LIBËR PËR MËSUESIN FIZIKA

Transcrição

1

2 Ida Maçi Esat Malaj LIBËR PËR MËSUESIN FIZIKA 10 (bërthamë)

3 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara Pegi 011 Të gjitha të drejtat lidhur me këtë botim janë ekskluzivisht të zotëruara nga shtëpia botuese Pegi sh.p.k. Ndalohet çdo riprodhim, fotokopjim, përshtatje, shfrytëzim ose çdo formë tjetër qarkullimi tregtar pjesërisht ose tërësisht pa miratimin paraprak nga botuesi. Shtëpia botuese: Tel: cel: pegi@icc-al.org Sektori i shpërndarjes: Tel/Fax: Cel: Shtypshkronja: Tel: Cel: shtypshkronjapegi@yahoo.com

4 3

5

6 SYNIMET E KURRIKULËS SË FIZIKËS Konceptet Struktura Përmbajtja e programit Përshtatshmëria Të nxënit me bazë burimet Zhvillimi i karrierës Shkenca, teknologjia dhe shoqëria ZHVILLIMI I AFTËSIVE LIDHJA E FIZIKËS ME LËNDËT E TJERA Fizika dhe roli i saj në jetën e përditshme Fizika dhe lidhja e saj me lëndët e tjera OBJEKTIVAT E PROGRAMIT METODOLOGJITË DHE MJETET MËSIMORE PËR ZHVILLIMIN E LËNDËS Strategjitë e mësimdhënies Të nxënit nga përvoja VLERËSIMI Vlerësimi individual Vlerësimi në grup 5

7 Lënda Fizikë Klasa 10 Viti shkollor javë x orë/javë = 7 orë Kërkim shkencor orë (1T 1VP) Forca dhe baraspesha 11 orë (6T U 1P 1DK 1Pr) Puna e forcave dhe energjia 13 orë (7T 3U 1PL 1P 1DK) 6. 6

8 Nr. Linja Tema mësimore për çdo orë 1.. K ë r k imi shkencor orë Të bëjë dallimin ndërmjet modelit shkencor dhe teorisë - Të argumentoje se një eksperiment i vetëm nuk mund Të japë shembuj si konceptet dhe teoritë ndryshojnë në Të dallojë shkencën teorike nga shkenca e aplikuar, Të debatojë pse shkencëtar/i-ja duhet të respektojë Të shpjegojë pse marrëdhëniet ciklike ndërmjet shkencës dhe teknologjisë rezultojnë në përparimin si duke u mbështetur në llojin dhe nivelin e arsimimit, kushtet e punës, mundësitë e punësimit, pagën. studimit. Metodat që r studimin e natyrës. ërshkruajë jetën e një shkencëtari, ndi- ë zhvillimin e shkencës dhe shoqërisë, idetë e tij për kohen që jetoi dhe roli i tyre sot. ë lloje të ndryshme të karrierës në nivelin e arsimit, nevojës së zbulimit, kushteve të punës etj. për mësimin libra dhe revista shkencore Mjetet mësimore R evista shkencore, CD, video, materiale të ndryshme. 7

9 Nr. Linja Madhësitë Vektorët 6 orë njësia matëse, madhësia - dhe të rrjedhura si dhe të njësive themelore dhe të it, pjes paraqiten si fuqi të dhjetës; Tema mësimore për çdo orë njësitë matëse të tyre. -Shkrimi shkencor dhe rrumbullakimi. 3-Ushtrime. Veprimet - 4-Papërcaktueshmëria e një matje. Gabimi 5-Madhësitë vektoriale dhe skalare. Mbledhja dhe zbritja e vektorëve. Zbërthimi i një vektori. 6-Ushtrime për mësimin i matema- Mjetet mësimore 8

10 Lëvizja mekanike. Kinema- 1 ore p.sh., internet, mbi evoluimin e sistemeve të ndryshme - ku zbatohen veprimet me vektorë Të përdorë një strategji për zgjidhjen e problemave në egjia për zgjidhjen e problemave në lëvizjen njëtrajtësisht të ndryshuar, skicimi i diagramës që paraqet situatën problemore, shkrimi i të dhënave, shkrimi i 1-Studimi i lëvizjes. Vendndodhja. Zhvendosja. Rruga. - Shpejtësia mesatare. njëtrajtshme. njëtrajtësisht e ndryshuar dhe madhësitë - 4-Ushtrime - materiale të tjera shkencore mekanikës, mjete që ndihmojnë në përvetësimin e temave mësimore. 9

11 Nr. Linja Të përcaktojë në situata të ndryshme jetësore vendn- vendndodhjen, zhvendosjen, kohën, shpejtësinë për trupat që lëvizin me shpejtësi konstante: ku: vendndodhjen, zhvendosjen, kohën, shpejtësinë, për - ; ; Tema mësimore për çdo orë për mësimin Mjetet mësimore 10

12 dodhjen, shpejtësinë, për trupat që kryejnë rënie të lirë për njësimin e këndit të rrotullimit, shpejtësinë lineare, Të përdorë një grup të dhënash, të nxjerra vetë ose të në lëvizjen rrethore të njëtrajtshme si dhe gabimin e 5-Rënia e lirë e trupave 6-Ushtrime e njëtrajtshme dhe që e karakterizojnë qendërsynues 8- Ushtrime 9-Punë laboratori. Studimi i rënies së lirë. 10- Projekt Përsëritje 1- Detyrë kontrolli 11

13 Nr. Linja Dinamika 19 orë Të përdorë instrumente dhe pajisje për matjen e kohës, Të përdorë pajisjen e data-logging për mbledhjen, regjistrimin dhe analizën e të dhënave gjatë kryerjes së Të debatojë mbi një strategji që ka të bëjë me zgjidhjen - mënyrave dhe mjeteve për zvogëlimin e numrit të ak- - Të prezantojë me shkrim ose me gojë historikun e për- - arritur mbi vlerën e g. dinamika, forca, forca si - Tema mësimore për çdo orë 1-Forca amikës. amikës. amikës dinamikës. Ushtrime Hukut 8-Ushtrime 9-Forca qendërsynuese për mësimin - materiale të tjera shkencore Mjetet mësimore mekanikës, mjete që ndihmojnë në përvetësimin e temave mësimore. 1

14 Të përdorë një strategji për zgjidhjen e problemeve në din- Të demonstrojë tri ligjet e Njutonit duke përdorur pajisje të ndryshme laboratorike, si p.sh.: karroca laboratorike, Të ilustrojë me shembuj nga teknika dhe jeta e përditshme veprojnë mbi një trup dhe ligjet e Njutonit për zgjidhjen e Të zbatojë ligjin e tërheqjes së gjithësishme në zgjidhjen e gjithësishme 11- Ushtrime impulsit 14-Ushtrime 15-Punë laboratori:

15 Nr. Linja Forcat dhe baraspesha 11 ore Të japë shembuj nga përvoja e përditshme dhe teknika, të Të përshkruajë ndryshimin e peshës kur trupi lëviz me nxi Të japë shembuj nga jeta e përditshme dhe nga teknika të Tema mësimore për çdo orë 18-Përsëritje 19-Detyrë kontrolli 1-Baraspesha trupit të ngurtë 4-Ushtrime 5-Qendra e rëndesës shave - 8-Ushtrime për mësimin - materiale të tjera shkencore Mjetet mësimore mekanikës, mjete që ndihmojnë në përvetësimin e temave mësimore. 14

16 Puna e forcave dhe energjia mekanike 13 ore Të shkruajë ekuacionin që lidh ndryshimin e impulsit me për një sistem me dy trupa, në lëvizje njëdimensionale Të përdorë pajisjen e data-logging për mbledhjen, regjistrimin dhe analizën e të dhënave gjatë eksperimenteve në dinamikë Të përdorë modelimet dhe simulimet për ligjin e tërheqjes Të diskutojë mbi ndryshimet konceptuale ndërmjet mekanikës së Aristotelit, Galileos dhe Njutonit, duke analizuar baraspesha, baraspesha e Të përdorë një strategji për zgjidhjen e problemave të 10-Përsëritje 11-Detyrë kontrolli 1-Puna mekanike 15

17 Nr. Linja Të dallojë baraspeshën e qëndrueshme nga ajo e paqën- - n = M =M i 1 i r - ῳ Tema mësimore për çdo orë -Fuqia Teorema e energjisë 4-Ushtrime 5-Energjia potenciale gravitacionale 6-Energjia potenciale e dhe ruajtjes së energjisë 8-Ushtrime për mësimin Mjetet mësimore 16

18 Termodinamika 9 orë Të përdore një grup të dhënash, të nxjerra vetë ose të krijuar një situate problemore, si p.sh. : zgjedhja e gër- - vetë ose të mbledhura nga burime të tjera, të paraqesë A= F R S cosϕ ; 10-Ushtrime 11-Punë laboratori: Studimi i ligjit të shndërrimit dhe ruajtjes së energjisë 1-Përsëritje 13-Detyrë kontrolli 1-Puna dhe nxehtësia. Sistemi termodinamik -Puna në termodinamikë 3-Parimi i parë i termodinamikës të parë të termodinamikës. Ushtrime - materiale të tjera shkencore 17

19 Nr. Linja K = mv - mv Te zgjidhe problema duke zbatuar ligjin e ruajtjes se en- E ml =E m E k = Eps= E pg =mgh 7. zgjidhjen e problemave P= energjisë ne zgjidhjen e problemave ne goditjet me nje dimension tjeter Tema mësimore për çdo orë 5-Motorët termikë. dinamikës. 7-Ushtrime 8-Përsëritje për mësimin Mjetet mësimore 18

20 m 1 v 1 + m v = m 1 v 1 + m v 1 v 1 + v = 1 v 1 + v Te vërtetojë eksperimentalisht ligjin e ruajtjes se en- Te perdore ëord-processor ne shkrimin e shenimeve Te perdore pajisje si : programe kompjuterike, datalogging, tribometer, kronometer dhe dynamometer, jekte nga jeta e perditshme si psh: loja e bilardos, loja 19

21 - Objek- ë të hartuar për të gjitha temat e kapitullit ose linjës, të ndarë në tr vave të programit. Do të përdorim: niveli mesatar dhe niveli i sipas temave. - se vetë ai. Pra, nxënësi vlerësohet maksimalisht, me notën 10, nëse ai realizon objek- - dinami 0

22 - imit, zhvendosja, vendndodhja, rruga, shpejtësia, shpejtësia lëvizja drejtvizore e njëtrajtshme, lëvizja drejtvizore njëtrajtësisht e ndryshueshme, i rënies së lirë, lëvizja rrethore e njëtrajtshme, peri- shpejtësia lineare, ues. - zhvendosjes, të rrugës dhe shpejtësisë. lëvizjen drejtvizore të njëtrajtshme, lëvizjen drejtvizore njëtrajtësisht të ndryshueshme dhe rënies së lirë. min, zhvendosjen në të gjitha llojet e lëvizjes. së tokës është konstant. lëvizjen rrethore të njëtrajtshme. shpejtësinë këndore, periodën, qendërsynues. Të shpjegojë kur një trup mund të merret si lëvizja e trupit është: drejtvizore e njëtrajtshme, drejtvizore njëtrajtësisht e ndryshueshme, rënie e lirë, lëvizje rrethore e njëtrajtshme. përkatëse. ndërmjet shpejtësisë lineare dhe shpejtësisë këndore. lëvizja rrethore e njëtrajtshme është lëvizje të madhësive zhvendosje, rrugë, shpejtësi, shpejtësi shpejtësi lineare, shpejtësi këndore, qendërsynues. izojë llojet e lëvizjeve: lëvizjen drejtvizore të njëtrajtshme, lëvizjen drejtvizore njëtrajtësisht të ndryshueshme dhe rënies së lirë. izojë paraqitjet 1

23 Të bëjë dallimin dallimi ndërmjet koncepteve kine- Të dallojë llojet e lëvizjeve në kine- Të zbatojë ekua- për të llogaritur vendndodhjen, zhvendosjen, kohën, shpejtësinë, për trupat që lëvizin me shpejtësi konstant dhe të rënies së lirë. mulat e lëvizjes rrethore të njëtrajtshme për njehsimin e këndit të rrotullimit, shpejtësisë lineare, shpejtësisë këndore, periodës, it qendërsynues. Të krahasojë të varësisë së zhvendosjes nga koha, shpejtësisë mit nga koha për lëvizjen drejtvizore. lëvizjen drejtvizore njëtrajtësisht të përshpejtuar nga lëvizja njëtrajtësisht e ngadalësuar. Për të gjitha llojet e lëvizjeve, të - të lëvizjes drejtvizore të njëtrajtshme, drejtvizore njëtrajtësisht të ndryshueshme, të rënies së lirë dhe lëvizjes rrethore të njëtrajtshme. të lëvizjes drejtvizore të njëtrajtshme kur x o =0 dhe x o 0. të lëvizjes drejtvizore njëtrajtësisht të ndryshushme kur Vo=0 dhe Vo0. Të dallojë rrugën nga zhvendosja të një trupi Të dallojë lëvizjen drejtvizore njëtrajtësisht të ndryshueshme nga lëvizja e rënies së lirë. Të zbatojë në ushtrime dhe problema ekua- lëvizjes drejtvizore të njëtrajtshme, drejtvizore njëtrajtësisht të ndryshueshme, të rënies së lirë dhe lëvizjes rrethore të njëtrajtshme. për lëvizjen drejtvizore të njëtrajtshme dhe lëvizjen drejtvizore njëtrajtësisht të përshpejtuar. për lëvizjen drejtvizore të njëtrajtshme dhe lëvizjen drejtvizore njëtrajtësisht të ngadalësuar. Të bëjë dallimin midis koncepteve të lëvizjes drejtvizore të njëtrajtshme dhe rrethore të njëtrajtshme. Të zbatojë në ushtrime dhe problema ekuacionet lëvizjes në situata komplekse. Të zbatojë në ushtrime dhe problema ekuacionet të lëvizjes në ushtrime të kombinuara. të madhësive në lidhje me njëra-tjetrën. P.Sh. Nga të ndërtohet dhe anasjelltas.

24 Të përdorë metodën e anal- përcaktuar nx- zhvendosjen në një interval kohe të dhënë. Të përdorë instrumente dhe pajisje për matjen e kohës, shpejtësisë dhe zhvendosjes gjatë lëvizjes së trupit. Të përdorë njohu- për të përshkruar veprimtaritë e jetës së përditshme si në lëvizjen e automjeteve, objekteve të ndryshëm, kar- etj. Të përdorë një strategji për zgjidhjen e problemave duke respektar hapat e zgjidhjes Të përdorë njohu- në veprimtaritë e ndryshme të jetës së përditshme dhe ndryshme sportive. Të përdorë për të përcaktuar shpejtësinë, nx- dosjen. Të përdorë njësitë matëse në siste- Të përdorë instrumente të ndryshëm për matjen e kohës dhe zhvendosjes. Të përdorë metodën dhe zhvendosjen me Të përdorë strategji për zgjidhjen e problemave zuar njohuritë komplekse dhe duke nxituar të menduarit krijues me metoda Të njehsojë eksperimentalisht madhësinë e së lirë. Të njehsojë eksperimentalisht për lëvizjen rrethore të njëtrajtshme periodën dhe Të njehsojë eksperimentalisht së lirë, periodën në lëvizjen rrethore të njëtrajtshme. Thjesht të bëjë matje. Të njehsojë eksperimen- së lirë, periodën dhe rrethore të njëtrajtshme mbi bazën e më shumë se dy matjeve. Të njehsojë eksperimental- rënies së lirë, periodën dhe në lëvizjen rrethore të njëtrajtshme. Të llogarisë gabimet absolute dhe madhësive të gjetura. 3

25 Të realizojë në grup një projekt që ka të bëjë me zgjidhjen e një situate problemore të lidhjes së saj me lëndët e tjera. Të prezantojë me shkrim ose me gojë historikun mit të rënies së lirë burime të ndryshme shkencore e teknologjike. Dinamika Të realizojë në grup skicimin e ka të bëjë me lëvizjen e automjeteve. Të realizojë në grup min e lëvizjes në sporte Të realizojë në grup skicimin e që ka të bëjë me lëvizjen e karuselit. - - rezultante, sistemi i trupave, inercia, masa, pesha, ligjet qendërsynuese, ligji i tërheqjes së gjithë- linear i trupit, ligji i linear. ligjet e Njutonit. ligjin e Hukut, ligjin e tërheqjes së gjithësishme dhe ligjin e mo- sistemit të dy trupave. Të shpjegojë dukurinë e inercisë me shembuj nga jeta e përditshme. Të tregojë lloje të - që veprojnë mbi një trup të vendo- horizontal, kur ai është në prehje ose në lëvizje. Të shpjegojë kup- - rezultante, sistemi i trupave, inercia, masa, pesha, ligjet qendërsynuese, ligji i tërheqjes së gjithë- linear i trupit, ligji i linear. 4

26 Të bëjë dallimin rëndesës dhe peshës së trupit. Të bëjë dallimin peshës së trupit në prehje dhe peshës së trupit që lëviz me Të bëjë dallimin kimit të rrëshqitjes. Të zbatojë ligjet e Njutonit në aspekte të ndryshme. Të zbatojë ligjin e tërheqjes së gjithësishme. Të zbatojë ligjin e Hukut dhe ligjin e trupit. rezultante që vepron mbi një trup duke përdorur metodën vektoriale dhe algjebrike. horizontal. qendërsynuese. Të bëjë dallimin prehjes dhe kimit të rrëshqitjes. Të ilustrojë nëpërmjet shembuj nga jeta e përditshme Të njehsojë trupi nën vepri- konstante. Të njehsojë kimit kur trupi horizontal. Të njehsojë qendërsynuese. Të njehsojë mo- një trupi. Të njehsojë - zbatuar ligjin e Hukut. Të bëjë dallimin midis masës dhe peshës së trupit. Të bëjë dallimin së rëndesës dhe peshës së trupit. Të bëjë dallimin peshës së trupit në prehje dhe peshës së trupit që lëviz me Të japi shembuj për lëvizjen e trupave në ashensor. Të zbatojë ligjet e Njutonit në aspekte të ndryshme. rezultante që vepron mbi një trup duke përdorur metodën vektoriale dhe algjebrike. lëviz tal Të zbatojë ligjin e për një sistem dy trupash. dhënat nga paraq- Hukut për zgjidhjen e problemave. Të bëjë dallimin rëndesës dhe peshës së trupit. Të bëjë dallimin peshës së trupit në prehje dhe peshës së trupit që lëviz me Të bëjë dallimin kimit të rrëshqitjes Të zbatojë dhe të interpretojë ligjet e Njutonit në aspekte të ndryshme. Të përdorë strategji për zgjidhjen e problemave në dinamikë njohuritë komplekse dhe duke nxituar të menduarit krijues dhe vektoriale 5

27 Të përdorë njësitë Të përdorë dia- që veprojnë mbi një trup në të gjitha llojet e lëvizjeve. Të përdorë strategji në zgjidhjen e problemave. hjen e problemave. Të përdorë njësitë matëse ear të trupit në Të vizatojë ve- së rëndesës, e - sishme. - për zgjidhjen e problemave Të njehsojë eksperimental- rrëshqitjes, suste ose të me trupa me materiale të ndryshme mbi bazën e disa matjeve të bëra dhe duke i krahasuar ato. Të përdorë dia- që veprojnë mbi një trup në të gjitha llojet e lëvizjeve. hjen e problemave ku zbatohen ligjet e Njutonit. Të përdorë strategji në zgjidhjen e problemave të kombinuara me njohuritë e Të përdorë strategji në zgjidhjen e problemave të kombinuara me njohuritë e Të përdorë strategji për zgjidhjen e problemave në dinamikë njohuritë komplekse dhe duke nxituar të menduarit krijues dhe vektoriale Të njehsojë eksperi- - rrëshqitjes për materiale të ndryshme. Të njehsojë eksperi- - Të demonstrojë tre ligjet e Njutonit duke përdorur pajisjet e ndryshme laboratorike si p.sh. karrocat laboratorike, matës të kohës dhe të rrugës. Të njehsojë eksperi- - - me materiale të ndryshme mbi bazën e disa matjeve të bëra dhe duke i krahasuar ato. Të llogarisë vlerën mesatare të madhësisë së gjetur. Të njehsojë eksperi- - - materiale të ndryshme mbi bazën e disa matjeve të bëra dhe duke i krahasuar ato. Të llogarisë gabimet të madhësive të 6

28 Të përdorë njohuritë nga përvoja e përditshme dhe në teknikë si p.sh. gjatë ecjes, kantëve etj. Të përdorë njohuritë nga jeta e përdit- uese dhe peshës së trupit si p.sh. ashensori, urat me hark, karuseli. Të ilustrojë me shembuj nga jeta e përdit- e ligjeve të Njutonit. P.sh. vendosja e rripit të sigurimit në makinë, tërheqje litari në sport, në Të përdorë njohuritë e ligjeve të Njutonit në zba- lëvizja e makinave në kthesa etj. Të përdorë njohu- kimit. nga përvoja e përditshme dhe nga teknika. P.sh. gjatë ecjes, përdorimi i gjetura. Të përdorë njohuritë e dinamikës në zba- në jetën e përditshme në teknikë etj. Të përdorë njohuritë qendërsynuese dhe peshës së trupit si p.sh. te ashensori, urat me hark, karuseli etj. Të realizojë në grup një projekt që ka të ligjit të tërheqjes së gjithësishme, si p.sh. g në planetët e tjerë të sistemit diellor. Të realizojë në grup skicimin që ka të bëjë me lëvizjen e planetëve në sistemin diellor. Të realizojë në grup skicimin e një që ka të bëjë tërheqjes së gjithësishme në sistemin diellor. Të realizojë në projekt që ka të bëjë me ligjin e tërheqjes së gjithësishme për trupat qiellorë. P.sh. g për sistemin e trupave tokë-hënë. 7

29 Termodinamika - termodinamika, sistemi termodinamik, sistem i mbyllur, parimi i parë i termodinamikës, puna në termodinamikë, parimi i dytë i termodinamikës, proceset e kthyeshme dhe të pakthyeshme, motorët termikë, rendi- termodinamikë, sistem termodinamik, sistem i mbyllur. parë të termodinamikës. dytë të termodinamikës. termikë, ngrohësin, Të njehsojë punën në një proces izobarik kur dihet shtypja dhe ndryshimi i vëllimit të gazit. Të përshkruajë proceset e kthyeshme dhe të pakthyeshme. Të shpjegojë kur kryhet punë në termodinamikë. Të lidhë punën termodinamika, sistemi termodinamik, sistem i mbyllur, parimi i parë i termodinamikës, puna në termodinamikë, parimi i dytë i termodinamikës, proceset e kthyeshme dhe të pakthyeshme, motorët termikë, - Të bëjë dallimin ndërmjet punës, nxehtësisë dhe energjisë termike në termodinamikë. Të bëjë dallimin ndërmjet punës dhe energjisë termike në termodinamikë. Të bëjë dallimin ndërmjet nxehtësisë dhe energjisë termike në termodinamikë. Të bëjë dallimin ndërmjet punës, nxehtësisë dhe energjisë termike në termodinamikë. Të njehsojë nxehtësinë, punën dhe energjinë termike duke zbatuar parimin e parë të termodinamikës Të njehsojë nxehtësinë, punën dhe energjinë termike duke zbatuar parimin e parë të termodinamikës është e dhënë. Të njehsojë nxehtësinë, punën dhe energjinë termike duke zbatuar parimin e parë të termodinamikës prej tyre duhet të njehsohet paraprakisht. Të njehsojë nxehtësinë, punën dhe energjinë termike duke zbatuar parimin e parë të termodinamikës situata komplekse paraprakisht më shumë se një 8

30 Të shpjegojë si punon motori termik. Të njehsojë ren- motori termik duke përdorur parimin e dytë të termodinamikës. Të japë shem- të parimeve të termodinamikës në jetën e përditshme, kondicionieri etj. Të mbledhë mbi rrugët e përmirësimit të motorëve termikë dhe zvogëlimit të ndotjes së mjedisit prej tyre. motorit termik. e një motori termik duke dhënë të gatshme. Të japë një shembull të të termodinamikës në jetën e përditshme, nga një listë e dhënë. të pakët ose të paselektuar mbi rrugët e për- të motorëve termikë dhe zvogëlimit të ndotjes së mjedisit prej tyre. Të shpjegojë rolin e pjesëve përbërëse të motorit Të njehsojë një motori termik duke përdorur parimin e dytë të termodinamikës, kur duhet të njehsojë njërën nga madhësitë paraprakisht. Të japë një shem- të parimeve të termodinamikës në jetën e përditshme. - tueshëm ose të pjesërisht të selektuar mbi rrugët e përmirësimit motorëve termikë dhe zvogëlimit të ndotjes së mjedisit prej tyre. Të shpjegojë si punon motori termik Të njehsojë ren- motori termik duke përdorur parimin e dytë të termodinamikës, në situata më komplekse. Të jap shembuj të meve të termodinamikës në jetën e përditshme. Të mbledhë plotë dhe të selektuar mbi rrugët e përmirësimit motorëve termikë dhe zvogëlimit të ndotjes së mjedisit prej tyre. 9

31 Të shpjegojë pse parimi i parë i termodinamikës është shprehje e ligjit të ruajtjes së energjisë. Të realizojë në grup një projekt që ka të bëjë me çështje që min e termodinamikës në jetën e përditshme, sa më i mirë dhe - kondicionierëve etj. Të përdorë modelime dhe simulime që shpjegojnë pse parimi i parë i termodinamikës është shprehje e ligjit të ruajtjes së energjisë si min e parimeve të termodinamikës në jetën e përditshme. Të shpjegojë shndër- sistem termodinamik të dhënë. Të realizojë në grup që ka të bëjë me çështje e termodinamikës në jetën e përditshme. Të përdorë një modelim ose simulim që shpjegojnë pse parimi i parë i termodinamikës është shprehje e ligjit të ruajtjes së energjisë si edhe të termodinamikës në jetën e përditshme. Të shpjegojë lidhjet ndërmjet të përcaktuara nga parimi i parë i termodinamikës dhe ligjit të ruajtjes së energjisë në një sistem termodinamik të dhënë. Të realizojë në grup skicimin dhe - që ka të bëjë me çështje që lidhen termodinamikës në jetën e përditshme. Të përdorë modelim dhe simulim që shpjegojnë pse parimi i parë i termodinamikës është shprehje e ligjit të ruajtjes së energjisë si e parimeve të termodinamikës në jetën e përditshme. Të shpjegojë pse parimi i parë i termodinamikës është shprehje e ligjit të ruajtjes së energjisë. Të realizojë në grup një projekt që ka të bëjë me çështje që lidhen termodinamikës në jetën e përditshme. Të përdorë modelime dhe simulime që shpjegojnë pse parimi i parë i termodinamikës është shprehje e ligjit të ruajtjes së energjisë si e parimeve të termodinamikës në jetën e përditshme. 30

32 - standardeve, të cilat renditen si një zinxhir logjik te kurrikula e gjimnazit. nxënësin. të nxënit. Përdorimi i një larmie metodash mësimore përbën një domosdoshmëri, pasi nxënës të të interpretojë të përcaktojë të shpjegojë të ndërtojë të debatojë të demonstrojë të kërkojë të testojë të përdorë - - duhet bërë kujdes që: eksperimentet të jenë në përputhje me mundësitë njohëse dhe shprehitë 31

33 bashkohen në mënyrë të natyrshme me sistemin e njohurive të mëparshme të nxënësit. - të njëtrajtshme, - - etj. - P.sh.: o o o - shpjegojnë ngjashmëritë dhe bëjnë dallimin ndërmjet tyre. ara për zgjidhjen e një problemi në një situatë të re të pandeshur më parë. more dhe t i menaxhojë mirë ato. Nxënësit duhet t i krijohen mundësitë për të bërë pyetje ose parashikime. Nxënësit të mbledhin të dhëna duke përdorur mjete dhe pajisje. Shtrimi i pyetjeve me gojë dhe me shkrim për çështjet që studiohen Angazhimi i nxënësve në zgjidhjen e ushtrimeve dhe problemave në lëndën e - zhvillojë në një orë mësimi në varësi të temës mësimore dhe nivelit të njohurive që kanë nxënësit për çështjen mësimore. mendore më të lartë se riprodhimi i thjeshtë. 3

34 kombinuara. Për zgjidhjen e problemave, nxënësi duhet të realizojë një veprimtari njohuritë e mëparshme. Përcaktohen: - - Termat kyç - Konceptet dhe ekuacionet - Përgjigje për pyetje të zgjedhura - - A = F R - A E K 1 mv 1 mv 0 A E ps 1 kx 1 kx 0 33

35 mv E m1 =E m E kx K E ps E pg = mgh A P t - m 1 v 1 + m v = m 1 v 1 + m v ' 1 ' m11 m m11 m të vërtetojë eksperimentalisht ligjin e ruajtjes së energjisë për një trup që lëviz në të përdorë pajisje si: programe kompjuterike, data-logging, tribometër, kronometër dhe dinamometër, metër për kryerjen e veprimtarive, demonstrimeve Terma dhe fraza kyç A = F s cos a; mv E kx K E ps 34 E pg = mgh

36 1 1 A E K mv mv0 zgjidhjen e problemave. Përdorimi i ligjit të shndërrimit dhe ruajtjes së energjisë në sistemet e mbyllura E m1 =E m. m 1 v 1 + m v = m 1 v 1 + m v ' ' 1 1 m m11 m m ( ësimi 5.3) të rritet nga 5 m/s në 1 m/s gjatë një zhvendosje 8 m? Zgjidhje: mv1 Ek 1 Kur trupi zotëron shpejtësinë v 1 E k mv A Ek E k E 1 k ku A është puna e kryer për ndryshimin e shpejtësisë së trupit. Por dimë që puna e kryer jepet nga relacioni: A Fx ku F x është zhvendosja që përshkon mv mv1 Fx Ek E Fx k1 ose. Duke nxjerrë F F=14.88 N. ( ) Një trup me masë 1 kg bie drejt tokës. Në lartësinë 0.7 m energjia potenciale në këtë lartësi. 35

37 Zgjidhje: a) se trupi në këtë lartësi ka shpejtësi mv Ek. Ndërsa energjia potenciale është E p = Nga të dhënat e problemës shkruajmë: mv mgh v gh, ose. Duke zëvendësuar g=9.8 m/s dhe h = 0.7 m, gjejmë = 3.7 m/s. b) 1 mv1 Ek. Zbatojmë ligjin e ruajtjes Tokës: mv mv1 mgh. Nga relacioni i mësipërm nxjerrim shpejtësinë 1, dhe duke zëvendësuar gjejmë 1 = 5.4 m/s. 36

38 x Vendndodhja (m) t -.0 Koha (s) paraqet varësinë kohore të vendndodhjes së një trupi që Zgjidhje v mes x t Për intervalin 0 ; s t, Për intervalin s ; 3 s t, x t m 0 s 0 1 v1 mes 1 x t m m 3 s - s v mes 1 m s 0, pra trupi është në pre- Për intervalin 3s ; 5 s Për intervalin kah x3 4 m m m t, v3 mes 1 t 3 5 s - 3s s Δx4 - m 4 m 6 m m t 5 s ; 7 s, v4 mes = = = = -3 Δ t 7 s - 5 s s s, trupi lëviz në 4 OX të zgjedhur. 37

39 Për intervalin t 7 s ; 8 s, - m m 5 v5 mes 5 8 s - 7 s x6 0 m v6 mes Për intervalin t 8 s ; 9 s, t 6 9 s - 8 s 3s ; 7 s v mes v mes x t x m m 0.5 t 7 s 3 s m s t x 0 m s t e përcaktojmë me shpre- Një automjet i cili lëvizte me shpejtësi 0. Gjatë 6 s arrin shpejtësinë 90 Zgjidhje Për lëvizjen njëtrajtësisht të ndryshuar, shpejtësinë e përcaktojmë me shprehjen v v 0 v 0 ku: a t v a t m a.5 s prej nga rrjedh që: t = 6 s v 0 km 1000 m v = 90 = 90 = 5 h 3600 s v a t m s km 1000 m v = 90 = 90 = 5 h 3600 s m s 38

40 N Zgjidhje me shpejtësi V 6m / s. Për interv njëtrajtësisht të vonuar me shpejtësi. V V 0 at b) a 0 V V0 a. t 0 6 a. 6 a 1m / s. a (m/s ) t(s) 39

41 shpejtësinë me të cilën guri godet Tokën. Zgjidhje OY O e të cilit përputhet. = m/s. y y 0 v t 0 1 ku: y 0 0, g t v m 0 1 s, t 3 s, Pra: m g 9.8 s y v t 0 1 m y = 1 s g t v v v 0 0 v g y y g y y ( 3s) ( 3s) 80.1m m s =, prej nga rrjedh: ku: v m 0 1 s y 0 0 Rrjedhimisht: v m m = s s ( 90 m) m v = s 40

42 FIZIKA Zgjidhje θ ku: v r, prej nga rrjedh se: v. Rrjedhimisht zhvendosja këndore llogaritet me shprehjen: r l, prej nga r l l = θ 0 r rad m l m + ω t θ 0 = 0 t = 4 min = 4 60 s = 40 s v θ = ω t = t r m 1.5 s θ = 115 m θ = 5.1rad ( 40 s) 41

43 v a qs = r a qs a qs = m s 115 m 1.5 m =.71 s Dinamika Një bllok akulli ndodhet në një plan horizontal të lëmuar. Mbi të vepron për 5 sek një Zgjidhje Zbatojmë ligjin e dytë të Njutonit: ma F G N ma G N F 0 pra F=mam= a at x pra Ft 40x5 x 1 = a = m = = = 5kg t x x100 F R 1 peshës me masë 300g të lidhur me të. parin? 4

44 Zgjidhje g = =.94N F R m s a m1g.94 a = 4.m/s m + m Forca e tensioni T është: T = = 1.68N a) b) c) d) m Vo Zgjidhje a F f m a 600N 300kg m a = s a) V = V 0 + at, përcaktojmë kohën e kërkuar: 43

45 V0 1 t = t = = 6s a b) at S = V përcaktojmë zhvendosjen. 0t + m S = 1m 6s + s ( 6s) s S = 36m c) F F f n F f F f 600N μ = μ = μ = μ = 0. F mg 300kg 10m n s tenciale në pozicionin A? Zgjidhje Dimë që E p = 1 kx 44

46 Për pikën A: E pa = 1 kxa Për pikën B: E pb = 1 1 kxb k 4xA sepse x B = x A Energjia potenciale në pikën B është 4 herë më e madhe se në pikën A. energjinë potenciale 8J kur ngjishet me 0.4m. k = Ep/x k = 8J/0.4 = 100N/m Dy karroca me masa m 1 = 1.5kg dhe m = 6kg janë lidhur me një sustë të ngjeshur 1 zhvendoset majtas me shpejtësi? Në bazë të ligjit të ruajtjes së impulsit shkruajmë: p 1 p m 1 v 1 = m v nga gjejmë v = 1m/s karroca zhvendoset djathtas. Forcat dhe baraspesha 30 dhe masa e kubit është 150 kg. Zgjidhje Forcat që veprojnë tek kubi janë: G, F T1 dhe F T m 45

47 Meqë kubi është në baraspeshë kemi që: G F T 1 FT 0 F T1 sipas përbërëseve përkatëse në boshtet OX dhe OY, pra: F F FT 1 T1x T1y F T 1x = FT1 cos30,, F F F T1x T1 T1y FT OX dhe OY do të shkruhet: 3 F T 1 FT 0 FT FT1 F T 1 y G 0, F T y G Rrjedhimisht: F T1 F T F T = F 30 1y T1 sin F G T1y 1 1, m 1 = m g = s ( 150 kg) 9.8 = 940 = N 9. Trupi i ngurtë përbëhet nga dy disqe bashkëqendrorë të bashkëngjitur me njëri-tjetrin me rreze përkatësisht r 30 cm e r B 50 cm. A F A, F B F F 10 N. A B 3 3 ( N) = N 3 3 = T 1 = F T F F A = 50 N FB = 5 N rb ra Zgjidhje Duke shënuar M1, M F A, F B M R M 1 M 46

48 ku: M 1 F A ra, M F B r sin 60 1 B M M R R F r F r sin 60 A A B B 10 N 0.3 m 10 N 0.5 m 1.33 N m Shenja - tregon se sistemi i disqeve do të rrotullohet sipas kahut orar kg e rreze m 8 largësi km nga Dielli. 4 Zgjidhje L I të plotë me masë e rreze r inercisë në lidhje me një nga boshtet që kalon nga qendra e saj është: I m r, 5 ku: m 610 I = 5 4 kg ku: T r = m ( 6 10 kg) ( m) = kg m rrjedhimisht: T = 4h = s = s 47

49 π 3.14 ω = = = T s 36 5 rad 33 m L = I ω = kg m = kg s s e rreze r I m r ku: I = m r 5 ( ) m = kg r = km = = rad s ( 6 10 kg) ( m) = kg m m T ku: T = 365 dite = s = s = s rrjedhimisht: π 3.14 ω = = = T s L = I ω = 7 46 ( kg m ) rad s rad = s 36 m kg s 48

50 Një sasi gazi mbahet në shtypjen konstante Pa. Kur ai thith nxehtësinë J, zgjerohet me 13.5 dm 3 Zgjidhje: A p V puna e kryer dhe Q= J nxehtësia e thithur nga gazi. Zbatojmë parimin e parë të termodinamikës: Q A U, nga ku gjejmë ndryshimin e energjisë së brendshme të gazit: U QA Por A p V Pa ( m ) J. 5 J. Një motor termik me rendiment 37% humbet 400 J nxehtësi për çdo cikël. Gjeni punën që kryen motori dhe nxehtësinë e thithur në çdo cikël. Zgjidhje Nga të dhënat e problemit kemi h =37% dhe Q një motori termik 1 Q, nxjerrim nxehtësinë që thith motori në çdo cikël: Q Q 1 1 AQ1Q J J=34.9 J 49

51 Orë të sugjeruara 4-6 orë në mënyrë të pavarur lëvizjen lineare, nga ana tjetër, të kuptojnë më mirë lidhjen - Nxënës/i-ja: 1. dorur shumëllojshmëri metodash dhe burimesh dhe të adoptojë sjellje dhe qën-. të bëjë dallimin ndërmjet pyetjeve shkencore dhe problemeve teknologjike kur të lidhë veprimtaritë personale dhe interesat mbi lëvizjet me sipërmarrjet shkencore dhe teknologjike të disiplinave të veçanta dhe studimet e ndërthurura si kine- Çdo nxënës duhet të arrijë të paktën një të përshkruajë shembuj të kontributeve të shqiptarëve në zhvillimin dhe përmirës- eve, shkenca e hapësirës. Pyetje kyç 1. shpikjeve të reja?. 3. Cilat janë kontributet e njohura të shqiptarëve në lidhje me shkencën dhe teknologjinë e lëvizjes? 50

52 Koncepte kyç Ka dallim ndërmjet shkencës dhe teknologjisë, megjithëse ato shpesh mbivendosen dhe varen nga njëra-tjetra. Shkenca merret me gjenerimin dhe renditjen e njohurive konceptuale. ose teknologjike, shpesh në përgjigje të nevojave sociale dhe të njeriut. shkencor. ose individë, që ndahet publikisht me të tjerët. e së vërtetës absolute për gjithë kohën. dhe imagjinatës. 1. A e kuptojnë nxënësit rolin e shkencës dhe teknologjisë në të nxënit mbi lëvizjen?. A janë të ndërgjegjësuar nxënësit mbi kontributet e shqiptarëve në shkencën dhe teknologjinë e lëvizjes? 3. A e kuptojnë nxënësit ndryshimin ndërmjet teknologjive që lidhen me lëvizjet Strategjitë e mësimdhënies dhe veprimtaritë e sugjeruara 1. Nxënësit mund të eksplorojnë si teknologji të veçantë të lidhur me lëvizjen, evolucionin e tyre. Ata mund të përshkruajnë zhvillimin historik të teknologjisë dhe rolet e shkencës dhe teknologjisë në zhvillimin e asaj teknologjie. Nxënësit nga shoqëria.. Nxënësit mund të bëjnë pyetje që lidhen me lëvizjen në jetën e përditshme. Klasa mund të diskutojë se cilat pyetje mund të hetohen duke përdorur strategji shkencore dhe cilat pyetje nuk marrin përgjigje me metoda shkencore. Nxënësit duhet të nxiten se si të skicojnë një eksperiment për të testuar pyetjet e testueshme me metoda shkencore. Si shembuj pyetjesh mund të shërbejnë: - Sa gjatë në kohë mund ta rritë shpejtësinë njeriu gjatë ecjes? njerëzit? 51

53 suar rezultatet e tyre, duke eksploruar ndikimin e teknologjisë në mundësitë për të nxënë dhe për punë. 5. regjistrimin e rekordeve të shpejtësisë së arritur në vite. Nxënësit mund të mbi limitet e sipërme të shpejtësisë së automobilit trajnimit e roleve të ndryshme në tregun e punës. 8. shutë, modeli i raketës, si shembuj konkretë të studimit të aspekteve të ndry- 5

54 Lëndët: Tema: Studimi i lëvizjeve dhe vlerësimi i ndikimit të ndryshimeve të shpejtësisë, e trajtuar në dukuritë e bashkëveprimit të trupave në përputhje me ligjet e Njutonit dhe të - jeve, eseve shkencore, debateve shkencore dhe argumenteve, të pasqyrohet rëndësia deri te lëvizjet e raketës. palosje, ese etj. Mjete se ka mundësi në zonën ku ndodhet shkolla etj. - sej, në se janë dy orë mësimore në javë në përputhje me udhëzimet e Ministrisë mbi projektet. me kredite. : Ndahen nxënësit në grupe, zgjidhen liderët e secilit grup dhe udhëzohen ata për mënyrën e zhvillimit të punëve dhe të vlerësimit. Ndarja mund të bëhet ketë nxënës me zgjedhje të lëndëve të ndryshme nga klasa të ndryshme, kjo në dëshirën e mësuesit. me punën dhe mënyrat e organizimit të saj. 53

55 Grupi i kimisë - Grupi i teknologjisë në teknologjitë - Hapja e një ekspozite me punët më të mira të kryera nga nxënësit, e shoqëruar Vlerësimi i punës së nxënësve me kredite, në një kolonë të veçantë, ku të - - të shkollës. - Shumica e veprimtarive mbi vrojtimin dhe shpjegimin e dukurisë. - mjet matjeve dhe gjetjes së gabimeve në matje. Eksperimentet 54

56 përshkruese. Theksi vihet mbi mënyrën e përdorimit të pjesëve të veçanta të pajisjes, mit të të dhënave. Veprimtaritë dhe eksperimentet realizohen nëpërmjet një strategjie të veçantë të të nxënit, të quajtur gjatë të cilit nxënësit vrojtojnë marrëdhëniet, përcaktojnë ndryshorët dhe bëjnë shpjegimet e dukurive. gjatë të cilit nxënësit zhvillojnë veprimtari konkrete për të dhe të sqa- të koncepteve. Mësuesi, sipas procedurës së mëposhtme, bën o o o o o o o o : veprimtari ose eksperiment. Përcakton qëllimin Përcakton mjetet dhe pajisjet, të cilat mund të jenë të thjeshta, që gjenden në shkollë, ose që mund të sigurohen nga nxënësit. Përcakton, në të cilën zhvillohet veprimtaria ose Përcaktonpër të gjetur vlerën e madhësisë së matur. Përcakton çështjet kyç të veprimtarisë/eksperimentit. Harton hapat që duhet të ndjekin nxënësit për mbledhjen, paraqitjen, interpretimin e të dhënave dhe analizën e rezultateve. Harton pyetjet për analizën e rezultateve. e realizimit të saj. rike. Ato konsiderohen të rëndësishme për ngulitjen e koncepteve dhe zhvillimin e tyre si edhe mjedis të sigurt për nxënësit. Gjatë veprimtarisë së tyre, nxënësit duhet të 55

57 zbatojnë rregullat e sigurisë në klasë, laborator dhe jashtë tyre. laboratori, bankë e mekanikës, kohëshënues, shirit kohëshënuesi, gurë peshe me grep Vlerësimi është moment kyç për procesin e mësimdhënies dhe të nxënit. Në është që të japë gjykime në lidhje me nivelin e arritjeve të nxënësve. Gjithashtu, ai vendosura. Vlerësimi nuk mund të ndahet nga procesi i mësimdhënies dhe të nxënit. Për vlerësimin e nxënësve, mësuesit duhet të mbështeten në disa parime bazë: 1. Vlerësimi është pjesë thelbësore e procesit të mësimdhënies dhe të nxënit. Ai duhet të jetë një që ka lidhje të ngushtë si me kurrikulën, ashtu dhe me mësimdhënien.. Vlerësimi duhet të kurrikulës dhe të përdorë shumëllojshmëri strategjish dhe teknikash vlerësimi. 3.. Nxë- 4. Vlerësimi duhet të jetë i ndershëm dhe i paanshëm. Ai duhet të jetë i ndjeshëm paanshëm. Nxënësve duhet t u jepen mundësitë të demonstrojnë shkallën e njo- 5. Vlerësimi duhet të ndihmojë nxënësit

58 vlerësimi me notë i nxënësit. doren kryesisht për t u raportuar progresin e nxënësve në lidhje me kurrikulën e mësimdhënies dhe të nxënit. Kur vlerësimi kryhet si duhet, i ndihmon mësuesit: - - të vlerësojnë metodën e mësimdhënies, - Vlerësimi i arritjeve të nxënësve kërkon përdorimin e një numri teknikash për matjen e këtyre arritjeve. Më poshtë po paraqesim disa teknika vlerësimi:

59 i njohurive që nxënësit kanë marrë për një periudhë të caktuar ose dhe për një periudhë të gjatë kohore. VLERËSIMI I NXËNËSIT Vlerësimi individual i nxënësit ka për qëllim të tregoje sa i ka përmbushur secili nxë- Vlerësimi në grup duhet të tregojë për secilin nxënës sa është ai pjesë e një grupi Pakalues Niveli bazë Niveli mesatar Niveli i lartë ënësi merr tri lloje Vlerësimi ditor 40% 50% Vlerësimi i projekteve kurrikulare 10% Modeli i vlerësimit të nxënësit me notën vjetore. Gjendet mesatarja e notave për secilin lloj vlerësimi, e rrumbullakosur me dy Shumëzohet secila nga këto mesatare me përqindjen përkatëse dhe rrumbul- Mblidhen këto prodhime dhe shuma rrumbullakoset me numër të plotë. Notat Nota mesatare Vlerësimi ditor %.3 Vlerësimi ne detyrat % 3.0 me shkrim Vlerësimi i projekteve % 0.8 E rëndësishme është që mësuesi të bindë nxënësin për vlerësimin. 58 Pesha në % Prodhimi Nota për

60 Si hartohet një test 1. hime që na çojnë drejt rezultateve të pritshme të nxënësit.. test të mbulojnë konceptet, njohuritë, shprehitë dhe shkathtësitë që nxënësi duhet të ementeve: 5. Kjo skemë u vjen në ndihmë mësuesve për të bërë korrigjim standard për të gjithë nxënësit. Kjo skemë shmang çdo lloj spekullimi që mund të bëhet gjatë korrigjimit të Vendosja e pikëve për çdo kërkesë bëhet mbi bazën e çdo hapi që nxënësi ndërmerr dhe më të rëndësishmit. 59

61 - - është e shkurtër, gama e përgjigjeve të marra është e gjerë. 6. nëse programi është mbuluar tërësisht apo pjesërisht nga pyetjet e nëse nxënësit kanë paraqitur dobësi individuale gjatë zgjidhjes së kërkesave. - mbi bazën e taksonomisë që do të përdoret. Zgjedhja e hierarkisë bëhet sipas objek- - - së kësaj lënde, siç janë shprehitë shkencore, eksperimentale dhe teorike. 60

62 zënë ato në programin e përgjithshëm për kapitujt e mëposhtëm 1 uar c. Rënia e lirë e trupave. Dinamika uese. 3. Forca dhe baraspesha a. Qendra e rëndesës dhe llojet e baraspeshave. c. Energjia potenciale. ruajtjes së energjisë. 18 % 4 % 5 % 5 % 4 % 8% 10% % 8% % 6% 13% % 3% 4% % % 18% 4% 4% 3% 7% % - A. Njohja dhe të kuptuarit ndryshme C. Analizë, Sintezë 35% 40% 5% 61

63 Nxënësi në këtë nivel duhet: të tyre. Nxënësi në këtë nivel duhet: dhe t i zbatojë ato. Nxënësi në këtë nivel duhet: tuar pyetje që do t i shërbejnë realizimit të zgjidhjes së kërkesës. kërkesa. Duke patur parasysh nivelet e taksonomisë dhe peshat e përcaktuara më lart, 3 kërkesa të shpërndara në të gjitha ushtrimet. balancë të përshtatshme. kontrolluar për të siguruar këto momente:të ketë një ndarje proporcionale mes pikave - - jepet më poshtë: a) b) 6

64 c) pyetje të kombinuara. caktuara dhe të përpikta. Në pyetjet e strukturuara nxënësit i kërkohet të studiojë pyetjet janë të pavarura njëra nga tjetra, dhe përgjigja e saktë e pyetjes paraardhëse nuk varet nga përgjigja e saktë e pyetjes pasardhëse. Kërkesa me përgjigje të shkurtër Kërkesa të strukturuara Shpejtësinë e trupit. 1 pikë Ekuacionin e lëvizjes. 1 pikë x (m) t(s) x 1 30t 3t Përcaktoni: Ekuacionin e shpejtësisë. 1 pikë Zhvendosjen në sekondën dytë. 1 pikë Pas sa kohe trupi takon tokën? pikë 4. Një trup lëviz me shpejtësi konstante në një trajektore rrethore me rreze 50cm.. Përcaktoni: Shpejtësinë këndore të trupit. 1 pikë Periodën e rrotullimit. 1 pikë 5. Një makinë gjatë 5s të para lëviz me shpejtësi 4m/s dhe më pas gjatë 15s të tjera lëviz me shpejtësi 0m/s. Sa është vlera e shpejtësisë mesatare? 1 pikë 63

65 A. 8m/s B. 10m/s C. 1m/s D. 15m/s 6. Disku rrotullohet në mënyrë të njëtrajtshme. Për dy pika M dhe N themi: 1 pikë A. Ato kanë të njëjtën shpejtësi lineare, por kanë shpejtësi këndore të ndryshme. M B. Ato kanë shpejtësi lineare të ndryshme dhe shpejtësi N këndore të ndryshme. C. Ato kanë të njëjtën shpejtësi lineare dhe të njëjtën shpejtësi këndore. D. Ato kanë shpejtësi lineare të ndryshme dhe shpejtësi këndore të njëjtë Nota Pikët Pse rrobat pastrohen nga pluhuri kur i shkundim? pikë tërheqëse që vepron mbi trupin me masë 0kg, nëse v(m/s) pikë t(s) cilën qëndron djali me masë 40kg rrëshqet me shpejtësi konstante. pikë 1 pikë 0.11M T T. 1 pikë A. g=9.8m/s 64

66 B. g=0.5m/s C. g=0.m/s D. g=4.4m/s horizontal përballë njëra-tjetrës. Karroca e parë lëviz me shpejtësi V 1 =5m/s dhe karroca e dytë me shpejtësi V =m/s. Pasi goditen, karrocat ngjiten dhe vazhdojnë lëvizjen si një trup i vetëm. Gjeni shpejtësinë e tyre pas bashkëveprimit. 3 pikë sustës. pikë 7. Një makinë me masë m lëviz me shpejtësi konstante v në një urë me hark me rreze R Forca e kundërveprimit të urës kur makina ndodhet në pikën më të lartë të saj është: 1 pikë A. mg + mv / R B. mg C. mg / R D. mg - mv / R Nota Pikët Trupi i varur në njërin skaj të llozit e ka masën 4kg. Duke e marrë çdo ndarje cm, sa do të jetë vlera e 1 pikë A. 0 B. 5N C. 40N D. 160N 65

67 rasën është 30 o. Skaji tjetër i dërrasës është në mënyrë që dërrasa të qëndrojë në pozicionin horizontal? 4 pikë 3. Disku me diametër 6.8cm brenda kohës 10s 3 pikë pikë 6. Një top me masë 3kg dhe rreze 0cm rrotullohet me shpejtësi këndore 31.4rad/s. pikë pikë 66

68 A. Zvogëlohet B. Rritet C. Nuk ndryshon D. Nuk mund ta përcaktojmë për mungesë të dhënash. Nota Pikët o o =0.6, cos 37 o. Plumbi me masë 100g që lëviz horizontalisht me shpejtësi 500m/s godet një bllok 3 pikë 4. Blloku me masë kg godet sustën me shpejtësi 5m/s duke e ngjeshur me 10cm. Fërkimi nuk merret parasysh. Në këto kushte njehsoni: Energjinë e sistemit blloku-sustë. 1 pikë 1 pikë 1 pikë 67

69 A. 16kW B. 6kW C. 30kW D. 60kW është energjia potenciale që zotëron susta në këtë rast? 1 pikë A J B J C. 30 J D. 60 J 1 pikë A. Zero B. 1.5N C. 5N D. 50N Nota Pikët

70 Tema e re: : Konceptet: - Koha në Metodat dhe teknikat e 5 Kontroll i detyrave Metodat, eksperimentale, shpjeguese, teknika 10 ditore mbi temën. 10 Punojnë nxënësit 69

71 0 Shpjegimi i temës së i saj Konkluzione të përgjithshme, vlerësimi dhe detyrat Tema e re:... Konkluzione: Vlerësimi i orës: 70

72 Vlerësimi i nxënësve. Detyra: mbi lëvizjen rrethore të njëtrajtshme Konceptet: ë, periodë, kënd rrotullimi, shpejtësi këndore. Koha në Metodat dhe teknikat e 5 Kontroll i detyrave Metodat, eksperimentale, shpjeguese, teknika 10 ditore mbi lëvizjet dhe madhësitë karak- 71

73 10 Punojnë nxënësit 0 Shpjegimi i temës së saj Konkluzione të përgjithshme, vlerësimi dhe detyrat. 7

74 Konkluzione: Vlerësimi i orës: Vlerësimi i nxënësve. Detyra: 73

75