñemos actividades nas que poidamos manipular, experimentar, investigar, aprender as veces de maneira libre e outras veces de maneira máis dirixida. As profes poñemos materiais e obxectos para que os nen@s poidan manipulalos e actuar sobre eles. Cando os tocan, os lamben, os apertan, déixanos caer, miran como son por dentro, perciben si é grande ou pequeno, si está frío ou quente, si cheira ben ou mal, si é duro, brando, graxento, suave, áspero, pesa moito ou pouco Serán actividades moi flexibles, adaptándose a cada neno segundo as súas necesidades, enfocadas ao xogo, distracción, coñecemento do espazo e do tempo, adquisición de hábitos, establecemento de normas básicas Mediante estas actividades e de maneira globalizada, desenvolven todas as capacidades, observan o entorno e actúan sobre el. Algunhas das actividades repetiranse o longo do curso. Outras serán rutinas que nos axudarán a tomar conciencia do tempo, do espazo e a organizarnos para poder ter satisfeitas as necesidades básicas e ao mesmo tempo levar a cabo a nosa proposta de traballo. Cada educadora na súa clase adaptará as actividades o nivel madurativo do seu grupo respectando o ritmo individual de cada neno. Traballaremos con centros de interese enmarcados dentro de acontecementos tradicionais do entorno, as estacións do ano, festas e costumes propias por exemplo: O magosto, a vendima, a milleira, o Nadal, a Primavera. Ao longo de todo o curso temos unha tarefa moi importante nesta idade: o control de esfínteres. Algúns nenos xa iniciaron este proceso pero a maioría aínda non. Compartiremos coas familias este cambio tan importante. EXEMPLO DE XORNADA Ata as 9 da mañá estamos no comedor onde se toman os almorzos. As 9 imos as nosas clases onde recibimos aos nenos que van chegando, poñémoslle o mandilón, colgamos na súa percha as pertenzas. As 9:30 facemos a asemblea, saudamos a nosa mascota PEPA, falamos do tempo atmosférico, de cómo pasamos a noite, do que imos facer hoxe na nosa aula e calquera outro tema que xurda na conversa. 35

36 Seguidamente realizamos as actividades programadas para ese día en función do centro de interese que esteamos traballando. As 10:45 tomamos galleta, auga e imos o baño si e preciso. As 11 saímos o patio de fóra ou de dentro, en función do tempo atmosférico. As 11:30 volvemos a clase e sentámonos na alfombra para relaxarnos. Cada día dedicaremos un momento a contar un conto, mirar unhas fotos, escoitar música. Seguidamente facemos os cambios de cueiros e sentamos no retrete aqueles que empezan a controlar esfínteres. Aproveitamos para facer xogo libre mentres realizamos esta actividade de hixiene. As 12:15 recollemos a clase e imos lavar as mans para ir a comer. As 12:30 imos ao comedor. A volta da comida lavamos os dentes, sacamos os mandilóns e preparámonos para a sesta. Os que dormen van a deitarse e os demais quedan na clase facendo actividades diversas mentres non e a hora de marchar a casa. A medida que van espertando, lavan a cara, realizamos os cambios de cueiros ou sentamos no retrete e logo seguimos facendo xogos coas profes e amiguiños ata a hora da merenda. As 16:30 imos a merendar. O remate volvemos a clase a prepararnos para ir as nosas casas ou a xogar de novo, aqueles que marchan máis tarde. Ao longo do curso realizaremos O LIBRO DAS CORES Consiste en facer cada trimestre un libro onde traballaremos unha cor primaria utilizando as diferentes técnicas plásticas. Traballaremos as diferentes técnicas plásticas: modelado, rachado, pegado, amasado, punteado, utilizando os diferentes útiles: mans, ceras, pinceis, rodillos, moldes, pegadiñas, bastonciños Un día a semana iremos ver unha PELÍCULA relacionada co tema que esteamos traballando. Outro día faremos XOGO HEURÍSTICO. Esta actividade fixémola o curso pasado en 1-2 anos e resultou interesante. Incorporaremos novos materiais para que os nen@s sintan curiosidade e investiguen con eles. Faremos sesións de PSICOMOTRICIDADE, as veces na aula e outras veces no patio de psicomotricidade. Iremos un día a semana a sá de INFORMÁTICA a familiarizarnos cos ordenadores. Asistiremos en grupos de catro cada día. Teremos unha compañeira chamada PEPA. PEPA é a nosa mascota. Unha fada que xogará con nós todos os días, contarémoslle moitas historias, faremos actividades xuntos, sacarémoslle fotos e acompañaranos as nosas casas a presentarlla a nosa familia. Temos preparado O LIBRO DE PEPA onde quedará constancia dalgunhas actividades que realizamos na escola e tamén das visitas as nosas casas. Pediremos as familias que nos axuden a realizar esta actividade. Dedicamos certos momentos da xornada ao xogo libre cos xoguetes que temos na escola. 36

37 Realizaremos xogo simbólico imitando accións da vida cotián e utilizando os materiais e obxectos dos que dispoñemos. Manipulamos diferentes xogos educativos para adquirir novas destrezas: puzles, ensartables, encaixables, parafusos, dominós, Cada xoves celebraremos os ANIVERSARIOS do nen@s que cumpren os días anteriores. Poñemos candeas no biscoito e cantámoslle CUMPLEANOS FELIZ axudándolle a soprar si non pode. Entre todos prepararémoslle unha tarxeta estampando cos nosos dediños e unha coroa como recordo deste gran día. SETEMBRO Este mes dedicámolo ao PERÍODO DE ADAPTACIÓN. Ver Anexo. PRIMEIRO TRIMESTRE OUTUBRO Aínda que dedicamos o mes de setembro ó período de adaptación, xa que é cando iniciamos o curso, seguiremos en outubro tendo presente que algúns nenos aínda non están integrados totalmente na escola e posiblemente máis de un, terá momentos nos que a estancia durante toda a xornada pode resultarlle menos doada. Escollemos para este mes un centro de interese que titularemos PEPA FAI MAXIA NA ESCOLA ACTIVIDADES Preparamos a nosa clase en relación o tema que imos tratar. Reunímonos en asemblea e saudámonos dicindo os nosos nomes, dicimos onde está a percha de cada un coas súas pertenzas, conversamos sobre a nosa escola, os espazos que hai nela: clases, patio, baños, cociña, comedor, e as accións que realizamos en cada lugar. Imos facer unha visita as demais clases e diferentes estancias, para coñecer os demais compañeiros e profes que están con eles... Contamos o conto O meu primeiro día na escola. Falamos tamén coa nosa mascota PEPA. Facemos xogos de aparecer e desaparecer os obxectos por medio da maxia que fai PEPA. Contamos o conto da CENICIENTA. Confeccionamos un calendario do tempo atmosférico para cada día colocar nel o distintivo que corresponda en función do tempo que fai: chuvia, sol ou nubes. Realizamos un mural de asistencia para poder cada día deixar constancia dos nenos que están na clase ou por calquera motivo non acudiron a escola. 37

38 NOVEMBRO Xogaremos de maneira libre cos diferentes xoguetes que temos na escola tratando de compartir e respectando un orde. Ao remate da actividade axudaremos a recoller metendo cada cousa na caixa que corresponda. Conversaremos sobre o noso corpo, as partes máis importantes e o que podemos facer con elas. Presentamos a cor vermella. Empezamos a traballar o Libro da cor vermella. Pedimos as familias que os nen@s traian da casa algún xoguete desta cor. Prepararemos o recuncho da cor vermella con todos os xoguetes que viñeron da casa. Teremos cada día o Momento do conto. Facemos a experiencia da recolleita do millo. Facemos a experiencia da vendima. Traemos cabazas e baleirámolas. Manipulamos a súa polpa. Logo decorámolas. Pedimos as familias bulbos e plantámolos nas xardineiras do patio. Facemos a manualidade para levar a casa. Traballamos o concepto grande e pequeno. Xa estamos en pleno outono e queremos que os nen@s perciban os cambios que sofre o noso entorno nesta época. Escollemos como título do centro de interese que imos traballar O OUTONO CHEGOU E TODO CAMBIA DE COR. Ambientamos a clase para traballar este tema. Mostramos murais, contos, fotos onde se perciban paisaxes con características propias do outono. Facemos unha excursión para recoller follas secas e verdes e observar directamente a natureza nesta época do ano. Pazo da Peregrina. Traemos a clase froitos típicos : castañas, ourizos, noces, granadas manipulámolos, ulímolos, probámolos Pedimos as familias un bote de colacao mediano, baleiro para plantar nel unha castaña. Facemos a plantación de castaños. Xogamos na clase con follas secas, tocámolas, ulímolas, botámolas ao aire Pedimos as familias algunha receita feita con froitos do outono. Realizamos aquí na escola algunha para a festa do Magosto. Celebramos o MAGOSTO. Facemos un mural con cores de outono. Facemos unha experiencia con café e outra con granadas. Facemos a caixa das texturas. Distinguimos entre suave e áspero. 38

39 DECEMBRO Traballamos o concepto arriba e abaixo. Recitamos poesías, cancións do outono. Seguimos traballando o noso corpo facendo psicomotricidade fina e grosa. Seguimos traballando a cor vermella. Presentamos a forma redonda. Facemos a caixa das cousas redondas. Facemos a manualidade do outono. Facemos traballiños para o libro da cor vermella. Dicimos algunhas palabras en inglés para espertar a curiosidade: As cores que estamos traballando, bos días, hola. ata logo, grazas Estamos chegando ao inverno e con el o frío e o Nadal. O tema a traballar este mes e PEPA ESPERA A PAPÁ NOEL. Preparamos a clase para o Nadal. Conversamos sobre o tema. Probamos doces típicos do Nadal. Facemos algún doce de Nadal. Tocamos cousas duras e brandas. Escoitamos e cantamos panxoliñas. Manipulamos cousas brillantes Facemos o Mural para o Nadal. Manipulamos catálogos de xoguetes. Preparamos a carta para os Paxes pegando xoguetes que as profes recortaron dos catálogos. Facemos un mural con diferentes texturas en vermello. Facemos cubiños de xeo de cores. Manipulamos diferentes froitos da época: laranxas, limóns, mandarinas, pomelos. Tocamos cousas frías e quentes. Facemos unha felicitación para levar a casa. Vestímonos con roupas que abriguen e nos tapen da chuvia: luvas, gorros, bufandas, impermeables, Saímos a ver a chuvia e abrimos e cerramos os paraugas. Seguimos traballando no libro das cores. Manipulamos instrumentos musicais: pandeiretas, campás, Preparamos o Festival de Nadal. Seguimos traballando coa forma redonda. Levamos a casa os traballiños do trimestre. Celebramos o FESTIVAL DE NADAL 39

40 SEGUNDO TRIMESTRE XANEIRO Despois da visita de Papá Noel ven a dos Reis Magos. Son acontecementos moi importantes para os nen@s. Traballaremos este tema chamándolle XOGAMOS E XOGAMOS ATA QUE NOS CANSAMOS. Conversamos sobre os xoguetes que deixaron Papá Noel e máis os Reis Magos. Construímos algún sinxelo. Xogamos cos que temos na clase tratando de compartir. Permitimos que cada neno poida traer ao longo da semana seguinte a Reis a ensinarlle aos amiguiños algún xoguete que lle deixou Papá Noel ou os Reis e logo levarano ao remate da xornada para a casa. Fomentamos o uso correcto dos xoguetes e o hábito de recoller o rematar. Buscamos xoguetes iguais e diferentes. Traballamos o concepto dentro e fora. Metemos xoguetes nunha bolsa e tratamos de adiviñar cal é tocando coas mans sen mirar. Celebramos o DIA DA PAZ. Facemos a manualidade para este día tan importante. Observamos como evoluciona o noso horto. Presentamos a cor amarela. Empezamos o libro da cor amarela. Pedimos a cada neno que traia da casa un xoguete amarelo para o recuncho da cor amarela. Empezamos a ir a informática. Probamos alimentos doces e amargos. Investigamos con sal gorda e fina, azucre mesturando con auga, zume, leite. Pepa pode facer maxia e fai desaparecer o azucre e o sal. Probamos e distinguimos sabores. FEBREIRO Este é o mes propio do Entroido. Chamarémoslle a esta unidade DISFRAZARSE CON PEPA É FANTÁSTICO. A nosa amiga axudaranos coa súa vara máxica a descubrir e gozar da fantasía destas datas. Decoramos a clase con grilandas, globos, antefaces, caretas Na asemblea conversamos a diario sobre o que imos facer ao longo do día. Miramos fotos, contos e murais onde se observen imaxes desta celebración. Utilizamos as roupiñas dos baúis para vestirnos e pasalo ben. Pintamos a cara e mirámonos no espello. Comparamos cousas amarelas e vermellas. 40

41 Distinguimos longo e curto. Probamos alimentos típicos destas datas: filloas, rosquillas, orellas. Facemos o disfrace para o Día de Entroido. Facemos algunha receita típica para estas datas. Facemos unha experiencia facendo pasta de modelar. Seguimos traballando no libro da cor amarela. Presentamos a forma plana cadrado. Facemos a caixa das cousas cadradas. Metemos máis texturas na caixa das texturas. Plantamos diferentes hortalizas que decidiremos no seu momento. Facemos circuítos de psicomotricidade dentro da clase. Facemos un mural con diferentes texturas en amarelo. MARZO Eliximos este mes para traballar un tema moi motivador para os nen@s; o tema dos animais. Ao mesmo tempo, aínda que nas nosas aulas temos música a diario, ao longo do mes traballaremos de maneira especial os estilos máis comúns. Titulamos este tema PASÁMOLO BEN, CANTANDO E BAILANDO Para traballar o MES DA MÚSICA faremos unha programación anexa no seu momento. Como todos os meses prepararemos a nosa clase para a ocasión. Manipulamos, comentamos, observamos contos, fotos, láminas, murais, revistas onde teñamos animais. Conversamos sobre as características dos animais, onde viven, que comen, como se moven, como teñen o seu corpo, que nos proporcionan, a súa onomatopea. Dicimos o nome de algúns animais en inglés. Buscamos a colaboración das familias para que traian algún animal a escola. Facemos adiviñas dando pistas de animais xogando o Vexo, Vexo. Facemos unha excursión a unha granxa. Traemos a clase uns peixes metidos na auga e coidámolos. Facemos psicomotricidade imitando os movementos dos animais. Realizamos un mural de animais con diferentes técnicas. Comparamos as cores amarela e vermella. Distinguimos ruído e silencio. Facemos láminas para o Libro da cor amarela utilizando diferentes soportes e técnicas. Traballamos o concepto preto de e lonxe de Distinguimos entre poucos e moitos. Facemos un traballiño para o DÍA DO PAI Levarán a casa os traballiños do trimestre. Facemos unha experiencia con tacos de xabón. 41

42 TERCEIRO TRIMESTRE ABRIL Esperamos a estas alturas do curso que os nosos cativos estean a gusto e moi integrados no grupo. Aínda que xa coñecen a escola, como outro medio de socialización diferente ao da súa casa, queremos acercar a vida familiar a escola e por iso traballaremos o tema da familia. Realizaremos as XORNADAS DE PORTAS ABERTAS e aproveitaremos para invitar ás familias a que pasen con nós parte da xornada e compartan algunha experiencia relacionada coa súa profesión. Chamarémoslle a esta unidade SORPRESA... PAPÁ E MAMÁ VEÑEN A ESCOLA! Pedimos as familias que nos envíen fotos da familia para coñecernos e os nen@s identificar e sentir cerca aos seus. Mostramos contos, murais, fotos,... onde aparecen papás, mamás, nenos, estancias da casa, avós e avoas Presentamos a cor azul. Empezamos a traballar no libro da cor azul utilizando diferentes materiais, útiles e técnicas plásticas. Faremos o recuncho da cor azul cos xoguetes azuis que traerán os nen@s da casa. Visitas das familias. Celebraremos o DÍA DO LIBRO. (23 abril) Pedimos de novo que cada nen@ traia da casa un conto para ler entre todos na escola ao longo da semana. O día 23 faremos a Feira do Libro onde todos compartiremos os libros que viñeron da casa. Contamos coa posibilidade de facer unha excursión a biblioteca. Experiencia con auga, aceite e mel. Experimentamos debullando chícharos. Conversaremos sobre as estancias da casa e o que facemos en cada unha delas. Falaremos dos alimentos que tomamos, do almorzo, do xantar, da cea. Faremos un traballiño para agasallar a mamá no DÍA DA NAI. Conversamos sobre o moito que queremos aos nosos pais, irmás, avós Seguimos observando e coidando o noso horto. MAIO No noso entorno xa percibimos que estamos en primavera. Desde a escola queremos que os nen@s perciban as súas características e por iso dedicaremos este mes a falar das flores, dos paxariños que veñen de fóra, das cores que nos rodean, do arco da vella, dos días de sol pero tamén de días de chuvia ( si isto acontece ). Chamarémoslle a esta unidade de traballo DE 42

43 CORES VISTENSE OS CAMPOS. Este mes celebraremos a QUINCENA DA ARTE. faremos programación anexa. XUÑO Ambientamos a clase para a primavera. Conversas, murais, fotos, libros Pedímoslle as familias que os nen@s traian flores a escola e manipulámolas, ulímolas, sacámoslle os pétalos, distinguimos as súas partes e dicimos o seu nome Seguimos traballando coa cor azul. Relacionamos algúns animais coa primavera: bolboretas, paxariños, abellas. Conversamos sobre as roupas que poñemos agora e as que levabamos antes desta época. Tratamos de distinguir accións que facemos polo día e outras que facemos pola noite. Xogamos con lanternas na clase a facer sombras e distinguir luz e escuridade. Distinguimos o triangulo e buscamos cousas pola clase con esta forma. Facemos a caixa das cousas con forma de triangulo. QUINCENA DA ARTE. Distinguimos por medio do xogo entre aberto e pechado. Facemos unha experiencia estampando con hortalizas. Seguimos traballando o son e o silencio e comparamos animais que emiten sons e outros que non: caracol, formigas, paxariño, abellas. Xa estamos en xuño e temos que falar do Festival de Fin de curso, das vacacións, de ir ao cole de maiores, do verán, dos medios de transporte e aproveitaremos tamén para iniciar aos nosos cativos na Educación vial. Chamámoslle a esta unidade, SI VAS POR A RÚA, IRÁS AMODIÑO Conversas sobre o verán, as vacacións, o cole de maiores Comentamos libros, catálogos murais onde aparecen paisaxes de verán, medios de transporte No día do MEDIO AMBIENTE (5 DE XUÑO) imos de excursión ao monte a transplantar os nosos carballos. Pediremos diferentes herbas as familias para facer O CACHO. Facemos un circuíto para distinguir algunha norma de educación vial: como cruzar no paso de peóns, como estará o semáforo para cruzar a rúa, darémoslle a man ao adulto, Distinguimos algúns medios de transporte: avión, tren, barco, camión de bombeiros, ambulancia, moto Preparamos o FESTIVAL DE FIN DE CURSO. Recollemos os froitos do noso horto. Presentamos a cor verde. Experimentamos con froitas e facemos unha macedonia 43

44 Remataremos o libro da cor azul. Levamos a casa cada día un nen@ o LIBRO DE PEPA para que vexan as familias. Preparamos os nosos traballiños para levar a casa. Xogaremos coa auga. Sacaremos as fotos para a ORLA Celebramos o FESTIVAL DE FIN DE CURSO V.- CRITERIOS METODOLÓXICOS Para a consecución das aprendizaxes en valores será de vital importancia a participación das familias a favor da continuidade e coherencia dos plantexamentos propostos pola escola. Intentaremos educar na convivencia, fomentando a solidariedade, a cooperación, a liberdade, a responsabilidade, o respecto e o rexeitamento a todo tipo de discriminación e intolerancia. A sociedade ten asignados papeis en función do sexo. Os nenos/as tenden a imitar accións do medio que lles rodea. Por isto, a escola, para evitar estereotipos, fará fincapé en: usar unha linguaxe non sexista, non discriminar xoguetes, todos xogan con todo e a todo; respondemos afectivamente igual ós nenos que ás nenas; insistimos en que todos teñen que colaborar nas tarefas domésticas e por suposto na clase; os currunchos deben ser utilizados indistintamente por nenos que por nenas... Procuraremos acercar aos nenos/as ó medio natural aprendendo a valorar a importancia que este ten para a vida das persoas e desenrolando actitudes de respecto e coidado del. A saúde é un estado de benestar xeral que hai que procurar. Por iso é necesario fomentar nos nenos/as hábitos de saúde, principalmente de consumo de alimentos sans, de descanso, de hixiene e de prevención de accidentes. En todo momento teremos moi en conta a colaboración coas familias establecendo canles para o intercambio de información, así como a súa consecuente participación na vida da escola Deseñaremos o ambiente e organizaremos os espazos tendo en conta que dean resposta aos diferentes tipos de necesidades : necesidades de tipo físico, afectivo, de convivencia, de actividade, de movemento de expresión, etc. Intentaremos organizar os espazos, tanto interiores como exteriores, de forma segura e flexible para permitir que os nenos e nenas fagan unha variedade de usos dos diferentes espazos ao longo da xornada. Na escola existirán todo tipo de materiais para a estimulación das nenas e nenos, dispoñendo de maneira que se incentive a súa manipulación e facéndoas /os participes na responsabilidade do seu coidado e organización. A organización do tempo farémola de forma moi flexible para poder adecuarse aos ritmos de actividade e descanso dos nenos e nenas. Aínda que teremos moi presente a nosa cultura e potenciarémola en todo momento, imos ter presente que na nosa escola asisten nenos e 44

45 nenas de outras culturas, polo que intentaremos convivir sen menoscabo delas. Os nenos/as destas idades teñen unha visión global do mundo que se manifesta na súa forma de xogar e actuar. A nosa intervención educativa deberá evitar o parcelamento das actividades e deberemos aproveitar especialmente as situacións da vida cotiá para favorecer o traballo globalizado. Dado que cada neno/a ten un bagaxe de aprendizaxe diferente, un ritmo propio de desenvolvemento,, deberemos ofrecerlles a cada un o que precisen para que por medio desta individualización consigan unha auténtica igualdade de oportunidades Facilitarémoslle a manipulación, exploración, etc, requisitos necesarios para conseguir unha aprendizaxe significativa Propiciaremos actividades de xogo, tendo en conta que é a actividade que dá unha mellore resposta ao desenvolvemento dos nenos e nenas destas idades. Fomentaremos vínculos afectivos, tan importantes nestas idades, entre nos e os nenos/as,que lles servirán para sentir equilibrio e seguridade emocional na escola. A avaliación terá un carácter permanente e sistemático, de maneira que nos proporcione información veraz e continua sobre os procesos de toda índole que teñen lugar no noso centro e que nos posibilite axustar ou mellorar os programas establecidos. No noso proceso de avaliación deberemos recoller non só información de como vai evolucionado o desenvolvemento dos nenos e nenas nos ámbitos de aprendizaxe, senón tamén a propia planificación educativa, a organización de tempos e traballo dos equipos educativos e de servizos, e a interrelación coas familias e coa comunidade. 45

46 46

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL INTRODUCIÓN Finalidade A música é unha forma de linguaxe na que a función expresiva é unha das súas manifestacións fundamentais. Edgar Wilems di que a música favorece o impulso

Leia mais

ÍNDICE 1. XUSTIFICACIÓN 2. OBXECTIVOS 3. NECESIDADES DETECTADAS 4. ORGANIACIÓN DE: ESPAZOS TEMPOS MATERIAIS ACTIVIDADES 5. FUNCIONAMENTO 6.

ÍNDICE 1. XUSTIFICACIÓN 2. OBXECTIVOS 3. NECESIDADES DETECTADAS 4. ORGANIACIÓN DE: ESPAZOS TEMPOS MATERIAIS ACTIVIDADES 5. FUNCIONAMENTO 6. ÍNDICE 1. XUSTIFICACIÓN 2. OBXECTIVOS 3. NECESIDADES DETECTADAS 4. ORGANIACIÓN DE: ESPAZOS TEMPOS MATERIAIS ACTIVIDADES 5. FUNCIONAMENTO 6. AVALIACIÓN 7. ANEXOS XUSTICACIÓN En contacto co entorno natural

Leia mais

ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS REALIZADAS NO CURSO PRIMEIRO CICLO DE PRIMARIA (1º-2º

ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS REALIZADAS NO CURSO PRIMEIRO CICLO DE PRIMARIA (1º-2º ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS REALIZADAS NO CURSO 2012-13 PRIMEIRO CICLO DE PRIMARIA (1º-2º curso) Titora 1º curso: M. Rosario Rey Titora 2º: Esther Fernández O SAMAÍN Alumnado de primeiro e segundo preparando

Leia mais

INFORMACIÓN PARA PAIS E EDUCADORES

INFORMACIÓN PARA PAIS E EDUCADORES 1 LAVAR OS DENTES 2 INFORMACIÓN PARA PAIS E EDUCADORES Establecer unha correcta hixiene oral desde os primeiros anos é un investimento para toda a vida. Os problemas relacionados coa saúde bucodental,

Leia mais

ÍNDICE 1.- INTRODUCIÓN OBXECTIVOS XERAIS PROGRAMACIÓN ANUAL POR AULAS...5. Programación de aula 0-1anos. Programación de aula 1-2 anos

ÍNDICE 1.- INTRODUCIÓN OBXECTIVOS XERAIS PROGRAMACIÓN ANUAL POR AULAS...5. Programación de aula 0-1anos. Programación de aula 1-2 anos CURSO 2018-2019 1 ÍNDICE 1.- INTRODUCIÓN...3 2.- OBXECTIVOS XERAIS...4 3.- PROGRAMACIÓN ANUAL POR AULAS...5 Programación de aula 0-1anos Programación de aula 1-2 anos Programación de aula 2-3 anos 4.-

Leia mais

PROGRAMACIÓN DE AULA 4º EDUCACIÓN INFANTIL CEIP ISAAC PERAL

PROGRAMACIÓN DE AULA 4º EDUCACIÓN INFANTIL CEIP ISAAC PERAL PROGRAMACIÓN DE AULA 4º EDUCACIÓN INFANTIL CEIP ISAAC PERAL ÍNDICE PÁXINAS 1.- UNIDADES DIDÁCTICAS. 1-57 1.1.- OBXECTIVOS 1.2.- CONTIDOS 1.3.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN 2.- COMPETENCIAS CLAVE... 58 3.- METODOLOXÍA

Leia mais

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO EXPOSICIÓN DE TEMAS º ESO O proxecto consiste en que o alunado da clase, por grupos, expoña unha unidade completa ou ben parte dunha unidade do programa. Para iso organizarán-se grupos dun mínimo de dous

Leia mais

Os artistas de primeiro. CEIP Pedro Antonio Cerviño - Unidade didáctica integrada - Educación primaria 1. CONTEXTUALIACIÓN/XUSTIFICACIÓN

Os artistas de primeiro. CEIP Pedro Antonio Cerviño - Unidade didáctica integrada - Educación primaria 1. CONTEXTUALIACIÓN/XUSTIFICACIÓN 1. CONTEXTUALIACIÓN/XUSTIFICACIÓN TÍTULO OS ARTISTAS DE 1º ÁREAS QUE SON TRABALLADAS EDUCACIÓN ARTÍSTICA, LINGUAS, MATEMÁTICAS CONTEXTO EDUCATIVO NIVEL 1º CURSO 1º AUTORES E PROFESORADO QUE A POÑERAN EN

Leia mais

PROGRAMACIÓN SEGUNDO CICLO EDUCACIÓN INFANTIL

PROGRAMACIÓN SEGUNDO CICLO EDUCACIÓN INFANTIL PROGRAMACIÓN SEGUNDO CICLO EDUCACIÓN INFANTIL CURSO 2016-2017 ÍNDICE CONTEXTUALIZACIÓN 3 ANOS -Coñecemento de si mesmo e autonomía persoal -Obxectivos xerais de área -Bloques 1, 2, 3 e 4 -Contidos -Criterios

Leia mais

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares.

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares. 5.2 Acollemento Enténdese por acollemento o proceso que pon en marcha o centro a través dunhas actividades que teñen como obxectivo facilitar a chegada e a adaptación do novo alumnado. A maioría do alumnado

Leia mais

FOLLA DE REXISTRO DE DATOS

FOLLA DE REXISTRO DE DATOS 1.-ÁMBITO PERSOAL FOLLA DE REXISTRO DE DATOS A.-Datos persoais. CLAVE: 1.- Sexo: 2.- Idade: 3.- Estado civil: 4.- Grupo étnico: 5.- Data de recollida dos datos: 6.- Procedencia da demanda: -Familia: -Centros

Leia mais

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN TITULACIÓN CURSO ACADÉMICO GRAO EN PEDAGOXIA APELIDOS E NOME DNI DATOS DO/A ALUMNO/A TITULO DO TFG A) TRABALLO ESCRITO (70%) Apartados

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO DEPARTAMENTO DE FRANCÉS

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO DEPARTAMENTO DE FRANCÉS PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO 2017-2018 DEPARTAMENTO DE FRANCÉS NIVEL BÁSICO (A2 do MCERL 1 ) CURSO BÁSICO 1 1 MCERL Marco común europeo de referencia para as linguas 1 Información para o alumnado ÍNDICE

Leia mais

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA 3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA A.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA : compoñentes e sectores (páx. 94-5) A.1.- Que é a actividade económica? A actividade económica é o conxunto de tarefas ou actividades dos seres humanos

Leia mais

Anatomía aplicada. Vicens Vives. Galicia

Anatomía aplicada. Vicens Vives. Galicia Anatomía Vicens Vives Galicia Anatomía OBRADOIRO DE CIENCIA Nestas páxinas propóñense dous tipos de actividades: INTRODUCIÓN ACTIVIDADE PROCEDEMENTAL Permite poñer en práctica aspectos estudados no ESTUDO

Leia mais

clases sen fume información para os escolares curso É un concurso para mozos e mozas da túa idade (12-14 anos).

clases sen fume información para os escolares curso É un concurso para mozos e mozas da túa idade (12-14 anos). clases sen fume información para os escolares curso 2017-2018 É un concurso para mozos e mozas da túa idade (12-14 anos). Ten como fin evitar que comeces a fumar ou ben, se xa o fixeches, que deixes o

Leia mais

Libro 2: SAUDAR E DESPEDIRSE. Libro 4: PEDIR E CONCEDER FAVORES. Libro 5: PRESENTARSE E CONVERSAR. Libro 6: COLABORAR E COMPARTIR

Libro 2: SAUDAR E DESPEDIRSE. Libro 4: PEDIR E CONCEDER FAVORES. Libro 5: PRESENTARSE E CONVERSAR. Libro 6: COLABORAR E COMPARTIR Libro 1: SORRIR Libro 2: SAUDAR E DESPEDIRSE Libro3: DAR AS GRAZAS Libro 4: PEDIR E CONCEDER FAVORES Libro 5: PRESENTARSE E CONVERSAR Libro 6: COLABORAR E COMPARTIR Libro 7: SENTIMENTOS E EMOCIÓNS Libro

Leia mais

IES CANIDO INFORMACIÓN BÁSICA DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO

IES CANIDO INFORMACIÓN BÁSICA DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO IES CANIDO INFORMACIÓN BÁSICA DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO 2015-2016 Materia EDUCACIÓN FÍSICA Curso 3ºESO Profesor/a UXÍO LEIRA LUACES- ALFREDO J. RODRÍGUEZ PÉREZ CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN,

Leia mais

Double-click to enter title

Double-click to enter title EU SON COMA TI Unidade didáctica sobre igualdade de xénero 8 de marzo Día da Muller Traballadora E TI DE QUE EQUIPO ES? Hoxe imos falar de fútbol, un dos deportes que máis polémica xera... respondede as

Leia mais

CAIXA TORRE (MATEMÁTICAS CON PAPEL)

CAIXA TORRE (MATEMÁTICAS CON PAPEL) CAIXA TORRE (MATEMÁTICAS CON PAPEL) Covadonga Blanco. EUAT Universidade da Coruña Teresa Otero. IES Antón fraguas. Santiago de Compostela Alicia Pedreira. IES Monelos. A Coruña A papiroflexia ou origami

Leia mais

PREVENCIÓN = SAÚDE. A prevención na casa. a mellor axuda

PREVENCIÓN = SAÚDE. A prevención na casa. a mellor axuda Por suposto, non temos que ser expertos en todo, pero como pais interesados en aprender pautas de actuación cos seus fillos, especialmente de comunicación acerca do cánnabis deixámosvos a seguinte ligazón

Leia mais

Proceso de facturación.

Proceso de facturación. Proceso de facturación. O proceso de facturación permite asignar os cargos dunha reserva a unha ou varias facturas que, á súa vez, poden estar tamén a un ou varios nomes. Facturar todos os importes a un

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 2018-2019 ÁREA: CIENCIAS NATURAIS CURSO: CUARTO ETAPA: PRIMARIA Rúa Pi y Margall 58 36202 VIGO Telf.: 986 22 95 20 Fax: 986 43 47 61 Página 1 de 15 UNIDADE 1: AS PLANTAS, UNS SERES

Leia mais

ESQUEMA DE TRABALLO: A XORNADA EN EDUCACIÓN INFANTIL 4º EDUCACIÓN INFANTIL GRUPO A/B TITORAS: BEATRIZ GARCÍA PLATAS/ MARÍA DOPICO IGLESIAS CURSO

ESQUEMA DE TRABALLO: A XORNADA EN EDUCACIÓN INFANTIL 4º EDUCACIÓN INFANTIL GRUPO A/B TITORAS: BEATRIZ GARCÍA PLATAS/ MARÍA DOPICO IGLESIAS CURSO ESQUEMA DE TRABALLO: A XORNADA EN EDUCACIÓN INFANTIL 4º EDUCACIÓN INFANTIL GRUPO A/B TITORAS: BEATRIZ GARCÍA PLATAS/ MARÍA DOPICO IGLESIAS CURSO 2017/2018 Tres premisas marcan o deseño deste plan de traballo:

Leia mais

Exemplo. Dirección Xeral da Función Pública PERMISOS E LICENZAS. Permiso por parto. Permiso por parto no suposto de discapacidade do fillo.

Exemplo. Dirección Xeral da Función Pública PERMISOS E LICENZAS. Permiso por parto. Permiso por parto no suposto de discapacidade do fillo. PERMISOS E LICENZAS Permiso por parto. 16 semanas ininterrompidas (6 delas deberán ser disfrutadas pola nai no periodo inmediatamente posterior ao parto). Permiso por parto no suposto de discapacidade

Leia mais

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación comercial á grande distribución As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación

Leia mais

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años)

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años) Benvidos, Benvidas Universidade Formación Profesional. Ciclos de Grao Superior Bacharelato Formación Profesional. Ciclos de Grao Medio Con proba de acceso Graduado en Educación Secundaria Formación Profesional

Leia mais

REDE EUSUMO. información e comunicación

REDE EUSUMO. información e comunicación REDE EUSUMO información e comunicación Índice 1. Presentación do documento 1. Principais responsabilidades dos beneficiarios en materia de información e comunicación. 1. Referencia ao financiamento e disposición

Leia mais

En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet

En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet Enquisa de condicións de vida das familias. Novas tecnoloxías. Ano 2013 RESUME DE RESULTADOS En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet O 58,1% da poboación galega de 5 ou máis

Leia mais

Plan de Evacuación. CIFP Carlos Oroza. Curso 2017/18

Plan de Evacuación. CIFP Carlos Oroza. Curso 2017/18 Plan de Evacuación CIFP Carlos Oroza Curso 2017/18 Obxectivos do Plan de evacuación Amosar a toda a comunidade educativa como debe actuarse en situacións de emerxencia. Coñecer as diferentes zonas e as

Leia mais

05 Movémonos mellor?

05 Movémonos mellor? Movémonos mellor? 05 05 01CAMIÑAS OU CONTAMINAS? A nosa protagonista, Inés Quecible, fai ao longo do día o seguinte percorrido: Pola mañá no coche co pai ata a casa dos avós; no coche da súa tía desde

Leia mais

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade Versión en lectura fácil

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade Versión en lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2018 Versión en lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2018 Versión en lectura fácil Permiten pasalo

Leia mais

P E Z A P E Z A. Galicia

P E Z A P E Z A. Galicia 1 2 e A Galicia A Un proxecto baseado na aprendizaxe competencial Peza a Peza ofrece, co contrastado rigor curricular de Anaya, un proxecto no que o profesorado e o alumnado cobran o máximo protagonismo

Leia mais

MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES

MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES ANTECEDENTES O Servizo de Atención Temperá da Mancomunidade de Ordes, situado no concello de Ordes funciona

Leia mais

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN Que é o calendario de vacinación infantil? É o documento que inclúe as vacinas que se recomenda administrarlle á poboación dependendo

Leia mais

[PROGRAMACIÓN ANUAL ]

[PROGRAMACIÓN ANUAL ] CEIP EDUCACIÓN VIÑAGRANDE-DEIRO INFANTIL [PROGRAMACIÓN ANUAL 2017-2018] ÍNDICE 1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN 3 2. OBXECTIVOS DA ETAPA DE EDUCACIÓN INFANTIL 5 3.- CONCRECIÓN E RELACIÓNS CURRICULARES

Leia mais

PROGRAMA DE EDUCACIÓN VIARIA

PROGRAMA DE EDUCACIÓN VIARIA PROGRAMA DE EDUCACIÓN VIARIA 2015-2016 Conscientes de que a educación é unha clave fundamental para promover unha boa seguridade viaria, o motor do programa proposto é facilitar aos nenos e nenas da nosa

Leia mais

EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física

EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física Guía breve da materia de Educación física de 1º Curso de Bacharelato 1. METODOLOXÍA Na ensinanza a distancia semipresencial o aprendizaxe enténdese como un

Leia mais

Avaliación ordinaria trimestral e de xuño

Avaliación ordinaria trimestral e de xuño 2. Lectura / ( 20 % ) 3.Interpretación 4.Público 5.Nivel global / ( 20 % ) MATERIA DE CONXUNTO DE GUITARRA, CURSOS 1º A 4º DO G.P. / CRITERIOS DE CORRECCIÓN: DENTRO DE CA ÁREA Avaliación ordinaria trimestral

Leia mais

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE PLANO DE FOMENTO da I. Liñas estratéxicas de actuación da Secretaría Xeral da Igualdade O Plano de Fomento da Corresponsabilidade Os obxectivos As áreas de actuación As liñas de acción A temporalización

Leia mais

XX SALÓN INTERNACIONAL DO LIBRO INFANTIL E XUVENIL DE PONTEVEDRA. A revolución II PREMIO INTERNACIONAL DE ILUSTRACIÓN

XX SALÓN INTERNACIONAL DO LIBRO INFANTIL E XUVENIL DE PONTEVEDRA. A revolución II PREMIO INTERNACIONAL DE ILUSTRACIÓN A revolución II PREMIO INTERNACIONAL DE ILUSTRACIÓN II PREMIO DE ILUSTRACIÓN: Convocado polo Concello de Pontevedra en colaboración con Gálix (Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil) A finalidade

Leia mais

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS Docencia da formación profesional para o emprego CARACTERÍSTICAS XERAIS Modalidade presencial Datas 15/09/2014 18/12/2014 Prácticas Xaneiro 2015 Horario 16:00 21:00 Lugar de impartición Duración Inscrición

Leia mais

CONTIDOS MÍNIMOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN. MÚSICA. Criterios de Avaliación de Música para os cursos de 2º e 3º de ESO.

CONTIDOS MÍNIMOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN. MÚSICA. Criterios de Avaliación de Música para os cursos de 2º e 3º de ESO. CONTIDOS MÍNIMOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN. MÚSICA CURSOS 2º-3º ESO Criterios de Avaliación de Música para os cursos de 2º e 3º de ESO. Segundo o decreto 133/2007, do 5 de Xullo (DOG do 13 Xullo de 2007),

Leia mais

3º ESO - MÚSICA - EXERCICIOS SETEMBRO

3º ESO - MÚSICA - EXERCICIOS SETEMBRO 3º ESO - MÚSICA - EXERCICIOS SETEMBRO 1. CUALIDADES DO SON ( REPASO) Exercicios 1. Cita as 4 cualidades do son: 2. Relaciona cada un dos termos coa cualidade correspondente. Recorda que: a intensidade

Leia mais

EXEMPLIFICACIÓN DIDÁCTICA PARA ALUMNOS CON DISCAPACIDADE VISUAL.- AREA: Coñecemento do Medio. CURSO: 3º de Educación Primaria.

EXEMPLIFICACIÓN DIDÁCTICA PARA ALUMNOS CON DISCAPACIDADE VISUAL.- AREA: Coñecemento do Medio. CURSO: 3º de Educación Primaria. O RELEVO TERRESTRE EXEMPLIFICACIÓN DIDÁCTICA PARA ALUMNOS CON DISCAPACIDADE VISUAL.- AREA: Coñecemento do Medio. CURSO: 3º de Educación Primaria. 1.- FUNDAMENTACIÓN DA EXEMPLIFICACIÓN. A presente Unidade

Leia mais

PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN FÍSICA

PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN FÍSICA PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN FÍSICA Cpi Padrenda-Crespos CURSO 2016-2017 Profesor: Jorge Rodríguez Lorenzo 1 Índice 1. INTRODUCIÓN/CONTEXTUALIZACIÓN E FINALIDADE...3 2. VINCULACIÓN ENTRE OBXECTIVOS, SECUENCIACIÓN

Leia mais

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016 Versión lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016 Permiten pasalo ben, durante 10 días, convivindo e relacionándote con outras persoas nun espazo lúdico, humano,

Leia mais

Decálogo de boas prácticas para facer agasallos sostibles en Nadal

Decálogo de boas prácticas para facer agasallos sostibles en Nadal Decálogo de boas prácticas para facer agasallos sostibles en Nadal Celebracións, felicitacións e agasallos, moitos agasallos. O Nadal constitúe a época do ano na que, aferrándonos á tradición, afanámonos

Leia mais

INSTRUCIÓNS E DOCUMENTACIÓN PARA A SOLICITUDE DE ADMISIÓN MATRÍCULA PARA O CURSO

INSTRUCIÓNS E DOCUMENTACIÓN PARA A SOLICITUDE DE ADMISIÓN MATRÍCULA PARA O CURSO INSTRUCIÓNS E DOCUMENTACIÓN PARA A SOLICITUDE DE ADMISIÓN MATRÍCULA PARA O CURSO 2017-2018 As solicitudes de admisión dirixidas á dirección dos centros públicos e a titularidade dos centros privados presentaranse

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE 1º ESO.

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE 1º ESO. PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE 1º ESO. 1. OBXECTIVOS 2 2. CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 3 3. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNO 100 4. PROCESO DE MELLORA CONTINÚA..

Leia mais

PIALE Integración en lingua portuguesa

PIALE Integración en lingua portuguesa PIALE Integración en lingua portuguesa Lisboa, outubro de 2015 Isabel Mato Sánchez. IES de Cacheiras (Teo) E se as histórias para crianças passassem a ser de leitura obrigatória para todos os adultos?

Leia mais

I. DISPOSICIÓNS XERAIS

I. DISPOSICIÓNS XERAIS Nº 121 Martes, 23 de xuño de 2009 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 10.773 I. DISPOSICIÓNS XERAIS CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA Decreto 330/2009, do 4 de xuño, polo que se establece o currículo

Leia mais

INDICE. I.-Desenvolvemento evolutivo dos nenos/as II.- Obxetivos xerais III.- Obxectivos específicos e áreas curriculares...

INDICE. I.-Desenvolvemento evolutivo dos nenos/as II.- Obxetivos xerais III.- Obxectivos específicos e áreas curriculares... INDICE I.-Desenvolvemento evolutivo dos nenos/as... 3.- Etapa de 0 a1.- Etapa de 1 a 2.- Etapa de 2 a 3 II.- Obxetivos xerais... 8 III.- Obxectivos específicos e áreas curriculares... 9 IV.- Contidos...

Leia mais

ACTIVIDADES SOCIOCULTURAIS SETEMBRO 2017

ACTIVIDADES SOCIOCULTURAIS SETEMBRO 2017 Preinscrición e inscrición: Preguntar no centro cívico a partir do 1 de SETEMBRO CENTRO CIVICO MUNICIPAL ROSALES Praza Elíptica, 1 Teléfono: 981 184350/010 ccrosales@coruna.es http://www.coruna.gal/serviciossociales

Leia mais

CALENDARIO PARA O CICLO INTENSIVO DO PROGRAMA UNIVERSITARIO PARA MAIORES. CAMPUS DE PONTEVEDRA. CURSO

CALENDARIO PARA O CICLO INTENSIVO DO PROGRAMA UNIVERSITARIO PARA MAIORES. CAMPUS DE PONTEVEDRA. CURSO CALENDARIO PARA O CICLO INTENSIVO DO PROGRAMA UNIVERSITARIO PARA MAIORES. CAMPUS DE PONTEVEDRA. CURSO 2016-2017 A DOCENCIA IMPARTIRASE maioritariamente na Escola de Enxeñería Forestal, agás as materias

Leia mais

e diferente ter un bo a camiñar.

e diferente ter un bo a camiñar. ACTIVIDADE DE SENDEIRISMO EN BABIA Babiaa ofrece unhas das paisaxes máis marabillosas da cordilleira Cantábrica e esta zona montañosa foi declarada Parque Natural no ano 2015. A simbiose entre os seus

Leia mais

"Enrédate con seguridade" by FADEMGA Plena inclusión Galicia is licensed

Enrédate con seguridade by FADEMGA Plena inclusión Galicia is licensed "Enrédate con seguridade" by FADEMGA Plena inclusión Galicia is licensed under a Creative Commons Reconocimiento-NoComercial-CompartirIgual 4.0 Internacional License. Puede hallar permisos más allá de

Leia mais

Puntazo de Encontro speed-dating cultural

Puntazo de Encontro speed-dating cultural Culturgal é un gran punto de encontro. Por iso, o Concello de Pontevedra quere ORGANIZAR espazos e momentos para atoparnos no Culturgal. Entendemos que é moi importante que empresas (novas ou non tanto),

Leia mais

ANEXOS. Situación da lingua galega na sociedade. Observación no ámbito da cidadanía 2007

ANEXOS. Situación da lingua galega na sociedade. Observación no ámbito da cidadanía 2007 ANEXOS Situación da lingua galega na sociedade Observación no ámbito da cidadanía 2007 183 Situación da lingua galega na sociedade 14. ANEXO I: ENQUISA 14.1 Precuestionario e cuestionario 14.1.1 Rexistro

Leia mais

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES)

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) (Aprobada en Consello de Goberno do 14 de marzo de 2008) A Lei Orgánica

Leia mais

A AVALIACIÓN. Mínimos esixibles

A AVALIACIÓN. Mínimos esixibles A AVALIACIÓN 2º EDUCACIÓN PRIMARIA Mínimos esixibles CEIP ISAAC PERAL AVALIACIÓN NO 2º CURSO DE E. PRIMARIA A avaliación do proceso de aprendizaxe do alumnado de primeiro ciclo será continua, global, formativa

Leia mais

Non se vai predeterminar ningún libro de texto. O material didáctico deixarase por avaliacións, en carpetas, nos computadores da biblioteca.

Non se vai predeterminar ningún libro de texto. O material didáctico deixarase por avaliacións, en carpetas, nos computadores da biblioteca. 1 Departamento de Lingua e Literatura Galega EPAPU Eduardo Pondal LITERATURA UNIVERSAL 1º DE Bacharelato GUÍA BREVE Curso 2017-2018 MATERIAIS E RECURSOS Non se vai predeterminar ningún libro de texto.

Leia mais

PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs

PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs IES URBANO LUGRÍS A CORUÑA INDICE 1. CARACTERÍSTICAS DA COMUNIDADE EDUCATIVA (curso 2012-2013). INICIATIVAS XA REALIZADAS NESTE CAMPO. INTERESE DE CARA AO FUTURO. 2. OBXECTIVOS

Leia mais

Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller

Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller Tramitación parlamentaria: Proposición de lei, BOPG núm. 24, do 27.4.1990. Debate e toma en consideración

Leia mais

O CONTRATO DE TRABALLO

O CONTRATO DE TRABALLO O CONTRATO DE TRABALLO Enlace da páxina oficial do Servicio Público de Empleo Estatal (SPEE) con información sobre os contratos de traballo www.redtrabaja.es/es/redtrabaja/static/redirect.do?page=ah0103

Leia mais

As persoas que presentan estes trastornos manifestan, en maior ou menor medida, as seguintes características:

As persoas que presentan estes trastornos manifestan, en maior ou menor medida, as seguintes características: Que son os TEA? Os trastornos do espectro do autismo (TEA) son alteracións do desenvolvemento de diversas funcións do sistema nervioso central, que se caracterizan pola presenza de dificultades específicas

Leia mais

SBN: O TEMPO NO XORNAL

SBN: O TEMPO NO XORNAL I SBN:9788445345054 1.O TEMPO NO XORNAL PROXECTO DE EDUCACIÓN AMBIENTAL. CAMBIO CLIMÁTICO 1 O TEMPO NO XORNAL Nesta materia debedes recoller datos meteorolóxicos, podendo obtelos de tres fontes diferentes.

Leia mais

1.- Organización da Escola de Primavera:

1.- Organización da Escola de Primavera: Curso: Escola de Primavera do CESG. Metodoloxías de acción e participación socioeducativas Lugar: Centro Cívico Municipal de Monelos da cidade de A Coruña Data: 9 e de maio de 6 Duración: horas lectivas

Leia mais

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO 2016-2017 1 Primeiro e segundo curso 1. Cada crédito ECTS equivale a 25 horas de traballo do alumnado, divididas en 7 horas de docencia

Leia mais

X TRAVESÍA A NADO CONCELLO DE ARTEIXO IX Memorial Marina Álvarez

X TRAVESÍA A NADO CONCELLO DE ARTEIXO IX Memorial Marina Álvarez X TRAVESÍA A NADO CONCELLO DE ARTEIXO IX Memorial Marina Álvarez SÁBADO, 30 DE XULLO ÁS 12.00 HORAS. ORGANIZACIÓN. A X edición da TRAVESÍA A NADO CONCELLO DE ARTEIXO, rexerase polo código deportivo e a

Leia mais

PRESENZA DA XEOMETRÍA NA NATUREZA E NO ARTE

PRESENZA DA XEOMETRÍA NA NATUREZA E NO ARTE UNIDADE DIDACTICA: PRESENZA DA XEOMETRÍA NA NATUREZA E NO ARTE CEP PLURILINGÜE IGREXA VALADARES EQUIPOS DE BIBLIOTECA E DINAMIZACIÓN LINGÜÍSTICA (2012-2013) ACTIVIDADE Nº 1 QUE SABEMOS SOBRE A XEOMETRÍA?

Leia mais

ÍNDICE. 3.1 Redución das cantidades almacenadas 3.2 Separación dos produtos químicos en función da súa incompatibilidade

ÍNDICE. 3.1 Redución das cantidades almacenadas 3.2 Separación dos produtos químicos en función da súa incompatibilidade Páx. 1 de 10 ÍNDICE 1. Obxecto 2. Alcance 3. Pautas de actuación 3.1 Redución das cantidades almacenadas 3.2 Separación dos produtos químicos en función da súa incompatibilidade 4. Condiciones de almacenamento

Leia mais

CEIP ISAAC PERAL PROGRAMACIÓN VALORES SOCIAIS E CÍVICOS. 2º E. Primaria

CEIP ISAAC PERAL PROGRAMACIÓN VALORES SOCIAIS E CÍVICOS. 2º E. Primaria CEIP ISAAC PERAL PROGRAMACIÓN VALORES SOCIAIS E CÍVICOS 2º E. Primaria Esta programación foi elaborada segundo as directrices fixadas pola Comisión de Coordinación Pedagóxica do CEIP Isaac Peral e aplicando

Leia mais

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años)

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años) Benvidos, Benvidas Universidade Formación Profesional. Ciclos de Grao Superior Proba final superada Bacharelato Proba final non superada Formación Profesional. Ciclos de Grao Medio Con proba de acceso

Leia mais

clases sen fume CUESTIONARIO ESCOLARES

clases sen fume CUESTIONARIO ESCOLARES clases sen fume CUESTIONARIO ESCOLARES 2014 2015 Para poder avaliar e mellorar o Programa Clases sen Fume necesitamos que dediques uns minutos a contestar este breve cuestionario. É ANÓNIMO, o que nos

Leia mais

REGULAMENTO XERAL CATEGORIAS DE PARTICIPACION

REGULAMENTO XERAL CATEGORIAS DE PARTICIPACION É un pracer presentarvos o I Circuíto de carreiras saudables CorreSAN, un programa de probas de carreiras a pé organizadas polo Concello de Santiago de Compostela a través do seu departamento de deportes.

Leia mais

Potencias e radicais

Potencias e radicais Potencias e radicais Contidos 1. Radicais Potencias de expoñente fraccionario Radicais equivalentes Introducir e extraer factores Cálculo de raíces Reducir índice común Radicais semellantes. Propiedades

Leia mais

PROGRAMACIÓN ANUAL CURSO

PROGRAMACIÓN ANUAL CURSO PROGRAMACIÓN ANUAL CURSO 17-18 1. INTRODUCIÓN 2. ORGANIZACIÓN DA EIM A MADALENA 2.1 HORARIOS 2.2 CALENDARIO 2.3 ADSCRICIÓN DO ALUMNADO 3. OBXECTIVOS XERAIS DA EIM A MADALENA 4. OBXECTIVOS XERAIS DO CICLO

Leia mais

A POBRA DO CARAMIÑAL 0

A POBRA DO CARAMIÑAL 0 A POBRA DO CARAMIÑAL 0 INDICE Pax. 0.-INTRODUCCIÓN.. 2 1.- QUEN SOMOS?... 3 2.- COMO SOMOS?... 4 2.1.- O CONTORNO...4 2.2.- OS DISCENTES... 7 2.3.- OS DOCENTES. 8 3.- COMO NOS ORGANIZAMOS?... 10 4.- QUE

Leia mais

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO II ciclo de workshops PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO Workshop 1. Tendencias de consumo saudables Workshop 2. O surtido e a innovación na gran distribución Workshop 3. Plan promocional eficiente Primeiro

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO 2017/2018 PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA ÁREAS DE LINGUA CASTELÁ, LINGUA GALEGA, MATEMÁTICAS, CCSS, CCNN, PLÁSTICA E VALORES (1º E. Primaria) CEIP EMILIO GONZÁLEZ LÓPEZ Esta programación foi elaborada segundo

Leia mais

GRAO EN TRADUCIÓN E INTERPRETACIÓN

GRAO EN TRADUCIÓN E INTERPRETACIÓN Acordos sobre criterios de convalidación tomados pola Comisión de Relacións Exteriores (Subcomisións dos Graos en Tradución e Interpretación, Linguas Estranxeiras e Ciencias de Linguaxe) modificados o

Leia mais

Que é unha rede de ordendores?

Que é unha rede de ordendores? Redes Tema 4 Que é unha rede de ordendores? Unha rede informática é o conxunto de ordenadores interconectados entre sí, o que permite compartir recursos e información entre eles, Entre as ventaxas do uso

Leia mais

OBRADOIROS RÍA DE MUROS-NOIA

OBRADOIROS RÍA DE MUROS-NOIA OBRADOIROS RÍA DE MUROS-NOIA Do 3 ao 20 de Decembro 2018 Descobre as novas tecnoloxías internet e as redes sociais Adquire técnicas de comunicación efec va en inglés Fórmate en novas técnicas de cociña

Leia mais

PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA MÚSICA CURSO 2º ESO CURSO ACADÉMICO PROFESOR DANIEL COSTA FERREIRO

PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA MÚSICA CURSO 2º ESO CURSO ACADÉMICO PROFESOR DANIEL COSTA FERREIRO PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA MÚSICA CURSO 2º ESO CURSO ACADÉMICO 2017-2018 PROFESOR DANIEL COSTA FERREIRO CONTIDOS E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE ASOCIADOS. BLOQUE 1 Descrición do contido Estándares de aprendizaxe

Leia mais

Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos formativos para o acceso á formación dos certificados de profesionalidade de nivel

Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos formativos para o acceso á formación dos certificados de profesionalidade de nivel ACCESO Á FORMACIÓN CERTIFICADOS DE PROFESIONALIDADE NIVEL 2 E 3 DE CUALIFICACIÓN REQUISITOS FORMATIVOS REGULACIÓN PROBAS COMPETENCIAS CLAVE Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos

Leia mais

Anexo III. Modelo de programación de proba libre de módulos profesionais

Anexo III. Modelo de programación de proba libre de módulos profesionais Orde do 5 de abril de 2013 Anexo III. Modelo de programación de proba libre de módulos profesionais 1. Identificación da programación Centro educativo Código Centro Concello Ano académico 27015773 I.E.S.

Leia mais

EDUCACIÓN FÍSICA 1º-2º

EDUCACIÓN FÍSICA 1º-2º EDUCACIÓN FÍSICA 1º-2º ÍNDICE... Error! Marcador no definido. CONTETUALIZACIÓN... 3 INTRODUCIÓN... 3 OBECTIVOS... 4 COMPETENCIAS CLAVE. PERFIL COMPETENCIAL... 6 RELACIÓN DOS ASPECTOS CURRICULARES POR TRIMESTRES...

Leia mais

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA DOG Núm. 81 Xoves, 26 de abril de 2018 Páx. 22220 III. OUTRAS DISPOSICIÓNS CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA RESOLUCIÓN do 10 de abril de 2018, da Dirección Xeral de Educación,

Leia mais

CEIP ISAAC PERAL PROGRAMACIÓN CIENCIAS DA NATUREZA. 3º E. Primaria

CEIP ISAAC PERAL PROGRAMACIÓN CIENCIAS DA NATUREZA. 3º E. Primaria CEIP ISAAC PERAL PROGRAMACIÓN CIENCIAS DA NATUREZA 3º E. Primaria Esta programación foi elaborada segundo as directrices fixadas pola Comisión de Coordinación Pedagóxica do CEIP Isaac Peral e aplicando

Leia mais

PROGRAMA DO CURSO DE MONITOR/A DE ACTIVIDADES DE TEMPO LIBRE

PROGRAMA DO CURSO DE MONITOR/A DE ACTIVIDADES DE TEMPO LIBRE PROGRAMA DO CURSO DE MONITOR/A DE ACTIVIDADES DE TEMPO LIBRE OBXECTIVOS: Formar persoas capaces de realizar actividades socioculturais e recreativas, tanto en tempo libre urbano como na natureza. As funcións

Leia mais

Somos auga GUÍA DIDÁCTICA. 1º Ciclo de Educación Infantil Rapaces de 1 a 3 anos. Proxecto educativo sobre a importancia da auga

Somos auga GUÍA DIDÁCTICA. 1º Ciclo de Educación Infantil Rapaces de 1 a 3 anos. Proxecto educativo sobre a importancia da auga Proxecto educativo sobre a importancia da auga GUÍA DIDÁCTICA 1º Ciclo de Educación Infantil Rapaces de 1 a 3 anos GUÍA DIDÁCTICA para 1º ciclo de Educación Infantil (rapaces de 1 a 3 anos) Elaborada por:

Leia mais

Plans e protocolos de empresa familiar

Plans e protocolos de empresa familiar Plans e protocolos de empresa familiar INSTRUMENTO DE CONSOLIDACIÓN E PERPETUACIÓN DA EMPRESA FAMILIAR O protocolo constitúe un marco normativo interno que ofrece á empresa familiar un conxunto de regras

Leia mais

ANEXO 2 CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA E DA AVALIACIÓN PARA TERCEIRO DE ESO

ANEXO 2 CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA E DA AVALIACIÓN PARA TERCEIRO DE ESO ANEXO 2 CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTI E DA AVALIACIÓN PARA TERCEIRO DE ESO 1 A) CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTI PARA TERCEIRO DE ESO Unidade 1: Tiempo de monasterios y juglares (12 sesións) Sesións

Leia mais

PROGRAMACIÓN TERCEIRO CICLO DE PRIMARIA 1.- COÑECEMENTO DO MEDIO.

PROGRAMACIÓN TERCEIRO CICLO DE PRIMARIA 1.- COÑECEMENTO DO MEDIO. PROGRAMACIÓN TERCEIRO CICLO DE PRIMARIA 1.- COÑECEMENTO DO MEDIO. A) Contidos mínimos esixibles. Deberá coñecer como son e como funcionan os principais aparellos e sistemas do corpo humano para realizar

Leia mais

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO 2017-2018 1 Primeiro e segundo curso 1. Cada crédito ECTS equivale a 25 horas de traballo do alumnado, divididas en 7 horas de docencia

Leia mais

1.- Modalidades. Convocanse premios en dúas modalidades:

1.- Modalidades. Convocanse premios en dúas modalidades: A axeitada transferencia de coñecemento procedente dos organismos de investigación ao tecido produtivo está considerada unha estratexia prioritaria a nivel global para incrementar o desenvolvemento socioeconómico

Leia mais

5.4 Tramitacións administrativas ao longo do curso

5.4 Tramitacións administrativas ao longo do curso 5.4 Tramitacións administrativas ao longo do curso 5.4.1 Anulación de matrícula Ao inicio de curso e antes do 31 de outubro pode ocorrer que un alumno ou unha alumna presenten a anulación da súa matrícula.

Leia mais

PROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015

PROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015 PROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015 A) ALTA NO REXISTRO DE FACTURAS ELECTRÓNICAS DA XUNTA DE GALICIA SEF O primeiro que hai que facer é acceder ao SEF a través do seu enlace para

Leia mais

Club. Podes informarte de todo o que acontece na familia Bolechas no noso teléfono

Club. Podes informarte de todo o que acontece na familia Bolechas no noso teléfono Ilustracións e textos: Pepe Carreiro / Estudio Carreiro ISBN: 978-84-617-1953-2 Depósito Legal: C 1651-2014 Impreso en Galicia Club Entra na nosa web e faite do club! Terás vantaxes especiais, descontos,

Leia mais