OS VERBOS IRREGULARES IRREGULARIDADES COMÚNS.
OS VERBOS IRREGULARES Os verbos irregulares: Varían o seu radical na conxugación ou non seguen as segmentacións xerais da vogal temática (VT) e dos morfemas flexivos. As diferentes irregularidades dentro de cada verbo pódense clasificar morfoloxicamente en conxuntos (temas) de formas verbais, que acostuman presentar un significado temporal similar.
OS VERBOS IRREGULARES TEMAS Tema de presente. (Presente de Indicativo e de Subxuntivo e o Imperativo) Tema de perfecto. (Pretérito de Indicativo, o Antepretérito e o Futuro de Subxuntivo) Tema de futuro. (Futuro de Indicativo e Pospretérito) Participio. Deixamos a un lado o Copretérito (que no caso de presentar irregularidades, estas son específicas), así como o Infinitivo e Xerundio, que poden ser considerados como regulares.
OS VERBOS IRREGULARES As irregularidades dos verbos poden ser: PROPIAS dun só verbo (máis os seus derivados e compostos) COMÚNS a un grupo de verbos en determinados contextos. Vexamos este último tipo con máis detalle.
Os verbos de irregularidade común son os verbos da CII e da CIII que seguen os modelos de crer (to believe) e rir.(to laugh) CII e da CIII nos que a vogal radical (VR) é <a> ou <o> no infinitivo e precede inmediatamente á vogal temática (VT). Seguen o modelo de moer (to grind), saír (to get out) e oír (to listen)
. 1. TIPO CRER E RIR CARACTERÍSTICAS PODES OBSERVAR AS CARACTERÍSTICAS DESTES VERBOS NO ANEXO CORRESPONDENTE. Non teñen VT e VR independentes, como ocorre nos verbos restantes. Nas formas atemáticas (P1 do Presente de Indicativo e todo o Presente de Subxuntivo) a VT existente antes do MF (/e/ ou /i/) só pode interpretarse como VR.
Nas demais formas, esa vocal existente antes do MF representa tanto a VR como a VT, polo que podería dicirse que estes verbos só se afastan dos regulares no tema de presente.
Seguen o modelo de crer: ler (xunto os derivados reler, descrer, trasler) e sobreser. (to read and to override) Seguen o modelo de rir o seu derivado sorrir (to smile) Tamén existen verbos de irregularidade propia que coinciden en parte das súas formas cos irregulares comúns. Isto dáse naquelas formas nas que o radical se combina cunha vogal que representa tanto a VR como a VT.
VERBOS IRREGULARES APARENETENTE COMÚNS CI e CII con vogal -a- no infinitivo, (dar e facer; haber e derivados) CII con vogal -e- no Infinitivo (ser, ter, ver e derivados) CII -o- no Infinitivo (poñer ou pór e derivados) CIII con vogal -i-no Infinitivo (dicir, ir, vir e derivados)
2. TIPO CAER E MOER; SAÍR E OÍR Verbos da CII e da CII, no tema de presente. Consiste en engadir un -i- ás VR -a- ou -o- de P1 das formas atemáticas por ir seguidas do MPN /o/ ou do MMT /a/. Debemos ter en conta que na CII a VR -o- presenta alternancia entre a [ɔ] e [o] seguido o modelo de coller (to take)
Verbos da CII con VR final -a-: Caer (to fall) (e os derivados acaer, decaer, recaer) Debaer Degraer, (to thresh) Desvaer (to dispel) Draer (to shave)
Verbos da CII con VR final -a-: Traer (e derivados e compostos atraer, abstraer, contraer, detraer, descontraer, distraer, estraer, maltraer, retraer, retrotraer, subtraer). *Este verbo (mais non os seus derivados) é tamén irregular no tema de perfecto.
Verbos da CII con VR final -o- que seguen o modelo de moer: Choer ( to fence) (deschoer) Doer (to hurt) (condoer) Remoer (to remover) Roer (to nibble) (corroer) Proer (to itch)
Na CII só son irregulares saír e oír, e os seus derivados respectivos sobresaír (to excel), desoír (to ignore) e entreoír. Son os únicos que teñen unha VR final -a- ou - o-. Xa queda dito que oír e derivados é unha excepción dentro das subclases da CII, e que esa VR -que é todo o R do verbo- é sempre [ɔ], tanto tónico como átono.