CONSERVATORIO PROFESIONAL DE MÚSICA DE CARBALLO PROGRAMACIÓN GRAO ELEMENTAL DE GUITARRA

Transcrição

1 CONSERVATORIO PROFESIONAL DE MÚSICA DE CARBALLO PROGRAMACIÓN GRAO ELEMENTAL DE GUITARRA

2 A Lei Orgánica 2/2006 do 3 de maio, de educación, establece no seu artigo 45 que as ensinanzas artísticas teñen como finalidade proporcionarle o alumnado una formación artística de calidade e garantir a cualificación dos futuros profesionais da música, e no artigo 48 perceptúa que as ensinanzas de música Terán as características e a organización que as administracións educativas determinen. Ditas características veñen ditadas no posterior Decreto 198/2007, do 27 de setembro, polo que se establece a ordenación do grao elemental das ensinanzas de réxime especial de música. A finalidade do grao elemental das ensinanzas de réxime especial de música e promover a autonomía do alumnado para que a súa capacidade de expresión musical adquira a calidade artística necesaria que permita acceder ao grao profesional. Os catro cursos que compoñen o grao elemental configuran unha etapa de suma importancia para o desenvolvemento do futuro instrumentista, xa que ao longo deste período teñen que quedar sentadas as bases dunha técnica correcta e eficaz e, o que é aínda máis importante, duns conceptos musicais que cristalicen, mediando o tempo necesario para a maduración de todo iso, nunha auténtica conciencia de intérprete. A problemática da interpretación comeza polo correcto entendemento do texto, un sistema de signos recollidos na partitura que, malia o seu continuo enriquecemento o longo dos séculos, padece -e ha padecer sempre-irremediables limitacións para representar o fenómeno musical como algo esencialmente necesitado de recreación, como algo susceptible de ser abordado desde perspectivas subxectivamente diferentes. Isto, polo pronto, supón a aprendizaxe -que pode ser previa ou simultánea á práctica instrumental-do sistema de signos propio da música, que se emprega para fixar, aínda que só sexa de maneira ás veces aproximativa, os datos esenciais no papel. A tarefa do futuro intérprete consiste, por tanto, en: aprender a ler correctamente a partitura; penetrar, despois, a través da lectura, no sentido do escrito para poder apreciar o seu valor estético; desenvolver, ao mesmo tempo, a destreza necesaria no manexo dun instrumento para que a execución dese texto musical adquira a súa plena dimensión da mensaxe expresivamente significativa. Unha concepción pedagóxica moderna debe partir dunha premisa: a vocación musical dun cativo ou dunha cativa pode, en numerosísimos casos, quizá na maioría deles, non estar aínda claramente definida, o que exixe de maneira imperativa que a suma de coñecementos teóricos que se lle deben inculcar e as inevitables horas de práctica ás que se verá sometido ou sometida lle sexan presentadas do xeito tan atractivo e estimulante como sexa posible, para se sentiren cun verdadeiro interese na tarefa que se lles propón e, desa maneira, a súa posible incipiente vocación se vexa reforzada. A evolución intelectual e emocional na idade en que se realizan os estudos de grao elemental -oito a doce anos, aproximadamente-é moi acelerada; iso implica que as formulacións pedagóxicas, tanto no plano xeral da didáctica como no máis concreto e subxectivo da relación

3 persoal entre profesor ou profesora e alumno ou alumna, deben adecuarse constantemente a esa realidade cambiante que é a personalidade deste último, aproveitar ao máximo a gran receptividade que é característica da idade infantil, favorecer o desenvolvemento dos seus dotes innatos, estimular a maduración da súa afectividade e, simultaneamente, pór ao seu alcance os medios que lle permitan exercer a súa crecente capacidade de abstracción. A música, como toda linguaxe, faise intelixible a través dun proceso máis ou menos dilatado de familiarización que comeza na primeira infancia, moito antes de que o alumno ou a alumna estean na idade e nas condicións precisas para iniciar estudos especializados de grao elemental. Cando chega ese momento, o alumno ou a alumna, impregnados da música que enche sempre o seu contorno, aprenderon xa a recoñecer pola vía intuitiva os elementos desa linguaxe; posúen, en certo modo, as claves que lles permiten «entendela», aínda cando descoñezan as leis que a rexen, mais precisan posuír os medios para poder «falala», e son estes medios os que lles deben proporcionar o ensino do grao elemental. Xunto co adestramento no manexo dos recursos do instrumento elixido -iso que, de maneira máis ou menos apropiada, chamamos «técnica»-, cómpre encamiñar a conciencia do alumno ou da alumna cara a unha comprensión máis profunda do fenómeno musical e das exixencias que suscita a súa interpretación e, para iso, cómpre comezar a facerlles observar os elementos sintácticos sobre os que repousa toda estrutura musical, mesmo nas súas manifestacións máis simples, e que a interpretación está funcionalmente ligada a esa estrutura sintáctica en todos os seus aspectos expresivos ou morfolóxicos (dinámica, agóxica, percepción da unidade dos compoñentes formais e da súa totalidade, é dicir, da forma global). Esta elemental «gramática» musical non é senón a aplicación concreta ao repertorio de obras que compoñen o programa que o alumnado debe realizar dos coñecementos teóricos adquiridos noutras disciplinas -linguaxe musical, fundamentalmente-, coñecementos que terán que ser ampliados e afondados no grao profesional mediante o estudo das disciplinas correspondentes Neste sentido, é imprescindible que o instrumentista ou a instrumentista aprendan a valorar a importancia que a memoria -o desenvolvemento desa esencial facultade intelectual-ten na súa formación como simple executante e, máis aínda, como intérprete. Convén sinalar que, á marxe desa básica memoria subconsciente, constituída pola inmensa e complexísima rede de accións reflexas, de automatismos sen os cales a execución instrumental sería simplemente impensable, en primeiro lugar só está sabido aquilo que se pode lembrar en todo momento; en segundo lugar, a memorización é un excelente auxiliar no estudo, en canto, entre outras vantaxes, pode supor un considerable aforro de tempo e permite desentenderse nun certo momento da partitura, para centrar toda a atención na correcta solución dos problemas técnicos e nunha realización musical e expresivamente válida e, por último, a memoria xoga un papel de primordial importancia na comprensión unitaria, global, dunha obra, xa que ao desenvolverse esta no tempo, só a memoria permite reconstruír a coherencia e a unidade do seu devir. Para acadar estes obxectivos, o instrumentista ou a instrumentista deben chegar a desenvolver as capacidades específicas que lles permitan alcanzar o máximo dominio das posibilidades de toda orde que lles brinda o instrumento da súa elección e sortear

4 constantemente o perigo de que as devanditas capacidades queden reducidas a unha simple exercitación ximnástica. -OBXECTIVOS. Obxectivos xerais. O grao elemental das ensinanzas de música ha contribuír a desenvolver no alumnado as seguintes capacidades: a) Apreciar a importancia da música como linguaxe artística e medio de expresión cultural dos pobos e das persoas. b) Expresarse con sensibilidade musical e estética para interpretar a música de diferentes épocas e estilos, gozar con ela e enriquecer as propias posibilidades de comunicación e de realización persoal. c) Coñecer e valorar a importancia da respiración e do dominio do propio corpo no desenvolvemento da técnica instrumental, da calidade do son e da interpretación. d) Relacionar os coñecementos musicais coas características da escritura e da literatura do instrumento da especialidade, coa finalidade de adquirir as bases que permitan desenvolver a interpretación artística. e) Interpretar en público, coa necesaria seguridade en si mesmo, para vivir a música como medio de comunicación. f) Interpretar música en grupo habituándose a escoitar outras voces ou instrumentos, e adaptarse harmónicamente ao conxunto. g) Ser consciente da importancia do traballo individual e adquirir a capacidade de escoitarse e ser crítico consigo mesmo. h) Valorar o silencio como elemento indispensable para o desenvolvemento da concentración, a audición interna e o pensamento musical. i) Ser consciente da importancia dunha escoita activa como base imprescindible na formación de futuros profesionais. j) Fomentar a utilización do patrimonio musical en xeral, e a do galego en particular, como medio indispensable no enriquecemento da persoa e da súa formación musical.

5 Obxectivos especificos. O ensino da guitarra no grado elemental terá como obxectivo contribuir a desenvolver no alumnado as seguintes capacidades: -Adoptar unha posición axeitada do corpo respecto do instrumento que posibilite e favorezca a acción do conxunto brazo-pulso esquerdos sobre as cordas. -Coñecer as características e as posibilidades sonoras do instrumento para conseguir un perfeccionamento continuo da calidade sonora e saber empregalo, dentro das exixencias do nivel, tanto na interpretación individual como de conxunto. -Interpretar un repertorio básico integrado por obras de diferentes épocax e estilos, dunha dificultade acorde a este nivel. CONTIDOS. -Percepción e desenvolvemento das funcións motoras que interveñen na execución guitarrística, e da súa adecuada coordinación. -Desenvolvemento da habilidade de cada man e da simcronozación entre ambas. - Desenvolvemento da sensibilidade auditiva, como factor fundamental para a obtención da calidade sonora. -Afinación das cordas. - Desenvolvemento da distancia entre os dedos da man esquerda. -Principios xerais da dixxitación guitarrística e o seu desenvolvemento para expresar coa maior claridade as ideas e contidos musicais. -Traballo da dinámica e da agóxica. -Emprego das posibilidades tímbricas do instrumento. - Coñecementos básicos dos recursos da guitarra. -Aprendizaxe das formas de ataque na man dereita para conseguir progresivamente unha calidade sonora adecuada a realizar planos simultáneos. -Iniciación á comprenxión das estructuras musicais nos seus niveis (motivos, temas, periodos, frases, sección, etc.), para chegar a unha interpretación consciente e non simplemente intuitiva.

6 - Desenvolvemento dunha condución clara das voces en obras contrapuntísticas. -Harmónicos naturais. -Iniciación á grafía contemporánea. -Adestramento permanente eprogresivo da memoria. -Adquisición de hábitos de estudo correctos. -Selección progresiva en canto o grao de dificultade de exercicios, estudos e obras do repertorio guitarístico que se consideren útiles para o desenvolvemento conxunto da capacidade musical e técnica do alumnado. -Práctica de conxunto. CRITERIOS DE AVALIACIÓN. -Ler textos a primeira vista con fluidez e comprensión. Este criterio de avaliación pretende constatar a capacidade do alumnado para se desenvolver con certo grao de autonomía na lectura dun texto. -Memorizar e interpretar textos musicais empregando a medida, a afinación, a articulación e o fraseo adecuados ao seu contido. Este criterio de avaliación pretende comprobar, a través da memoria, a correcta aplicación dos coñecementos teórico-prácticos da linguaxe musical. -Interpretar obras de acordo cos criterios do estilo correspondente. Este criterio de avaliación pretende comprobar a capacidade do alumnado para empregar o tempo, a articulación e a dinámica como elementos básicos da interpretación. -Describir logo dunha audición os trazos característicos das obras escoitadas. Con este criterio, preténdese avaliar a capacidade para percibir e relacionar cos coñecementos adquiridos os aspectos esenciais de obras que o alumnado poida entender segundo o seu nivel de desenvolvemento cognitivo e afectivo, aínda que non as interprete por seren novas para el ou por resultaren aínda inabordables pola súa dificultade técnica. -Amosar nos estudos e nas obras a capacidade de aprendizaxe progresiva individual. Este criterio de avaliación pretende verificar se o alumnado é capaz de aplicar no seu estudo as indicacións do profesorado e, con elas, desenvolver unha autonomía progresiva de traballo que lle permita valorar correctamente o

7 seu rendemento. -Interpretar en público, como solista e de memoria, obras representativas do seu nivel no instrumento, con seguridade e control da situación. Este criterio de avaliación trata de comprobar a capacidade de memoria e autocontrol, e o dominio da obra estudada. Así mesmo, pretende estimular o interese polo estudo e fomentar as capacidades de equilibrio persoal que lle permitan enfrontarse con naturalidade ante un público. -Actuar como membro dun grupo e manifestar a capacidade de tocar ou cantar, ao mesmo tempo que escoita e se adapta ao resto dos instrumentos ou das voces. Este criterio de avaliación presta atención á capacidade do alumnado para adaptar a súa afinación, precisión rítmica, dinámica, etc., á dos seus compañeiros ou compañeiras nun traballo común. Grao Elemental 1º Curso. Obxectivos - Adoptar unha posición correcta do corpo que posibilite a utilización distensionada de ambas mans. -Coñecer as características e as posibilidades sonoras do instrumento para conseguir un perfeccionamento continuo da calidade sonora e saber empregalo dentro das exixencias do nivel. -Interpretar un repertorio básico de obras de diferentes épocas i estilos, de dificultades acordes a este nivel. Contidos -Coñecemento das función motoras que interveñen na execución guitarrística, e o seu adecuado desenvolvemento. -Desenvolvemento da habilidade en cada unha das mans, asi como a coordinación entre ambalasdúas. -Desenvolvemento da sensibilidade audutiva. -Desenvolvemento da distancia entre os dedos da man esquerda.

8 -Desenvolvemento da dixitación na guitarra. -Coñecemento dos recursos básicos da guitarra. -Aprendizaxe das formas básicas de ataque da man esquerda. -Iniciación a comprensión das formas musicais. -Harmonicos naturais. -Adestramento da memoria. -Adquisición de hábitos correctos de estudo. -Selección de obras i estudos adecuados as dificultades técnicas deste curso. -Práctica conxunto. Criterios de Avaliación. -Empregar unha posición axeitada do corpo respecto do instrumento, que posibilite e favorezca a acción do conxunto brazo-antebrazo-dedos esquerdos sobre o diapasón, e dos dereitos sobre as cordas. -Dixitar correctamente a man esquerda na primeira posición, asi como a dereita de acordó coas dificultades exixidas neste curso. -Demostrar un coñecemento suficiente da tecnica e recursos básicos da guitarra. -Interpretar obras i estudios dunha dificultade que permita un aprendizaxe i control progresivos o longo do curso. -Interpretar en público, tanto como solista como en grupo, obras do seu nivel técnico coa seguridade necesária. Recursos didácticos orientarivos. Método de guitarra Dionisio Aguado (U.M.E.) Basic Pieces Vol. 1 J. A. Muro (Chanterelle 781)

9 Curso preparatório Primeras lecciones La Guitare Clasique Vol.1 J.M. Cortés Ed, Real Musical. J.S. Sagreras.Ed. Ricordi. J.M. Mourat. Ed. Cobre. Grao Elemental 2º Curso. Obxectivos - Adoptar unha posición correcta do corpo que posibilite a utilización distensionada de ambas mans. -Coñecer as características e as posibilidades sonoras do instrumento para conseguir un perfeccionamento continuo da calidade sonora e saber empregalo dentro das exixencias do nivel. -Interpretar un repertorio básico de obras de diferentes épocas i estilos, de dificultades acordes a este nivel. Contidos -Coñecemento das función motoras que interveñen na execución guitarrística, e o seu adecuado desenvolvemento. -Desenvolvemento da habilidade en cada unha das mans, asi como a coordinación entre ambalasdúas. -Desenvolvemento da sensibilidade audutiva. -Desenvolvemento da distancia entre os dedos da man esquerda. -Desenvolvemento da dixitación na guitarra. -Coñecemento dos recursos básicos da guitarra. -Aprendizaxe das formas básicas de ataque da man esquerda. -Iniciación a comprensión das formas musicais. -Harmonicos naturais. -Adestramento da memoria.

10 -Adquisición de hábitos correctos de estudo. -Selección de obras i estudos adecuados as dificultades técnicas deste curso. -Práctica conxunto. -Principios básicos de afinación. -Introducción a dinámica e agóxica. -Inicicación a lectura a primeira vista. Criterios de Avaliación. -Empregar unha posición axeitada do corpo respecto do instrumento, que posibilite e favorezca a acción do conxunto brazo-antebrazo-dedos esquerdos sobre o diapasón, e dos dereitos sobre as cordas. -Dixitar correctamente a man esquerda na primeira posición, asi como a dereita de acordó coas dificultades exixidas neste curso. -Demostrar un coñecemento suficiente da tecnica e recursos básicos da guitarra. -Interpretar obras i estudios dunha dificultade que permita un aprendizaxe i control progresivos o longo do curso. -Interpretar en público, tanto como solista como en grupo, obras do seu nivel técnico coa seguridade necesária. -Ler textos a primeira vista de dificultade acorde o seu nivel. Recursos didácticos orientarivos. Método de guitarra Dionisio Aguado (U.M.E.) Basic Pieces Vol. 1 J. A. Muro (Chanterelle 781) Curso preparatório J.M. Cortés Ed, (Real Musical.)

11 Primeras lecciones J.S. Sagreras. (Ed. Ricordi.) La Guitare Clasique Vol.1 J.M. Mourat. (Ed. Cobre.) La Gitarra Paso a Paso I. Sanz. ( Real Musical.) Estudios sencillos Leo Brower. ( Ed. Max Esching.) Le Papillón. Mauro Giuliani. (Real Musical.) Modern times Vol 1. Varios Autores. ( Chanterelle.) 25 Estudios Op. 60 Mateo Carcassi Grao Elemental 3º Curso. Obxectivos - Adoptar unha posición correcta do corpo que posibilite a utilización distensionada de ambas mans. -Coñecer as características e as posibilidades sonoras do instrumento para conseguir un perfeccionamento continuo da calidade sonora e saber empregalo dentro das exixencias do nivel. -Interpretar un repertorio básico de obras de diferentes épocas i estilos, de dificultades acordes a este nivel. Contidos -Coñecemento das función motoras que interveñen na execución guitarrística, e o seu adecuado desenvolvemento. -Desenvolvemento da habilidade en cada unha das mans, asi como a coordinación entre ambas. -Desenvolvemento da sensibilidade audutiva. -Desenvolvemento da distancia entre os dedos da man esquerda. -Desenvolvemento da dixitación na guitarra. -Coñecemento dos recursos básicos da guitarra.

12 -Aprendizaxe das formas básicas de ataque da man esquerda. -Iniciación a comprensión das formas musicais. -Harmonicos naturais. -Adestramento da memoria. -Adquisición de hábitos correctos de estudo. -Selección de obras i estudos adecuados as dificultades técnicas deste curso. -Práctica conxunto. -Principios básicos de afinación. -Introducción a dinámica e agóxica. -Inicicación a lectura a primeira vista. -Iniciación a comprensión das formas musicais. Criterios de Avaliación. -Empregar unha posición axeitada do corpo respecto do instrumento, que posibilite e favorezca a acción do conxunto brazo-antebrazo-dedos esquerdos sobre o diapasón, e dos dereitos sobre as cordas. -Dixitar correctamente a man esquerda na primeira posición, asi como a dereita de acordó coas dificultades exixidas neste curso. -Demostrar un coñecemento suficiente da tecnica e recursos básicos da guitarra. -Interpretar obras i estudios dunha dificultade que permita un aprendizaxe i control progresivos o longo do curso. -Interpretar en público, tanto como solista como en grupo, obras do seu nivel técnico coa seguridade necesária.

13 -Ler textos a primeira vista de dificultade acorde o seu nivel. -soteriormente a audición, ser capaz de distinguir as características básicas das obras esciotadas. Recursos didácticos orientarivos. Método de guitarra Dionisio Aguado (U.M.E.) Basic Pieces Vol. 1 J. A. Muro (Chanterelle 781) Curso preparatório J.M. Cortés Ed, (Real Musical.) Primeras lecciones J.S. Sagreras. (Ed. Ricordi.) La Guitare Clasique Vol.1 J.M. Mourat. (Ed. Cobre.) La Gitarra Paso a Paso I. Sanz. ( Real Musical.) Estudios sencillos Leo Brower. ( Ed. Max Esching.) Le Papillón. Mauro Giuliani. (Real Musical.) Modern times Vol 1. Varios Autores. ( Chanterelle.) 25 Estudios Op. 60 Mateo Carcassi Grao Elemental 4º Curso. Obxectivos - Adoptar unha posición correcta do corpo que posibilite a utilización distensionada de ambas mans. -Coñecer as características e as posibilidades sonoras do instrumento para conseguir un perfeccionamento continuo da calidade sonora e saber empregalo dentro das exixencias do nivel. -Interpretar un repertorio básico de obras de diferentes épocas i estilos, de dificultades acordes a este nivel. Contidos

14 -Coñecemento das función motoras que interveñen na execución guitarrística, e o seu adecuado desenvolvemento. -Desenvolvemento da habilidade en cada unha das mans, asi como a coordinación entre ambas. -Desenvolvemento da sensibilidade audutiva. -Desenvolvemento da distancia entre os dedos da man esquerda. -Desenvolvemento da dixitación na guitarra. -Coñecemento dos recursos básicos da guitarra. -Aprendizaxe das formas básicas de ataque da man esquerda. -Iniciación a comprensión das formas musicais e as suas distintas divisións para acadar una interpretación consciente. -Harmonicos naturais. -Adestramento da memoria. -Adquisición de hábitos correctos de estudo. -Selección de obras i estudos adecuados as dificultades técnicas deste curso. -Práctica conxunto. -Principios básicos de afinación. -Harmónocos naturais. -Iniciavión a grafía contemporánea. -Desenvolvemento de una concucción clara de voces en contrapunto. Criterios de Avaliación.

15 -Empregar unha posición axeitada do corpo respecto do instrumento, que posibilite e favorezca a acción do conxunto brazo-antebrazo-dedos esquerdos sobre o diapasón, e dos dereitos sobre as cordas. -Dixitar correctamente a man esquerda na primeira posición, asi como a dereita de acordó coas dificultades exixidas neste curso. -Demostrar un coñecemento suficiente da tecnica e recursos básicos da guitarra. -Interpretar tres obras e tres estudios amosando capacidade de aprendizaxe progresiva e individual. -Interpretar obras i estudios dunha dificultade que permita un aprendizaxe i control progresivos o longo do curso. -Interpretar en público, tanto como solista como en grupo, obras do seu nivel técnico coa seguridade necesária. -Ler textos a primeira vista de dificultade acorde o seu nivel. -soteriormente a audición, ser capaz de distinguir as características básicas das obras esciotadas. Recursos didácticos orientarivos. Estudios sencillos Leo Brower. ( Ed. Max Esching.) Le Papillón. Mauro Giuliani. (Real Musical.) Modern times Vol 1. Varios Autores. ( Chanterelle.) 25 Estudios Op. 60 Mateo Carcassi Studi per chitarra. Fernando Carulli (Suvini Cervoni) 30 Estudios seleccionados Fernando Sor (U.M.E.) Obras: J.S.Bach: John Dowland: Adrian LeRoy : Alonso Mudarra: Minueto en SolM, Minueto en Mim, Sarabande de Lute Suite III BWV 995. Orlando Sleepth. Branle de Bourgogne. Pavana de Alexandre.

16 Diego Pisador: Pavana muy llana para tañer. Mauro Giuliani: Le Papillon Op.30, do 21 ao 32. Francisco Tárrega: Lágrima. Jean Absil: Preludio e Barcarola. Ernesto Cordero: Estudio a la cubana. Estudio Fugaz. Viñeta Criolla I. Oliver Hunt: Autumm. Norbert Leclerq: Six Nuances; Outremer. Six Colours; Turtoise, Pourpre, Orange.

17 CONSERVATORIO PROFESIONAL DE MÚSICA DE CARBALLO PROGRAMACIÓN GRAO PROFESIONAL DE GUITARRA A Lei Orgánica 2/2006 do 3 de maio, de educación, establece no seu artigo 6.2 que o goberno fixará, en relación cos obxectivos, as competencias básicas, os contidos e os criterios de avaliación, os aspectos básicos do currículo que constitúen as ensinanzas mínimas. Así mesmo, no capitulo IV do título I da citada lei, se fixan as características básicas das ensinanzas profesionais de música, dentro das ensinanzas artísticas. A finalidade do grao profesional das ensinanzas de réxime especial de música é proporcionarle ao alumnado una formación artística de calidade e garantir a cualificación dos futuros profesionais. Neste marco, o real decreto 1577/2006, do 22 de decembro, polo que se fixan os aspectos básicos do currículo das ensinanzas profesionais de música reguladas na Lei Orgánica 2/2003, de 3 de maio, de educación, estableceu os aspectos básicos do currículo das

18 ensinanzas profesionais de música, desenvolvidos no posterior Decreto 203/2007, do 27 de setembro, polo que se establece o currículo das ensinanzas profesionais de réxime especial de música. A música é unha arte que en medida parecida á arte dramática necesita esencialmente presenza dun mediador entre o creador e o público a, que vai destinado o produto artístico, este mediador é o intérprete. Correspóndelle ao intérprete, nas súas múltiples facetas de instrumentista, cantante, director ou directora, etc., ese traballo de mediación, comezando a problemática do eu labor polo correcto entendemento do texto, un sistema de signos, recollidos na partitura que, malia o seu continuo enriquecemento ao longo dos séculos, padece -e padecerá sempre- de irremediables limitacións para representar o fenómeno musical como algo esencialmente necesitado de recreación, como algo susceptible de ser abordado desde perspectivas subxectivamente diferentes. O feito interpretativo é, por definición, diverso. E non só pola radical incapacidade da grafía para apresar de maneira total unha realidade -o fenómeno sonorotemporal en que consiste a música- que se sitúa nun plano totalmente distinto ao da escritura, senón, sobre todo, por ese especial xeito de ser da música, linguaxe expresiva por excelencia, linguaxe dos afectos», como dicían os vellos mestres do XVII e o XVIII, linguaxe das emocións, que poden ser expresadas con tantos acentos diferentes como artistas capacitados se acheguen a ela para descifrar e transmitir a súa mensaxe. Isto, polo momento, supón a aprendizaxe -que pode ser previo ou simultáneo coa práctica instrumentaldo sistema de signos propio da música, que se emprega para fixar, sequera sexa de xeito ás veces aproximativa, os datos esenciais no papel. A tarefa do futuro intérprete consiste, polo tanto, en: aprender a ler correctamente a partitura; penetrar despois, a través da lectura, no sentido do escrito para poder apreciar o seu valor estético, e desenvolver ao propio tempo a destreza necesaria no manexo dun instrumento para que a execución dese texto musical adquira a súa plena dimensión de mensaxe expresivamente significativa para poder transmitir de xeito persuasivo, convincente, a emoción de orde estética que no espírito do intérprete esperta a obra musical cifrada na partitura. Para acadar estes obxectivos, o instrumentista debe chegar a desenvolver as capacidades específicas que lle permitan alcanzar o máximo dominio das posibilidades de toda orde que lle brinda o instrumento da súa elección, posibilidades que se achan reflectidas na literatura que nos legaron os compositores ao longo dos séculos, toda unha suma de repertorios que, polo demais, non cesa de incrementarse. Ao desenvolvemento desa habilidade, á plena posesión desa destreza no manexo do instrumento é ao que chamamos técnica. O pleno dominio dos problemas de execución que suscita o repertorio do instrumento é, desde logo, unha tarefa prioritaria para o intérprete, tarefa que, ademais, absorbe un tempo considerable dentro do total de horas dedicadas á súa formación musical global.

19 De todas as maneiras, terase moi en conta que o traballo técnico, representado por esas horas dedicadas á práctica intensiva do instrumento, debe estar sempre ineludiblemente unidos na mente do intérprete á realidade musical á cal se trata de dar canle, eludindo constantemente o perigo de que queden reducidas a unha mera exercitación ximnástica. Neste sentido, é necesario, por non dicir imprescindible, que o instrumentista aprenda a valorar a importancia que a memoria -o desenvolvemento desa esencial facultade intelectualten na súa formación como mero executante e, máis aínda, como intérprete, ata se na súa práctica profesional normal instrumentista de orquestra, grupo de cámara, etc.-non ten necesidade absoluta de tocar sen axuda da parte escrita. Non é este o lugar de abordar en toda a súa extensión a importancia da función da memoria no desenvolvemento das capacidades do intérprete, pero si de sinalar que á marxe desa básica memoria subconsciente constituída pola inmensa e complexísima rede de accións reflexas, de automatismos, sen os cales a execución instrumental sería simplemente impensable, só se sabe aquilo que se pode recordar en todo momento; a memorización é un excelente auxiliar no estudo, por canto, entre outras vantaxes, pode suponer un considerable aforro de tempo e permite desentenderse nun certo momento da partitura para centrar toda a atención na correcta solución dos problemas técnicos e nunha realización musical e expresivamente válida; a memoria xoga un papel de primordial importancia na comprensión unitaria, global dunha obra, xa que ao desenvolverse esta no tempo, só a memoria permite reconstituír a coherencia e a unidade do seu devir. A formación e o desenvolvemento da sensibilidade musical constitúen un proceso continuo, alimentado basicamente polo coñecemento cada vez máis amplo e profundo da literatura musical en xeral e a do seu instrumento en particular. A ese desenvolvemento da sensibilidade contribúen tamén naturalmente os estudos doutras disciplinas teórico-prácticas, así como os coñecementos de orde histórica que lle permitirán ao instrumentista situarse na perspectiva adecuada para que as súas interpretacións sexan estilísticamente correctas. O traballo sobre esas outras disciplinas, que para o instrumentista se poden considerar complementarias, pero non por iso menos imprescindibles, conduce a unha comprensión plena da música como linguaxe, como medio de comunicación que, en canto que tal, se articula e se constitúe a través dunha sintaxe, duns principios estruturais que, aínda que poden ser aprehendidos polo intérprete a través da vía intuitiva nas etapas iniciais da súa formación, non cobran todo o seu valor máis que cando son plena e conscientemente asimilados e incorporados á bagaxe cultural e profesional do intérprete. Todo iso lévanos a considerar a formación do instrumentista como unha fronte interdisciplinar de considerable amplitude e que supón un longo proceso formativo no cal xogan un importantísimo papel, por unha banda, o cultivo temperán das facultades puramente físicas e psicomotrices e, por outra, a progresiva maduración persoal, emocional e cultural do futuro intérprete.

20 OBXECTIVOS. Obxectivos xerais. As ensinanzas profesionais de música teñen comoobxectivo contribuír a desenvolver no alumnado as capacidades xerais e os valores cívicos propios do sistema educativo e, ademais, as capacidades seguintes: a) Habituarse a escoitar música e establecer un concepto estético que permita fundamentar e desenvolver os propios criterios interpretativos. b) Desenvolver a sensibilidade artística e o criterio estético como fonte de formación e enriquecemento persoal. c) Analizar e valorar a calidade da música. d) Coñecer os valores da música e optar polos aspectos xurdidos dela máis axeitados para o desenvolvemento persoal. e) Participar en actividades de animación musical e cultural que permitan vivir a experiencia de transmitir o gozo da música. f) Coñecer e empregar con precisión o vocabulario específico relativo aos conceptos científicos da música. g) Coñecer e valorar o patrimonio musical como parte integrante do patrimonio histórico e cultural. h) Tomar conciencia da importancia dunha escoita activa como base imprescindible na formación de futuros profesionais. i) Fomentar a utilización do patrimonio musical en xeral, e a do galego en particular, como medio indispensable no enriquecemento da persoa e da súa formación musical. Obxectivos específicos. As ensinanzas de guitarra dos estudos profesionais de música terán como obxectivo contribuír a desenvolver no alumnado as seguintes capacidades: a) Dominar no seu conxunto a técnica e as posibilidades sonoras e expresivas do instrumento, así como alcanzar e demostrar a sensibilidade auditiva necesaria para perfeccionar gradualmente a calidade sonora.

21 b) Utilizar con autonomía progresivamente maior os coñecementos musicais para solucionar cuestión relacionadas coa interpretación: dixitación, articulación, fraseo, etc. c) Coñecer as diversas convencións interpretativas vixentes en distintos períodos da historia da música instrumental, especialmente as referidas á escritura rítmica ou á ornamentación. d) Adquirir e aplicar progresivamente ferramentas e competencias para o desenvolvemento da memoria. e) Desenvolver a capacidade de lectura a primeira vista e aplicar con autonomía progresivamente maior os coñecementos musicais para a improvisación co instrumento. f) Practicar a música de conxunto, integrándose en formacións camerísticas de diversa configuración. g) Interpretar un repertorio que inclúa obras representativas das diversas épocas e estilos dunha dificultade adecuada a este nivel. CONTIDOS. -Afondar no estudo da dixitación e a súa problemática: dixitación de obras ou pasaxes polifónicas en relación coa condución das distintas voces. Perfeccionamento de toda a gama de articulacións e modos de ataque. -A dinámica e a súa precisión na realización das diversas indicacións que a ela se refire, e o equilibrio dos niveis e calidades de son resultantes. -O fraseo e a súa adecuación aos diferentes estilos. -Aplicación das regras de ornamentar ao repertorio da guitarra de acordo coas das distintas épocas e estilos. exixencias -Utilización dos efectos característicos do instrumento (timbres, percusión, etc.). Harmónicos oitavados. -Estudo dun repertorio de obras de diferentes épocas e estilos. -Iniciación á interpretación de música contemporánea e ao coñecemento das súas grafías e efectos.

22 -Adestramento permanente e progresivo da memoria. -Práctica da lectura á vista. -Audicións comparadas de grandes intérpretes para analizar de xeito crítico as características das súas diferentes versións. -Práctica de conxunto. CRITERIOS DE AVALIACIÓN. 1) Utilizar o esforzo muscular, a respiración e relaxación adecuados ás exixencias da execución instrumental. Con este criterio preténdese avaliar o dominio da coordinación motriz e o equilibrio entre os indispensables esforzos musculares que require a execución instrumental e o grao de relaxación necesaria para evitar tensións que conduzan a unha perda de control na execución. 2) Demostrar o dominio na execución de estudos e obras sen desligar os aspectos técnicos dos musicais. Este criterio avalía a capacidade de relacionar os coñecementos técnicos e teóricos necesarios para alcanzar unha interpretación adecuada. 3) Demostrar sensibilidade auditiva na afinación e no uso das posibilidades sonoras do instrumento. Mediante este criterio preténdese avaliar o coñecemento das características e do funcionamento mecánico do instrumento e a utilización das súas posibilidades. 4) Demostrar capacidade para abordar individualmente o estudo das obras de Repertorio. Con este criterio preténdese avaliar a autonomía do alumnado e a súa competencia para emprender o estudo individualizado e a resolución dos problemas que se lle susciten no estudo. 5) Demostrar solvencia na lectura á primeira vista e capacidade progresiva na Improvisación sobre o instrumento. Este criterio avalía a competencia progresiva que adquire o alumnado na lectura á primeira vista así como a súa desenvoltura para abordar a improvisación no instrumento aplicando os coñecementos adquiridos. 6) Interpretar obras das distintas épocas e estilos como solista e en grupo. Trátase de avaliar o coñecemento que o alumnado posúe do repertorio do seu instrumento e das súas obras máis representativas, así como o grao de sensibilidade e imaxinación para aplicar os criterios estéticos correspondentes.

23 7) Interpretar de memoria obras do repertorio solista de acordo cos criterios do estilo correspondente. Mediante este criterio valórase o dominio e a comprensión que o alumnado posúe das obras, así como a capacidade de concentración sobre o resultado sonoro delas. 8) Demostrar a autonomía necesaria para abordar a interpretación dentro das marxes de flexibilidade que permita o texto musical. Este criterio avalía o concepto persoal estilístico e a liberdade de interpretación dentro do respecto ao texto 9) Mostrar unha autonomía progresivamente maior na resolución de problemas técnicos e interpretativos. Con este criterio quérese comprobar o desenvolvemento que o alumnado alcanzou en canto aos hábitos de estudo e á capacidade de utocrítica. 10) Presentar en público un programa adecuado ao seu nivel demostrando capacidade comunicativa e calidade artística. Mediante este criterio preténdese avaliar a capacidade de autocontrol e grao de madureza da súa personalidade artística. Grao Profesional 1º Curso. Obxectivos -Perfeccionar o conxunto de técnicas e posibilidades expresivas do instrumento, asi como acadar a sensibilidade auditiva necesária para perfeccionar gradualmente a calidade sonora. -Interpretar un repertorio de obras representativas das diversas épocas e estilos dunha dificultade axeitada o nivel do curso. -solucionar problemas relacionados coa interpretación, dixitación, fraseo, etc, con autonomía. -Coñecer os usos interpretativos vixentes nos didtintos períodos da historia da música. -Desenvolvemento progresivo da memoria. Contidos: -Afondar no estudo da dixitación, así como na conducción das distintas voceas en relación con esta. -Perfeccionamento de toda a gama de articulacións e modos de ataque.

24 -A dinámica e a súa precisión na realización de diversas indicacións que a ela se refire, e o equilibrio dos niveis e calidades de son resultantes. -O fraseo e a súa adecuación a os diferentes estilos. -Estudo dun repertorio de obras de diferentes épocas e estilos. -Adestramento da memoria. - Práctica da lectura aprimeira vista de tablaturas de guitarra moderna. -Audicións comparadas de grandes intérpretes para analizar de xeito crítico as características das súas diferentes versión. Criterios de Avaliación: -Utilizar o esforzo muscular, a respiración e relaxación adecuados as exixencias da execución musical. -Demostrar o dominio na execución de dous estudos e catro obras sen desligar os aspectos técnicos dos musicais. -Demostrar sensibilidade auditiva na afinación e no uso das posibilidades sonoras do instrumento. -Demostrar capacidade para abordar individualmente o estudo das obras do repertorio. -Demostrar solvencia na lectura á primeira vista e capacidade progresiva na improvisación sobre o instrumento. -Interpretar de memoria obras do repertorio solista de acordó cos criterios do estilo correspondente. -Demostrar autonomía necesária para abordar a interpretación dentro das marxes de flexibilidade que permita o texto musical. -mostrar autonomía progresiva na resolución de problemas técnicos e interpretativos.

25 -Presentar en público un programa adecuado ao seu nivel demostrando capacidade comunicativa a calidade artística. Recursos didácticos orientarivos. Estudios: LEO BROUWER: Estudios sencillos (Maz Eschig), 12. MATEO CARCASSI: 25 estudios op. 60 (Real Musical), números 11 e 14. M. CASTELNUOVO-TEDESCO: Appunti (Suvini Zerboni), caderno primeiro. NAPOLEÓN COSTE: 25 estudios op. 38 (U.M.E.), números 1, 2 e 5. MAURO GIULIANI: 24 estudios op. 48 (Universal Edition), números 7 e 8. FERNANDO SOR: 30 estudios seleccionados (U.M.E.), números 10 e 11. Obras: Renacemento JOHN DOWLAND: The Round Battle Galliard (Amsco Pub.) LUYS MILÁN: Pavanas a 1ª. E. de VALDERRÁBANO: Silva de Sirenas (Ricordi), Soneto. Barroco LUDOIVICO RONCALLI: Suite en Mi m, Suite en Sol M GASPAR SANZ: Torneo y Batalla (transcripción PUJOL) Clásico-romántico MATEO CARCASSI: Allegretto op. 5 nº 12 (Amsco Pub.). FERDINANDO CARULLI: Larghetto op. 241, Rondó en DoM. FERNANDO SOR: Minueto op. 22, minueto op. 25 (Tecla). FRANCISCO TÁRREGA: Adelita. Contemporáneo G. BIBERIAN: Modern Times vol. III (Chanterelle), Petite prelude. N. LECLERQ: Six Colours (Schott Frères), Arlequine, Noir e Cyclamen. MANUEL M. PONCE: Preludios (Schott), números 1 e 6 (tocar os dous). M. BYATT: Modern Times vol (Chanterelle), Reggae sunrise, Hangin around

26 Grao Profesional 2º Curso. Obxectivos -Perfeccionar o conxunto de técnicas e posibilidades expresivas do instrumento, asi como acadar a sensibilidade auditiva necesária para perfeccionar gradualmente a calidade sonora. -Interpretar un repertorio de obras representativas das diversas épocas e estilos dunha dificultade axeitada o nivel do curso. -solucionar problemas relacionados coa interpretación, dixitación, fraseo, etc, con autonomía. -Coñecer os usos interpretativos vixentes nos distintos períodos da historia da música. -Desenvolvemento progresivo da memoria. - Desenvolver a capacidade de lectura a primeira vista - Interpretar un repertorio que inclúa obras representativas das diversas épocas e estilos dunha dificultade adecuada a este nivel. Contidos: -Afondar no estudo da dixitación, así como na conducción das distintas voceas en relación con esta. -A dinámica e a súa precisión na realización de diversas indicacións que a ela se refire, e o equilibrio dos niveis e calidades de son resultantes. -O fraseo e a súa adecuación a os diferentes estilos. -Aplicación das regras de ornamentar ao repertorio da guitarra de acordo coas exixencias das distintas épocas e estilos: O renacemento. -Estudo dun repertorio de obras de diferentes épocas e estilos. -Harmónicos oitavados. - Tablatura renacentista: trascripción. -Adestramento da memoria. - Práctica da lectura aprimeira,acordes i escalas.

27 -Audicións comparadas de grandes intérpretes para analizar de xeito crítico as características das súas diferentes versión. Criterios de Avaliación: -Utilizar o esforzo muscular, a respiración e relaxación adecuados as exixencias da execución musical. -Demostrar o dominio na execución de dous estudos e catro obras sen desligar os aspectos técnicos dos musicais. -Demostrar sensibilidade auditiva na afinación e no uso das posibilidades sonoras do instrumento. -Demostrar capacidade para abordar individualmente o estudo das obras do repertorio. -Demostrar solvencia na lectura á primeira vista e capacidade progresiva na improvisación sobre o instrumento. -Interpretar de memoria obras do repertorio solista de acordó cos criterios do estilo correspondente. -Demostrar autonomía necesária para abordar a interpretación dentro das marxes de flexibilidade que permita o texto musical. -mostrar autonomía progresiva na resolución de problemas técnicos e interpretativos. -Presentar en público un programa adecuado ao seu nivel demostrando capacidade comunicativa a calidade artística. Recursos didácticos orientarivos. Estudios: R. S. BRINDLE: Chorale & Variants, Repeated semiquavers, Tour part chords (Schott). LEO BROUWER: Estudios sencillos (Max Eschig), o 11. MATEO CARCASSI: 25 estudios op. 60 (Real Musical), núm.s 10, 15, 16 e 17. M. CASTELNUOVO-TEDESCO: Appunti (Suvini Zerboni), caderno primeiro, do 2 ao 5. NAPOLEÓN COSTE: 25 estudios op. 38 (U.M.E.), números 3, 4 e 6. MAURO GIULIANI: 24 estudios op. 48 (Universal Edition), números 9 e 10.

28 FERNANDO SOR: 30 estudios seleccionados (U.M.E.), números 3, 7, 12 a 14. Obras: Renacemento A. HOLBORNE: The night watch (Amsco Pub.) LUYS MILAN: Pavanas a 3ª e a 6ª. Barroco J. S. BACH: Sarabande BWV 1002 (Schott). GASPAR SANZ: 10 composiciones para guitarra Pasacalles, Gallarda Zarabanda (Suvini Zerboni) Clásico-romántico NAPOLEÓN COSTE: Rondó op. 51 nº 1 (Amsco Pub). JOSÉ FERRER: Minueto op. 31 nº 1 (Amsco Pub.). MAURO GIULIANI: Sonatina op. 71 nº 1 (Tecla Editions) Contemporáneo M. BYATT: Modern Times vol. III (Chanterelle), Reggae sunrise, Hangin around. E. CORDERO: Modern Times vol. III (Chanterelle), Viñeta Criolla 3. B. HODEL: Modern Times vol. II (Chanterelle), The Devil s playground. MANUEL M. PONCE: Preludios (Schott), números 3 e 5 (tocar os dous) e Scherzino Mexicano F. M. TORROBA: Burgalesa, Romance de los pinos. Grao Profesional 3º Curso. Obxectivos -Perfeccionar o conxunto de técnicas e posibilidades expresivas do instrumento, asi como acadar a sensibilidade auditiva necesária para perfeccionar gradualmente a calidade sonora. -Interpretar un repertorio de obras representativas das diversas épocas e estilos dunha dificultade axeitada o nivel do curso. -solucionar problemas relacionados coa interpretación, dixitación, fraseo, etc, con autonomía. -Coñecer os usos interpretativos vixentes nos distintos períodos da historia da música.

29 -Desenvolvemento progresivo da memoria. - Desenvolver a capacidade de lectura a primeira vista - Interpretar un repertorio que inclúa obras representativas das diversas épocas e estilos dunha dificultade adecuada a este nivel. Contidos: -Afondar no estudo da dixitación, así como na conducción das distintas voceas en relación con esta. -A dinámica e a súa precisión na realización de diversas indicacións que a ela se refire, e o equilibrio dos niveis e calidades de son resultantes. -Perfeccionamento de toda a gama de articulacións e modos de ataque. -O fraseo e a súa adecuación a os diferentes estilos. -Aplicación das regras de ornamentar ao repertorio da guitarra de acordo coas exixencias das distintas épocas e estilos: O renacemento. -Estudo dun repertorio de obras de diferentes épocas e estilos. -Utilización dos efectos característicos do instrumento (timbres, percusión, etc.). -Harmónicos oitavados. - Tablatura renacentista: trascripción. -Adestramento da memoria. - Práctica da lectura aprimeira,acordes i escalas. -Audicións comparadas de grandes intérpretes para analizar de xeito crítico as características das súas diferentes versión. Criterios de Avaliación: -Utilizar o esforzo muscular, a respiración e relaxación adecuados as exixencias da execución musical.

30 -Demostrar o dominio na execución de dous estudos e catro obras sen desligar os aspectos técnicos dos musicais. -Demostrar sensibilidade auditiva na afinación e no uso das posibilidades sonoras do instrumento. -Demostrar capacidade para abordar individualmente o estudo das obras do repertorio. -Demostrar solvencia na lectura á primeira vista e capacidade progresiva na improvisación sobre o instrumento. -Interpretar de memoria obras do repertorio solista de acordó cos criterios do estilo correspondente. -Demostrar autonomía necesária para abordar a interpretación dentro das marxes de flexibilidade que permita o texto musical. -mostrar autonomía progresiva na resolución de problemas técnicos e interpretativos. -Presentar en público un programa adecuado ao seu nivel demostrando capacidade comunicativa a calidade artística. Recursos didácticos orientarivos. Estudios: R. S. BRINDLE: Guitarcosmos 2 (Schott), Tremolo. LEO BROUWER: Estudios sencillos (Max Eschig), 13 e 14. MATEO CARCASSI: 25 estudios op. 60 (Real Musical), número 9 e del 18 ao 25. M. CASTELNUOVO-TEDESCO: Appunti (Suvini Zerboni), caderno primeiro, do 6 ao 11. NAPOLEÓN COSTE: 25 estudios op. 38 (U.M.E.), del 7 ao 11 e del 12 ao 14. MAURO GIULIANI: 24 estudios op. 48 (Universal Edition), números 11, 12, 13, 15, 16 e 17. FERNANDO SOR: 30 estudios seleccionados (U.M.E.), do 15 ao 17. Obras: Renacemento ALONSO MUDARRA: Pavana y Gallarda de Aleixandre, Romanesca. LUIS DE NARVÁEZ: Diferencias sobre Guárdame las Vacas, Canción del Emperador. Barroco

31 J. S. BACH: Bourrée BWV 996, Gavotta BWV 995, Preludio BWV 999. D. CIMAROSA: The Juliam Bream Guitar Library (Faber Music), Sonata nº 1, Sonata nº 3. L. RONCALLI: Gavotte & Gigue (Amsco Pub.). GASPAR SANZ: Canarios. R. de VISÉE: Pasacaille (Amsco Pub.). Clásico-romántico NAPOLEÓN COSTE: Rondeau op. 51 nº 6 (Chanterelle). JOSÉ FERRER: Sicilienne op. 38 nº 4. J. K. MERTZ: Nocturnos op. 4 (Chanterelle). N. PAGANINI: Sonatina nº 2. Contemporáneo A. BARRIOS: Villancico de Navidad, Julia Florida, Confesión-Romanza. G. CRESPO: Norteña. M. LLOBET: Diez canciones populares catalanas. MANUEL M. PONCE: Preludios (Schott), números 2, 4, 9 e 10. Grao Profesional 4º Curso. Obxectivos -Coñecer e controlar as técnicas e posibilidades do instrumento, e acadar a sensibilidade auditiva para mellorar gradualmente a calidade do son. - Acadar a autonomía nesesária para a solución de problemas interpretativos que podan xurdir: Articulación, fraseo, dixitación. - Coñecer os distintos modos de interpretación segundo o período da Historia da Música abordado. - Desenvolver a capacidade de lectura a primeira vista. -Interpretar un repertorio que inclúa obras representativas das diversas épocas e estilos dunha dificultade adecuada a este nivel. Contidos: -Afondar no estudo da dixitación, así como na conducción das distintas voceas en relación con esta.

32 -A dinámica e a súa precisión na realización de diversas indicacións que a ela se refire, e o equilibrio dos niveis e calidades de son resultantes. -Perfeccionamento de toda a gama de articulacións e modos de ataque. -O fraseo e a súa adecuación a os diferentes estilos. -Aplicación das regras de ornamentar ao repertorio da guitarra de acordo coas exixencias das distintas épocas e estilos: O Barroco. -Estudo dun repertorio de obras de diferentes épocas e estilos. -Utilización dos efectos característicos do instrumento (timbres, percusión, etc.). -Adestramento progresivo da memoria. - Práctica da lectura aprimeira,acordes i escalas. -Audicións comparadas de grandes intérpretes para analizar de xeito crítico as características das súas diferentes versión. Criterios de Avaliación: -Utilizar o esforzo muscular, a respiración e relaxación adecuados as exixencias da execución musical. -Demostrar o dominio na execución de dous estudos e catro obras sen desligar os aspectos técnicos dos musicais. -Demostrar sensibilidade auditiva na afinación e no uso das posibilidades sonoras do instrumento. -Demostrar capacidade para abordar individualmente o estudo das obras do repertorio. -Demostrar solvencia na lectura á primeira vista e capacidade progresiva na improvisación sobre o instrumento. -Interpretar de memoria obras do repertorio solista de acordó cos criterios do estilo correspondente.