CENTRO DE EDUCACIÓN ESPECIAL ASPANAES- DUQUES DE LUGO. Centro Concertado Santiago de Compostela CEEPR ASPANAES DUQUES DE LUGO SANTIAGO DE COMPOSTELA

Transcrição

1 PROXECTO LECTOR CEEPR ASPANAES DUQUES DE LUGO SANTIAGO DE COMPOSTELA 1

2 INDICE PAX. 1. INTRODUCIÓN 3 2. CONTEXTO 3. OBXETIVOS: Obxectivo xeral Obxectivos específicos. 4. DESCRIPCIÓN DE ACTIVIDADES 6 5. RECURSOS: Recursos materiais 5.2. Recursos espaciais 5.3. Recursos humanos 6. TEMPORALIZACIÓN 8 7. METODOLOXÍA 8 8. AVALIACIÓN DO PROXECTO 9 2

3 1. INTRODUCIÓN O Proxecto Lector do CEEPR ASPANAES Duques de Lugo, elabórase coa pretensión da favorecer nos nosos alumnos certo hábito pola lectura e a escritura, que en moitos casos para eles poden incluso chegar a converterse en un sistema básico de comunicación (non debemos esquecer que todo o noso alumnado presenta algún Trastorno do Espectro Autista). Así mesmo, tentarase favorecer o uso das novas tecnoloxías e o manexo de todo tipo de información. En definitiva, procurarase que o alumnado que estea capacitado para iso, adquira unha axeitada competencia de comunicación lingüística, competencia lectora, de manexo da información cultural e artística e competencia de aprender a aprender, finalidades polas cales se fomentará a lectura e a escritura. 2. CONTEXTO: 2.1. DESCRIPCIÓN DO CENTRO: O centro CEEPR ASPANAES Duques de Lugo acolle na actualidade 40 alumnos con necesidades educativas especiais, por ter sido diagnosticados dalgún tipo de trastorno que implica a presenza de sintomatoloxía propia dos Trastornos do Espectro Autista. Estes alumnos precisan dunha intervención mais especializada da que se pode ofertar dende un centro educativo ordinario, xa que esixen recursos adaptados de difícil xeneralización. O centro consta de 7 unidades de infantil e primaria, na que se distribúen os 40 alumnos, dos cales tan só 5 asisten ao centro a tempo completo, os 35 restantes acoden en combinada con outros centros ordinarios da contorna. A maior parte do alumnado que asiste ao centro procede tanto da zona urbana de Santiago de Compostela como dos concellos limítrofes (Ames, Teo, Oroso, Touro,...). Pero tamén existen varios alumnos que proceden de concellos da provincia de Pontevedra (Lalín, Silleda,...), ou de concellos da provincia de A Coruña, pero que se atopan a unha distancia considerable do centro (Cee, Boiro, Ribeira, Rianxo,...) REFERENCIAS Ó ALUMNADO: O Proxecto Lector vai dirixido a aqueles alumnos do centro que contan coa capacidade e os recursos precisos para beneficiarse do mesmo. Con respecto o noso alumnado, falamos de nenos con características moi singulares dada a natureza do centro e a poboación a que se destina. Dentro das 3

4 características comúns que destacan en todos eles, son as dificultades e/ou alteracións na comunicación verbal e non verbal, sendo común a ausencia case total de linguaxe verbal e unha moi escasa a comprensión da mesma. Todos carecen das habilidades necesarias para manter unha conversa recíproca e flexible. Tanto a forma como o contido da linguaxe son peculiares e poden incluír ecolalia, inversión pronominal, invención de palabras, etc. As reaccións aos requirimentos verbais e non verbais dos demais normalmente son inadecuadas (evitación visual, dificultade para comprender as expresións faciais, as posturas corporais, os xestos, etc.). Por todo isto, é fácil comprender que no noso centro se prime o traballo de cara mellorar a capacidade comunicativa do alumnado, sexa a través da linguaxe oral, dun sistema aumentativo/alternativo de comunicación (signos, sistema PECS, programa comunicador,...) que o neno domine, ou a través da linguaxe escrita. A pesares de que é moi común, entre o noso alumnado, a dificultade en canto á comprensión lectora, tamén é certo que a linguaxe escrita convértese, en moitos casos, nun apoio visual moi útil que favorece a comunicación dos nosos alumnos coas persoas da súa contorna. Partindo desta premisa, grande parte dos alumnos do centro contan con libretasaxenda nas que recollen información sobre as actividades que realizan ao longo do día, por escrito e con apoios visuais (fotos, pictogramas ou debuxos), de xeito que poidan utilizalas como referencia para explicar a outros o que fixeron. En canto á aprendizaxe da lecto-escritura, dadas as dificultades de abstracción do noso alumnado e a necesidade de contar con apoios visuais para comprender mellor a información que recibe da contorna, utilízase o método global. É dicir, trabállase a comprensión lectora, inicialmente, a través da asociación de imaxes con palabras, para, pouco a pouco, a medida que a capacidade de abstracción do alumno se incrementa e amplía o seu vocabulario comprensivo, introducir a lectura silábica e analítica. Por isto, cando se introduce a lectura de contos ou historias breves, téntase sempre de que estes conten con pictogramas ou apoios visuais que faciliten ao noso alumno a comprensión do relato. Á hora de plantexar os obxectivos e actividades do Proxecto hai que ter en conta que a poboación á que vai dirixido é moi heteroxénea, non só en canto a idades e niveis educativos, senón tamén en canto a capacidades, habilidades, intereses, polo que será preciso establecer obxectivos e actividades que respondan ás necesidades e se adapten ás diferentes características do alumnado. 3. OBXETIVOS: Á hora de establecer os obxectivos de aprendizaxe do alumnado do noso centro debemos ter en conta que as aprendizaxes han de ser: Interesantes para o alumno e a súa familia. Axeitadas a idade cronolóxica e á súa situación temporal/biográfica. 4

5 Adaptadas ás súas características individuais. Favorecedoras das relacións sociais e da súa participación social. Facilitadoras da comunicación (que sirvan de nexo para compartir aficións, intereses, etc.). Contextualizadas e integradoras, exercitándose na comunidade OBXETIVOS XERAIS: Fomentar o interese pola lectura Mellorar a capacidade comunicativa do noso alumnado a través da lectoescritura Favorecer aos nosos alumnos o acceso aos recursos que oferta a comunidade Difundir a sociedade o coñecemento sobre os Trastornos do Espectro Autista OBXECTIVOS ESPECÍFICOS: OBXECTIVO 1: Fomentar a lectura na aula. Actividades: traballar a lectura a través de materiais adaptados (relatos curtos e contos adaptados con pictogramas). Responsables: os titores de aula. OBXECTIVO 2: Fomentar o uso da biblioteca infantil do centro. Actividades: planificar visitas dos alumnos á biblioteca infantil do centro para que soliciten o préstamos de libros adaptados do seu interese. Responsables: os titores de aula. OBXECTIVO 3: Fomentar o uso das libretas-axenda como medios de comunicación coas persoas do entorno. Actividade: traballar na creación de libretas-axenda para todos aqueles alumnos con certa capacidade de lectoescritura. Responsables: os titores de aula 5

6 OBXECTIVO 4: Favorecer o acceso aos recursos da comunidade para potenciar a lectura. Actividade: programar e realizar diversas visitas á Biblioteca Ánxel Casal. Responsables: Equipo directivo en colaboración co resto de persoal do centro. OBXECTIVO 5: Potenciar o uso das habilidades sociais. Actividade: traballar o uso de fórmulas de cortesía e normas de comportamento, para xeneralizalas a un contexto natural (a biblioteca). Responsables: todo o persoal do centro. OBXECTIVO 6: Fomentar as habilidades de elección. Actividade: traballar, en contexto natural, contando cos apoios precisos, a elección (elixir un conto, unha revista, un DVD, ), a través da lectura. Responsables: todo o persoal do centro. OBXECTIVO 7: Proporcionar aos nosos alumnos as ferramentas precisas para desenvolverse con autonomía na Biblioteca. Actividade: utilizar o servizo de préstamo da biblioteca, facendo uso dos apoios visuais precisos (secuencias de pasos das tarefas). Responsables: todo o persoal do centro. 4. DESCRIPCIÓN DE ACTIVIDADES: A partires da aprobación do presente Proxecto, poñeranse en marcha unha serie de actividades encamiñadas a fomentar a lectura no alumnado do noso centro: 1. Traballar a lectura a través de materiais adaptados (relatos curtos e contos adaptados con pictogramas): con todos aqueles alumnos cos que, polas súas capacidades, se está a traballar a lecto-escritura, incluirase a realización dalgunha actividade mensual na aula de lectura de relatos curtos ou contos con apoios visuais, para fomentar o hábito da lectura e a comprensión lectora. 2. Planificar visitas dos alumnos á biblioteca infantil do centro para que soliciten o préstamos de libros adaptados do seu interese: a. Programar visitas mensuais de cada aula á biblioteca do centro. 6

7 b. Adquirir novos materiais para dotar á biblioteca do centro dunha oferta de recursos variada, adaptada ás diferentes características do noso alumnado. c. Traballar cos alumnos, nun contexto estruturado, a posta en práctica das habilidades que precisarían para solicitar un libro. d. Traballar a posta en práctica, nun contexto estruturado, as habilidades sociais e as normas de comportamento asociadas ás actividades nunha biblioteca. e. Traballar a elección de libros ou materiais audiovisuais, facendo uso dos apoios precisos. 3. Traballar na creación de libretas-axenda para todos aqueles alumnos con certa capacidade de lectoescritura: tentarase introducir o uso das axendas de dobre circulación en tódalas aulas, dándolles aos alumnos con capacidade para elo, un novo recurso comunicativo e de traballo da lectura. 4. Programar e realizar diversas visitas á Biblioteca Ánxel Casal. a. Programaranse unha serie de visitas mensuais á biblioteca ás que poderán acudir os nosos alumnos, en pequenos grupos, en función das súas capacidades, para desfrutar da lectura ou consulta de contos e/ou libros en galego. b. Os nosos alumnos participaran naquelas actividades que a biblioteca programe, que se adecúen ás súas características e necesidades, en horario lectivo. c. Ofertarase ás familias a posibilidade de achegar aos nosos alumnos á biblioteca, fóra do horario lectivo, cando esta organice actividades axeitadas para eles. 5. Traballar o uso de fórmulas de cortesía e normas de comportamento, para xeneralizalas a un contexto natural (a biblioteca): traballar, no contexto natural da biblioteca municipal, facendo uso dos apoios precisos (paneis de normas, secuencias de tarefas, scripts sociais, ), o uso das fórmulas de cortesía axeitadas e a autorregulación e control condutual. 6. Traballar, en contexto natural, contando cos apoios precisos, a elección (elixir un conto, unha revista, un DVD, ), a través da lectura: traballar, no contexto natural, a elección, facendo uso dos apoios precisos (paneis de elección). 7. Utilizar o servizo de préstamo da biblioteca municipal, facendo uso dos apoios visuais precisos (secuencias de pasos das tarefas): fomentar o uso do servizo de préstamo da biblioteca, ofrecendo aos nosos alumnos os apoios precisos para comprender a tarefa (secuencia da tarefa, scripts sociais, paneis de elección, ) 7

8 5. RECURSOS: 5.1. Recursos materiais: Farase uso dos recursos materiais cos que conta o centro: contos infantís da biblioteca, contos das aulas, materiais adaptados para os alumnos con TEA, materiais e recursos específicos existentes en internet, DVDs, etc. Así mesmo, contarase cos recursos materias que se atopan na Biblioteca Pública Ánxel Casal. Os recursos existentes na actualidade ampliaranse, ao longo do curso, coa recollida ou compra de novos materiais adaptados para persoas con TEA (libros, DVD, programas, apps, etc.) e que respondan aos intereses particulares do noso alumnado, tanto no centro como na Biblioteca Municipal Recursos espaciais: Farase uso das aulas do centro e do despacho da orientadora, no que se atopa situada a biblioteca. Tamén se utilizarán os diferentes espazos da Biblioteca Pública Ánxel Casal Recursos humanos: Todo o equipo profesional do centro, ademais dos profesionais cos que conte a Biblioteca Pública Ánxel Casal cando se realicen as visitas programadas. 6. TEMPORALIZACIÓN: O proxecto realizarase ao longo de todo o curso , con posibilidade de prorrogarse a súa execución ao curso próximo. Tanto as visitas á biblioteca do centro como as visitas á Biblioteca Pública Ánxel Casal realizaranse mensualmente en grupos pequenos, que tentaremos que sexan o mais homoxéneos posible, tendo en conta as capacidades e características de cada alumno. 7. METODOLOXÍA: Pódense clasificar os principios metodolóxicos que rexerán a nosa intervención nos seguintes: 7.1. Globalización da ensinanza: favorecemos as aprendizaxes se os contidos se presentan relacionados de maneira sistemática, estruturada e explícita e, sobre todo, vinculados a experiencias previas da persoa. 8

9 7.2. Estruturación: un contexto estruturado (tanto a nivel físico como temporal) supón un ambiente directivo e claro para os alumnos con TEA, pero non ríxido nin inflexible Aprendizaxe significativo: implica partir do nivel de desenvolvemento da persoa, adaptándose ás súas características e tendo en conta sempre que as aprendizaxes sexan funcionais para ela. Debe buscarse sempre a utilidade daquelo que se traballa, aclarando por qué e para qué se realiza cada tarefa Aprendizaxe na contorna natural: significa vincular as actividades de ensinanza-aprendizaxe de determinados contidos a situacións en contextos naturais (fóra da estrutura totalmente adaptada das intervencións individuais das aulas dos CEE). Estas estratexias de ensinanza natural teñen importantes vantaxes: uso contextualizado das habilidades aprendidas, xeneralización de aprendizaxes, etc Motivación: para potencias a motivación e a participación nas actividades, estas deben partir dos intereses dos alumnos e seguir as súas iniciativas. Así mesmo, a diversidade de actividades incrementa a motivación e potencia a xeneralización de aprendizaxes Xeneralización: implica a posta en práctica das aprendizaxes adquiridas en contextos diferentes ao da súa ensinanza. Relacionase co uso das aprendizaxes en contextos naturais Coordinación: necesidade dunha intervención coordinada coa familia, para que as mesmas aprendizaxes adquiridas no contexto específico dos centros educativos se poñan en práctica no contexto familiar. En xeral, o proxecto lector levarase a cabo tendo en conta os gustos, preferencias, intereses, capacidades, habilidades, idade, nivel de desenvolvemento, necesidades, etc., dos nosos alumnos. 8. AVALIACIÓN DO PROXECTO: O presente proxecto será avaliado ao final do curso. Terase en conta a consecución dos diferentes obxectivos plantexados e a realización das actividades previstas. Os resultados da avialiación recolleranse na Memoria Anual do curso e, a partires dos mesmos, plantexaranse melloras e propostas de obxectivos de cara á elaboración do proxecto do próximo curso. 9