Instituto de Educación ecundaria Rúa Fernández Losada s/n 32800 CELANOVA Tel: 988 43 565 Fax: 988 43 460 Correo-e: ies.celanova@edu.xunta.es DEPARTAMENTO DE MATERIA BIOLOXÍA CIENCIA DA NATUREZA E XEOLOXÍA CURO º EO MARCO LEGAL: Mínimos de obxectivos, contidos e criterios de avaliación Decreto 33/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educación secundaria obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia OBXECTIVO - Coñecer as características e movementos do sistema solar. - Comprender as propiedades da materia que forma o cosmos e as súas magnitudes. - Definir as propiedades do aire, da atmosfera e da hidrosfera terrestre. - Coñecer os principais materiais sólidos da Terra, a súa orixe, as súas aplicacións industriais e algunhas medidas correctoras para evitar ou reducir os impactos ambientais relacionados coa súa extracción e utilización. - Comprender as características físicas e químicas da Terra que fixeron posible a aparición, evolución e mantemento da vida, e enumerar os principais elementos químicos que constitúen os seres vivos. - Explicar a teoría celular, recoñecer os tipos de organización celular e describir as funcións vitais. - Definir o concepto de biodiversidade, razoar a súa orixe, comprender a necesidade de clasificar os seres vivos e coñecer algunhas ideas básicas de taxonomía e nomenclatura dos seres vivos, facendo especial fincapé na comunidade autónoma galega. - Describir as características dos principais grupos de seres vivos. CRITERIO DE AVALIACIÓN - Explica a organización do sistema solar utilizando os modelos ideados polo ser humano para a súa interpretación. - Describe os movementos da Terra e as súas consecuencias: as estacións, o día e a noite, a hora. - Describe as propiedades da materia coas magnitudes e unidades que as definen. - Opera cos cambios de unidades, múltiplos e submúltiplos nas diferentes unidades do.i. - Explica a estrutura da materia utilizando a teoría cinético-molecular. - Diferencia os tres estados da materia e interprétaos utilizando a TCM. - Coñece as diferenzas entre átomos e moléculas, elementos e compostos. - Describe a composición atmosférica e a súa estrutura en capas. C.O.V. G.T.:P.M.C. / 8-05--04
- Explica a relación entre a actividade e composición da atmosfera na nosa saúde. - Describe os hidrometeoros e o tempo atmosférico. - Describe a distribución da auga no cosmos e na Terra. - Coñece as propiedades da auga e as consecuencias que teñen para a vida. - Describe o ciclo da auga e o uso que fai dela o ser humano. - Explica a orixe e as propiedades máis relevantes dos minerais e das rochas. - Coñece a importancia económica dos minerais e das rochas. - Explica os factores físico-químicos que fixeron posible a aparición da vida na Terra e coñece os elementos químicos máis importantes que constitúen a materia viva. - Entende a teoría celular e describe as funcións comúns a todos os seres vivos. - Diferencia entre células procariotas e células eucarióticas. - Define o concepto de biodiversidade. - Establece criterios para clasificar os seres vivos e utiliza claves taxonómicas. - Coñece as características máis importantes dos cinco reinos. - Explica as funcións vitais das plantas, distingue os seus principais grupos taxonómicos e recoñece a importancia que teñen para as persoas. - Describe os principais fíos de invertebrados e comprende a súa importancia económica. - Enumera as principais características dos cordados, recoñece os principais grupos de vertebrados e valora a súa importancia como fonte de recursos naturais. - Define as características das rochas e minerais e outros aspectos da biodiversidade de Galicia. CONTRIBUCIÓN DA AREA A COMPETENCIA BÁICA - Coñecemento e interacción co mundo físico - Relacionar a evolución da ciencia coa utilización da enerxía, da luz e do son para mellorar a nosa calidade de vida. - Xustificar razoadamente algúns fenómenos naturais, como os intercambios de enerxía entre sistemas materiais, a refracción e reflexión da luz e o son, etc. - Realizar experiencias sinxelas para diferenciar os cambios físicos dos químicos, comprobar as formas de propagación da calor, determinar a posición do foco dunha lente. - Extraer conclusións de observacións realizadas sobre os cambios que continuamente se producen en calquera parte do universo, o comportamento das lentes fronte á luz, a forma en que a enerxía se traspasa duns sistemas materiais a outros, etc. - Interpretar e elaborar esquemas como os distintos tipos de fontes de enerxía con que contamos, e a natureza renovable ou non, destas fontes. - Relacionar a evolución da ciencia co noso modo de vida. - Xustificar razoadamente por que acontecen algúns fenómenos naturais, como C.O.V. G.T.:P.M.C. 2 / 8-05--04
as erupcións volcánicas, os terremotos ou a formación do relevo. - Realizar experiencias sinxelas para interpretar como inflúen determinados factores nas funcións vitais dos seres vivos. - Obter, analizar e extraer conclusións de observacións realizadas ao estudar os ciclos vitais dalgúns seres vivos e dun ecosistema do ámbito. - Interpretar e elaborar esquemas, como o do ciclo das rochas, o do ciclo vital dunha planta e o dos ciclos de materia e enerxía dun ecosistema. - Matemática - Empregar a linguaxe matemática para cuantificar a enerxía transferida, deducir a formación de imaxes en lentes, co fin de resolver problemas, realizar gráficos e táboas que permitan ordenar a información, e extraer conclusións. - Utilizar a linguaxe matemática para elaborar mapas sísmicos, resolver problemas, realizar diagramas de barras, gráficos de sectores e táboas, que permitan ordenar a información e extraer conclusións. - Tratamento da información e competencia dixital - Buscar información en enciclopedias, Internet, etc.; analizala, organizala (en mapas conceptuais, gráficos,...), para obter unha visión integral da actividade científica. - Lingüística - Usar axeitadamente aqueles termos científicos específicos relativos a enerxías, cambios, luz, son, fenómenos naturais ou seres vivos que permiten transmitir, interpretar e comprender os coñecementos adquiridos en diferentes textos científicos. - Cidadá e social - Valorar o uso responsable das enerxías dispoñibles, ser conscientes da situación crítica da falta de recursos enerxéticos en que nos atopamos e tomar unha actitude responsable de aforro enerxético. - Desenvolver actitudes respectuosas co ámbito natural e comprender a importancia da conservación das paisaxes naturais. - Aprender a aprender - er capaz de razoar e de buscar respostas dunha forma autónoma ante diversas situacións, e ser consciente dos coñecementos adquiridos a través da autoavaliación. - Autonomía e iniciativa persoal - Iniciar e levar a cabo proxectos que permitan analizar e avaliar situacións ou problemas abertos que requiren propoñer solucións. C.O.V. G.T.:P.M.C. 3 / 8-05--04
MATERIAL E / OU RECURO ORDINARIO: RELACIONADO CÓ COÑECEMENTO TEÓRICO - Medios impresos : Libro de texto : CIENCIA DA NATUREZA de º EO. Ed: ANAYA Libros de consulta de diferentes editoriais, monografías revistas científicas, prensa diaria.. Material didáctico confeccionado polo Departamento: esquemas, mudos, debuxos Carpetas con material complementario enviadas pola propia editorial - Medios Audiovisuais: videos, transparencias, DVDs., CDs con simulacións por computador de procesos naturais. - Medios Informáticos:- Internet para a búsqueda de imaxes, videos e información en xeral. O centro participa no proxecto ABALAR - Murais e mapas - Coleccións de rochas, fósiles, cunchas ou calquera outra que non implique a recolección e morte dos seres vivos. RELACIONADO CÓ COÑECEMENTO EXPERIMENTAI - Microscopios e lupas binoculares - Material específico de laboratorio (productos químicos, colorantes, balanzas, material de vidro, etc.) para a realización de prácticas de laboratorio - Caderno de laboratorio C.O.V. G.T.:P.M.C. 4 / 8-05--04
EPECIFICACIÓN ª AVALIACIÓN BLOQUE TEMÁTICO OU UNIDADE DIDÁCTICA UNIDADE I: O universo 0 E I Ó N APARTADO / ACTIVIDADE - A observación do ceo. - Modelos do universo. - O sistema solar. As estrelas. - As galaxias e o universo. RECURO MATERIAI EPECÍFICO - Esfera terrestre - Lanterna - Pelota de goma UNIDADE II: Unha nave espacial chamada Terra 0 - O sistema Terra-Lúa. - Eclipses e mareas. - Os movementos da Terra. - Técnicas de orientación. - Capas e recursos da Terra. - Brúxula UNIDADE III : A materia do universo 2 - A materia e as súas propiedades. - A composición do universo. - Medida da materia. - A densidade. - Materiais de interese. - Prisma óptico - Probetas - Balanza - Unidades de medida UNIDADE IV Os estados da materia 2 - Os estados e as súas propiedades. - Os cambios de estado. - Átomos e moléculas - Elementos e compostos. - ubstancias puras e mesturas. - eguridade no laboratorio. - Globos - Xiringa - Funil de decantación - Filtros C.O.V. G.T.:P.M.C. 5 / 8-05--04
2ª AVALIACIÓN BLOQUE TEMÁTICO OU UNIDADE DIDÁCTICA UNIDADE V: A atmosfera E I Ó N APARTADO / ACTIVIDADE 0 - A atmosfera, unha «esfera de aire». - A atmosfera móvese. - Tempo atmosférico e clima. - Importancia da atmosfera. - Contaminación da atmosfera. RECURO MATERIAI EPECÍFICO - Termómetros UNIDADE VI : A hidrosfera 0 - A hidrosfera, unha «esfera de auga». - Intercambio de auga na Terra. - Importancia da auga na Terra. - O ser humano utiliza a auga. - Xestión sostible da auga. UNIDADE VII: A xeosfera 4 - Os minerais e as súas propiedades. - As rochas e a súa clasificación. - Os minerais son recursos da xeosfera. - As rochas e outros recursos da xeosfera. - A explotación responsable dos recursos - Coleccións de minerais e de rochas 3ª AVALIACIÓN BLOQUE TEMÁTICO OU UNIDADE DIDÁCTICA UNIDADE VIII: Un planeta con vida E I Ó N 0 APARTADO / ACTIVIDADE - A vida na Terra. - Que é un ser vivo. - As células. - A organización dos seres vivos. - Organización dunha planta cormófita e dun vertebrado RECURO MATERIAI EPECÍFICO - Microscopios - Preparacións microscópicas C.O.V. G.T.:P.M.C. 6 / 8-05--04
(mamífero). UNIDADE IX: A biodiversidade e a súa clasificación 8 - Biodiversidade e adaptación. - A evolución a través dos fósiles. - A biodiversidade e a súa conservación. - A clasificación dos seres vivos (de Linneo a Margulis). - Da especie ao reino. UNIDADE X: Moneras, protoctistas, fungos e plantas 8 - O reino moneras. - O reino protoctistas. - O reino fungos. - O reino plantas. - As plantas sen sementes. - As plantas con sementes. - Plantas e partes de plantas (follas,froitos,etc) UNIDADE XI: Os animais (I) 0 - Os poríferos e os cnidarios. - Os platelmintos, os nematodos e os anélidos. - Os moluscos. - Os artrópodos. Os equinodermos. - Colección de cunchas e de insectos UNIDADE XII: Os animais (II) 0 - Os peixes. - Os anfibios. - Os réptiles. - As aves. - Os mamíferos. - DVDs e vídeos relacionados CONTIDO MINIMO Os contidos mínimos para este nivel son os que aparecen subliñados no cadro anterior.. C.O.V. G.T.:P.M.C. 7 / 8-05--04
ACTIVIDADE NA AULA A VALORAR Os coñecementos básicos para desenvoler o tema. Participación activa con preguntas que demostren o seu interese polas Ciencias Naturais. Realización das tarefas diarias propostas. Actitude de respecto e de colaboración cos compañeiros. Cumprimento das normas básicas de convivencia. ACTITUDE (Breve informe das actitudes a ter en conta) Valoración da investigación científica como método para obter coñecemento. Interese pola observación de fenómenos naturais. Interese pola realización correcta de experiencias. Confección de informes, representación de datos, etc. Cooperación e responsabilidade na realización de traballos en equipo. Respecto das normas de utilización de equipos e instrumentos de laboratorio así como das normas de seguridade no mesmo. Consumo e utilización axeitada e responsable dos recursos naturais. ensibilización diante dos seres vivos e da natureza no seu conxunto. Valoración da interdependencia dos seres vivos entre sí e co medio Interese polo uso e rendemento das enerxías renovables e non renovables Curiosidade e interese pola diversidade xeolóxica de Galicia e a súa implicación na configuración da paisaxe. C.O.V. G.T.:P.M.C. 8 / 8-05--04
C.O.V. G.T.:P.M.C. 9 / 8-05--04
INTRUMENTO DE AVALIACIÓN Avaliación Nº de exames por avaliación Exame de recuperacións NON I Valoración normas de NON expresión CCP I Nota Exame 70 % Actividades (%) na aula Mínimo 2 20% Actitude 0% Outros criterios En canto os exames : -Os exames dentro de cada avaliación serán eliminatorios para todos aqueles alumnos/as que superen o 5. - No caso de que nos exames parciais de cada avaliación a nota sexa igual ou superior a 4 pero, sin chegar ó 5, terán a posibilidade de compensar a súa nota nos seguintes exames. -e a nota é inferior a 4 e non se compensa cos outros exames realizados na avaliación,poderá existir, so de forma excepcional, xa que moitos dos exames serán so de una unidade, un exame de recuperación da materia non superada. -No caso de estar todos os parciais aprobados,a nota da avaliación será a media das cualificacións obtidas. - Os exames terán unha puntuación máxima de 0. Para poder sumarlle as porcentaxes correspondentes ás actividades na aula e actitudes deberán obter un mínimo de 4 puntos. - Ë norma deste Departamento que cando a nota dunha avaliación ou final sexa decimal, otorgarase o número enteiro inmediatamente inferior o non supera-las cinco décimas, así por exemplo, unha nota igual ou inferior a 6,5 será cualificada como 6. Este criterio aplicarase con cualificación iguais ou superiores a 5. En canto a actividades e actitude : - O traballo e actitude diaria dos alumnos corresponderá ó 30% da nota global. Esta parte da nota gobal avaliaráse pola observación directa nas clases (tanto na aula habitual como no laboratorio) de distintos aspectos como atención, participación, interese, traballo, resposta as preguntas, comprensión, etc. Tamén teránse en conta as libretas de clase e de laboratorio, os traballos feitos polos alumnos (tanto escritos como expostos oralmente), os exercicios realizados e recollidos durante as clases, ou calquera outra forma de levar control dos adiantos dos alumnos. NOTA XUÑO FINAL ACTIVIDADE DE A cualificación global do curso será a media aritmética das tres avaliacións Extraordinariamente os alumnos con boa actitude que non acadaran a cualificación media positiva, poderán facer un C.O.V. G.T.:P.M.C. 0 / 8-05--04
ACTIVIDADE COMPLEMENTARIA E EXTRAECOLARE ** º TRIMETRE 2º TRIMETRE 3º TRIMETRE - ** Na data na que se realiza este documento non podemos concretar a programación de actividades,por unha banda para visualizar o interés do alumnado e a súa implicación e por outra porque sempre poden xurdir ó longo do curso ocasións ou actividades interesantes para o alumnado,que neste momento é imposible prever. ** A actividade programada efectuarase sempre que os alumnos ao longo do curso sexan responsables e non den lugar a incidencias de ningún tipo. Asi como tamén o Departamento decidirá os alumnos que polo seu comportamento non asistirán ás actividades programadas. ATENCIÓN Á DIVERIDADE A profesora prestará atención á diversidade de capacidades, ritmos de aprendizaxe e intereses do alumnado. empre que sexa posible as medidas de apoio realizaránse na propia aula, tanto para os alumnos con certas deficiencias ou retrasos no seu aprendizaxe, como para os alumnos máis adiantados, ós que se lles dará información e actividades complementarias para estimular as súas capacidades C.O.V. G.T.:P.M.C. / 8-05--04