Obxectivos UNE

Tamanho: px
Começar a partir da página:

Download "Obxectivos UNE 166002"

Transcrição

1

2 Obxectivos UNE Establecer as bases para sistematizar as actividades de I+D+I. - Definir, implantar, manter ao d ЋПa e mellorar o sistema de xesti Ћбn da I+D+I. - Demostrar fronte a terceiros o cumprimento desta norma e/ou certificar o sistema de xesti Ћбn da I+D+I. Requisitos da Norma. (Punto 4): 4.1 Establecer un modo e Sistema de Xesti Ћбn da I+D+I 4.2 Responsabilidade da Direcci Ћбn 4.3 Xesti Ћбn dos recursos 4.4 Actividades de I+D+I 4.5 Medida, An ЋЁlise e mellora

3 4.1 Establecer un modo e Sistema de Xesti Ћбn da I+D+I Xeneralidades ЂФQu ЋБ? ЂФC Ћбmo? Establecer, documentar, implantar e manter un sistema de xesti Ћбn de I+D+I. - Identificar as actividades I+D+I. - Determinar a secuencia e a interacci Ћбn destas actividades. - Determinar os m ЋБtodos e os criterios necesarios para asegurarse a execuci Ћбn e o control dos procesos. - Asegurar a dispo Ћаibilidade de recursos. - Medir e analizar estas actividades. - Actuar para conseguir os resultados planificados e a mellora continua. - Establecer e documentar os mecanismos de protecci Ћбn e explotaci Ћбn dos resultados. ЂФQuen? procesos. A Direcci Ћбn, a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I e os responsables dos departamentos dos

4 Soporte ISO 9001:00 UNE :02 UNE :02 Exemplos As actividades I+D+I poden ser representadas tomando como base o modo modificado de enlaces en cadea de Kline. Segundo o modo, o proceso I+D+I pode seguir cami Ћаos diferentes, que est ЋЁn interrelacionados entre eles e que non son mutuamente exclu ЋПntes. O cami Ћаo principal xurde do mercado potencial. Mediante as actividades de Vixilancia Tecnol Ћбxica e/o Previsi Ћбn Tecnol Ћбxica e/ou creatividade e/ou an ЋЁlises interno e externa, identif ЋПcanse ideas para satisfacer novas necesidades do mercado o para mellorar productos o para mellorar procesos. Estas ideas anal ЋПzanse e selecci Ћбnanse as que son viables tecnol Ћбxicamente e economicamente. Desta selecci Ћбn de ideas, ЋЁ vez seleccionaranse aquelas que convert ЋБranse en proxectos.

5 As fases polas cales pasar ЋЁ o proxecto, son: dese Ћаo b ЋЁsico, dese Ћаo detallado de prototipos, probas piloto, producci Ћбn e comercializaci Ћбn. O cami Ћаo ten continuas recircuaci Ћбns entre as diferentes fases dos proxectos. En calquera das fases pode ser necesario acudir aos co Ћаecementos tecnol Ћбxicos externos. Proxectos de investigaci Ћбn Investigaci Ћбn CORPO DE CO ЊаECEMENTOS CIENT ЊПFICOS E T ЊБCNICOS EXISTENTES Vixilancia tecnol Ћбxica Previsi Ћбn tecnol Ћбxica Creatividade interna An ЋЁlises externo/ interna MERCADO POTENCIAL Viabilidade Selecci Ћбn de ideas Proxectos INVENCI ЊбN e/ou DESE ЊаO B ЊЁSICO DESE ЊаO DETALLADO I PROBA PILOTO REDESE ЊаO, DEMOSTRACI ЊбN e PRODUCCI ЊбN PROXECTOS DE INNOVACI ЊбN COMERCIALIZACI ЊбN Modo de Procesos I+D+i

6 Documentaci Ћбn ЂФQu ЋБ? Realizar a documentaci Ћбn do sistema de xesti Ћбn I+D+I, que est ЋЁ formada por: - A declaraci Ћбn documentada da pol ЋПtica e os obxectivos I+D+I. - Os documentos necesarios para asegurarse a planificaci Ћбn, a realizaci Ћбn e o control das actividades I+D+I inclu ЋПdos os procedementos documentados por esta norma. ЂФC Ћбmo? - Definir a pol ЋПtica e os obxectivos I+D+I. - Definir os procesos I+D+I e seu control, plasm ЋЁndoos nos diferentes procedementos e documentos do sistema. ЂФQuen? A Direcci Ћбn, o responsable I+D+I, a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I e os responsables dos departamentos e dos procesos. Soporte: As normas seguintes: UNE :02 ISO 9001:00

7 Control dos documentos ЂФQu ЋБ? ЂФC Ћбmo? Realizar os procedimientos de control de documentos e implantados. - Identificar, revisar e aprobar os documentos. - Identificar o estado de revisi Ћбn dos documentos. - Actualizar os documentos cando sexa necesario e aprobalos novamente. - Dispo Ћаer das versi Ћбns apropiadas dos documentos aos postos de traballo. - Os documentos ten que estar localizables e accesibles. - Identificar os documentos de orixe externo e controlar a distribuci Ћбn. - Controlar os documentos obsoletos. ЂФQuen? Os responsables dos departamentos e dos procesos, o Responsable I+D+I e a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I.

8 Soporte: A documentaci Ћбn suxeita a control incl Ћтe: - Os documentos da pol ЋПtica I+D+I, as ЋП como os correspondentes procedimientos. - A documentaci Ћбn para o control das actividades e o sistema de xesti Ћбn I+D+I. - As instrucci Ћбns de traballo. - Os formatos normalizados para a recollida de datos, reuni Ћбns, etc. - Documentaci Ћбn, especificaci Ћбns e planos. - Normas de orixe externo e regulamentaci Ћбn aplicable. Exemplos Procedementos, listados dos documentos, planos, especificaci Ћбns vixentes c Ћб n Ћтmero o ben a data da s Ћтa edici Ћбn.

9 Control dos rexistros ЂФQu ЋБ? Tense que establecer un procedimiento para o control dos rexistros e implantados. ЂФC Ћбmo? Establecer como es debido identificar, recoller, codificar, arquivar, recuperar, protexer, manter e destru ЋПr os rexistros relacionados c Ћб Sistema de Xesti Ћбn I+D+I, con independencia do soporte que se utilice. ЂФQu ЋБn? Os responsables dos departamentos e dos procesos, o Responsable I+D+I e a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I. Soporte T ЋБ Ћаense que definir os rexistros suficientes para demostrar a conformidade das actividades da empresa con respecto ЋЁs tarefas I+D+I cos requisitos da norma, e para verificar a efectividade do sistema. Como m ЋПnimo t ЋБ Ћаense que definir os rexistros que se especifican no apartado de exemplos.

10 Exemplos A continuaci Ћбn se relaciona un listado de actividades nas cales t ЋБ Ћаense que definir rexistros sempre cos correspondentes puntos da norma sexan de aplicaci Ћбn. - A revisi Ћбn dos sistema I+D+I por parte da Direcci Ћбn. - A formaci Ћбn e calificaci Ћбn das persoas en I+D+I. - Os resultados de calibraci Ћбn dos equipos de medida e seguimento. - A conformidade do traballo ou proxecto I+D+I tanto se conv ЋБrtese nun producto ao final como nunha mellora ou cambio dos diferentes procesos dentro da organizaci Ћбn. - As non conformidades e o seu seguimento. - Os resultados das ferramentas utilizadas para xerar co Ћаecemento e desenvolver tecnolox ЋПa, ou mellorar o actual, tanto se contratasen no exterior como se as realiza a mesma empresa. - Os resultados da identificaci Ћбn e an ЋЁlise de problemas e oportunidades as ЋП como a s Ћтa decisi Ћбn sobre as mesmas. - Os resultados do an ЋЁlise e selecci Ћбn de ideas I+D+I. - A identificaci Ћбn inequ ЋПvoca dos proxectos I+D+I (planos, mostras, etc.) con respecto a revisi Ћбns, aprobaci Ћбns, informes de situaci Ћбn, etc.

11 - Informes de propiedade intelectual e industrial (patentes, modelos de utilidade, etc.), contratas de adquisici Ћбn e venta ou de transferencia de tecnolox ЋПa. - Os resultados da revisi Ћбn, verificaci Ћбn e validaci Ћбn dos dese Ћаos b ЋЁsicos ou detallados e os resultados da revisi Ћбn dos cambios do dese Ћаo e seu seguimento, as ЋП como de todo o proceso I+D+I. - As descripci Ћбns da situaci Ћбn real do estado dos traballos na realizaci Ћбn de probas piloto. - Os resultados da comercializaci Ћбn do producto ou mellora de procesos. - Os resultados da avaliaci Ћбn dos provedores. - Toda a documentaci Ћбn xerada con o trato cos provedores e clientes referida a proxectos I+D+I as ЋП como a verificaci Ћбn das compras o contrataci Ћбns realizadas. - Os resultados da avaliaci Ћбn dos diferentes procesos I+D+I (informes finais, problemas e soluci Ћбns espec ЋПficas, etc.). - Os resultados do seguimento e a medida dos diferentes procesos I+D+I. - Os resultados de auditor ЋПas e seu seguimento. - Os resultados do an ЋЁlise dos diferentes datos para demostrar o grao de eficacia do sistema de xesti Ћбn I+D+I e da mellora continua do sistema de xesti Ћбn I+D+I. - As acci Ћбns correctivas e as preventivas.

12 ЂФQu ЋБ? A Direcci Ћбn ten que evidenciar seu compromiso cara o desenvolvemento, a implantaci Ћбn e a mellora do sistema de xesti Ћбn de I+D+I. ЂФC Ћбmo? - Comunicar ЋЁ organizaci Ћбn a importancia das actividades I+D+I. - Establecer a pol ЋПtica e os obxectivos I+D+I. - Facer as revisi Ћбns por parte da Direcci Ћбn. - Crear a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I e a Unidade I+D+I. - Asegurar a dispo Ћаibilidade dos recursos necesarios. - Aprobar e revisar os presupostos I+D+I. 4.2 Responsabilidade da Direcci Ћбn Compromiso da Direcci Ћбn - Establecer a pol ЋПtica de protecci Ћбn e explotaci Ћбn dos resultados I+D+I. ЂФQuen? A Direcci Ћбn.

13 Soporte empresa. No Plan de negocio da empresa as ЋП como nas diferentes pol ЋПticas documentadas pola Exemplos Reuni Ћбns do equipo directivo para involucralos no compromiso cara I+D+I coa finalidade de transmitilo a toda a organizaci Ћбn. Reuni Ћбns da Unidade de Xesti Ћбn I+D+I para potenciar e facer o seguimento de t Ћбdolos temas relacionados con I+D+I. Reuni Ћбn do persoal tanto das mesmas secciones como de diferentes secciones c Ћб obxectivo de potenciar as actividades I+D+I. O plan de negocio e pol ЋПticas documentadas.

14 ЂФQu ЋБ? Asegurar que tense en conta e anal ЋПzanse as necesidades e expectativas das partes interesadas no proceso I+D+I. Recordar que as partes interesadas tanto poden ser externas (clientes, provedores, accionistas, colaboradores, etc.) como internas ( ЋЁreas o departamentos da mesma empresa). ЂФC Ћбmo? - Considerar e analizar as demandas do clientes, provedores, accionistas, colaboradores, outros departamentos, e da sociedade en xeral. - Estar atentos aos cambios tecnol Ћбxicos e innovaci Ћбns requiridos polo mercado. - Atender os aspectos de motivaci Ћбn e implicaci Ћбn dos empregados. - Estar atento ЋЁs esixencias legais e regulamentarias actuais e futuras. - Intentar avanzar aos acontecementos futuros. - Dar aos clientes a oportunidade de facer demandas espec ЋПficas de innovaci Ћбn aproveitando as enquisas de satisfacci Ћбn. ЂФQuen? Enfoque ЋЁs partes interesadas A Direcci Ћбn e a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I.

15 Soporte - Informaci Ћбn dos estudos de prospectiva tecnol Ћбxica (innovaci Ћбns e cambios tecnol Ћбxicos requiridos polo mercado). - Informaci Ћбn da vixilancia tecnol Ћбxica. - Fomentar a creatividade. - Informaci Ћбn dos clientes. - Estudos de mercado. - O DAFO. - Definici Ћбn dos productos. - Reclamaci Ћбns e queixas que nos fagan plantexar un cambio nos nosos productos, procesos o servizos. - Introducci Ћбn de novas leis ou requisitos regulamentarios. - Estudos tanto da competencia directa como da indirecta. Exemplos Nunha empresa de servizos de comunicaci Ћбn para os seus clientes transportistas: - Aplicaci Ћбn do sistema GPS para controlar o movemento de flotas de cami Ћбns. - Fabricaci Ћбn de tel ЋБfonos m Ћбbiles con c ЋЁmara fotogr ЋЁfica dixital, televisor e axenda con programas inform ЋЁticos compatibles.

16 Pol ЋПtica de I+D+I ЂФQu ЋБ? ЂФC Ћбmo? Tense que definir unha pol ЋПtica I+D+I e ser coherente coa mesma. Reuni Ћбns de traballo por parte do equipo directivo coa finalidade de definir ou revisar a pol ЋПtica I+D+I. Nestas reuni Ћбns hai que ter presente que tense que asegurar que a pol ЋПtica I+D+I: - Es adecuada ao prop Ћбsito da organizaci Ћбn. - Incl Ћтe o compromiso de mellorar a eficacia do sistema de xesti Ћбn I+D+I. - Proporciona o marco de referencia para establecer e revisar os obxectivos I+D+I. - Se comunica e ЋБ entendida dentro da organizaci Ћбn. - Se revisa periodicamente. Cando a empresa ten implantados outros Sistemas de Xesti Ћбn (da Calidade, do Medio Ambiente, etc.) se pode chegar a un punto no que o persoal non ЋБ capaz da asimilar as diferentes pol ЋПticas e p Ћбdese plantexar a necesidade dunha Ћтnica Pol ЋПtica de Xesti Ћбn Integrada. Neste caso, hai que estar atento para que esta pol ЋПtica de resposta aos requisitos existentes a t Ћбdalas Normas que a empresa escolle como referencia dos seus sistemas de xesti Ћбn.

17 ЂФQuen? A Direcci Ћбn e a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I. Soporte - Informaci Ћбn dos estudos de prospectiva tecnol Ћбxica. - Informaci Ћбn da vixilancia tecnol Ћбxica. - Informaci Ћбn dos clientes. - Estudos de mercado. - An ЋЁlise da competencia. - O DAFO. - Definici Ћбn dos productos. - Informaci Ћбn das demandas do clientes e provedores. - Informaci Ћбn das demandas dos accionistas. - Informaci Ћбn dos cambios tecnol Ћбxicos e innovaci Ћбns que require o mercado. - Esixencias legais e regulamentarias actuais e futuras.

18 Exemplos Pol ЋПtica I+D+I A I+D+I son todas aquelas actividades sistem ЋЁticas que levan ЋЁ obtenci Ћбn de novos productos, inclu ЋПndo a mellora de procesos, m ЋЁquinas, servizos e prestaci Ћбns. ЊБ de aplicaci Ћбn: Require: Para acadar: A clientes, provedores, accionistas, colaboradores, departamentos En t Ћбdolos productos tanxibles, procesos, servizos e prestaci Ћбns. En todo momento. O compromiso do equipo directivo. A participaci Ћбn activa de t Ћбdolos empregados as ЋП como das unidades I+D+I. Traballar conxuntamente coas partes interesadas. Establecer obxectivos e revisados periodicamente. A conformidade cos requerimentos da norma. A mellora continua do sistema de xesti Ћбn I+D+I. Unha evoluci Ћбn empresarial constante para acadar unha mellora continua tanto do sistema de xesti Ћбn I+D+I como da mesma empresa (en termos econ Ћбmicos e de excelencia).

19 ЂФQu ЋБ? Establecer os obxectivos I+D+I; obxectivos que te Ћаen que ser mesurables e coherentes coa pol ЋПtica I+D+I. ЂФC Ћбmo? De maneira peri Ћбdica definir os obxectivos tomando como base: - Informaci Ћбn dos estudos de previsi Ћбn tecnol Ћбxica. - Informaci Ћбn da vixilancia tecnol Ћбxica. - Informaci Ћбn dos clientes. - Estudos de mercado. - An ЋЁlise da competencia. - O DAFO Planificaci Ћбn Obxectivos de I+D+I - Definici Ћбn dos productos. - Informaci Ћбn das demandas dos clientes e provedores. - Informaci Ћбn das demandas dos accionistas. - Informaci Ћбn dos cambios tecnol Ћбxicos e innovaci Ћбns que esixe o mercado. - Esixencias legais e regulamentarias actuais e futuras.

20 ЂФQuen? A Direcci Ћбn e a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I. Soporte - A formulaci Ћбn da pol ЋПtica I+D+I. - As necesidades da organizaci Ћбn. - As necesidades dos clientes. - Os resultados de actividades de benchmarking. - A informaci Ћбn dos estudos de previsi Ћбn tecnol Ћбxica, vixilancia tecnol Ћбxica, creatividade interna, an ЋЁlise externo e interno. Exemplos Obxectivos relacionados con: A realizaci Ћбn de novos productos, servizos, procesos... que permitan ЋЁ organizaci Ћбn mellorar con respecto ЋЁ satisfacci Ћбn de t Ћбdalas partes interesadas: - Satisfacci Ћбn dos clientes para a mellora dos nosos productos, servizos, etc. - Satisfacci Ћбn dos accionistas para o bo funcionamento da empresa con respecto aos resultados ou perspectivas econ Ћбmicas, supervivencia da empresa, innovaci Ћбn de novos productos, servizos, procesos que se traduzan nunha maior competitividade e liderazgo...

21 - Satisfacci Ћбn dos provedores para a mellora na nosa programaci Ћбn de pedidos,comunicaci Ћбn, flexibilidade, etc. - Satisfacci Ћбn dos empregados para a mellora dos seus postos de traballo, a s Ћтa formaci Ћбn, polivalencia... - Equilibrio da carteira de proxectos. - % ЋБxito de proxectos. - Cumprimento de prazos. - % facturaci Ћбn de novos productos e servizos. - ROI inversi Ћбns en I+D+I.

22 ЂФQu ЋБ? ЂФC Ћбmo? Tense que planificar o sistema de xesti Ћбn I+D+I. 1. Planificar estratexicamente as actividades I+D+I. 2. Definir a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I. 3. Definir a Unidade I+D+I. 4. Formar ЋЁs persoas involucradas en actividades I+D+I. 5. Definir o sistema de xesti Ћбn I+D+I. 6. Validar o sistema de xesti Ћбn I+D+I. 7. Establecer plans de control. ЂФQuen? Planificaci Ћбn do Sistema de Xesti Ћбn da I+D+I A Direcci Ћбn e os responsables dos diferentes departamentos e procesos.

23 Soporte - O Plan de empresa. - Diagramas de fluxo. - T ЋБcnicas de grupo. - Brainstorming. - Benchmarking, AMFE, Poka- eoke. Exemplos - Definir a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I. - Definir as s Ћтas funci Ћбns. - Formar nas ferramentas I+D+I. - Definir o proceso I+D+I. - Definir indicadores I+D+I. - Confeccionar os procedimientos I+D+I. - Revisar e aprobar os procedimientos I+D+I. - Revisar o sistema, identificar puntos d ЋБbiles e mellorar.

24 Responsabilidade, autoridade e comunicaci Ћбn Unidade de Xesti Ћбn da I+D+I ЂФQu ЋБ? Constitu ЋПr as estruturas da Unidade de Xesti Ћбn I+D+I e a Unidade I+D+I, definindo as s Ћтas funci Ћбns e responsabilidades e asegurando seu correcto funcionamento segundo os requisitos da norma. Definir as funci Ћбns e responsabilidades das unidades. A Unidade de Xesti Ћбn I+D+I e a Unidade I+D+I poden ser unha Ћтnica unidade que realice as funci Ћбns das d Ћтas. ЂФC Ћбmo? Definir a Unidade de Xesti Ћбn e a Unidade I+D+I coas s Ћтas funci Ћбns e responsabilidades, de maneira que estas, en xeral, respondan como m ЋПnimo a as seguintes funci Ћбns: Unidade de Xesti Ћбn I+D+I - Utiliza as ferramentas I+D+I, como son: a vixilancia tecnol Ћбxica, a previsi Ћбn tecnol Ћбxica, a creatividade e o an ЋЁlise externo e interno.

25 - Identifica e analiza os problemas e oportunidades. - Analiza e selecciona ideas I+D+I. - Se encarga da planificaci Ћбn, o seguimento e o control da carteira de proxectos. - Realiza a transferencia de tecnolox ЋПa. - Realiza o seguimento, o control e o procedemento de documentaci Ћбn de resultados. - Realiza a protecci Ћбn e a explotaci Ћбn dos resultados. - Realiza a medida, o an ЋЁlise e a mellora. Unidade I+D+I - Utiliza as ferramentas I+D+I, como son: a vixilancia tecnol Ћбxica, a previsi Ћбn tecnol Ћбxica, a creatividade e o an ЋЁlise externo e interno. - Executa os proxectos I+D+I que le sexan asignados. - Xera co Ћаecemento. - Desenvolve nova tecnolox ЋПa ou mellora a actual. ЂФQuen? A Direcci Ћбn. Soporte A norma UNE :02.

26 Exemplos Exemplo 1 Establecemento da Unidade de Xesti Ћбn I+D+I: Constituci Ћбn: Direcci Ћбn xeral, Director I+D+I, Director de Marketing, Director de Fabricaci Ћбn, Director de Lox ЋПstica, Director de Ventas. Funci Ћбns: - Identificar e analizar os problemas e as oportunidades. - Analizar e seleccionar ideas I+D+I. - Planificar, seguir e controlar a carteira de proxectos. - Realizar a transferencia de tecnolox ЋПa. - Realizar a protecci Ћбn e explotaci Ћбn dos resultados. - Realizar a medida, o an ЋЁlise e a mellora. - Utilizar as ferramentas I+D+I. Exemplo 2 Establecemento da Unidade I+D+I: As responsabilidades que a Norma atrib Ћтe ЋЁ Unidade I+D+I son alcanzadas normalmente para os Equipos de Proxecto, ЋБ dicir para os equipos multidisciplinais que se crean para desenvolver cada un dos proxectos seleccionados.

27 Establecemento e estrutura das Unidades I+D+I e de Xesti Ћбn I+D+I Establecemento Estrutura ЂФQu ЋБ? Tense que definir para cada unidade o grao de centralizaci Ћбn o descentralizaci Ћбn ademais das estruturas xerais e a dependencia funcional das mesmas. ЂФC Ћбmo? - Implantar unhas organizaci Ћбns e estruturas operacionais que permitan unha adecuada xesti Ћбn e execuci Ћбn dos proxectos I+D+I. Para cada uno dos proxectos teranse que considerar a necesidade de: Estruturar uns equipos flexibles para facilitar a adaptaci Ћбn total a diferentes tipos e dimensi Ћбns de proxectos e considerar se ЋБ necesaria a incorporaci Ћбn temporal de expertos externos ЋЁ Unidade I+D+I e a contrataci Ћбn parcial ou cumprida do proxecto o de algunha das partes ou fases do mesmo.

28 - Desenvolver as actividades en li Ћаa coa autoridade e a responsabilidade establecidas nos equipos de proxecto, e de estes con outras unidades. - Desenvolver as estruturas organizativas das unidades. - Definir e establecer as li Ћаas de autoridade e de responsabilidade. Todo isto tense que facer establecendo os procedimientos operacionais necesarios ademais dos diferentes tipos de informes. ЂФQuen? Soporte A Direcci Ћбn. A descripci Ћбn detallada dos diferentes procesos e as s Ћтas interrelaci Ћбns dentro de cada unha das unidades, sempre segundo o n Ћтmero de proxectos en marcha. Exemplos Descripci Ћбn de un organigrama e das funci Ћбns e responsabilidades de cada uno dos sitios dentro das diferentes unidades I+D+I. Para a figura de Responsable de ferramentas I+D+I dentro da Unidade de Xesti Ћбn I+D+I: - Depende do Director da Unidade de Xesti Ћбn I+D+I

29 Funci Ћбns e responsabilidades: Fomentar a utilizaci Ћбn de cada unha das ferramentas I+D+I por parte dos integrantes das unidades e da organizaci Ћбn en xeral. Velar pola correcta utilizaci Ћбn e aplicaci Ћбn das diferentes ferramentas I+D+I. Comunicalos resultados da utilizaci Ћбn das ferramentas I+D+I a t Ћбdolos compo Ћаentes da Unidade de Xesti Ћбn.

30 Representante da Direcci Ћбn ЂФQu ЋБ? Designar un membro da Direcci Ћбn da empresa, que con independencia de outras responsabilidades controle as actividades I+D+I. ЂФC Ћбmo? Asegurar que se establecen, implantan e mante Ћаen as actividades necesarias para o sistema de xesti Ћбn de I+D+I. Informar ЋЁ alta Direcci Ћбn sobre o cumprimento do sistema de xesti Ћбn de I+D+I e de calquera necesidade de mellora. Asegurar que se promova a toma de conciencia das actividades I+D+I en t Ћбdolos niveis da organizaci Ћбn. ЂФQuen? A alta Direcci Ћбn ЋБ quen ten que designar ao representante da Direcci Ћбn. Soporte Informaci Ћбn por parte do Departamento de Recursos Humanos sobre o liderazgo e competencias dos diferentes membros da direcci Ћбn.

31 Comunicaci Ћбn interna ЂФQu ЋБ? Asegurar que se establece nos procesos de comunicaci Ћбn adecuados dentro da organizaci Ћбn e que a comunicaci Ћбn se efect Ћтa considerando a eficacia do sistema de xesti Ћбn de I+D+I. ЂФC Ћбmo? Potencialas ferramentas de informaci Ћбn interna dentro da empresa e valorar a boa marcha dos proxectos para que non de mal entendidos e perdas de tempo relacionadas con unha insuficiente comunicaci Ћбn da informaci Ћбn que se xera. ЂФQuen? Soporte A Direcci Ћбn xunto coa colaboraci Ћбn dos diferentes integrantes das Unidades I+D+I. Utilizar procesos de comunicaci Ћбn de eficacia comprobada dentro da propia organizaci Ћбn ou realizar un estudo sobre sistemas de comunicaci Ћбn existentes no mercado ou outras organizaci Ћбns.

32 Exemplos Comunicaci Ћбn interna: Definir a comunicaci Ћбn vertical descendente (de arriba a abaixo), vertical ascendente (de abaixo a arriba) e horizontal (lateral, entre departamentos). Para cada un destes bloques, identificalas necesidades de comunicaci Ћбn e definir o plan de comunicaci Ћбn interna que incluir ЋЁ: A informaci Ћбn a transmitir; o responsable de enviar a informaci Ћбn; o destinatario; o medio de comunicaci Ћбn a utilizar; a forma de presentaci Ћбn da informaci Ћбn; a periodicidade da comunicaci Ћбn. Comunicaci Ћбn de arriba a abaixo: Os obxectivos I+D+I. A evoluci Ћбn e o grao de cumprimento dos obxectivos I+D+I. Comunicaci Ћбns de abaixo a arriba: Suxesti Ћбns I+D+I. Problemas detectados nos procesos e productos obxecto de iniciar actividades I+D+I.

33 Comunicaci Ћбns laterais: A informaci Ћбn e datos previstos nos correspondentes procedimientos e instrucci Ћбns de traballo. Calquera incidencia que se detecte entre departamentos. Canles de comunicaci Ћбn: Reuni Ћбns. Charlas entre a direcci Ћбn e os empregados. Mostradores de anuncio para o persoal, en un sitio frecuentado de paso. Revista de empresa. Correo electr Ћбnico, memor ЋЁndums, notas internas, informes, cartas da Direcci Ћбn.

34 4.2.6 Revisi Ћбn por parte da Direcci Ћбn Xeneralidades Informaci Ћбn para a revisi Ћбn Resultados da revisi Ћбn ЂФQu ЋБ? eficacia. Revisar o sistema de xesti Ћбn I+D+I a intervalos definidos para asegurar a adecuaci Ћбn e ЂФC Ћбmo? Reunirse para analizar a adecuaci Ћбn e eficacia do sistema de xesti Ћбn I+D+I de toda a organizaci Ћбn. Tam ЋБn tense que avaliar as oportunidades de mellora e a necesidade de facer cambios no sistema de xesti Ћбn de I+D+I, inclu ЋПndo a pol ЋПtica e os obxectivos de I+D+I.

35 Informaci Ћбn que hai que presentar na reuni Ћбn: - Resultados das auditor ЋПas. - Retroalimentaci Ћбn das partes interesadas. - Informaci Ћбn do seguimento e medida do proceso I+D+I. - Informaci Ћбn do seguimento e medida dos resultados do proceso I+D+I. - Situaci Ћбn das acci Ћбns preventivas e correctivas. - Seguimento das acci Ћбns acordadas nas revisi Ћбns previas por parte da Direcci Ћбn. - Cambios que poder ЋПan afectar ao sistema de xesti Ћбn I+D+I. - Recomendaci Ћбns de mellora. Acci Ћбns que hai que levar a cabo como resultado da revisi Ћбn: - A mellora da eficacia do sistema de xesti Ћбn I+D+I. - A utilizaci Ћбn dos recursos. - As necesidades de recursos.

36 ЂФQuen? Soporte A Direcci Ћбn. A Unidade de Xesti Ћбn I+D+I. A Unidade I+D+I. Responsables de diferentes ЋЁreas dentro da organizaci Ћбn. Calquera outra persoa que a Direcci Ћбn designe. Toda a informaci Ћбn necesaria para facer a revisi Ћбn por parte da Direcci Ћбn. Se a empresa disp Ћбn de un sistema de xesti Ћбn da calidade, as actas de revisi Ћбn por parte da Direcci Ћбn poden servir de exemplo c Ћб ben entendido que tense que completar cos aspectos I+D+I. Exemplos Acta de revisi Ћбn por parte da Direcci Ћбn n Ћтmero 1: Data: 20.XII.2004 Informaci Ћбn presentada: - Resultados das auditor ЋПas: resume dos informes de auditor ЋПa internos e externos. - Retroalimentaci Ћбn das partes interesadas: informe de provedores, clientes e outras partes interesadas no referente ЋЁs actividades do proceso e do producto I+D+I.

37 - Seguimento e medida do proceso de I+D+I: informe de situaci Ћбn das actividades do proceso. - Informaci Ћбn do seguimento e medida dos resultados do proceso I+D+I: informe da situaci Ћбn do desenvolvemento dos proxectos, dos productos e de seu seguimento no mercado. - Situaci Ћбn de acci Ћбns correctivas e preventivas. - Acci Ћбns de seguimento de revisi Ћбns previas por parte da Direcci Ћбn: informe de situaci Ћбn. - Cambios que poder ЋПan afectar ao sistema de xesti Ћбn de I+D+I: informe de cambios propostos e cambios aprobados. - Recomendaci Ћбns para a mellora: identificaci Ћбn das oportunidades e propostas de mellora.

38 Subministro de recursos ЂФQu ЋБ? 4.3. xesti Ћбn dos recursos A organizaci Ћбn ten que determinar e proporcionar os recursos necesarios para: - Implantar e manter unha Unidade de Xesti Ћбn I+D+I e mellorar continuamente seu eficacia. - Aumentar a satisfacci Ћбn de todas as partes interesadas, dar resposta as s Ћтas necesidades e expectativas. - Fomentar a cooperaci Ћбn con entidades externas que proporcionen co Ћаecementos, metodolox ЋПas, instrumentos, financiamento, etc. Os recursos incl Ћтen: - Recursos humanos: contrataci Ћбn de persoal competente, formaci Ћбn, sensibilizaci Ћбn e motivaci Ћбn do persoal. - Infraestrutura: edificios, instalaci Ћбns, equipos e servizos de soporte correspondentes. - Ambiente de traballo: condiciones ambientais e de seguridade adecuadas.

39 ЂФC Ћбmo? Identificar as necesidades e facer unha previsi Ћбn de todas as que ser ЋЁn necesarias a a hora de implantar e manter o sistema de xesti Ћбn de I+D+I. Prever estas necesidades a a hora de elaborar os presupostos da empresa. ЂФQuen? ЊБ responsabilidade da Direcci Ћбn da empresa subministrar os recursos necesarios. Soporte - Plano de negocio inclu ЋПndo o presuposto da empresa. - Plano de inversi Ћбns. - Planificaci Ћбn das necesidades de persoal e materiais. Exemplos No presuposto anual da empresa para as tarefas relacionadas coa xesti Ћбn de I+D+I para ao pr Ћбximo ano se contempla: - A formaci Ћбn de t Ћбdolos directivos e xefes intermedias nas ferramentas propias das actividades I+D+I por parte de persoal cualificado externo. - Rehabilitaci Ћбn de unha sala espec ЋПfica para as reuni Ћбns das Unidades I+D+I. - Xornadas para t Ћбdolos traballadores da empresa para fomentar a creatividade en t Ћбdolos ЋЁmbitos e postos de traballo.

40 Recursos humanos Xeneralidades Motivaci Ћбn do persoal Competencia, toma de conciencia e formaci Ћбn ЂФQu ЋБ? O persoal que desenvolve e xestione actividades I+D+I ten que reunir todos os niveis de calificaci Ћбn, formaci Ћбn, habilidades e experiencia profesional apropiados, que o califiquen como apto o competente para as actividades que te Ћаa que realizar. Tense que establecer os procedimientos que sexan necesarios para: - Promover a toma de conciencia da importancia de I+D+I. - Motivar ao persoal. - Impulsar a participaci Ћбn de todo o persoal. - Fomentar a creatividade e o traballo en equipo. - Simplificar e facilitar as aportaci Ћбns de informaci Ћбn dos diferentes departamentos.

41 ЊБ necesario: - Determinar a competencia necesaria para todo o persoal que realiza e xestiona actividades I+D+I. - Proporcionar formaci Ћбn o realizar outras acci Ћбns para satisfacer estas necesidades. - Avaliar a eficacia das acci Ћбns levadas a cabo. - Asegurarse que o persoal da organizaci Ћбn que realiza e xestiona as actividades I+D+I ЋБ consciente da pertenencia e importancia das s Ћтas actividades e de c Ћбmo contrib Ћтen a conseguir os obxectivos I+D+I. - Manter os rexistros apropiados de educaci Ћбn, formaci Ћбn, habilidades e experiencia. ЂФC Ћбmo? A organizaci Ћбn ten que identificar as necesidades de competencia e dar a formaci Ћбn adecuada no caso que haxa carencias. Para detectar estas necesidades de competencia tense que diagnosticar as necesidades da organizaci Ћбn, identificar os puntos d ЋБbiles e fortes. A empresa ter ЋЁ que elaborar un plan de formaci Ћбn sobre a base das necesidades detectadas. De esta formaci Ћбn se ten que facer un seguimento e tense que avaliar.

42 ЂФQuen? ЊБ responsabilidade da Direcci Ћбn da empresa, dos responsables dos departamentos e procesos e, particularmente, da Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I e da Unidade de I+D+I, a detecci Ћбn das necesidades de formaci Ћбn e o establecemento do plan de formaci Ћбn, seu seguimento e a avaliaci Ћбn da efectividade da formaci Ћбn I+D+I proporcionada. Soporte - Ficha de descripci Ћбn do posto de traballo relacionado con I+D+I. - Descripci Ћбn das competencias do posto de traballo en comparaci Ћбn c Ћб perfil da persoa. - Mapa de co Ћаecementos t ЋБcnicos. - Plano de desenvolvemento persoal. - Obxectivos e plantexamento estrat ЋБxico. - Organigramas e definici Ћбns de funci Ћбns e perf ЋПs de postos de traballo das Unidades de I+D+I. - Matriz de competencias e polivalencias. - Plano de formaci Ћбn. - Enquisas nas ЋЁreas de persoal.

43 Exemplos Exemplo 1. Ficha de descripci Ћбn de posto de traballo. Def ЋПnense funci Ћбns de t Ћбdolos cargos que hai nas diferentes Unidades I+D+I. Por exemplo, perfil de un responsable de Eines I+D+I: - Responsable de unha das diferentes ЋЁreas da empresa (Comercial, Compras, Departamento Financeiro, Calidade, etc.) - Co Ћаecer e estar habituado ЋЁ utilizaci Ћбn das ferramentas I+D+I, como son as ferramentas propias da vixilancia tecnol Ћбxica, previsi Ћбn tecnol Ћбxica, creatividade e an ЋЁlise externo e interno. -Competente na conducci Ћбn de equipos de traballo e con capacidade para a negociaci Ћбn. Identificaci Ћбn do lugar: C Ћбdigo: Data: Nome do lugar: Lugar inmediato superior: Titular do lugar: Titular lugar inmediato. superior: Nivel Convenio: Misi Ћбn xeral do lugar: Funci Ћбns (identificar a actividade indicando C Ћбmo e Para qu ЋБ se realiza): Responsabilidades Reaci Ћбns do lugar: Internas Externas Especificaci Ћбns do lugar: Conoc. b ЋЁsicos Conoc. espec ЋПficos Experiencia

44 Exemplo 2. Plan de Formaci Ћбn Anualmente, a Direcci Ћбn da empresa aproba un plan de formaci Ћбn onde se recollan necesidades de formaci Ћбn en materia I+D+I de todo o persoal. A t ЋПtulo de exemplo: se ha dificultado para implantar un sistema de vixilancia tecnol Ћбxica efectiva, se poden organizar xornadas de formaci Ћбn, visitas de expertos, entre outros.

45 Infraestrutura ЂФQu ЋБ? Determinar, proporcionar e manter a infraestrutura necesaria para levar a cabo o proceso I+D+I. A infraestrutura incl Ћтe: - Edificios, espacios de traballo e servizos asociados. - Equipos para levar a cabo as actividades I+D+I. - Servizos auxiliares o de soporte. ЂФC Ћбmo? ЂФQuen? Soporte Identificar a infraestrutura necesaria para levar a cabo as actividades I+D+I. Elaborar un plan de mantenemento de esta infraestrutura. A Direcci Ћбn, a Unidade I+D+I e a Unidade de Xesti Ћбn I+D+I. - Manual de Instrucci Ћбns dos equipos. - Plano de mantenemento.

46 Exemplos Nun novo proxecto ter ЋЁnse que identificar a necesidade de nova maquinaria e prever a infraestrutura necesaria (instalaci Ћбns, equipos, espacios de reuni Ћбns, aulas, ordenadores, TICs) para o correcto desenvolvemento do proxecto.

47 Ambiente de traballo ЂФQu ЋБ? Determinar e xestionar as condiciones do entorno de traballo necesario para levar a cabo as actividades I+D+I. ЂФC Ћбmo? ЂФQuen? Soporte Determinar as condici Ћбns ambientais e de seguridade que requiran actividades I+D+I. A Unidade I+D+I. A diferente documentaci Ћбn onde se especifican as condiciones de seguridade, as ambientais e a correspondente normativa que hai que cumprir para asegurar a conformidade do producto e os procesos, como poden ser Manuais T ЋБcnicos, Procedementos Operativos, Instrucci Ћбns de traballo, etc. Exemplos Os edificios e as instalaci Ћбns da oficina t ЋБcnica onde se est ЋЁn levando a cabo as actividades I+D+I ten que reunir as condici Ћбns de seguridade e ambientais para garantir a eficacia de seus actividades.

48 Ferramentas Vixilancia tecnol Ћбxica 4.4. Actividades de I+D+I Identificaci Ћбn das necesidades de informaci Ћбn Investigaci Ћбn, tratamento e difusi Ћбn da informaci Ћбn Valoraci Ћбn da informaci Ћбn ЂФQu ЋБ? Establecer un proceso de vixilancia tecnol Ћбxica por realizar de maneira sistem ЋЁtica: A captura, o an ЋЁlise, a difusi Ћбn e a explotaci Ћбn das informaci Ћбns cient ЋПficas e t ЋБcnicas Ћтtiles para a organizaci Ћбn. Alertar sobre as innovaci Ћбns cient ЋПficas e t ЋБcnicas que son susceptibles de crear oportunidades e ameazas. ЂФC Ћбmo? Ser ЋЁ necesario: Identificar as necesidades de informaci Ћбn tecnol Ћбxica dentro da organizaci Ћбn establecendo a natureza, as fontes de informaci Ћбn e os recursos da mesma.

49 Establecer unha sistem ЋЁtica para a difusi Ћбn de esta informaci Ћбn mediante un apoio e escollendo aos destinatarios aos cales ten que chegar. Integrar toda a informaci Ћбn recollida na organizaci Ћбn, present ЋЁndoa e utiliz ЋЁndoa adecuadamente para a toma de decisi Ћбns. Tense que valorar a informaci Ћбn. ЂФQuen? Soporte Exemplos A Unidade de I+D+I e a Unidade de xesti Ћбn. Sistemas de captura de informaci Ћбn utilizados pola organizaci Ћбn. A vixilancia tecnol Ћбxica ЋБ un sistema organizado de observaci Ћбn e an ЋЁlise do entorno cient ЋПfico e t ЋБcnico, serie de unha correcta circulaci Ћбn interna e utilizaci Ћбn da informaci Ћбn al ЋП onde se tomen decisi Ћбns sobre I+D+I.

50 Exemplo de vixilancia tecnol Ћбxica tradicional. Se pode realizar, por exemplo, a trav ЋБs de: Lectura de revistas t ЋБcnicas. Visita a fer ЋПas e congresos. Enxe Ћаer ЋПa inversa sobre productos da competencia. Exemplo de vixilancia tecnol Ћбxica adiantada. Se pode realizar, por exemplo, a trav ЋБs de: Vixilancia en Internet a partir de bases de datos de patentes e art ЋПculos cient ЋПficos e t ЋБcnicos. Miner ЋПa de datos e miner ЋПa de textos. A t ЋПtulo de exemplo, algunhas bases de datos de interese son: (Oficina Espa Ћаola de Patentes e Marcas) (American Chemical Societe; Chemical Abstracts) (Medici Ћаa)

51 Previsi Ћбn tecnol Ћбxica ЂФQu ЋБ? Establecer un proceso sistem ЋЁtico para explorar o futuro da tecnolox ЋПa c Ћб obxectivo de identificar tecnolox ЋПas emerxentes e as ЋЁreas de investigaci Ћбn necesarias para o seu desenvolvemento, que permitan conducir o desenvolvemento de futuros productos o procesos. ЂФC Ћбmo? A trav ЋБs da informaci Ћбn dos Observatorios de Prospectiva Tecnol Ћбxica. Mediante t ЋБcnicas de exploraci Ћбn. Mediante t ЋБcnicas normativas. ЂФQuen? Soporte A Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I e a Unidade de I+D+I. Sistemas de informaci Ћбn

52 Exemplos Previsi Ћбn tecnol Ћбxica pasiva: Suscripci Ћбn observatorios de previsi Ћбn tecnol Ћбxica A t ЋПtulo de exemplo: o ano 1999 creouse a Fundaci Ћбn do Observatorio de Prospectiva Tecnol Ћбxica Industrial (OPTE) c Ћб obxectivo de xerar informaci Ћбn e co Ћаecemento sobre as tendencias e previsi Ћбns de futuro, sobre o impacto e influencia da tecnolox ЋПa na industria, na ocupaci Ћбn e a competitividade, e para servir de apoio na toma de decisi Ћбns estrat ЋБxicas. Consultar webs de previsi Ћбn tecnol Ћбxica, como por exemplo: Previsi Ћбn tecnol Ћбxica activa: Realizar previsi Ћбn utilizando metodolox ЋПas - As t ЋБcnicas de exploraci Ћбn: c ЋБntranse principalmente no an ЋЁlise de datos hist Ћбricos nalg Ћтn atributo concreto. Por exemplo: centrarse nun resultado funcional ou nun par ЋЁmetro t ЋБcnico econ Ћбmico e realizar a recollida de datos hist Ћбricos e o an ЋЁlise da s Ћтa tendencia

53 -As t ЋБcnicas normativas: comezase propo Ћаendo un estado desexado e traballase indo atr ЋЁs para determinar os pasos que t ЋБ Ћаense que dar para chegar ao estado desexado. Para realizar previsi Ћбn tecnol Ћбxica de maneira activa hai que basearse en m ЋБtodos. Uno dos m ЋБtodos utilizados es o dolphi, que consiste basicamente a: Constitu ЋПr un plano de expertos para explorar un determinado sector de actividade econ Ћбmica. Dese Ћаar un cuestionario. Pasar o cuestionario a t Ћбdolos membros do plano de expertos, de maneira an Ћбnima. Analizar as respostas e facer unha s ЋПntese. Pasar outra vez o cuestionario coa s ЋПntese das respostas a t Ћбdolos membros do plano de expertos, para obter unha reavaliaci Ћбn. Tam ЋБn se fai de maneira an Ћбnima. Facer o an ЋЁlise e a avaliaci Ћбn final das novas respostas obtidas con unha presentaci Ћбn estad ЋПstica dos resultados.

54 Creatividade ЂФQu ЋБ? A organizaci Ћбn ten que promover a habilidade para abandonar as v ЋПas estruturadas e as maneiras de pensar habituais, c Ћб fin de chegar a obter ideas que permitan solucionar un determinado problema. ЂФC Ћбmo? Crear un entorno de traballo organizado que estimule o pensamento creativo (proceso mental que axuda a xerar novas ideas). Os entornos de traballo que estimulan a creatividade se caracterizan, entre outras cosas, por: Dispo Ћаer de espacios de tempo libre para crear e tomar riscos. Facilitar aos empregados tempo para tratar as novas ideas e tomar riscos. Ofrecen unha cultura aberta ЋЁ innovaci Ћбn. Fan que as persoas innovadoras te Ћаan facilitado de comunicaci Ћбn a t Ћбdolos niveis e acceso directo ЋЁ alta Direcci Ћбn por cami Ћаos independentes nos xer ЋЁrquicos. Dispo Ћаer de equipos multifuncionais de proxectos. Equipos constitu ЋПdos por persoas de marketing, investigaci Ћбn e desenvolvemento, enxe Ћаer ЋПa, producci Ћбn, lox ЋПstica, ventas, e outros.

55 Dispo Ћаer de empregados con formaci Ћбn en t ЋБcnicas de creatividade e de resoluci Ћбn de problemas. Impartir formaci Ћбn "in situ" en grupos constitu ЋПdos por persoas do equipo directivo e/o responsables c Ћб obxectivo de discutir ideas e facer propostas de novos productos traballando con m ЋБtodo e utilizando t ЋБcnicas como, por exemplo, o brainstorming, o pensamento lateral, os mapas mentais e outros. Dispo Ћаer de ЋЁreas onde poder desenrolar a creatividade. Sitios adecuados onde poder reunirse con biblioteca, equipos inform ЋЁticos con conexi Ћбn en Internet e metabuscadores e outras condici Ћбns facilitadores da creatividade. Favorecer a autoconfianza e a autocr ЋПtica. Crear as condiciones de inestabilidade necesarias para que xurda a innovaci Ћбn. ЂФQuen? A alta Direcci Ћбn, a Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I, os directores de departamentos e responsables.

56 Soporte As ferramentas de creatividade son muchas. A continuaci Ћбn se enumeran as m ЋЁs relevantes: Metodolox ЋПa de resoluci Ћбn de problemas. Mapas mentais. As 7 preguntas: QQOQQCP. Os cinco sentidos: gusto, tacto, vista, olfato, o ЋПdo. Listado de atributos. Diagramas de afinidade. Diagrama de ЋЁrbore. Diagrama matricial e de an ЋЁlise de datos. Diagrama de frechas. Exemplos Utilizaci Ћбn dun Listado de atributos: Exemplo de aplicaci Ћбn sobre o sistema de control de stock nunha organizaci Ћбn.

57 Exemplo de aplicaci Ћбn sobre o sistema de control de stock en unha organizaci Ћбn Sistema de control do stock Atributo a- Actualizaci Ћбn de prezos dos productos Cuesti Ћбns ЂФPor qu ЋБ sempre que se actualizan prezos debemos sustituir todos os c Ћбdigos de barras? b- Control de stocks ЂФPor qu ЋБ imos de ir contando os productos un por un, cando facemos comprobaci Ћбns de stock? c- Co Ћаecemento da ubicaci Ћбn dos productos cunha data de fabricaci Ћбn/ caducidade... utilizaci Ћбn de materias primeiras concreta... ЂФPor qu ЋБ no podemos co Ћаecer rapidamente a ubicaci Ћбn de certos productos en qu ЋБ a materia primeira ЋБ do lote...? Posible soluci Ћбn: aplicar unha tecnolox ЋПa de RFID (radio frecuencia) para o noso control de stock.

58 An ЋЁlise externo e interna An ЋЁlise externo An ЋЁlise interno ЂФQu ЋБ? Respeto ao an ЋЁlise externo: Establecer unha sistem ЋЁtica de an ЋЁlise externo para valorar a importancia das diferentes ideas innovadoras compar ЋЁndoas coa realidade exterior. Respeto ao an ЋЁlise interno: Establecer a sistem ЋЁtica por analizar a estrutura da propia organizaci Ћбn e os mecanismos de integraci Ћбn entre as diferentes partes da organizaci Ћбn por establecer os cambios necesarios porque estes contrib Ћтen de maneira efectiva ЋЁ xeraci Ћбn de ideas innovadoras.

59 ЂФC Ћбmo? Respeto ao an ЋЁlise externo: Identificar escenarios de evoluci Ћбn tecnol Ћбxica. Identificar casos de proxectos tecnol Ћбxicos externos de ЋБxito e de fracaso. Obter datos de evoluci Ћбn do mercado no propio sector rebuscado. Realizar estudos tecnol Ћбxicos comparativos de productos da competencia. Identificar, valorar e propo Ћаer as oportunidades de alianzas tecnol Ћбxicas. Respeto ao an ЋЁlise interno: Inventariar os recursos humanos e materiais susceptibles de ser utilizados en tarefas de I+D+I. An ЋЁlise e valoraci Ћбn dos postos de traballo con respecto a habilidades e co Ћаecementos. An ЋЁlise dos factores de ЋБxito e de fracaso dos proxectos internos. Identificar as funci Ћбns que se desenrolan na organizaci Ћбn e valorar seu adecuaci Ћбn para xerar ideas innovadoras.

60 ЂФQuen? Soporte A Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I e a Unidade de I+D+I. Buscadores de Internet por encontrar datos. Benchmarking. estudos en investigaci Ћбn de mercados. Xeraci Ћбn de escenarios. Aplicaci Ћбn de ЋЁrbores de decisi Ћбn. M ЋБtodos de extrapolaci Ћбn de datos. Correlaci Ћбns. M ЋБtodos de previsi Ћбn. Modelos estad ЋПsticos. Outros soportes (an ЋЁlise interno) poden ser: Fichas de formaci Ћбn de t Ћбdolos integrantes da organizaci Ћбn onde se especifican unhas habilidades e os co Ћаecementos. Historial de proxectos desenvolvidos pola empresa (actos de reuni Ћбn, diagramas PERT e GANTT de proxectos desenvolvidos...).

61 Exemplos Utilizar unha xeraci Ћбn de escenarios (mediante ЋЁrbores de decisi Ћбn) organizando a informaci Ћбn sobre diferentes posibilidades de futuro en qu ЋБ a probabilidade de realizaci Ћбn sexa elevada. Os diferentes escenarios deben responder a visi Ћбns coherentes de posibilidades futuras e estar formatos por unha combinaci Ћбn de compo Ћаentes cuantificables e non cuantificables. Os pasos a seguir poden ser: 1) Construcci Ћбn da base: illar as variables esenciais (externas e internas) do sistema mediante un an ЋЁlise que pode inclu ЋПr: An ЋЁlise retrospectivo. An ЋЁlise da situaci Ћбn actual que permita identificar os cambios de futuro. 2) Construcci Ћбn de escenarios: en base ЋЁ evoluci Ћбn previsible do sistema rebuscado, tendendo en conta: A evoluci Ћбn m ЋЁs probable das variables clave. A construcci Ћбn de hip Ћбteses sobre diferentes comportamentos.

62 Estimar os custos dos diferentes proxectos de innovaci Ћбn. 3) Elecci Ћбn e cuantificaci Ћбn do escenario futuro m ЋЁs probable. 4) Realizaci Ћбn dun plan de acci Ћбn coas acci Ћбns estrat ЋБxicas a realizar con prioridade Identificaci Ћбn e an ЋЁlise de problemas e oportunidades ЂФQu ЋБ? Establecer a sistem ЋЁtica por analizar os problemas e as oportunidades que se presentan nas actividades de I+D+I. ЂФC Ћбmo? Analizar os resultados cient ЋПficos e tecnol Ћбxicos tomando como base a pol ЋПtica e estratexia establecida de I+D+I da organizaci Ћбn. Seguir os resultados cient ЋПficos e tecnol Ћбxicos por anticiparse aos cambios das tecnolox ЋПas a t Ћбdolos niveis. Identificar as barreiras que nos impiden a utilizaci Ћбn dos novos co Ћаecementos e definir o plan por adquirir os co Ћаecementos e por superar as barreiras. Identificar as posibles colaboraci Ћбns externas en materia de b Ћтsqueda e adquisici Ћбn de co Ћаecementos Estimar as probabilidades de ЋБxito das alternativas plantexadas.

63 Fai falla recordar que sempre ha de haber coherencia entre a estratexia empresarial da organizaci Ћбn e os proxectos de I+D+I. ЂФQuen? A Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I. Soporte Estudos de mercado. Buscadores de Internet. Publicaci Ћбns t ЋБcnicas do sector. Entrevistas con expertos. Exemplos A utilizaci Ћбn de un an ЋЁlise DAFO como ferramenta de identificaci Ћбn e an ЋЁlise de problemas e oportunidades. Mediante un diagrama DAFO (debilidades, ameazas, fortalezas e oportunidades) se busca po Ћаer de manifesto a posici Ћбn en qu ЋБ se encontra a organizaci Ћбn tanto a nivel interno (debilidades e fortalezas), como nivel externo (ameazas e oportunidades).

64 An ЋЁlise e selecci Ћбn de ideas de I+D+I ЂФQu ЋБ? Identificar e establecer un m ЋБtodo con criterios de avaliaci Ћбn e de selecci Ћбn de ideas para o seu desenvolvemento futuro. ЂФC Ћбmo? Valorar os factores cos cales intentase garantir o ЋБxito da idea. Para cada unha das ideas identificar e definir: Os escenarios de evoluci Ћбn tecnol Ћбxica. Os escenarios de evoluci Ћбn competitiva. Posici Ћбn no mercado; an ЋЁlise dos productos entrantes; an ЋЁlise da competencia; an ЋЁlise dos provedores; an ЋЁlise da evoluci Ћбn de prezos e dos custos. As tarefas e os recursos necesarios. Os factores de risco e as probabilidades de ЋБxito. Ter en conta os factores de tipo econ Ћбmico, productivo, legal, social e tecnol Ћбxico. Os beneficios que se esperan.

65 ЂФQuen? A Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I. Soporte Resume de ideas aportadas en varias reuni Ћбns e actividades relacionadas coa b Ћтsqueda de I+D+I. Enumeraci Ћбn e definici Ћбn dos diferentes criterios de avaliaci Ћбn que a empresa define para unha correcta valoraci Ћбn das ideas innovadoras. IDEAS ARGUMENTAC ION/CRITERIO S DE avaliaci Ћбn Puntos Cambiar a carga vertical M ЋЁximo Puntos Disminuci Ћбn ruido a x db M ЋЁximo Puntos Posibilidade de calentar a agua. M ЋЁximo T ЊБCNICO ECON ЊбMICO FINANCEIRO ESTRAT ЊБXICO INNOVADOR NECESITADE MERCADO IMPACTO ABORAL TOTAL

66 Planificaci Ћбn, seguimento e control da carteira de proxectos ЂФQu ЋБ? Planificar as ideas seleccionadas definindo as actividades De I+D+I a desenvolvidas ata chegar ЋЁ definici Ћбn de proxectos, se a s Ћтa complexidade e concreci Ћбn as ЋП o requiren. Debese describir os resultados aos cales se queren chegar e d ЋБbense cuantificar os recursos necesarios para poder chegar. Polo tanto, ha de establecerse unha sistem ЋЁtica para levar a cabo a planificaci Ћбn, o seguimento e o control de t Ћбdolos proxectos que l ЋБvense a t ЋБrmino. ЂФC Ћбmo? Ser ЋЁ necesario realizar as actividades seguintes: Revisar e aprobar cada un dos proxectos. Realizar unha proposta de actividades. Facer a supervisi Ћбn do progreso global e dirixir reuni Ћбns peri Ћбdicas.

67 Elaborar informes de cal ЋБ a situaci Ћбn e o progreso dos proxectos, gracias ЋЁ informaci Ћбn proporcionada pola Unidade de I+D+I. Buscar fondo para financiar os proxectos. Buscar as colaboraci Ћбns que fagan falta, tanto se son internas como externas ЋЁ organizaci Ћбn. Valorar o impacto da evoluci Ћбn do estado do arte relacionado cos proxectos. ЂФQuen? A Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I. Soporte As ideas aportadas que se han transformado en proxectos. T Ћбdolos expedientes de proxectos levados a t ЋБrmino anteriormente pola organizaci Ћбn ou por outras. Esquemas de prioridades. Realizaci Ћбn de reuni Ћбns de seguimento do estado dos proxectos. Presupostos aprobados dos diferentes departamentos da organizaci Ћбn as ЋП como o global da mesma. Diagramas PERT e GANTT.

68 Exemplos Secuencia xeral das etapas a realizar para t Ћбdolos proxectos: 1) Presentaci Ћбn do estudio dos diferentes departamentos implicados no proxecto (financiamento, producci Ћбn, calidade, lox ЋПstica...). 2) Aprobaci Ћбn por parte da Unidade de Xesti Ћбn de I+D+I. 3) Reuni Ћбn por definir a secuencia das actividades a realizar. 4) Realizaci Ћбn dos dese Ћаos necesarios por parte dos departamentos implicados. 5) Aprobaci Ћбn dos diferentes dese Ћаos. 6) Reuni Ћбn por planificar os diferentes traballos de implantaci Ћбn do proxecto, aplicaci Ћбn dos dese Ћаos e de outras. 7) Posta en marcha dos dese Ћаos nos diferentes departamentos implicados. 8) Obtenci Ћбn da primeira proba, aplicaci Ћбn o producto. 9) Reuni Ћбn para a resoluci Ћбn dos problemas t ЋБcnicos o de aplicaci Ћбn que houbera aparecido. 10) Realizaci Ћбn do novo dese Ћаo ou das modificaci Ћбns aprobadas. 11) Aplicaci Ћбn final (producci Ћбn final do producto, utilizaci Ћбn do novo proceso, etc.).

69 Transferencia de tecnolox ЋПa ЂФQu ЋБ? Establecer a sistem ЋЁtica por manter e documentar un sistema de transferencia de tecnolox ЋПa que considere tanto a tecnolox ЋПa propia como a posibilidade de incorporar tecnolox ЋПa de outras. ЂФC Ћбmo? As modalidades de transferencia de tecnolox ЋПa poden ser de varios tipos: Cesi Ћбn de patente o know-how. Licencia de patente o know-how. Contratas de adquisici Ћбn e venta de tecnolox ЋПa. Contratas da asistencia t ЋБcnica. Formaci Ћбn de joint-venturas. Cooperaci Ћбns e alianzas para realizar proxectos de I+D+I. Transferencia tecnol Ћбxica da universidade/organismos de I+D+I ЋЁ organizaci Ћбn. A cesi Ћбn de patente o know-how sexa t ЋПtulo de propiedade. A licencia de patente o know-how ЋБ limitada no tempo ou a t ЋПtulo de uso, ou ambos.

conxunto do traballo e acada-los obxectivos da organizaci n, as como establecer prioridades e actuar en coordinaci n con outros departamentos.

conxunto do traballo e acada-los obxectivos da organizaci n, as como establecer prioridades e actuar en coordinaci n con outros departamentos. DECRETO 86/1999, DO 11 DE MARZO, POLO QUE SE ESTABLECE O CURRÍ- CULO DO CICLO FORMATIVO DE GRAO SUPERIOR CORRESPONDENTE Ó TÍTULO DE TÉCNICO SUPERIOR EN EDUCACIÓN INFANTIL A Lei Orgánica 1/1990, do 3 de

Leia mais

PLAN DE ESTUDOS DO 1 Ђы CURSO DO BACHAREL ATO LO E CURSO ACAD ЊБMICO 2008-2009

PLAN DE ESTUDOS DO 1 Ђы CURSO DO BACHAREL ATO LO E CURSO ACAD ЊБMICO 2008-2009 1 Ђы C U R S O PLAN DE ESTUDOS DO 1 Ђы CURSO DO BACHAREL ATO LO E CURSO ACAD ЊБMICO 2008-2009 M AT E R I AS C I E N CI AS E T ECNOLO X ЊП A H UM AN I D AD E S E C I E N CI AS SO CI AI S Artes pl ЋЁsticas,

Leia mais

Convocatoria Valorización de Resultados de Investigación 2012

Convocatoria Valorización de Resultados de Investigación 2012 Convocatoria Valorización de Resultados de Investigación 2012 O obxecto desta convocatoria de Valorización de Resultados é a de iniciar o camiño de realización de probas de concepto ou prototipos a partir

Leia mais

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación comercial á grande distribución As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación

Leia mais

Política e Obxectivos de Calidade

Política e Obxectivos de Calidade Facultade Política e Obxectivos de Calidade Anexo 04 Manual de calidade VALIDACIÓN: Comisión de Calidade - 20 de Xullo de 2017 APROBACIÓN: Xunta de Facultade - 21 de Xullo de 2017 Política e Obxectivos

Leia mais

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA 3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA A.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA : compoñentes e sectores (páx. 94-5) A.1.- Que é a actividade económica? A actividade económica é o conxunto de tarefas ou actividades dos seres humanos

Leia mais

1 3BOLET 0 1N OFICIAL DEL ESTADO MINISTERIO DE EDUCACI 0 7N

1 3BOLET 0 1N OFICIAL DEL ESTADO MINISTERIO DE EDUCACI 0 7N Suplemento en lingua galega ao nјвm. 86 Venres 9 de abril de 2010 Sec. I. PЈЂx. 1 I. DISPOSICI 0 7NS XERAIS MINISTERIO DE EDUCACI 0 7N 5662 Real decreto 303/2010, do 15 de marzo, polo que se establecen

Leia mais

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE PLANO DE FOMENTO da I. Liñas estratéxicas de actuación da Secretaría Xeral da Igualdade O Plano de Fomento da Corresponsabilidade Os obxectivos As áreas de actuación As liñas de acción A temporalización

Leia mais

SISTEMAS DE POSICIONAMENTO GLOBAL

SISTEMAS DE POSICIONAMENTO GLOBAL 153 SISTEMAS DE POSICIONAMENTO GLOBAL Xesœs Pablo Gonz lez V zquez Universidade de Santiago Campus de Lugo 1. INTRODUCCIÓN O home tivo dende sempre a necesidade de co ece-la sœa posici n na Terra. A topograf

Leia mais

O CONTRATO DE TRABALLO

O CONTRATO DE TRABALLO O CONTRATO DE TRABALLO Enlace da páxina oficial do Servicio Público de Empleo Estatal (SPEE) con información sobre os contratos de traballo www.redtrabaja.es/es/redtrabaja/static/redirect.do?page=ah0103

Leia mais

Plans e protocolos de empresa familiar

Plans e protocolos de empresa familiar Plans e protocolos de empresa familiar INSTRUMENTO DE CONSOLIDACIÓN E PERPETUACIÓN DA EMPRESA FAMILIAR O protocolo constitúe un marco normativo interno que ofrece á empresa familiar un conxunto de regras

Leia mais

PLAN DE SEGURIDADE DA ETSE

PLAN DE SEGURIDADE DA ETSE PLAN DE SEGURIDADE DA ETSE Integración dun PLAN DE ORDE E LIMPEZA (POL) para os laboratorios CONSIDERANDO : 1- A falta de orde e limpeza como un factor de risco máis. 2- Que a interacción entre as tarefas

Leia mais

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO II ciclo de workshops PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO Workshop 1. Tendencias de consumo saudables Workshop 2. O surtido e a innovación na gran distribución Workshop 3. Plan promocional eficiente Primeiro

Leia mais

PROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015

PROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015 PROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015 A) ALTA NO REXISTRO DE FACTURAS ELECTRÓNICAS DA XUNTA DE GALICIA SEF O primeiro que hai que facer é acceder ao SEF a través do seu enlace para

Leia mais

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares.

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares. 5.2 Acollemento Enténdese por acollemento o proceso que pon en marcha o centro a través dunhas actividades que teñen como obxectivo facilitar a chegada e a adaptación do novo alumnado. A maioría do alumnado

Leia mais

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO EXPOSICIÓN DE TEMAS º ESO O proxecto consiste en que o alunado da clase, por grupos, expoña unha unidade completa ou ben parte dunha unidade do programa. Para iso organizarán-se grupos dun mínimo de dous

Leia mais

ANEXO 4. Política e obxectivos de calidade

ANEXO 4. Política e obxectivos de calidade ANEXO 4. Política e obxectivos de calidade Política e Obxectivos de Calidade Curso 2014/2015 1 Política de Calidade do Centro A política de calidade do centro deriva da importancia que ten consolidar unha

Leia mais

Requisitos para subir documentos ao

Requisitos para subir documentos ao Requisitos para subir documentos ao Ser PDI Rexistrarse en RUC Solicitar a activación dos permisos para o depósito de documentos, enviando un correo a ruc@udc.es. Nel debes indicar os teus datos persoais

Leia mais

Nivel de competencia e adaptaci «Ρn curricular. ͺ REA DE MATEM ͺ TICAS 5 λ EP CRITERIOS DE AVALIACI ͺΡN N.C.C C + C

Nivel de competencia e adaptaci «Ρn curricular. ͺ REA DE MATEM ͺ TICAS 5 λ EP CRITERIOS DE AVALIACI ͺΡN N.C.C C + C Nivel de competencia e adaptaci «Ρn curricular. ͺ REA DE MATEM ͺ TICAS 5 λ EP CONTIDOS/CRITERIOS DE AVALIACI ͺΡN (C+C) : Os Contidos e os Criterios de Avaliaci «Ρn que se programen trimestralmente marcaranse

Leia mais

Puntazo de Encontro speed-dating cultural

Puntazo de Encontro speed-dating cultural Culturgal é un gran punto de encontro. Por iso, o Concello de Pontevedra quere ORGANIZAR espazos e momentos para atoparnos no Culturgal. Entendemos que é moi importante que empresas (novas ou non tanto),

Leia mais

O PARQUE NATURAL DE MONTE ALOIA, UN DOS MOITOS CAMIÑOS

O PARQUE NATURAL DE MONTE ALOIA, UN DOS MOITOS CAMIÑOS 173 O PARQUE NATURAL DE MONTE ALOIA, UN DOS MOITOS CAMIÑOS çngeles Fern ndez Gir ldez* Santiago PŽrez Poza** Centro de Informaci n Parque Natural Monte Aloia No ano 1978, o monte Aloia foi o primeiro en

Leia mais

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN TITULACIÓN CURSO ACADÉMICO GRAO EN PEDAGOXIA APELIDOS E NOME DNI DATOS DO/A ALUMNO/A TITULO DO TFG A) TRABALLO ESCRITO (70%) Apartados

Leia mais

Proceso de facturación.

Proceso de facturación. Proceso de facturación. O proceso de facturación permite asignar os cargos dunha reserva a unha ou varias facturas que, á súa vez, poden estar tamén a un ou varios nomes. Facturar todos os importes a un

Leia mais

FOLLA DE REXISTRO DE DATOS

FOLLA DE REXISTRO DE DATOS 1.-ÁMBITO PERSOAL FOLLA DE REXISTRO DE DATOS A.-Datos persoais. CLAVE: 1.- Sexo: 2.- Idade: 3.- Estado civil: 4.- Grupo étnico: 5.- Data de recollida dos datos: 6.- Procedencia da demanda: -Familia: -Centros

Leia mais

finalidade beneficiarias actividades subvencionables normas específicas de subvencionabilidade obrigas

finalidade beneficiarias actividades subvencionables normas específicas de subvencionabilidade obrigas PÁXINA 2 normativa reguladora finalidade beneficiarias PÁXINA 3 actividades subvencionables normas específicas de subvencionabilidade PÁXINA 4 contías obrigas PÁXINA 5 presentación de solicitudes prazo

Leia mais

Condicións do Campamento Explora Ourense subtítulo

Condicións do Campamento Explora Ourense subtítulo Condicións do Campamento Explora Ourense 2016 subtítulo 1. Introdución O campamento de verán Explora Ourense; un proxecto lúdico e educativo que inclúe a programación e o desenvolvemento de actividades

Leia mais

Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent)

Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent) Oficina de Transferencia de Resultados de Investigación (OTRI) Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent) Octavio Pernas Sueiras Coruña, 23 de novembro

Leia mais

Portal de Directores de Centro de Gasto da USC

Portal de Directores de Centro de Gasto da USC Portal de Directores de Centro de Gasto da USC Índice Introdución Acceso ao Portal Operacións de Usuario Informes Orzamento Execución Xestión de follas de pedimento Alta Visualización Introdución (1) O

Leia mais

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA DOG Núm. 189 Martes, 4 de outubro de 2016 Páx. 45663 III. OUTRAS DISPOSICIÓNS CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA RESOLUCIÓN conxunta do 26 de setembro de 2016, da Dirección Xeral

Leia mais

5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC

5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC Área de Tecnoloxías da Información e das Comunicacións (ATIC) 5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC Co patrocinio de 0. DATOS DA ENQUISA Preguntas: 56 (

Leia mais

CONVOCATORIA PARA PARTICIPAR NO PROGRAMA DE VISITAS E ACTIVIDADES NA FUNDACI ЊбN COREN DENTRO DO PLAN EDUEMPRENDE

CONVOCATORIA PARA PARTICIPAR NO PROGRAMA DE VISITAS E ACTIVIDADES NA FUNDACI ЊбN COREN DENTRO DO PLAN EDUEMPRENDE CONVOCATORIA PARA PARTICIPAR NO PROGRAMA DE VISITAS E ACTIVIDADES NA FUNDACI ЊбN COREN DENTRO DO PLAN EDUEMPRENDE OBXECTIVO Esta convocatoria ten por obxecto o fomentar, difundir e transmitir ao alumnado

Leia mais

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL INTRODUCIÓN Finalidade A música é unha forma de linguaxe na que a función expresiva é unha das súas manifestacións fundamentais. Edgar Wilems di que a música favorece o impulso

Leia mais

clases sen fume información para os escolares curso É un concurso para mozos e mozas da túa idade (12-14 anos).

clases sen fume información para os escolares curso É un concurso para mozos e mozas da túa idade (12-14 anos). clases sen fume información para os escolares curso 2017-2018 É un concurso para mozos e mozas da túa idade (12-14 anos). Ten como fin evitar que comeces a fumar ou ben, se xa o fixeches, que deixes o

Leia mais

ÍNDICE. 3.1 Redución das cantidades almacenadas 3.2 Separación dos produtos químicos en función da súa incompatibilidade

ÍNDICE. 3.1 Redución das cantidades almacenadas 3.2 Separación dos produtos químicos en función da súa incompatibilidade Páx. 1 de 10 ÍNDICE 1. Obxecto 2. Alcance 3. Pautas de actuación 3.1 Redución das cantidades almacenadas 3.2 Separación dos produtos químicos en función da súa incompatibilidade 4. Condiciones de almacenamento

Leia mais

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES)

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) (Aprobada en Consello de Goberno do 14 de marzo de 2008) A Lei Orgánica

Leia mais

MODELO DE ACORDO DE COOPERACIÓN PARA O PROXECTO INTERTERRITORIAL/TRANSNACIONAL "denominación do proxecto

MODELO DE ACORDO DE COOPERACIÓN PARA O PROXECTO INTERTERRITORIAL/TRANSNACIONAL denominación do proxecto MODELO DE ACORDO DE COOPERACIÓN PARA O PROXECTO INTERTERRITORIAL/TRANSNACIONAL "denominación do proxecto CONSIDERANDO que o Regulamento (UE) nº 1303/2013 do Parlamento Europeo e do Consello, do 17 de decembro

Leia mais

DOG Núm. 18 Xoves, 28 de xaneiro de 2016 Páx. 3122

DOG Núm. 18 Xoves, 28 de xaneiro de 2016 Páx. 3122 DOG Núm. 18 Xoves, 28 de xaneiro de 2016 Páx. 3122 III. OUTRAS DISPOCIÓNS CONSELLERÍA DE ECONOMÍA, EMPREGO E INDUSTRIA ORDE do 15 de xaneiro de 2016 pola que se fan públicos os anexos da Orde do 28 de

Leia mais

V I G O AVALIACIÓN DE CALIDADE OFICINAS MUNICIPAIS DE DISTRITO (SETEMBRO 2015)

V I G O AVALIACIÓN DE CALIDADE OFICINAS MUNICIPAIS DE DISTRITO (SETEMBRO 2015) AVALIACIÓN DE CALIDADE OFICINAS MUNICIPAIS DE DISTRITO (SETEMBRO 2015) V I G O FICHA TÉCNICA TRABALLO DE CAMPO: Do 21 de setembro ao 5 de outubro (a.i.) MOSTRA: 374 persoas PÚBLICO OBXETIVO: Usuarios/as

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO DEPARTAMENTO DE FRANCÉS

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO DEPARTAMENTO DE FRANCÉS PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO 2017-2018 DEPARTAMENTO DE FRANCÉS NIVEL BÁSICO (A2 do MCERL 1 ) CURSO BÁSICO 1 1 MCERL Marco común europeo de referencia para as linguas 1 Información para o alumnado ÍNDICE

Leia mais

Planificación do curso escolar

Planificación do curso escolar Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa CMUS/CDAN DO SISTEMA EDUCATIVO DE GALICIA Procedemento PR81PLA Planificación do curso escolar Versión Modificación Data 01 Recodificación

Leia mais

I XORNADAS GALEGAS DE CALIDADE E SEGURIDADE DO PACIENTE

I XORNADAS GALEGAS DE CALIDADE E SEGURIDADE DO PACIENTE I XORNADAS GALEGAS DE CALIDADE E SEGURIDADE DO PACIENTE Úlceras por presión en Galicia. Resultados e perspectivas. Francisco Javier Rodríguez Iglesias Servizo de Integración de Coidados S.X. de Procesos

Leia mais

ANEXO I. Don/Dona... con DNI,... en calidade de responsable de... con CIF..., como entidade provedora de formación continuada

ANEXO I. Don/Dona... con DNI,... en calidade de responsable de... con CIF..., como entidade provedora de formación continuada ANEXO I PROCEDEMENTO SOLICITUDE DE ACREDITACIÓN DE ACTIVIDADES NO SISTEMA ACREDITADOR DA FORMACIÓN CONTINUA DAS PROFESIÓNS SANITARIAS NA COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA A TRAVÉS DE SAGA CÓDIGO DO PROCEDEMENTO

Leia mais

Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos formativos para o acceso á formación dos certificados de profesionalidade de nivel

Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos formativos para o acceso á formación dos certificados de profesionalidade de nivel ACCESO Á FORMACIÓN CERTIFICADOS DE PROFESIONALIDADE NIVEL 2 E 3 DE CUALIFICACIÓN REQUISITOS FORMATIVOS REGULACIÓN PROBAS COMPETENCIAS CLAVE Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos

Leia mais

Д1Х3BOLETБ0И1N OFICIAL DEL ESTADO MINISTERIO DA PRESIDENCIA

Д1Х3BOLETБ0И1N OFICIAL DEL ESTADO MINISTERIO DA PRESIDENCIA Suplemento en lingua galega ao n m. 75 S Ґbado 27 de marzo de 2010 Sec. I. P Ґx. 1 I. DISPOSICIБ0И7NS XERAIS MINISTERIO DA PRESIDENCIA 5038 Real decreto 369/2010, do 26 de marzo, polo que se modifica o

Leia mais

CONSELLERÍA DE FACENDA Dirección Xeral de Planificación e Fondos. A estratexia Galicia 2020

CONSELLERÍA DE FACENDA Dirección Xeral de Planificación e Fondos. A estratexia Galicia 2020 CONSELLERÍA DE FACENDA Dirección Xeral de Planificación e Fondos A estratexia Galicia 2020 Galicia atópase no 2020, de seguir as tendencias actuais, entre o terzo de rexións europeas que experimentarán

Leia mais

O Software Libre naspequenase Medianas Empresas de Galicia

O Software Libre naspequenase Medianas Empresas de Galicia SI O Software Libre naspequenase Medianas Empresas de Galicia EDICIÓN 212. RESUMO EXECUTIVO 1 Í N D I C E I. Presentación II. Principais resultados II.1. Datos xerais II.2. Empresas que non usan Software

Leia mais

Plan de Evacuación. CIFP Carlos Oroza. Curso 2017/18

Plan de Evacuación. CIFP Carlos Oroza. Curso 2017/18 Plan de Evacuación CIFP Carlos Oroza Curso 2017/18 Obxectivos do Plan de evacuación Amosar a toda a comunidade educativa como debe actuarse en situacións de emerxencia. Coñecer as diferentes zonas e as

Leia mais

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN Que é o calendario de vacinación infantil? É o documento que inclúe as vacinas que se recomenda administrarlle á poboación dependendo

Leia mais

CONVENIO DE COLABORACIÓN ENTRE A CONSELLERÍA DO MAR E CAIXA GALICIA SOBRE O FINANCIAMENTO DO PROGRAMA EUROPEO DOS GRUPOS DE ACCIÓN COSTEIRA REUNIDOS

CONVENIO DE COLABORACIÓN ENTRE A CONSELLERÍA DO MAR E CAIXA GALICIA SOBRE O FINANCIAMENTO DO PROGRAMA EUROPEO DOS GRUPOS DE ACCIÓN COSTEIRA REUNIDOS CONVENIO DE COLABORACIÓN ENTRE A CONSELLERÍA DO MAR E CAIXA GALICIA SOBRE O FINANCIAMENTO DO PROGRAMA EUROPEO DOS GRUPOS DE ACCIÓN COSTEIRA En Santiago de Compostela, a REUNIDOS Dunha parte, a Sra. Dona

Leia mais

A persoa que reciba un premio, quedara excluida dos sorteos dos premios siguientes.

A persoa que reciba un premio, quedara excluida dos sorteos dos premios siguientes. 1. OBXECTO desenvolvera do 11 de decembro de 2017 ao 6 de xaneiro de 2018, ambos inclusive, a promocio n CAMPAÑA DE NADAL 2017 (de aqui en diante CAMPAN A). Esta Campan a pretende transmitir aos consumidores

Leia mais

PROTOCOLO USO PISTOLAS INTRADERMOTUBERCULINIZACIÓN

PROTOCOLO USO PISTOLAS INTRADERMOTUBERCULINIZACIÓN PROTOCOLO USO PISTOLAS ÍNDICE 1.- USO... 1 1.1. SISTEMÁTICA DE TRABALLO... 1 1.1.1. Calibración... 1 1.- USO As pistolas de intradermotuberculinización están destinadas ao uso veterinario para a inoculación

Leia mais

V I C E P R E S I D E N C I A

V I C E P R E S I D E N C I A V I C E P R E S I D E N C I A PRESTACIÓN DE SERVIZOS SOCIAIS: PERMISOS DE INICIO E CESAMENTO DE ACTIVIDADES DE CENTROS E PROGRAMAS DE SERVIZOS SOCIAIS Permiso de inicio de actividades de centros e programas

Leia mais

Ed.01 01/02/2017 Páx. 1 de 7 INSTRUCIÓN DE XUSTIFICACIÓN

Ed.01 01/02/2017 Páx. 1 de 7 INSTRUCIÓN DE XUSTIFICACIÓN Ed.01 01/02/2017 Páx. 1 de 7 Elaborado polo Servizo de Orientación Laboral da Dirección Xeral de Orientación e Promoción Laboral ÍNDICE: 1 INTRODUCIÓN... 2 2 GASTOS XUSTIFICABLES...3 2.1 Consideracións

Leia mais

REGULAMENTO DOS TRABALLOS DE FIN DE GRAO NA ESCOLA UNIVERSITARIA DE ESTUDOS EMPRESARIAIS. Aprobado na Comisión Permanente de 26 de febreiro de 2018

REGULAMENTO DOS TRABALLOS DE FIN DE GRAO NA ESCOLA UNIVERSITARIA DE ESTUDOS EMPRESARIAIS. Aprobado na Comisión Permanente de 26 de febreiro de 2018 REGULAMENTO DOS TRABALLOS DE FIN DE GRAO NA ESCOLA UNIVERSITARIA DE ESTUDOS EMPRESARIAIS. Aprobado na Comisión Permanente de 26 de febreiro de 2018 Segundo establécese no RD 1393/2007 de Ordenación dos

Leia mais

BOLSA DE EMPREGO MUNICIPAL

BOLSA DE EMPREGO MUNICIPAL Precísase, Camareiro/a de barra e axudante de cociña para local en Sada - Menor de 45 anos - Experiencia previa de 1 ano - Dispoñibilidade a media xornada e fins de semana poden empregosada@gmail.com especificando

Leia mais

INSTRUCIÓNS E DOCUMENTACIÓN PARA A SOLICITUDE DE ADMISIÓN MATRÍCULA PARA O CURSO

INSTRUCIÓNS E DOCUMENTACIÓN PARA A SOLICITUDE DE ADMISIÓN MATRÍCULA PARA O CURSO INSTRUCIÓNS E DOCUMENTACIÓN PARA A SOLICITUDE DE ADMISIÓN MATRÍCULA PARA O CURSO 2017-2018 As solicitudes de admisión dirixidas á dirección dos centros públicos e a titularidade dos centros privados presentaranse

Leia mais

Escala técnica superior

Escala técnica superior Categoría Gr. Subescala GR Escala técnica superior Arquitecto xefe de servizo I Arquitecto A1 Dirixir, coordinar e supervisar a actividade do Servizo. Control urbanístico e medioambiental dos campus Redacción

Leia mais

LIÑA EMPRENDE MODELO DE PLAN DE NEGOCIO EMPRESARIAL

LIÑA EMPRENDE MODELO DE PLAN DE NEGOCIO EMPRESARIAL LIÑA EMPRENDE MODELO DE PLAN DE NEGOCIO EMPRESARIAL Para a correcta presentación do plan de negocio, cumprimente todos os apartados deste formulario EXPEDIENTE SI429A 2018/ DATOS DA PERSOA SOLICITANTE

Leia mais

ANEXO I PROCEDEMENTO CÓDIGO DO PROCEDEMENTO DOCUMENTO TIPO NOME DA VÍA NUM BLOQ ANDAR PORTA TIPO NOME DA VÍA NUM BLOQ ANDAR PORTA

ANEXO I PROCEDEMENTO CÓDIGO DO PROCEDEMENTO DOCUMENTO TIPO NOME DA VÍA NUM BLOQ ANDAR PORTA TIPO NOME DA VÍA NUM BLOQ ANDAR PORTA ANEXO I PROCEDEMENTO CÓDIGO DO PROCEDEMENTO DOCUMENTO INCORPORACIÓN DE VIVENDAS AO PROGRAMA DE VIVENDAS BALEIRAS (MODELO PARA OS CONCELLOS) SOLICITUDE DATOS DA PERSOA SOLICITANTE NOME/RAZÓN SOCIAL PRIMEIRO

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 2018-2019 ÁREA: CIENCIAS NATURAIS CURSO: CUARTO ETAPA: PRIMARIA Rúa Pi y Margall 58 36202 VIGO Telf.: 986 22 95 20 Fax: 986 43 47 61 Página 1 de 15 UNIDADE 1: AS PLANTAS, UNS SERES

Leia mais

SR. ALCALDE DO EXCMO. CONCELLO DE RIBADEO.

SR. ALCALDE DO EXCMO. CONCELLO DE RIBADEO. Expte.nº Expediente Nº. Ex SOLICITUDE DE LICENCIA PARA CONSTRUCIÓNS, INSTALACIÓNS E OBRAS Apelidos e nome: DNI/NIF: Correo lectrónico: Domicilio: Teléfono: Localidade: Provincia: C. Postal: EXPON: Que

Leia mais

Centro de Desenvolvemento Cooperativo de Verín

Centro de Desenvolvemento Cooperativo de Verín Parque empresarial de Pazos 32619 Verín (Ourense) 9:00h 14:00h Parque Atención Empresarial con cita de previa Pazos (988 413 415) 32619 Verín (Ourense) 16:00h 19:00h Atención ao público AXENDA DO SEGUNDO

Leia mais

TURISMO CREATIVO. Regulamento do Concurso. Turismo Creativo: Ideas innovadoras para o Norte de Portugal e Galicia

TURISMO CREATIVO. Regulamento do Concurso. Turismo Creativo: Ideas innovadoras para o Norte de Portugal e Galicia TURISMO CREATIVO Regulamento do Concurso Turismo Creativo: Ideas innovadoras para o Norte de Portugal e Galicia CAPÍTULO 1 DISPOSICIÓNS XERAIS Artigo 1º Ámbito e Obxectivos O Concurso Turismo Creativo:

Leia mais

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS Docencia da formación profesional para o emprego CARACTERÍSTICAS XERAIS Modalidade presencial Datas 15/09/2014 18/12/2014 Prácticas Xaneiro 2015 Horario 16:00 21:00 Lugar de impartición Duración Inscrición

Leia mais

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade Versión en lectura fácil

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade Versión en lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2018 Versión en lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2018 Versión en lectura fácil Permiten pasalo

Leia mais

PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs

PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs IES URBANO LUGRÍS A CORUÑA INDICE 1. CARACTERÍSTICAS DA COMUNIDADE EDUCATIVA (curso 2012-2013). INICIATIVAS XA REALIZADAS NESTE CAMPO. INTERESE DE CARA AO FUTURO. 2. OBXECTIVOS

Leia mais

O emprego con apoio e a figura da/o preparadora/or laboral:

O emprego con apoio e a figura da/o preparadora/or laboral: CURSO Impartido por Beatriz Méndez Darrocha O emprego con apoio e a figura da/o preparadora/or laboral: UNHA INSERCIÓN LABORAL REAL PARA TODAS/OS. A Coruña 21, 22 e 28 de febreiro, e 1 de marzo. 2013 Con

Leia mais

TR341 D-FOMENTO DO EMPREGO AUTÓNOMO

TR341 D-FOMENTO DO EMPREGO AUTÓNOMO DATA REMATE: 30/09/2017 Subvencion base de 2.000. Incrementarase 25% ata un máximo de 4.000 - Se é muller - Si é discapacitado/a ou risco de exclusion social - Si é unidade familiar con todos en desemprego

Leia mais

Avaliación ordinaria trimestral e de xuño

Avaliación ordinaria trimestral e de xuño 2. Lectura / ( 20 % ) 3.Interpretación 4.Público 5.Nivel global / ( 20 % ) MATERIA DE CONXUNTO DE GUITARRA, CURSOS 1º A 4º DO G.P. / CRITERIOS DE CORRECCIÓN: DENTRO DE CA ÁREA Avaliación ordinaria trimestral

Leia mais

Língua Portuguesa na Galiza

Língua Portuguesa na Galiza Exmo Sr/Sra Diretor/a do Centro / Exmo/Exma Sr/Sra Diretor/a do Departamento de Galego/Português do Centro Da DPG em colaboração com um grupo de docentes da especialidade de galego vimos por este meio

Leia mais

2 Prestacións económicas da Seguridade Social

2 Prestacións económicas da Seguridade Social 28 2 Prestacións económicas da Seguridade Social 2.1 Prestación económica por parto ou adopción múltiple Trátase dunha axuda económica, de pagamento único, cando o número de fillas ou fillos que nacen

Leia mais

DOG Núm. 13 Xoves, 21 de xaneiro de 2016 Páx e a inserción profesional das persoas mozas incluídas no ficheiro do Sistema

DOG Núm. 13 Xoves, 21 de xaneiro de 2016 Páx e a inserción profesional das persoas mozas incluídas no ficheiro do Sistema DOG Núm. 13 Xoves, 21 de xaneiro de 2016 Páx. 2332 III. OUTRAS DISPOCIÓNS CONSELLERÍA DE ECONOMÍA, EMPREGO E INDUSTRIA ORDE do 13 de xaneiro de 2016 pola que se fan públicos os anexos da Orde do 29 de

Leia mais

Índice. Páxina 2 de 15

Índice. Páxina 2 de 15 Página 1 de 15 Índice O itinerario do emprendemento en economía social... 3 Finalidade... 3 Estrutura do itinerario... 4 Cantas entidades socias poden integrarse no asesoramento dun proxecto?... 7 Coordinación

Leia mais

PROGRAMA FORMATIVO MF1445_3 AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINANZA-APRENDIZAXE NA FORMACIÓN PROFESIONAL PARA O EMPREGO

PROGRAMA FORMATIVO MF1445_3 AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINANZA-APRENDIZAXE NA FORMACIÓN PROFESIONAL PARA O EMPREGO PROGRAMA FORMATIVO MF1445_3 AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINANZA-APRENDIZAXE NA FORMACIÓN PROFESIONAL PARA O EMPREGO páxina 1 páxina 2 DATOS XERAIS DA ESPECIALIDADE: 1. Familia Profesional: SERVIZOS SOCIAIS

Leia mais

Índice. Proceso. Subproceso. Histórico de evolucións. PROCEDEMENTO Matrícula. AC: xestión académica. AC- 02: xestión de alumnado

Índice. Proceso. Subproceso. Histórico de evolucións. PROCEDEMENTO Matrícula. AC: xestión académica. AC- 02: xestión de alumnado Índice 02 Páxina 2 de 12 Proceso AC: xestión académica Subproceso AC- 02: xestión de alumnado Histórico de evolucións ÍNDICE DATA REDACCIÓN MOTIVO DAS PRINCIPAIS MODIFICACIÓNS 01 25/05/12 Unidade de Estudos

Leia mais

TAXAS POLA PRESTACIÓN DO SERVIZO DE AXUDA NO FOGAR POR PARTE DOS SERVIZOS SOCIAIS MUNICIPAIS.

TAXAS POLA PRESTACIÓN DO SERVIZO DE AXUDA NO FOGAR POR PARTE DOS SERVIZOS SOCIAIS MUNICIPAIS. ORDENANZA FISCAL NÚM. 117 TAXAS POLA PRESTACIÓN DO SERVIZO DE AXUDA NO FOGAR POR PARTE DOS SERVIZOS SOCIAIS MUNICIPAIS. ARTIGO 1º. CONCEPTO 1. En uso das facultades concedidas nos artigos 133.2 e 142 da

Leia mais

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA DOG Núm. 187 Mércores, 1 de outubro de 2014 Páx. 42848 III. OUTRAS DISPOSICIÓNS CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA RESOLUCIÓN do 19 de setembro de 2014, da Dirección Xeral de

Leia mais

BOLSA DE EMPREGO BEN EMPREGADO III

BOLSA DE EMPREGO BEN EMPREGADO III BOLSA DE EMPREGO BEN EMPREGADO III DEPUTACIÓN PROVINCIAL DE LUGO SERVIZO INTEGRADO NO PROGRAMA BEN EMPREGADO páx. 0 O Programa de Fomento do Emprego e a Economía dos Sectores Estratéxicos da provincia

Leia mais

ELECCIÓN DE HORARIO E ADSCRICIÓN FUNCIONAL DO PROFESORADO NOS CENTROS PÚBLICOS INTEGRADOS (CPI)

ELECCIÓN DE HORARIO E ADSCRICIÓN FUNCIONAL DO PROFESORADO NOS CENTROS PÚBLICOS INTEGRADOS (CPI) ELECCIÓN DE HORARIO E ADSCRICIÓN FUNCIONAL DO PROFESORADO NOS CENTROS PÚBLICOS INTEGRADOS (CPI) Segundo a nova redacción dada polo apartado terceiro da Orde do 28 de xuño de 2010 que modifica a os puntos

Leia mais

Santiago de Compostela, dez de novembro de dous mil catorce REUNIDOS

Santiago de Compostela, dez de novembro de dous mil catorce REUNIDOS Acordo de colaboración entre a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria e a Consellería de Traballo e Benestar para impartir ciclos formativos de formación profesional básica e programas

Leia mais

PREVENCIÓN = SAÚDE. A prevención na casa. a mellor axuda

PREVENCIÓN = SAÚDE. A prevención na casa. a mellor axuda Por suposto, non temos que ser expertos en todo, pero como pais interesados en aprender pautas de actuación cos seus fillos, especialmente de comunicación acerca do cánnabis deixámosvos a seguinte ligazón

Leia mais

Ámbito: Xerencias de Atención Primaria e Centros de Saúde. Exemplo

Ámbito: Xerencias de Atención Primaria e Centros de Saúde. Exemplo Instrución: 14/2007 Data: 1/06/2007 Asunto: Trámites administrativos de aseguramento a realizar nos centros de saúde Orixe: Dirección Xeral de Aseguramento e Planificación Sanitaria e Dirección Xeral de

Leia mais

EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física

EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física Guía breve da materia de Educación física de 1º Curso de Bacharelato 1. METODOLOXÍA Na ensinanza a distancia semipresencial o aprendizaxe enténdese como un

Leia mais

MANUAL DE USUARIO DE etrades

MANUAL DE USUARIO DE etrades MANUAL DE USUARIO DE etrades Versión: v.01.02 Data edición: 14/12/2010 1. ACCESO Á APLICACIÓN... 3 2. EMPRESA DESPRAZA... 4 3. DATOS DO DESPRAZAMENTO... 5 4. EMPRESA CONTRATA... 6 5. PERSOAL... 8 6. RESUMO...

Leia mais

COMO FACER UN CURRICULUM EFICAZ. Vicerreitoría de Estudantes, Cultura e Responsabilidade Social Área de Orientación Laboral e Emprego

COMO FACER UN CURRICULUM EFICAZ. Vicerreitoría de Estudantes, Cultura e Responsabilidade Social Área de Orientación Laboral e Emprego COMO FACER UN CURRICULUM EFICAZ Vicerreitoría de Estudantes, Cultura e Responsabilidade Social Recursos de información Páxina web. http://www.usc.es/gl/servizos/saee/aol/ Perfil facebook https://www.facebook.com/areadeorientacionlaboral.usc

Leia mais

Certificados de profesionalidade. Competencias clave nivel II. Competencia lingüística: lingua galega

Certificados de profesionalidade. Competencias clave nivel II. Competencia lingüística: lingua galega CLG-N2-13 Certificados de profesionalidade. Competencias clave nivel II Proba escrita Competencia lingüística: lingua galega Duración: sesenta minutos 1º apelido 2º apelido Nome Lugar do exame Data Obxectivo

Leia mais

PROGRAMA PARA A PROMOCIÓN DO EMPREGO AUTÓNOMO (TR341D)

PROGRAMA PARA A PROMOCIÓN DO EMPREGO AUTÓNOMO (TR341D) PROGRAMA PARA A PROMOCIÓN DO EMPREGO AUTÓNOMO (TR341D) Finalidade / Obxectivo A finalidade deste programa é promover e axudar a financiar aqueles proxectos empresariais cunha viabilidade económica e financeira

Leia mais

Que é unha rede de ordendores?

Que é unha rede de ordendores? Redes Tema 4 Que é unha rede de ordendores? Unha rede informática é o conxunto de ordenadores interconectados entre sí, o que permite compartir recursos e información entre eles, Entre as ventaxas do uso

Leia mais

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS DA UNIVERSIDADE DE VIGO

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS DA UNIVERSIDADE DE VIGO NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS DA UNIVERSIDADE DE VIGO EXPOSICIÓN DE MOTIVOS O Real decreto 1393/2007, do 29 de outubro, polo que se establece a ordenación das ensinanzas universitarias

Leia mais

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016 Versión lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016 Permiten pasalo ben, durante 10 días, convivindo e relacionándote con outras persoas nun espazo lúdico, humano,

Leia mais

Programas europeos. IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente. IV.2 Accións descentralizadas do novo programa

Programas europeos. IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente. IV.2 Accións descentralizadas do novo programa Programas europeos IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente O programa de Aprendizaxe Permanente é un programa de acción comunitaria adoptado na Decisión nº 1720/20006/CE do Parlamento Europeo e do Consello,

Leia mais

PROCEDEMENTO DE CONEXIÓN A SERVIDORES E EQUIPOS DA REDE DE DATOS INTERNA DA UDC

PROCEDEMENTO DE CONEXIÓN A SERVIDORES E EQUIPOS DA REDE DE DATOS INTERNA DA UDC PROCEDEMENTO DE CONEXIÓN A SERVIDORES E EQUIPOS DA REDE DE DATOS INTERNA DA UDC O Servizo de Informática e Comunicacións (en diante SIC) da UDC pon a disposición da comunidade universitaria o servizo de

Leia mais

REDE EUSUMO. información e comunicación

REDE EUSUMO. información e comunicación REDE EUSUMO información e comunicación Índice 1. Presentación do documento 1. Principais responsabilidades dos beneficiarios en materia de información e comunicación. 1. Referencia ao financiamento e disposición

Leia mais

TÉCNICO/A SUPERIOR DE PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS TÉCNICO/A DE GRAO MEDIO EN PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS

TÉCNICO/A SUPERIOR DE PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS TÉCNICO/A DE GRAO MEDIO EN PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS TÉCNICO/A SUPERIOR DE PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS TÉCNICO/A DE GRAO MEDIO EN PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS Requisitos de Titulación (Nivel mínimo de Titulación e Formación esixible): Técnico/a superior

Leia mais

ANEXO I SOLICITUDE DATOS DA ENTIDADE/DENOMINACIÓN DO GRUPO INFORMAL: CP Tfno./Tfno. móbil Fax Correo electrónico

ANEXO I SOLICITUDE DATOS DA ENTIDADE/DENOMINACIÓN DO GRUPO INFORMAL: CP Tfno./Tfno. móbil Fax Correo electrónico ANEXO I SOLICITUDE DATOS DA ENTIDADE/DENOMINACIÓN DO GRUPO INFORMAL: Denominación: CIF (só para entidades): Enderezo: Localidade CP Tfno./Tfno. móbil Fax Correo electrónico Número do Rexistro Municipal

Leia mais

ANEXOS. Situación da lingua galega na sociedade. Observación no ámbito da cidadanía 2007

ANEXOS. Situación da lingua galega na sociedade. Observación no ámbito da cidadanía 2007 ANEXOS Situación da lingua galega na sociedade Observación no ámbito da cidadanía 2007 183 Situación da lingua galega na sociedade 14. ANEXO I: ENQUISA 14.1 Precuestionario e cuestionario 14.1.1 Rexistro

Leia mais

2. CALES SON OS OBXECTIVOS DO PROGRAMA VACACIÓNS CON TRABALLO?

2. CALES SON OS OBXECTIVOS DO PROGRAMA VACACIÓNS CON TRABALLO? CONVOCATORIA XII EDICIÓN DO PROGRAMA VACACIÓNS CON TRABALLO Programa de voluntariado internacional para o persoal técnico da administración local galega Ano 2017 1. QUE SON AS VACACIÓNS CON TRABALLO? Vacacións

Leia mais

Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller

Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller Tramitación parlamentaria: Proposición de lei, BOPG núm. 24, do 27.4.1990. Debate e toma en consideración

Leia mais