PROGRAMACIÓN DE HISTORIA DA ARTE 2º DE BACHARELATO

Tamanho: px
Começar a partir da página:

Download "PROGRAMACIÓN DE HISTORIA DA ARTE 2º DE BACHARELATO"

Transcrição

1 PROGRAMACIÓN DE HISTORIA DA ARTE 2º DE BACHARELATO 1. INTRODUCCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN Historia da Arte ten por obxecto de estudo a obra de arte como produto resultante da intelixencia, da creatividade e da actuación humanas, que se manifestaron de xeito diferente nas diversas sociedades e culturas ao longo do tempo. O estudo da historia da arte débelle achegar ao alumnado os coñecementos necesarios para a análise, a interpretación e a valoración da arte a través da linguaxe das formas e do pensamento visual. A obra de arte, xunto con outras fontes de coñecemento histórico, constitúe un valioso testemuño para coñecer a mentalidade, a cultura e a evolución das sociedades: é, daquela, imprescindible estudala no seu contexto histórico, social e cultural, incidindo á vez no feito de que as obras artísticas poden perdurar a través do tempo con usos e funcións sociais diferentes en cada época. Tampouco hai que esquecer que na sociedade actual, altamente tecnificada, o ámbito das artes plásticas tradicionais se viu agrandado coa achega doutras manifestacións procedentes das novas tecnoloxías e dos medios de comunicación visual, de maneira que o universo da imaxe forma parte da nosa realidade cotiá. Proponse unha selección que permita unha aproximación xeral ao desenvolvemento da arte occidental, desde o nacemento do clasicismo na antigüidade grecorromana ata a arte contemporánea. 2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE A LOMCE establece que todas as áreas ou materias do currículo deben participar no desenvolvemento das distintas competencias clave do alumnado. Estas competencias son as sete seguintes: 1.º Comunicación lingüística. 2.º Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 3.º Competencia dixital. Páxina 1 de 56

2 4.º Aprender a aprender. 5.º Competencias sociais e cívicas. 6.º Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. 7.º Conciencia e expresións culturais. A materia érica en achegas ao coñecemento competencial. A competencia clave de conciencia e expresións culturais recibe un tratamento moi específico, relacionado cos contidos que son propios da historia da arte. A competencia social e cidadá desenvólvese tamén en tanto que a arte reflicte as ideoloxías, as estruturas económicas e políticas e as formas de organización social que conforman as sociedades. Ademais, as competencias lingüística, dixital e de aprender a aprender están presentes de maneira constante na súa vertente máis instrumental, e deben impregnar todo o que sexa posible o desenvolvemento curricular da materia. A competencia clave de sentido de iniciativa e espírito emprendedor debe estar moi presente nas vertentes máis actitudinais e procedementais da materia. 3. CONCRECIÓN PARA ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE, SECUENCIACIÓN E CONTIDOS MÍNIMOS. Táboa 1. MÍNIMOS ESIXIBLES HISTORIA DA ARTE Bloque 1. Raíces da arte europea: o legado da arte clásica concepcións estéticas e as características esenciais da arte características esenciais da arte grega e a súa evolución no tempo a Páxina 2 de 56

3 grega, en relación co seu contexto histórico e cultural. partir de fontes históricas ou historiográficas. orde arquitectónica e compara as tres ordes da arquitectura grega. templo grego, con referencia ás características arquitectónicas e a decoración escultórica. características do teatro grego e a función das súas partes. figura humana masculina na escultura grega a partir do "Kouros" de Anavysos, o "Doríforo" (Policleto) e o "Apoxiomenos" (Lisipo). O Doríforo de Policleto arte grega, especificando o papel desempeñado polos/as clientes e artistas, e as relacións entre eles. specifica quen eran os/as principais clientes da arte grega, e a consideración social da arte e dos/das artistas. CSC comentar obras significativas da comenta as seguintes obras O Partenón O Templo da Niké Aptera Páxina 3 de 56

4 arte grega, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). arquitectónicas gregas: Partenón, Tribuna das Cariátides do Erecteion, templo de Atenea Niké e teatro de Epidauro. O Erecteion Frontóns do Partenón comenta as seguintes esculturas gregas: Kouros de Anavysos, Auriga de Delfos, Discóbolo (Mirón), Doríforo (Policleto), unha metopa do Partenón (Fidias), Hermes con Dioniso neno (Praxíteles), Apoxiomenos (Lisipo), Vitoria de Samotracia, Venus de Milo e friso do altar de Zeus en Pérgamo (detalle O Discóbolo de Mirón Hermes de Olimpia e Venus de Cnido de Praxiteles O Apoxiomeno de Lisipo A Ménade de Scopas concepcións estéticas e as características esenciais da arte romana, en relación co seu contexto histórico e cultural. características esenciais da arte romana e a súa evolución no tempo a partir de fontes históricas ou historiográficas. arquitectura romana en relación coa grega. Páxina 4 de 56

5 características e funcións dos principais tipos de edificio romanos. arte romana, especificando o pa pel desempeñado polos/as clientes e artistas, e as relacións entre eles. teatro romanos cos respectivos gregos. principais da cidade romana a partir de fontes históricas ou historiográficas. HAB Especifica as innovacións da escultura romana en relación coa grega. características xerais dos mosaicos e a pintura en Roma a partir dunha fonte histórica ou historiográfica. os/as principais clientes da arte romana, e a consideración social da arte e dos/das artistas. Páxina 5 de 56

6 comentar obras significativas da arte romana, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras arquitectónicas romanas: Maison Carrée de Nimes, Panteón de Roma, teatro de Mérida, Coliseo de Roma, basílica de Maxencio e Constantino en Roma, ponte de Alcántara, acueduto de Segovia, arco de Tito en Roma e columna de Traxano en Roma. O Panteón de Roma O Coliseo O Arco de Triunfo de Tito Acueduto de Segovia Teatro de Mérida comenta as seguintes esculturas romanas: Augusto de Prima Porta, estatua ecuestre de Marco Aurelio, relevo do Arco de Tito (detalle dos soldados co candelabro e outros obxectos do Templo de Xerusalén) e relevo da columna de Traxano. individualmente ou en grupo, traballos de investigación, utilizando tanto medios tradicionais como as novas tecnoloxías. investigación sobre Fidias. CD CSIEE Páxina 6 de 56

7 investigación sobre o debate acerca da autoría grega ou romana do grupo escultórico de "Laocoonte e os seus fillos". CD artísticas da Antigüidade grecorromana, valorando a súa calidade en relación coa súa época e a súa importancia como patrimonio escaso e insubstituíble que cómpre conservar. catálogo, con breves comentarios, das obras máis salientables da arte antiga que se conservan en Galicia. CSIEE CSIEE Bloque 2. Nacemento da tradición artística occidental: a arte medieval explicar as concepcións estéticas e as características esenciais da arte paleocristiá, en relación co seu contexto histórico e cultural. características esenciais da arte paleocristiá e a súa evolución no tempo a partir de fontes históricas ou historiográficas. características e a función da basílica paleocristiá. CSC Páxina 7 de 56

8 concepcións estéticas e as características esenciais da arte bizantina, en relación co seu contexto histórico e cultural. características e función dos baptisterios, mausoleos e "martiria" paleocristiáns, e as súas partes. pintura e o mosaico na arte paleocristiá, con especial referencia á iconografía. características esenciais da arte bizantina a partir de fontes históricas ou historiográficas. bizantina a través da igrexa de Santa Sofía. Santa Sofía de Constantinopla. comentar obras significativas da arte bizantina, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). características do mosaico bizantino e dos temas iconográficos do Pantocrátor e a Virxe e a Déesis, así como a súa influencia na arte occidental. comenta o mosaico do Cortexo da Páxina 8 de 56

9 concepcións estéticas e as características esenciais da arte prerrománica, relacionando cada un dos seus estilos cos seus respectivos contextos históricos e culturais. emperatriz Teodora en San Vital de Rávena. arte prerrománica e especifica as súas manifestacións en España e en Galicia. razoadamente no seu estilo as seguintes obras: San Pedro da Nave (Zamora), Santa María do Naranco (Oviedo), San Miguel da Escalada (León), Santa Comba de Bande e San Miguel de Celanova (Ourense). Santa Comba de Bande Santa María do Naranco San Miguel de Celanova concepcións estéticas e as características esenciais da arte románica, en relación co seu contexto histórico e cultural. características xerais da arte románica a partir de fontes históricas ou historiográficas. Interior da Catedral de Santiago características e as función das igrexas e dos mosteiros na arte románica. Interior do Mosteiro de Oseira Páxina 9 de 56

10 características da escultura e a pintura románicas, con especial referencia á iconografía. Esculturas de Praterías arte románica, especificando o papel de clientes e artistas, e as relacións entre eles. comentar obras significativas da arte románica, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). concepcións estéticas e as características esenciais da arte gótica, en relación co seu contexto histórico e cultural. entre artistas e clientes da arte románica. comenta as esculturas románicas do Xuízo Final no tímpano de Santa Fe de Conques (Francia). características xerais da arte gótica a partir de fontes históricas ou historiográficas. CSC características e a evolución da arquitectura gótica e especifica os cambios introducidos respecto á románica. A Catedral de Reims. Páxina 10 de 56

11 características e a evolución da escultura gótica, e especifica as súas diferenzas tipolóxicas, formais e iconográficas respecto á escultura románica. O Pórtico Real da Catedral de Chartres innovacións da pintura de Giotto e do Trecento italiano respecto á pintura románica e bizantina. da pintura flamenga do século XV e cita algunhas obras dos seus principais representantes. arte gótica, especificando o papel desempeñado por clientes e artistas, e as relacións entre eles. comentar obras significativas da arte gótica, aplicando un método que abranga diferentes enfoques entre artistas e clientes da arte gótica, e a súa variación respecto ao románico. HAB Identifica, analiza e comenta as seguintes obras arquitectónicas góticas: fachada occidental da catedral de Reims, CSC Páxina 11 de 56

12 (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). interior da planta superior da Sainte Chapelle de París. comenta o grupo da Anunciación e a Visitación da catedral de Reims. comenta as seguintes pinturas góticas: escena de "A fuxida a Exipto", de Giotto, na Capela Scrovegni de Padua, "Matrimonio Arnolfini", de Jan Van Eyck, "O descendemento da cruz", de Roger van der Weyden, e o "Xardín das Delicias, de Hieronymus Bosch. Anunciación de Reims Visitación de Reims Giotto. Capella dos Scrovegni: O pranto ante Cristo Morto e O bico de Xudas Van Eyck : Virxe do Chanceler Rollin, O matrimonio Arnolfini concepcións estéticas e as características esenciais da arte románica e gótica española e hispanomusulmá, relacionando cada un dos seus estilos cos seus respectivos contextos históricos e culturais. ticas e evolución da arte románica e gótica en España. características xerais da arte Páxina 12 de 56

13 islámica a partir de fontes históricas ou historiográficas. HAB Describe os trazos esenciais da mesquita e o pazo islámico. arte hispanomusulmá. CSC comentar obras significativas da arte medieval española, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). características da arte mudéxar e especifica, con exemplos de obras concretas, as diferenzas entre o mudéxar popular e o cortesán. comenta as seguintes obras arquitectónicas románicas: San Vicente de Cardona (Barcelona), San Martín de Frómista e a catedral de Santiago de Compostela. HAB Identifica, analiza e comenta as seguintes esculturas O Pórtico da Gloria Páxina 13 de 56

14 románicas: "A dúbida de San Tomé", no ángulo do claustro de San Domingos de Silos (Burgos), "Última cea" do capitel historiado do claustro de San Xoán da Peña Pórtico da Gloria da catedral de Santiago. comenta as seguintes pinturas murais románicas: bóveda da Anunciación aos pastores no Panteón Real de San Isidoro de León, e ábsida de San Clemente de Tahull (Lleida). entifica, analiza e comenta as seguintes obras arquitectónicas góticas: fachada occidental e interior da catedral de León, interior da catedral de Barcelona, e interior da igrexa de San Xoán dos Reis, de Toledo. analiza e comenta as seguintes esculturas góticas: tímpano da Portada do Sarmental da catedral de Burgos, e Páxina 14 de 56

15 individualmente ou en grupo, traballos de investigación, utilizando tanto medios tradicionais como as novas tecnoloxías. arte medieval, valorando a súa calidade en relación coa súa época e a súa importancia como patrimonio que hai que conservar. retablo de Gil de Siloé, na Cartuxa de Miraflores (Burgos). comenta as seguintes obras hispanomusulmás: Mesquita de Córdoba, Aljafería de Zaragoza, Giralda de Sevilla e Alhambra de Granada. investigación sobre o tratamento iconográfico e o significado da vi sión apocalíptica de Cristo e o Xuízo Final na arte medieval. da arte románica no Camiño de Santiago. catálogo, con breves comentarios, das obras máis salientables de arte medieval que se conservan en Galicia. CSC CSIEE Páxina 15 de 56

16 Bloque 3. Desenvolvemento e evolución da arte europea no mundo moderno concepcións estéticas e as características esenciais da arte do Renacemento, en relación co seu contexto histórico e cultural. características esenciais do Renacemento italiano e a súa periodización a partir de fontes históricas ou historiográficas. características da arquitectura renacentista italiana e explica a súa evolución, desde o Quattrocento ao manierismo. características da escultura renacentista italiana e explica a súa evolución, desde o Quattrocento ao manierismo. características da pintura renacentista italiana e explica a súa evolución, desde o Quattrocento ao manierismo. italiana do Quattrocento coa dos Páxina 16 de 56

17 pintores góticos flamengos contemporáneos. da pintura veneciana do Cinquecento e cita os artistas máis representativos. arte especificando o papel desempeñado por patróns, academias, clientes e artistas, e as relacións entre eles. patrocinio no Renacemento italiano e as novas reivindicacións dos artistas en relación co seu recoñecemento social e a natureza do seu labor. CSC comentar obras significativas da arte do Renacemento, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras arquitectónicas do Renacemento italiano: cúpula de Santa María das Flores e interior da igrexa de San Lorenzo, ambas en Florencia e de Brunelleschi; pazo Médici-Riccardi en Florencia, de Michelozzo; fachada de Santa María Novella e do pazo Rucellai, ambos en Florencia e de Alberti; templo de San Pietro in Montorio en Roma, de Bramante; cúpula e proxecto de Brunelleschi: Santa María dei Fiori, Basílica de San Lourenzo e Palaccio Pitti. Bramante: San Pietro in Montorio Cúpula de San Pedro do Vaticano de Miguel Anxo Páxina 17 de 56

18 planta de San Pedro do Vaticano, de Michelangelo; Il Gesù en Roma, de Giacomo della Porta e Vignola; Villa Capra (Villa Rotonda) en Vicenza, de Palladio. ntifica, analiza e comenta as seguintes esculturas do Renacemento italiano: primeiro panel da "Porta do Paraíso" (da creación do mundo á expulsión do Paraíso), de Ghiberti; "Gattamelata", de Donatello; "Piedade" do Vaticano, "David", "Moisés" e as tumbas mediceas, de Michelangelo; "O rapto das sabinas", de Giambologna. comenta as seguintes pinturas do Renacemento italiano: "O tributo da moeda" e A "Trindade", de Masaccio; "Anunciación" do Convento de San Marcos en Florencia, de Fra Angelico; "Madonna do Duque de Urbino", de Piero della Francesca; "A Virxe das rochas", "A última cea" e "A Donatello: David e o Gattamelta Miguel Anxo. David. Esculturas das tumbas dos Medicis. Piedade do Vaticano e Piedade Rondamini. Masaccio: O Tributo Leonardo: A Virxe das Rocas e A Gioconda Rafael: A Virxe da Pradería ou a do Xílgaro. A Escola de Atenas A Capela Sixtina de Miguel Anxo Páxina 18 de 56

19 Gioconda", de Leonardo da Vinci; "A Escola de Atenas" de Rafael; a bóveda e o "Xuízo Final" da Capela Sixtina, de Michelangelo; "A tempestade", de Giorgione; "Venus de Urbino" e "Carlos V en Mühlberg", de Tiziano; "O lavatorio", de Tintoretto; "As vodas de Caná", de Veronés. Tiziano: O Amor sacro e o Amor profano e o retrato de Carlos V na batalla de Mühlberg. concepcións estéticas e as características esenciais da arte española do Renacemento, en relación co seu contexto histórico e cultural Especifica as características peculiares do Renacemento español en comparación co italiano. arquitectura renacentista española. da escultura renacentista española. características da pintura de El Páxina 19 de 56

20 Greco a través dalgunhas das súas obras máis representativas. comentar obras significativas da arte española do Renacemento, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras arquitectónicas do Renacemento español: fachada da Universidade de Salamanca; pazo de Carlos V na Alhambra de Granada, de Pedro Machuca; mosteiro de San Lorenzo de El Escorial, de Juan de Herrera. O Escorial Identifica, analiza e comenta as seguintes obras escultóricas do Renacemento español: "Sacrificio de Isaac" do retablo de San Bieito de Valladolid, de Alonso Berruguete; "Santo enterro", de Juan de Juni. comenta as seguintes pinturas de El Greco: "O expolio", "A Santa Liga" ou "Adoración do nome de Xesús", "O martirio de San Mauricio", "O enterro do Señor de Orgaz", "A adoración dos pastores", O Greco: O martirio de san Mauricio, O enterro do Señor de Orgaz. A adoración dos pastores Páxina 20 de 56

21 concepcións estéticas e as características esenciais da arte do Barroco, en relación co seu contexto histórico e cultural. características esenciais do Barroco. entre a concepción barroca da arte e a renacentista. barroca coa renacentista. características xerais do urbanismo barroco. barroca coa renacentista a través da representación de "David" por Michelangelo e por Bernini. características xerais da pintura barroca e especifica as diferenzas Páxina 21 de 56

22 entre a Europa católica e a protestante. as grandes tendencias da pintura barroca en Italia e os seus principais representantes. CSC peculiaridades da pintura barroca flamenga e holandesa. arte especificando o papel desempeñado por patróns, academias, clientes e artistas, e as relacións entre eles. desempeñado no século XVIII polas academias en toda Europa e, en particular, polo Salón de París. CSC comentar obras significativas da arte do Barroco, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras arquitectónicas do Barroco europeo do século XVII: fachada de San Pedro do Vaticano, de Carlo Maderno; columnata da praza de San Pedro do Vaticano, de Bernini; San Carlos das Catro Fontes en Roma, de Borromini; Pazo de Fachada de San Pedro do Vaticano de Maderno Praza do Vaticano de Bernini O baldaquino de San Pedro do Vaticano de Bernini Páxina 22 de 56

23 Versalles, de Le Vau, J.H. Mansart e Le Nôtre. comenta as seguintes esculturas de Bernini: "David", "Apolo" e "Dafne", "A éxtase de Santa Teresa", "Cátedra de San Pedro". Bernini: A Transververación de Santa Tareixa. Apolo e Dafne comenta as seguintes pinturas do Barroco europeo do século XVII: "Vocación de San Mateo" e "Morte da Virxe", de Caravaggio; "Triunfo de Baco e Ariadna", na bóveda do pazo Farnese de Roma, de Annibale Carracci; "Adoración do nome de Xesús", bóveda de Il Gesù en Roma, de Gaulli (Il Baciccia); Caravaggio: A vocación de san Mateo e O enterro de Cristo "Adoración dos Magos", "As tres Grazas" e "O xardín do Amor", de Rubens; "A lección de anatomía do doutor Tulpy", "A rolda nocturna", de Rembrandt. concepcións estéticas e as características esenciais da arte características do urbanismo barroco en España e a evolución da Andrade: Torre do Reloxo da Catedral de Santiago Páxina 23 de 56

24 española do Barroco, en relación co seu contexto histórico e cultural. arquitectura española durante o século XVII. Simón Rodríguez: Fachada de Santa Clara de Santiago características da imaxinaría barroca española do século XVII e compara a escola castelá coa andaluza. características xerais da pintura española do século XVII. características e evolución da pintura de Velázquez a través dalgunhas das súas obras máis significativas. comentar obras significativas da arte española do Barroco, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras arquitectónicas do Barroco español do século XVII: Praza Maior de Madrid, de Xoán Gómez de Mora; Retablo de Santo Estevo de Salamanca, de Churriguera. comenta as seguintes esculturas do Gregorio Fernández: Cristo Xacente Páxina 24 de 56

25 Barroco español do século XVII: "Piedad", de Gregorio Fernández; "Inmaculada do facistol", de Alonso Cano; "Magdalena penitente", de Pedro de Mena. comenta as seguintes pinturas españolas do Barroco español do século XVII: "Martirio de San Filipe", "O soño de Xacob" e "O zambro", de Ribera; "Bodegón" do Museo do Prado, de Zurbarán; "O augador de Sevilla, "Os borrachos", "A fragua de Vulcano", "A rendición de Breda", "O Príncipe Baltasar Carlos a cabalo", "A Venus do espello", "As meninas" e "As fiandeiras", de Velázquez; "A Sagrada Familia do paxariño", "A Inmaculada de El Escorial", "Os nenos da concha" e "Nenos xogando aos dados", de Murillo. Velázquez: O aguador de Sevilla. A fragua de Vulcano. A rendición de Breda. As Meninas. O Bufón do Pablos de Valladolid concepcións estéticas e as características esenciais da arte do século XVIII, relacionando cada un como época de coexistencia de vellos e novos estilos artísticos nun Páxina 25 de 56

26 dos seus estilos cos seus respectivos contextos históricos e culturais. contexto histórico de cambios profundos. Compara o Barroco tardío e o Rococó, e especifica a diferente concepción da vida e a arte que encerran. xurdimento do Neoclasicismo e as súas características xerais en arquitectura, escultura e pintura. neoclásica a través da obra de Cánova. coincidencias entre o Neoclasicismo e o Romanticismo na pintura de David. a corrente tradicional e a clasicista da arquitectura barroca española do século XVIII. CSC CSC CSC Páxina 26 de 56

27 Salzillo como derradeiro representante da imaxinaría relixiosa española en madeira policromada. comentar obras significativas da arte do século XVIII, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras arquitectónicas do século XVIII: fachada do Hospicio de San Fernando de Madrid, de Pedro de Ribera; fachada do Obradoiro da catedral de Santiago de Compostela, de Casas e Novoa; Pazo Real de Madrid, de Juvara e Sacchetti; Panteón de París, de Soufflot; Museo do Prado en Madrid, de Juan de Villanueva. Fernando de Casas: Fachada do Obradoiro comenta as seguintes obras escultóricas do século XVIII: "A oración no horto", de Salzillo; "Eros e Psique" e "Paulina Bonaparte", de Canova. comenta as seguintes obras de Páxina 27 de 56

28 individualmente ou en grupo, traballos de investigación, utilizando tanto medios tradicionais como as novas tecnoloxías. arte da Idade Moderna, valorando a súa calidade en relación coa súa época e a súa importancia como patrimonio que hai que conservar. David: "O xuramento dos Horacios" e "A morte de Marat". investigación sobre o proceso de construción da nova basílica de San Pedro do Vaticano ao longo dos séculos XVI e XVII. catálogo, con breves comentarios, das obras máis salientables da arte dos séculos XVI ao XVIII que se conservan en Galicia. CD CSIEE CSIEE Bloque 4. O século XIX: a arte dun mundo en transformación identificar nela os trazos propios das correntes da súa época e os que anticipan diversas vangardas posteriores. obra de Goya como pintor e gravador, desde a súa chegada á Corte ata o seu exilio final en Bordeos. Goya nas series de gravados "Os Páxina 28 de 56

29 caprichos" e "Os disparates ou proverbios". comentar obras significativas de Goya, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras de Goya: "O parasol", "A familia de Carlos IV", "O 2 de maio de 1808 en Madrid" ("A loita cos mamelucos"), "Os fusilamentos do 3 de maio de 1808"; desastre nº 15 ("E non hai remedio") da serie "Os desastres da guerra"; "Saturno devorando un fillo" e "A leiteira de Bordeos". Goya: O oleiro valenciano. A familia de Carlos IV. As Majas. O dous de Maio. Os fusilamentos de La Moncloa. O aquelarre concepcións estéticas e as características esenciais da arquitectura do século XIX, relacionando cada un dos seus estilos cos seus respectivos contextos históricos e culturais. características e a evolución da arquitectura do ferro no século XIX, en relación cos avances e as necesidades da revolución industrial. CSC CMCCT entre enxeñeiros e arquitectos na primeira metade do século XIX. características do neoclasicismo Páxina 29 de 56

30 comentar obras significativas da arquitectura do século XIX, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, arquitectónico durante o Imperio de Napoleón. características do historicismo en arquitectura e a súa evolución cara ao eclecticismo. características e principais tendencias da arquitectura modernista. Especifica as achegas da Escola de Chicago á arquitectura. características e os obxectivos das remodelacións urbanas de París, Barcelona e Madrid na segunda metade do século XIX. comenta as seguintes obras arquitectónicas: templo da Madalena en París, de Vignon; Parlamento de Londres, de Barry e Pugin; Auditorio de Chicago, de Sullivan e Adler; torre Eiffel de París; Páxina 30 de 56

31 formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Recoñecer e explicar as concepcións estéticas e as características esenciais da pintura do século XIX, relacionando cada un dos seus estilos cos seus respectivos contextos históricos e culturais. templo da Sagrada Familia en Barcelona, de Gaudí. características do Romanticismo na pintura e distingue entre o romanticismo da liña de Ingres e o romanticismo da cor de Gericault e Delacroix. románticas da paisaxe en Constable e Turner. súa aparición no contexto dos cambios sociais e culturais de mediados do século XIX. Romanticismo. características xerais do Impresionismo e o Neoimpresionismo. CSC Páxina 31 de 56

32 postimpresionismo e especifica as achegas de Cézanne e Van Gogh como precursores das grandes correntes artísticas do século XX. o de finais do século XIX como reacción fronte ao Realismo e ao Impresionismo. independencia dos artistas respecto aos clientes, especificando o papel desempeñado polas academias, os salóns, as galerías privadas e os marchantes. se producen no século XIX nas relacións entre artistas e clientes, referidos á pintura. CSC comentar obras significativas da pintura do século XIX, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes pinturas do século XIX: "O baño turco", de Ingres; "A balsa da Medusa", de Gericault; "A liberdade guiando o pobo", de Delacroix; "O carro de feo", de Constable; "Chuvia, vapor e velocidade", de Turner; "O enterro de Ornans", de Courbet; "O ánxelus", de Millet; "Almorzo sobre a herba", de Manet; "Impresión, sol Manet: O almorzo campestre Monet: Impresión, sol nacente. A serie da catedral de Rouen. Cezanne: Natureza morta con tarteira (Colección Sr. y Sra. Lacomte, París Van Gogh: A habitación de Arlés Gauguin: Despois do sermón O grito de Munch Páxina 32 de 56

33 nacente" e a serie sobre a Catedral de Ruán, de Monet; "Le Moulin de la Galette", de Renoir; "Unha tarde de domingo na Grande Jatte", de Seurat; "Xogadores de cartas" e "Mazás e laranxas", de Cézanne; "A noite estrelada" e "O segador", de Van Gogh; "Visión despois do sermón" e "O mercado" ("Ta matete"), de Gauguin. concepcións estéticas e as características esenciais da escultura do século XIX, relacionando cada un dos seus estilos cos seus respectivos contextos históricos e culturais. comentar obras significativas da escultura do século XIX, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, o academicismo dominante na escultura do século XIX coas transformacións levadas a cabo nas cidades (monumentos conmemorativos en prazas, parques e avenidas, e esculturas funerarias nos novos cemiterios). características da renovación escultórica emprendida por Rodin. comenta as seguintes obras de Rodin: "O pensador" e "Os burgueses de Calais". CSC Páxina 33 de 56

34 semántico, cultural, sociolóxico e histórico). individualmente ou en grupo, traballos de investigación, utilizando tanto medios tradicionais como as novas tecnoloxías. arte do século XIX, valorando a súa calidade en relación coa súa época e a súa importancia como patrimonio que hai que conservar. llo de investigación sobre as exposicións universais do século XIX e a súa importancia desde o punto de vista arquitectónico. investigación sobre a influencia da fotografía e o gravado xaponés no desenvolvemento do Impresionismo, con referencias a obras catálogo, con breves comentarios, das obras máis salientables da arte do século XIX que se conservan en Galicia. CD CSIEE CD CSIEE CSIEE Bloque 5. A ruptura da tradición: a arte na primeira metade do século XX Páxina 34 de 56

35 concepcións estéticas e as características esenciais das vangardas artísticas das artes plásticas na primeira metade do século XX, relacionando cada unha delas cos seus respectivos contextos históricos e culturais. vangarda artística en relación co acelerado ritmo de cambios na sociedade da época e a liberdade creativa dos/das artistas iniciada na centuria anterior. CSC características do Fauvismo. xestación e as características do Cubismo, distinguindo entre o Cubismo analítico e o sintético. principios do futurismo. antecedentes do expresionismo no século XIX, explica as súas características xerais e especifica as diferenzas entre os grupos alemáns "A ponte" e "O xinete azul". CSC A raia verde de Matisse Páxina 35 de 56

36 xestación e as características da pintura abstracta, distingue a vertente cromática e a xeométrica, e especifica algunhas das súas correntes máis significativas, como o Suprematismo ruso ou o Neoplasticismo. características do Dadaísmo como actitude provocadora nun contexto de crise. características e os obxectivos do Surrealismo. HAB Explica a importancia dos pintores españois Picasso, Miró e Dalí no desenvolvemento das vangardas artísticas. temática, técnica e formal da escultura na primeira metade do século XX, distinguindo as obras relacionadas coas vangardas CSC Páxina 36 de 56

37 pictóricas e as que utilizan recursos ou linguaxes independentes. comentar obras significativas da plástica da primeira metade do século XX, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico) comenta as seguintes obras: "A alegría de vivir", de Matisse; "As señoritas de Aviñón", "Retrato de Ambroise Vollard", "Natureza morta con cadeira de reixa de cana" e "Guernica", de Picasso; "A cidade que emerxe", de Boccioni; "O berro", de Munch; "A rúa", de Kirchner; "Lírica" e "Sobre branco II", de Kandinsky; "Cadrado negro", de Malevich; "Composición II", de Mondrian; "L.H.O.O.Q.", de Duchamp; "O elefante das Celebes", de Ernst; "A chave dos campos", de Magritte; "O entroido de Arlequín" e "Mulleres e paxaros á luz da lúa", de Miró; "O xogo lúgubre" e "A persistencia da memoria", de Dalí. Pintura con tres manchas (Col. Thyssen) de Kandinsky Picasso: A vida. As señoritas de Avignon. A moza da mandolina (MOMA, 1910) Tres mulleres nunha fonte (Moma). Pablo vestido de Arlequín. Os tres músicos. O Guernica. As meninas (conjunto) segundo Velázquez Mondrian: Táboa número 1 A persistencia da memoria de Dalí comenta as seguintes obras escultóricas: "O profeta", de Gargallo; "Formas únicas de continuidade no espazo", de A fonte e L.H.O.O.Q. de Marcel Duchamp Páxina 37 de 56

38 Boccioni; "Fonte", de Duchamp; "Muller peiteándose ante un espello", de Xulio González; "Mademoiselle Pogany I", de Brancusi; "Lagosta, nasa e cola de peixe", de Calder; "Figura reclinada", de Henry Moore. B5.3. Recoñecer e explicar as concepcións estéticas e as características esenciais da arquitectura da primeira metade do século XX, relacionando cada unha delas cos seus respectivos contextos históricos e culturais. configuración e os trazos esenciais do Movemento Moderno en arquitectura. arquitectura orgánica ao Movemento Moderno. comentar obras significativas da arquitectura da primeira metade do século XX, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). liza e comenta as seguintes obras arqui tectónicas: edificio da Bauhaus en Dessau (Alemaña), de Gropius; pavillón de Alemaña en Barcelona, de Mies van der Rohe; Vila Saboia en Poissy (Francia), de Le Corbusier; A casa da fervenza de Wright A casa Saboya de Le Corbusier A igrexa de Ronchamp de Le Corbusier. Páxina 38 de 56

39 casa Kaufman (Casa da Cascada), de Frank Lloyd Wright. individualmente ou en grupo, traballos de investigación, utilizando tanto medios tradicionais coma as novas tecnoloxías. da arte da primeira metade do século XX, valorando a súa importancia como expresión da profunda renovación da linguaxe artística na que se sustenta a liberdade creativa actual. investigación sobre o Grupo de Artistas e Técnicos Españois Para o Progreso da Arquitectura Contemporánea (GATEPAC). arquitectónica, unha escultura ou unha pintura da primeira metade do século XX, das existentes en Galicia, e xustifica a súa elección. CD CSIEE CSIEE Bloque 6. A universalización da arte desde a segunda metade do século XX concepcións estéticas e as características esenciais da arquitectura desde a segunda metade do século XX, enmarcándoa nas novas relacións entre clientes, desempeñado no proceso de universalización da arte polos medios de comunicación de masas e as exposicións e feiras internacionais de arte. CSC Páxina 39 de 56

40 artistas e público que caracterizan ao mundo actual. mantemento e a difusión internacional do Movemento Moderno en arquitectura. características doutras tendencias arquitectónicas á marxe do Movemento Moderno ou Estilo Internacional, en particular a High Tech, a posmoderna e a deconstrución. comentar obras significativas da arquitectura desde a segunda metade do século XX, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). comenta as seguintes obras: "Unité d habitation" en Marsella, de Le Corbusier; edificio Seagram en Nova York, de M. van der Rohe e Philip Johnson; o museo Guggenheim de Nova York, de F. Lloyd Wright; a Casa da Ópera de Sydney, de J. Utzon; o centro Pompidou de París, de R. Piano e R. Rogers; o AT & T Building de Nova York, de Philip Fernández Albalat: Fábrica de Coca- Cola da Coruña Páxina 40 de 56

41 Johnson; o museo Guggenheim de Bilbao, de F. O. Gehry. concepcións estéticas e as características esenciais das artes plásticas desde a segunda metade do século XX, no marco das novas relacións entre clientes, artistas e público que caracterizan o mundo actual. Informalismo europeo e o Expresionismo abstracto norteamericano. postpictórica. a Op-Art. conceptual. Povera. Páxina 41 de 56

42 algunhas das principais correntes figurativas: Pop-Art, Nova Figuración, Hiperrealismo. consisten as seguintes manifestacións de arte non duradeira: Happening, Body Art e Land Art. formulacións xerais da posmodernidade, referida ás artes plásticas. comentar obras significativas da arte desde a segunda metade do século XX, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). corrente artística (non necesariamente o título), e analiza e comenta as seguintes obras: "Pintura" (Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía de Madrid), de Tapies; "Grito nº 7", de Antonio Saura; "One: number 31, 1950", de J. Pollock; "Ctesiphon III", de F. Stella; "Equivalente VIII", de Carl André; "Vega 200", de Vasarely; "Unha e tres cadeiras", de J. Kosuth; "Iglú con árbore", de Mario Merz; Pollok: Número 1 Tapies: Marrón e Ocre Warhol: Sopa Campbell s. Marilyn Monroe Roy Lichtenstein: Nu con pirámide. Páxina 42 de 56

43 "Marilyn Monroe" (serigrafía de 1967), de A. Warhol; "O Papa que berra" (estudo a partir do retrato do Papa Inocencio X), de Francis Bacon; "A Gran Vía madrileña en 1974", de Antonio López. e a extensión dos novos sistemas visuais, como a fotografía, o cine, a televisión,o cartelismo ou o cómic, especificando o modo en que combinan diversas linguaxes expresivas. que abriron as novas tecnoloxías, e explicar os seus efectos tanto para a creación artística como para a difusión da arte. arte na vida cotiá, e distinguir os ámbitos en que se manifesta. desenvolvemento dos novos sistemas visuais e as características da súa linguaxe expresiva: fotografía, cartel, cine, cómic, producións televisivas, videoarte e arte por computador. posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías para a creación artística e para a difusión da arte. cultura visual de masas, e describe os seus trazos esenciais. diferentes ámbitos da vida cotiá. CMCCT CD CSC Páxina 43 de 56

44 CSC da arte de todos os tempos, valorándoas como patrimonio cultural herdado que se debe conservar e transmitir ás xeracións futuras, e explicar que é o Patrimonio Mundial da UNESCO, así como a súa orixe e a súa finalidade. Patrimonio Mundial da UNESCO e os seus obxectivos. investigación relacionado cos bens artísticos de España e de Galicia inscritos no catálogo do Patrimonio Mundial da UNESCO. CD CSIEE Bloque 7. O vocabulario artístico específica da arte nas exposicións orais e escritas, denominando con precisión os elementos e as técnicas principais. terminoloxía específica das artes en exposicións orais e escritas. Termos máis importantes utilizados durante o curso. Páxina 44 de 56

45 Táboa 2. ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE HISTORIA DA ARTE BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN Bloque 1. Raíces da arte europea: o n B1.1. Grecia, creadora da linguaxe Explicación 2(setembro) legado da arte clásica clásica: principais manifestacións B1.2. A función social da arte en Grecia. Video e preguntas 1(setembro) d e m B1.3. Comentario de obras de arte: Grecia. Partes dun comentario artístico e comentarios 4(setembro) n p d e m B1.4. Visión do clasicismo en Roma. A arte na Hispania romana e na Gallaecia. B1.5. Función social da arte en Roma. B1.6. Comentario de obras de arte: Roma. Explicación e comentario. Traballo sobre a arte romana. Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte romana, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). 1 (outubro) 1 (outubro) 4 (outubro) d e g m B1.7. Traballo de investigación sobre historia da arte. Especifica as achegas da arquitectura romana en relación coa grega. 2 (outubro) h p B1.8. Conservación do patrimonio: arte grecorromana Video e preguntas. 1(outubro) 1 EXAME Páxina 45 de 56

46 BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN Bloque 2. Nacemento da tradición B2.1. Achega cristiá na Video, explicacion e preguntas. 1 (outubro) artística occidental: a arte arquitectura e na iconografía. medieval B2.2. Arte bizantina. Análise das características da arte e cultura bizantinas d e m p B2.3. Comentario de obras de arte bizantina B2.4. Arte prerrománica. B2.5. Configuración e desenvolvemento da arte románica. Igrexas e mosteiros. Iconografía románica. Santa Sofia: comentario (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte prerrománica, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Video, preguntas e explicación. 1(outubro) 2(outubro) 2(outubro) 1 (novembro) d e m d e m B2.6. Función social da arte románica. B2.7. Comentario de obras de arte románica. B2.8. Achega do Gótico: expresión dunha cultura urbana. A catedral e a arquitectura civil. Modalidades escultóricas. Pintura italiana e Video, preguntas e explicación. Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte románica, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). 1 (novembro) 5(novembro) Visita á Catedral de Santiago Visita á Catedral de Santiago 1 Visita á Catedral de Santiago( novembro) Video, preguntas e explicación. 1 EXAME 1 (novembro) Páxina 46 de 56

47 BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN flamenga, orixe da pintura moderna. d e m N p d e m p d e g h p B2.9. Función social da arte gótica. B2.10. Comentario de obras de arte gótica. B2.11. O peculiar desenvolvemen to artístico da Península Ibérica. Arte hispanomusulmá. O Románico no Camiño de Santiago. O Gótico e a súa longa duración. B2.12. Comentario de obras de arte medieval española. B2.13. Traballo de investigación sobre historia da arte. B2.14. Conservación do patrimonio: arte medieval. Video, preguntas e explicación. Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte gótica, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Traballo en grupo (O camiño de Santiago) Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte gótica, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Traballo en grupo (Al-Andalus) Video, preguntas e explicación. 1 (novembro) 4(novembro) 1(decembro) 1 (decembro) 1 (decembro) 1 (decembro) Bloque 3. Desenvolvemento e evolución da arte europea no mundo moderno B3.1. Renacemento. Patróns e artistas. Orixe e desenvolvemento da nova linguaxe en arquitectura, escultura e pintura. Achegas de grandes artistas do Renacemento italiano. B3.2. Función social da arte no Renacemento Video, preguntas e explicación. 1 (decembro ) Video, preguntas e explicación. 1( decembro ) Páxina 47 de 56

48 BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN d B3.3. Comentario de obras de Clasificar, analizar e comentar 7(decembro-xaneiro) e arte: arte do Renacemento. obras significativas da arte m renacentista, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). B3.4. A recepción da estética renacentista na Península Ibérica. Video, preguntas e explicación. 1 EXAME 1 (xaneiro) d e m B3.5. Comentario de obras de arte: arte española do Renacemento. Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte renacentista, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). 2 (xaneiro) B3.6. Unidade e diversidade do Barroco. Linguaxe artística ao servizo do poder civil e eclesiástico. Urbanismo barroco. Igrexas e pazos. Principais tendencias. Video, preguntas e explicación 1 (xaneiro) d e m B3.7. Función social da arte no Barroco. B3.8. Comentario de obras de arte: arte do Barroco. B3.9. Barroco hispánico. Urbanismo e arquitectura. Imaxinaría barroca. Achega da Video, preguntas e explicación Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte barroca, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Video, preguntas e explicación 1( xaneiro) 3(xaneiro) 1(febreiro) Páxina 48 de 56

49 BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN pintura española: grandes figuras do Século de Ouro. Bloque 4. O século XIX: a arte dun mundo en transformación d e m d e m p d e g m h p B3.10. Comentario de obras de arte: arte española do Barroco. B3.11. Século XVIII. Mantemento do Barroco. Refinamento rococó. Neoclasicismo e Romanticismo. B3.12. Comentario de obras de arte: arte do século XVIII. B3.13. Traballo de investigación en historia da arte. B3.14. Conservación do patrimonio: arte moderna. Páxina 49 de 56 Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte barroca, aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Video, preguntas e explicación Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte barroca aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, cultural, sociolóxico e histórico). Reforma e Contrarreforma Video, preguntas e explicación 4(febreiro) 1(febreiro) 4(febreiro) 1(febreiro) 1(febreiro) 1 EXAME(febreiro) B4.1. A figura de Goya. Video, preguntas e explicación 1(marzo) d B4.2. Comentario de obras de Clasificar, analizar e comentar 4(marzo) e arte: Goya. obras significativas da arte de m Goya aplicando un método que abranga diferentes enfoques (técnico, formal, semántico, B4.3. A Revolución Industrial e o impacto dos novos materiais na arquitectura. Do Historicismo ao Modernismo. A Escola de Chicago. Nacemento do urbanismo moderno. cultural, sociolóxico e histórico). Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte aplicando un método que abranga diferentes enfoques 1(marzo)

50 BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN d B4.4. Comentario de obras de Clasificar, analizar e comentar 1(marzo) e arte: arquitectura do século XIX. obras significativas da m arquitectura aplicando un método que abranga diferentes enfoques B4.5. Evolución da pintura: Video, preguntas e explicación 4 ( marzo) Romanticismo, Realismo, Impresionismo e Simbolismo. Os postimpresionistas, xerme das vangardas pictóricas do século XX. B4.6. Función social da arte no Video, preguntas e explicación 1(marzo ) Bloque 5. A ruptura da tradición: a arte na primeira metade do século XX d e m d e m d e g m h p século XIX. B4.7. Comentario de obras de arte: o século XIX. B4.8. Escultura: mantemento do clasicismo. Rodin. B4.9. Comentario de obras de arte: século XIX. B4.10. Traballo de investigación en historia da arte. B4.11. Conservación do patrimonio: arte do século XIX. B5.1. O fenómeno das vangardas nas artes plásticas: Fauvismo, Cubismo, Futurismo, e Páxina 50 de 56 Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte aplicando un método que abranga diferentes enfoques Video, preguntas e explicación Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte aplicando un método que abranga diferentes enfoques O Modernismo Video, preguntas e explicación (1marzo ) 1(marzo) 1(marzo) 1(abril) 1(abril) 1 exame (abril) Video, preguntas e explicación 1(abril) Expresionismo, pintura abstracta, Dadaísmo e Surrealismo. B5.2. Comentario de obras de arte: a plástica na primeira metade do século XX. Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte d 6(Abril)

51 BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN aplicando un método que abranga diferentes enfoques e d e g m d h m p B5.3. Renovación da linguaxe arquitectónica: o funcionalismo do Movemento Moderno e a arquitectura orgánica. B5.4. Comentario de obras de arte: arquitectura da primeira me tade do século XX. B5.5. Traballo de investigación en Historia da Arte. B5.6. Conservación do patrimonio: arte do século XX. Video, preguntas e explicación Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte aplicando un método que abranga diferentes enfoques As vangardas galegas Video, preguntas e explicación 1(maio) 1(maio) 1(maio) 1(maio) Bloque 6. A universalización da arte desde a segunda metade do século XX d e m B6.1. Predominio do Movemento Moderno ou Estilo Internacional en arquitectura. A arquitectura á marxe do estilo internacional: High Tech, arquitectura Posmoderna e Deconstrución. B6.2. Comentario de obras de arte: arquitectura desde a segunda metade do século XX. B6.3. Artes plásticas: das segundas vangardas á posmodernidade. d e m B6.4. Comentario de obras de arte: a arte desde a segunda metade do século XX. B6.5. Novos sistemas visuais: fotografía, cine e televisión, cartelismo e cómic. Video, preguntas e explicación Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte aplicando un método que abranga diferentes enfoques Video, preguntas e explicación Clasificar, analizar e comentar obras significativas da arte aplicando un método que abranga diferentes enfoques Video, preguntas e explicación 1(maio) 1(maio) 1(maio) 1(maio) 1(maio) Páxina 51 de 56

52 BLOQUE OBXECTIVOS CONTIDOS ACTIVIDADES APRENDIZAXE TEMPORALIZACIÓN Combinación de linguaxes expresivas. i B6.6. Impacto das novas Video, preguntas e explicación 1(maio) tecnoloxías na difusión e na creación artística. B6.7. Arte e cultura visual de Video, preguntas e explicación 1(maio) Bloque 7. O vocabulario artístico h p e masas. B6.8. O patrimonio artístico como riqueza cultural. A preocupación pola súa conservación. A UNESCO. B7.1. Vocabulario artístico. Video, preguntas e explicación 1(maio) 1 EXAME Ao longo de todo o curso. 4. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA O tratamento metodolóxico da materia débese axustar ao nivel competencial inicial do alumnado, respectando os distintos ritmos e estilos de aprendizaxe e tendo en conta a atención á diversidade. Historia da Arte permite desenvolver metodoloxías activas, nas que o traballo individual e cooperativo estean permanentemente presentes, con elaboración de diferentes tipos de materiais, e integrando de xeito especial as TIC. A materia de Historia da Arte ten un alto contido práctico. A base é a explicación do profesor pero sempre pegado a análise das obras concretas, no que se require unha alta participación do alumnado. Páxina 52 de 56

IES CANIDO INFORMACIÓN BÁSICA DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

IES CANIDO INFORMACIÓN BÁSICA DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 1ª AVA IES CANIDO INFORMACIÓN BÁSICA DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA Materia Historia da Arte Nivel 2º BAC Profesor/a Carmen Cuesta García Curso 2017-2018 OBXECTIVOS OBXECTIVOS e CONTIDOS Correspóndense co DECRETO

Leia mais

Historia da Arte. Bloque de materias troncais. Introdución

Historia da Arte. Bloque de materias troncais. Introdución Bloque de materias troncais Historia da Arte Introdución Historia da Arte ten por obxecto de estudo a obra de arte como produto resultante da intelixencia, da creatividade e da actuación humanas, que se

Leia mais

PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA HISTORIA DA ARTE CURSO 2º BACHARELATO CURSO ACADÉMICO 2016/2017 PROFESOR DIEGO XESÚS LÓPEZ GONZÁLEZ

PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA HISTORIA DA ARTE CURSO 2º BACHARELATO CURSO ACADÉMICO 2016/2017 PROFESOR DIEGO XESÚS LÓPEZ GONZÁLEZ PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA HISTORIA DA ARTE CURSO 2º BACHARELATO CURSO ACADÉMICO 2016/2017 PROFESOR DIEGO XESÚS LÓPEZ GONZÁLEZ CONTIDOS E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE ASOCIADOS. 1ª Avaliación Bloque 1.

Leia mais

Historia da Arte. 2º Bacharelato.

Historia da Arte. 2º Bacharelato. Historia da Arte. 2º Bacharelato. 1. CONCRECIÓN CURRICULAR: Lenda obxectivos: a) Exercer a cidadanía democrática b) Consolidar unha madureza persoal e social. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos

Leia mais

Non se vai predeterminar ningún libro de texto. O material didáctico deixarase por avaliacións, en carpetas, nos computadores da biblioteca.

Non se vai predeterminar ningún libro de texto. O material didáctico deixarase por avaliacións, en carpetas, nos computadores da biblioteca. 1 Departamento de Lingua e Literatura Galega EPAPU Eduardo Pondal LITERATURA UNIVERSAL 1º DE Bacharelato GUÍA BREVE Curso 2017-2018 MATERIAIS E RECURSOS Non se vai predeterminar ningún libro de texto.

Leia mais

ARTE RENACENTISTA. ORIXE: italiana (Florencia e Roma) TEMPORALIZACIÓN: S.XV (Italia) e S.XVI CARACTERÍSTICAS XERAIS:

ARTE RENACENTISTA. ORIXE: italiana (Florencia e Roma) TEMPORALIZACIÓN: S.XV (Italia) e S.XVI CARACTERÍSTICAS XERAIS: ARTE RENACENTISTA ORIXE: italiana (Florencia e Roma) TEMPORALIZACIÓN: S.XV (Italia) e S.XVI CARACTERÍSTICAS XERAIS: Entusiasmo pola antigüidade, gusto polas formas clásicas (de Grecia e Roma) Culto á vida,

Leia mais

Historia da Arte. 2º Bacharelato.

Historia da Arte. 2º Bacharelato. Historia da Arte. 2º Bacharelato. 1. INTRODUCIÓN A arte é unha constante do espírito humano, unha forma de comunicación e de expresión que produce múltiples sensacións; unha linguaxe, un testemuño da sociedade

Leia mais

Os materiais do proxecto Aula 3D para as ciencias sociais nas materias de Historia do HISTORIA E XEOGRAFÍA

Os materiais do proxecto Aula 3D para as ciencias sociais nas materias de Historia do HISTORIA E XEOGRAFÍA HISTORIA E XEOGRAFÍA V icensvives HISTORIA E XEOGRAFÍA Vicens Vives Os materiais do proxecto Aula 3D para as ciencias sociais nas materias de Historia do Mundo Contemporáneo (HDM), Historia de España (HEG),

Leia mais

Anatomía aplicada. Vicens Vives. Galicia

Anatomía aplicada. Vicens Vives. Galicia Anatomía Vicens Vives Galicia Anatomía OBRADOIRO DE CIENCIA Nestas páxinas propóñense dous tipos de actividades: INTRODUCIÓN ACTIVIDADE PROCEDEMENTAL Permite poñer en práctica aspectos estudados no ESTUDO

Leia mais

ANEXO 2 CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA E DA AVALIACIÓN PARA TERCEIRO DE ESO

ANEXO 2 CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA E DA AVALIACIÓN PARA TERCEIRO DE ESO ANEXO 2 CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTI E DA AVALIACIÓN PARA TERCEIRO DE ESO 1 A) CONCRECIÓNS DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTI PARA TERCEIRO DE ESO Unidade 1: Tiempo de monasterios y juglares (12 sesións) Sesións

Leia mais

Cap.22 e 23. Capítulo 22 (p.250 a 263) Capítulo 23 (p. 265 a 275). CAP. 24 A 26: Cap.24 (p. 276 a 288). Cap.25 (p.290 a 305). Cap. 26 (p.307 a 323).

Cap.22 e 23. Capítulo 22 (p.250 a 263) Capítulo 23 (p. 265 a 275). CAP. 24 A 26: Cap.24 (p. 276 a 288). Cap.25 (p.290 a 305). Cap. 26 (p.307 a 323). COORDENAÇÃO PEDAGÓGICA 3ª SÉRIE ENSINO MÉDIO TURNO MATUTINO CONTEÚDOS DE AVALIAÇÃO PROFESSORA :EVA CRISTINA MIRANDA FEITOSA COMPONENTE CURRICULAR: ARTES TIPO AVALIAÇÃO CONTEÚDO DATA AV1 ESCRITA DISCURSIVA

Leia mais

P L A N I F I C A Ç Ã O A N U A L

P L A N I F I C A Ç Ã O A N U A L P L A N I F I C A Ç Ã O A N U A L DEPARTAMENTO:EXPRESSÕES ÁREA DISCIPLINAR:600 - ARTES VISUAIS DISCIPLINA: História da Cultura e das Artes NÍVEL DE ENSINO: SecundárioCURSO: Artes Visuais ANO:11º- ANO LETIVO:2018/2019

Leia mais

Parte da proba: ESPECÍFICA

Parte da proba: ESPECÍFICA Familia profesional de AA.PP.D.: Artes aplicadas ao libro. Familia profesional de AA.PP.D.: Deseño gráfico. Familia profesional de AA.PP.D.: Artes aplicadas da escultura. Familia profesional de AA.PP.D.:

Leia mais

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL INTRODUCIÓN Finalidade A música é unha forma de linguaxe na que a función expresiva é unha das súas manifestacións fundamentais. Edgar Wilems di que a música favorece o impulso

Leia mais

Museo Interactivo da Historia de Lugo. Omni Tempore. Juan Pablo Mastroianni

Museo Interactivo da Historia de Lugo. Omni Tempore. Juan Pablo Mastroianni Museo Interactivo da Historia de Lugo Omni Tempore Juan Pablo Mastroianni Juan Pablo Mastroianni Nacido en Buenos Aires, Arxentina (1957); residente na cidade de Lugo dende o ano 2002. Cursou estudos artísticos

Leia mais

Conforto Ambiental 3 - Iluminação. Arquitetura é o jogo correto e magnífico das formas sob a luz»aar Le Corbusier (1940)

Conforto Ambiental 3 - Iluminação. Arquitetura é o jogo correto e magnífico das formas sob a luz»aar Le Corbusier (1940) UNIVERSIDADE DE SÃO PAULO FACULDADE DE ARQUITETURA E URBANISMO DEPARTAMENTO DE TECNOLOGIA Conforto Ambiental 3 - Iluminação Arquitetura é o jogo correto e magnífico das formas sob a luz»aar Le Corbusier

Leia mais

PRESENZA DA XEOMETRÍA NA NATUREZA E NO ARTE

PRESENZA DA XEOMETRÍA NA NATUREZA E NO ARTE UNIDADE DIDACTICA: PRESENZA DA XEOMETRÍA NA NATUREZA E NO ARTE CEP PLURILINGÜE IGREXA VALADARES EQUIPOS DE BIBLIOTECA E DINAMIZACIÓN LINGÜÍSTICA (2012-2013) ACTIVIDADE Nº 1 QUE SABEMOS SOBRE A XEOMETRÍA?

Leia mais

PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA CURSO 2º BAC CURSO ACADÉMICO PROFESOR DANIEL COSTA FERREIRO

PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA CURSO 2º BAC CURSO ACADÉMICO PROFESOR DANIEL COSTA FERREIRO MD75010303 Data: 23-09-2016 Rev.3 PRESENTACIÓN MATERIA MATERIA HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA CURSO 2º BAC CURSO ACADÉMICO 2016-2017 PROFESOR DANIEL COSTA FERREIRO CONTIDOS E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE ASOCIADOS.

Leia mais

Historia da arte. Guía didáctica do alumnado de bacharelato semipresencial. Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa

Historia da arte. Guía didáctica do alumnado de bacharelato semipresencial. Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa Guía didáctica do alumnado de bacharelato semipresencial Historia da arte Ensinanza Tipo de documento Bacharelato a distancia

Leia mais

XEOGRAFÍA E HISTORIA ESO

XEOGRAFÍA E HISTORIA ESO E Lograr a excelencia E Lograr a excelencia Os materiais do proxecto Aula 3D para Xeografía e Historia na (XH 1, XH 2, XH 3, XH 4) están adaptados ao novo currículo e posibilitan a resolución de todos

Leia mais

ARTE BARROCA SÉCULO XVII

ARTE BARROCA SÉCULO XVII ARTE BARROCA SÉCULO XVII O Barroco surgiu na Itália, deve-se a uma série de mudanças econômicas, religiosas e sociais ocorridas na época. O grande império cristão começou a fragmentarse. Contra-Reforma

Leia mais

5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC

5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC Área de Tecnoloxías da Información e das Comunicacións (ATIC) 5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC Co patrocinio de 0. DATOS DA ENQUISA Preguntas: 56 (

Leia mais

ANO LETIVO 2018/2019 CRITÉRIOS ESPECÍFICOS DE AVALIAÇÃO DE HISTÓRIA E CULTURA DAS ARTES - 10º Ano

ANO LETIVO 2018/2019 CRITÉRIOS ESPECÍFICOS DE AVALIAÇÃO DE HISTÓRIA E CULTURA DAS ARTES - 10º Ano CRITÉRIOS ESPECÍFICOS DE AVALIAÇÃO DE HISTÓRIA E CULTURA DAS ARTES - º Ano Temas Aprendizagens essenciais Áreas de competências do perfil do aluno Domínios Ponderações por Domínio (referenciais) (%) Módulo

Leia mais

BARROCO PROFESSORA: GEORGIANA E G SOUSA 3º ANO E. M.

BARROCO PROFESSORA: GEORGIANA E G SOUSA 3º ANO E. M. BARROCO PROFESSORA: GEORGIANA E G SOUSA 3º ANO E. M. BARROCO Surgiu na Itália no século XVII e deve-se a uma série de mudanças econômicas, religiosas e sociais ocorridas na Europa; Contrarreforma reafirmar

Leia mais

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO EXPOSICIÓN DE TEMAS º ESO O proxecto consiste en que o alunado da clase, por grupos, expoña unha unidade completa ou ben parte dunha unidade do programa. Para iso organizarán-se grupos dun mínimo de dous

Leia mais

GRAO EN TRADUCIÓN E INTERPRETACIÓN

GRAO EN TRADUCIÓN E INTERPRETACIÓN Acordos sobre criterios de convalidación tomados pola Comisión de Relacións Exteriores (Subcomisións dos Graos en Tradución e Interpretación, Linguas Estranxeiras e Ciencias de Linguaxe) modificados o

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 2018-2019 ÁREA: CIENCIAS NATURAIS CURSO: CUARTO ETAPA: PRIMARIA Rúa Pi y Margall 58 36202 VIGO Telf.: 986 22 95 20 Fax: 986 43 47 61 Página 1 de 15 UNIDADE 1: AS PLANTAS, UNS SERES

Leia mais

Artes visuais AULA 5 Vanguardas Europeias; Elementos da Arte Contemporânea

Artes visuais AULA 5 Vanguardas Europeias; Elementos da Arte Contemporânea Artes visuais AULA 5 Vanguardas Europeias; Elementos da Arte Contemporânea Prof. André de Freitas Barbosa Pablo Picasso. Guernica (1937), Museu Reina Sofía, Madrid (Espanha). Posicionando-se contrariamente

Leia mais

CRITÉRIOS DE AVALIAÇÃO Ensino secundário Departamento de Expressões Grupo de Artes Visuais Disciplina: HCA 10º ano Ensino Regular

CRITÉRIOS DE AVALIAÇÃO Ensino secundário Departamento de Expressões Grupo de Artes Visuais Disciplina: HCA 10º ano Ensino Regular CRITÉRIOS DE AVALIAÇÃO Ensino secundário Departamento de Expressões Grupo de Artes Visuais Disciplina: HCA 10º ano Ensino Regular Domínios Domínios específicos Aprendizagens Essenciais (AE): O aluno deve

Leia mais

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN TITULACIÓN CURSO ACADÉMICO GRAO EN PEDAGOXIA APELIDOS E NOME DNI DATOS DO/A ALUMNO/A TITULO DO TFG A) TRABALLO ESCRITO (70%) Apartados

Leia mais

DISCIPLINA DE ARTE OBJETIVOS: 6 Ano

DISCIPLINA DE ARTE OBJETIVOS: 6 Ano DISCIPLINA DE ARTE OBJETIVOS: 6 Ano Construir, expressar-se e comunicar-se em artes plásticas e visuais, articulando percepção, memória, imaginação, sensibilidade e reflexão. Desenvolver relação de autoconfiança

Leia mais

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DO DEPARTAMENTO DE GREGO

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DO DEPARTAMENTO DE GREGO PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DO DEPARTAMENTO DE GREGO CURSO 17/18. IES RIBEIRA DO LOURO. O PORRIÑO 1 I. INTRODUCIÓN. CONTEXTUALIZACIÓN O departamento de Latín e Grego do IES Ribeira do Louro de O Porriño está

Leia mais

CONTIDOS MÍNIMOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN. MÚSICA. Criterios de Avaliación de Música para os cursos de 2º e 3º de ESO.

CONTIDOS MÍNIMOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN. MÚSICA. Criterios de Avaliación de Música para os cursos de 2º e 3º de ESO. CONTIDOS MÍNIMOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN. MÚSICA CURSOS 2º-3º ESO Criterios de Avaliación de Música para os cursos de 2º e 3º de ESO. Segundo o decreto 133/2007, do 5 de Xullo (DOG do 13 Xullo de 2007),

Leia mais

RENASCIMENTO. A CRIAÇÃO DE ADÃO - Michelangelo Buanarroti, 1511 Afresco 280 x 570 cm - Teto da Capela Sistina Roma

RENASCIMENTO. A CRIAÇÃO DE ADÃO - Michelangelo Buanarroti, 1511 Afresco 280 x 570 cm - Teto da Capela Sistina Roma RENASCIMENTO A CRIAÇÃO DE ADÃO - Michelangelo Buanarroti, 1511 Afresco 280 x 570 cm - Teto da Capela Sistina Roma INFLUÊNCIAS DA ANTIGUIDADE CLÁSSICA Temática Técnica Ideológica TEMÁTICA O NASCIMENTO DE

Leia mais

Artes visuais AULA 5 Vanguardas Europeias; Elementos da Arte Contemporânea

Artes visuais AULA 5 Vanguardas Europeias; Elementos da Arte Contemporânea Artes visuais AULA 5 Vanguardas Europeias; Elementos da Arte Contemporânea Prof. André de Freitas Barbosa Pablo Picasso. Guernica (1937), Museu Reina Sofía, Madrid (Espanha). Contra modelos e conceitos

Leia mais

História das artes e estética. UNIARAXÁ - ARQUITETURA E URBANISMO 2015/2!!! Prof. M.Sc. KAREN KELES!

História das artes e estética. UNIARAXÁ - ARQUITETURA E URBANISMO 2015/2!!! Prof. M.Sc. KAREN KELES! UNIARAXÁ - ARQUITETURA E URBANISMO 2015/2 Prof. M.Sc. KAREN KELES Curso Arquitetura e Urbanismo Carga Horária 80 Horas - 4 horas semanais Ementa: Estética como campo filosófico. 66 horas teórica - prática

Leia mais

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE PLANO DE FOMENTO da I. Liñas estratéxicas de actuación da Secretaría Xeral da Igualdade O Plano de Fomento da Corresponsabilidade Os obxectivos As áreas de actuación As liñas de acción A temporalización

Leia mais

Programas europeos. IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente. IV.2 Accións descentralizadas do novo programa

Programas europeos. IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente. IV.2 Accións descentralizadas do novo programa Programas europeos IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente O programa de Aprendizaxe Permanente é un programa de acción comunitaria adoptado na Decisión nº 1720/20006/CE do Parlamento Europeo e do Consello,

Leia mais

Catálogo instrumentos

Catálogo instrumentos Catálogo de instrumentos INSTRUMENTOS MEDIEVAIS Vyola Pórtico da Gloria (Catedral de Santiago, s. XII) Tiro: 320 mm 5 cordas (1 bordón). Prezo: 2.400 Vyola grande Pazo de Xelmirez (s. XIII) Santiago de

Leia mais

GUÍA BREVE SOBRE LINGUA GALEGA E LITERATURA DE 1º DE BACHARELATO. Avaliacións Bloques de contidos Temas de referencia no libro de texto

GUÍA BREVE SOBRE LINGUA GALEGA E LITERATURA DE 1º DE BACHARELATO. Avaliacións Bloques de contidos Temas de referencia no libro de texto EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Lingua Galega e Literatura GUÍA BREVE SOBRE LINGUA GALEGA E LITERATURA DE 1º DE BACHARELATO MATERIAIS E RECURSOS Utilizarase como material básico o libro de texto Lingua e

Leia mais

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares.

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares. 5.2 Acollemento Enténdese por acollemento o proceso que pon en marcha o centro a través dunhas actividades que teñen como obxectivo facilitar a chegada e a adaptación do novo alumnado. A maioría do alumnado

Leia mais

HISTÓRIA DA ARTE. Parte VI BARROCO IV ARTE. VISUAL. ENSINO. Ambiente Virtual de Aprendizagem. Isaac Antonio Camargo

HISTÓRIA DA ARTE. Parte VI BARROCO IV ARTE. VISUAL. ENSINO. Ambiente Virtual de Aprendizagem. Isaac Antonio Camargo ARTE. VISUAL. ENSINO Ambiente Virtual de Aprendizagem Professor Doutor Isaac Antonio Camargo HISTÓRIA DA ARTE Parte VI Curso de Artes Visuais Universidade Federal de Mato Grosso do Sul BARROCO IV HISTÓRIA

Leia mais

MUSEO LISTE ETNOGRÁFICO DE VIGO PROGRAMACIÓN 2º TRIMESTRE 2017

MUSEO LISTE ETNOGRÁFICO DE VIGO PROGRAMACIÓN 2º TRIMESTRE 2017 MUSEO LISTE ETNOGRÁFICO DE VIGO PROGRAMACIÓN 2º TRIMESTRE 2017 EXPOSICIÓN PERMANENTE Percorrido por nove salas temáticas nas que descubrir anacos da nosa historia: arte tecido, o escultor da madeira, a

Leia mais

INTRODUCIÓN Á LITERATURA GALEGA 2

INTRODUCIÓN Á LITERATURA GALEGA 2 FACULTADE DE FILOLOXÍA INTRODUCIÓN Á LITERATURA GALEGA 2 Carme Blanco María Xesús Nogueira Xosé Manuel Salgado G 5051122 GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO 2018/2019 FACULTADE DE FILOLOXÍA. UNIVERSIDADE

Leia mais

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES)

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) (Aprobada en Consello de Goberno do 14 de marzo de 2008) A Lei Orgánica

Leia mais

HISTÓRIA. aula Renascimento

HISTÓRIA. aula Renascimento HISTÓRIA aula Renascimento 4 fatores-chave do Renascimento Ampliação do comércio e da riqueza condições materiais Reformulação dos métodos de ensino Estudo de grego e latim e desenvolvimento de um criticismo

Leia mais

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación comercial á grande distribución As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación

Leia mais

Mago: Roberto Lolo Teatro: Bicos con lingua Teatro: Pelos na lingua Concurso radiofónico: Sesión preparatoria English Week Soundpainting

Mago: Roberto Lolo Teatro: Bicos con lingua Teatro: Pelos na lingua Concurso radiofónico: Sesión preparatoria English Week Soundpainting SETEMBRO 2017 Visita ó Parlamento de Galicia OUTUBRO Mago: Roberto Lolo Mago: Roberto Lolo Teatro: Bicos con lingua Teatro: Pelos na lingua Concurso radiofónico: Sesión preparatoria English Week NOVEMBRO

Leia mais

Potencias e radicais

Potencias e radicais Potencias e radicais Contidos 1. Radicais Potencias de expoñente fraccionario Radicais equivalentes Introducir e extraer factores Cálculo de raíces Reducir índice común Radicais semellantes. Propiedades

Leia mais

MÁSTER EN PROFESORADO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA E BACHARELATO, FORMACIÓN PROFESIONAL E ENSINANZAS DE IDIOMAS CURSO

MÁSTER EN PROFESORADO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA E BACHARELATO, FORMACIÓN PROFESIONAL E ENSINANZAS DE IDIOMAS CURSO FACULTADE DE CIENCIAS DA EDUCACIÓN Campus universitario norte Avda. Xoán XXIII 15782 Santiago de Compostela Máster en Profesorado de Educación master.secundaria@usc.es MÁSTER EN PROFESORADO DE EDUCACIÓN

Leia mais

Como elaborar o currículo de Música e Artes. Katarine Jordão

Como elaborar o currículo de Música e Artes. Katarine Jordão Como elaborar o currículo de Música e Artes Katarine Jordão Referências: Documentários: - Why Beauty Matters Roger Scruton - Why is Modern Art so Bad? Robert Florczak Livros: - Educação por Princípios:

Leia mais

PROVA DE AVALIAÇÃO DOS CONHECIMENTOS E COMPETÊNCIAS HISTÓRIA DAS ARTES VISUAIS - 2015

PROVA DE AVALIAÇÃO DOS CONHECIMENTOS E COMPETÊNCIAS HISTÓRIA DAS ARTES VISUAIS - 2015 PROVAS DESTINADAS A AVALIAR A CAPACIDADE PARA A FREQUÊNCIA DO ENSINO SUPERIOR DOS MAIORES DE 23 ANOS PROVA DE AVALIAÇÃO DOS CONHECIMENTOS E COMPETÊNCIAS HISTÓRIA DAS ARTES VISUAIS - 2015 Nome Cotações:

Leia mais

Na súa virtude, esta consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria DISPÓN

Na súa virtude, esta consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria DISPÓN Anteproxecto de Orde do.de 2015 pola que se desenvolve o Decreto 50/2015, do 26 de marzo, polo que se crea un instituto de educación secundaria no concello de Culleredo. Por Decreto 50/2015, do 26 de marzo,

Leia mais

Programación didáctica

Programación didáctica Programación didáctica Departamento de CIENCIAS SOCIAIS, XEOGRAFÍA E HISTORIA Curso 2017 2018 IES As Telleiras MD75010101, Modelo de programación didáctica, Rev. 4, 25/01/12 Índice: Programación didáctica

Leia mais

Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent)

Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent) Oficina de Transferencia de Resultados de Investigación (OTRI) Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent) Octavio Pernas Sueiras Coruña, 23 de novembro

Leia mais

ARTE MEDIEVAL SUSSUMO/ANDREIA

ARTE MEDIEVAL SUSSUMO/ANDREIA Artes Visuais INTENSIVO ARTE MEDIEVAL SUSSUMO/ANDREIA Idade Média Em 395, o Imperador Teodósio dividiu em duas partes o imenso território que dominava: O Império Romano do Ocidente e o Império Romano do

Leia mais

Relixión 2º ESO UNIDADE 1

Relixión 2º ESO UNIDADE 1 Relixión 2º ESO UNIDADE 1 1. PRESENTACIÓN DA UNIDADE Título Deus, persoa e relixión Descrición da unidade Nesta unidade preséntanos á persoa humana desde a súa relación con Deus: é unha criatura de Deus,

Leia mais

ANTES DE RESPONDERES, LÊ COM ATENÇÃO TODA A PERGUNTA E RESPONDE CUIDADOSAMENTE. Grupo I

ANTES DE RESPONDERES, LÊ COM ATENÇÃO TODA A PERGUNTA E RESPONDE CUIDADOSAMENTE. Grupo I História Ficha Formativa Nome: Data: / / ANTES DE RESPONDERES, LÊ COM ATENÇÃO TODA A PERGUNTA E RESPONDE CUIDADOSAMENTE Grupo I 1. - Menciona as características presentes na arquitetura renascentista.

Leia mais

INFORME SOBRE O ÍNDICE DE COMERCIO POLO MIÚDO

INFORME SOBRE O ÍNDICE DE COMERCIO POLO MIÚDO INFORME SOBRE O DE COMERCIO POLO MIÚDO Novembro 2017 Santiago de Compostela, 27 de decembro de 2017 Instituto Galego de Estatística Complexo Administrativo San Lázaro s/n 15703 Santiago de Compostela (A

Leia mais

Quando: entre os séculos XIV e XVI;

Quando: entre os séculos XIV e XVI; História Definição: movimento cultural e artístico que rompeu com o padrão de pensamento vigente no mundo medieval, introduzindo a cultura laica (não religiosa); Quando: entre os séculos XIV e XVI; Onde:

Leia mais

En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet

En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet Enquisa de condicións de vida das familias. Novas tecnoloxías. Ano 2013 RESUME DE RESULTADOS En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet O 58,1% da poboación galega de 5 ou máis

Leia mais

PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS EDUCANDO EN DEREITOS DENDE A CIDADE

PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS EDUCANDO EN DEREITOS DENDE A CIDADE PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS 2009-2010 EDUCANDO EN DEREITOS DENDE A CIDADE Os dereitos das nenas e dos nenos a traverso da obra de Francesco Tonucci PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS 2009-2010 EDUCANDO

Leia mais

TURISMO CREATIVO. Regulamento do Concurso. Turismo Creativo: Ideas innovadoras para o Norte de Portugal e Galicia

TURISMO CREATIVO. Regulamento do Concurso. Turismo Creativo: Ideas innovadoras para o Norte de Portugal e Galicia TURISMO CREATIVO Regulamento do Concurso Turismo Creativo: Ideas innovadoras para o Norte de Portugal e Galicia CAPÍTULO 1 DISPOSICIÓNS XERAIS Artigo 1º Ámbito e Obxectivos O Concurso Turismo Creativo:

Leia mais

OS INDICADORES DEMOGRÁFICOS

OS INDICADORES DEMOGRÁFICOS OS INDICADORES DEMOGRÁFICOS A poboación dun determinado lugar aumenta ou diminúe ao longo do tempo. O estudo deses movementos da poboación realízase a partir dunha serie de indicadores demográficos denominados

Leia mais

IES FRANCISCO AGUIAR BETANZOS IMPRESO DE MATRÍCULA 1º OU 2º DE E.S.O. Curso RÚA: Nº: PISO: CP: LOCALIDADE: PROV.:

IES FRANCISCO AGUIAR BETANZOS IMPRESO DE MATRÍCULA 1º OU 2º DE E.S.O. Curso RÚA: Nº: PISO: CP: LOCALIDADE: PROV.: IES FRANCISCO AGUIAR BETANZOS IMPRESO DE MATRÍCULA 1º OU 2º DE E.S.O. Curso 2018-2019 : : Matricúlase por 1ª vez neste curso: Repite: CENTRO DE PROCEDENCIA: Nº RUTA Nº PARADA DATOS ES TITOR LEGAL APELIDOS

Leia mais

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA 3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA A.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA : compoñentes e sectores (páx. 94-5) A.1.- Que é a actividade económica? A actividade económica é o conxunto de tarefas ou actividades dos seres humanos

Leia mais

INFORME SOBRE O ÍNDICE DE COMERCIO POLO MIÚDO

INFORME SOBRE O ÍNDICE DE COMERCIO POLO MIÚDO INFORME SOBRE O DE COMERCIO POLO MIÚDO Agosto 2018 Santiago de Compostela, 1 de outubro de 2018 Instituto Galego de Estatística Complexo Administrativo San Lázaro s/n 15703 Santiago de Compostela (A Coruña)

Leia mais

ASOCIACIÓN IMPULSORA DO PACTO TERRITORIAL DE EMPREGO DO BARBANZA-NOIA UNIDADES DE PROMOCIÓN E DESENVOLVEMENTO. Contratos Rexistrados:

ASOCIACIÓN IMPULSORA DO PACTO TERRITORIAL DE EMPREGO DO BARBANZA-NOIA UNIDADES DE PROMOCIÓN E DESENVOLVEMENTO. Contratos Rexistrados: ASOCIACIÓN IMPULSORA DO PACTO TERRITORIAL DE EMPREGO DO BARBANZA-NOIA UNIDADES DE PROMOCIÓN E DESENVOLVEMENTO Contratos Rexistrados: XANEIRO-OUTUBRO 29 ÍNDICE 1. Evolución dos Contratos Totais Xaneiro

Leia mais

RENASCIMENTO e MANEIRISMO

RENASCIMENTO e MANEIRISMO História da Arquitetura e Urbanismo 2 Prof.a Raquel Portes RENASCIMENTO e MANEIRISMO E URBANISMO Centro de Ensino Superior CES - Juiz de Fora Trabalho Final: ARTE E NO RENASCIMENTO Cada grupo deverá escolher

Leia mais

Política e Obxectivos de Calidade

Política e Obxectivos de Calidade Facultade Política e Obxectivos de Calidade Anexo 04 Manual de calidade VALIDACIÓN: Comisión de Calidade - 20 de Xullo de 2017 APROBACIÓN: Xunta de Facultade - 21 de Xullo de 2017 Política e Obxectivos

Leia mais

Estudo dirigido. Segunda Avaliação. Capitulo 2 A arte no Egito

Estudo dirigido. Segunda Avaliação. Capitulo 2 A arte no Egito Segunda Avaliação Estudo dirigido Capitulo 2 A arte no Egito 01 É do nosso conhecimento que a Civilização Egípcia era socialmente complexa e culturalmente muito rica, mas podemos destacar desse contexto

Leia mais

JANSON KOSIK MERLEAU-PONTY

JANSON KOSIK MERLEAU-PONTY O que é arte? Arte, para JANSON (1993, pg. 11), é, em primeiro lugar, uma palavra que pode significar tanto o conceito de arte como a existência do objeto arte. Para KOSIK (2002) a arte é parte integrante

Leia mais

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO II ciclo de workshops PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO Workshop 1. Tendencias de consumo saudables Workshop 2. O surtido e a innovación na gran distribución Workshop 3. Plan promocional eficiente Primeiro

Leia mais

RENASCIMENTO CULTURAL PROFESSORA MARIA JOSÉ 7º ANO

RENASCIMENTO CULTURAL PROFESSORA MARIA JOSÉ 7º ANO RENASCIMENTO CULTURAL PROFESSORA MARIA JOSÉ 7º ANO RENASCIMENTO CULTURAL O TERMO RENASCIMENTO: O termo Renascimento é comumente aplicado à civilização européia que se desenvolveu entre 1300 e 1650. Além

Leia mais

HISTÓRIA DAS ARTES 12º ANO. Curriculo e Avaliação

HISTÓRIA DAS ARTES 12º ANO. Curriculo e Avaliação HISTÓRIA DAS ARTES 12º ANO Curriculo e Avaliação Bloco 1 - A arte, do Impressionismo ao Expressionismo Abstracto - Módulo 1 A Arte Impressionista e Pós-Impressionista. - Módulo 2 Arte, indústria, arquitectura

Leia mais

Dna. Mª Luisa Ramos López Dna. Noemí Martín Álvarez CONTIDOS

Dna. Mª Luisa Ramos López Dna. Noemí Martín Álvarez CONTIDOS Materia / Módulo CIENCIAS DA NATUREZA Páx. 1 Curso / Ciclo ESO 1 Profesor/a responsable * Dna. Mª Luisa Ramos López Dna. Noemí Martín Álvarez CONTIDOS 1ª Proba 2ª Proba Tema 1. O Universo e o Sistema Solar

Leia mais

UNIVERSIDADE PRESBITERIANA MACKENZIE Centro de Comunicação e Letras Curso de Propaganda, Publicidade e Criação PLANO DE ENSINO

UNIVERSIDADE PRESBITERIANA MACKENZIE Centro de Comunicação e Letras Curso de Propaganda, Publicidade e Criação PLANO DE ENSINO PLANO DE ENSINO CÓDIGO 042 UNIDADE CENTRO DE COMUNICAÇÃO E LETRAS CÓD. CURSO CURSO PROPAGANDA, PUBLICIDADE E CRIAÇÃO CÓD. DISC. 17031461 DISCIPLINA EVOLUÇÃO DAS ARTES VISUAIS I ETAPA 1 CH ANO 2009 CRÉDITOS

Leia mais

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN Que é o calendario de vacinación infantil? É o documento que inclúe as vacinas que se recomenda administrarlle á poboación dependendo

Leia mais

Artes visuais AULA 2 Arte Bizantina, Renascimento e Maneirismo Prof. André de Freitas Barbosa

Artes visuais AULA 2 Arte Bizantina, Renascimento e Maneirismo Prof. André de Freitas Barbosa Artes visuais AULA 2 Arte Bizantina, Renascimento e Maneirismo Prof. André de Freitas Barbosa Retrato dos Reis Magos na Basílica de Santo Apolinário (Ravena, Itália, séc. VI) A principal característica

Leia mais

Este proxecto musical nace en 2012 cando varios músicos e profesores de corda de Galiza, interesados na interpretación da música dos séculos XVII e

Este proxecto musical nace en 2012 cando varios músicos e profesores de corda de Galiza, interesados na interpretación da música dos séculos XVII e Este proxecto musical nace en 2012 cando varios músicos e profesores de corda de Galiza, interesados na interpretación da música dos séculos XVII e XVIII, deciden fundar unha orquestra para interpretar

Leia mais

Un país desde as táboas

Un país desde as táboas Un país desde as táboas 125 anos de teatro galego Breve guía para a mostra DOCUMENTO DISTRIBUIDO E CREADO POR CULTURAGALEGA.ORG CONSELLO DA CULTURA GALEGA Itinerancia da mostra A Coruña - Ata o 15 de agosto

Leia mais

Puntazo de Encontro speed-dating cultural

Puntazo de Encontro speed-dating cultural Culturgal é un gran punto de encontro. Por iso, o Concello de Pontevedra quere ORGANIZAR espazos e momentos para atoparnos no Culturgal. Entendemos que é moi importante que empresas (novas ou non tanto),

Leia mais

A Idade Média e O Renascimento

A Idade Média e O Renascimento Estes textos são produzidos sob patrocínio do Departamento Cultural da Clínica Naturale.Direitos são reservados. A publicação e redistribuição de qualquer conteúdo é proibida sem prévio consentimento.

Leia mais

ARTE 2º. TRIMESTRE/14

ARTE 2º. TRIMESTRE/14 ARTE 2º. TRIMESTRE/14 IDADE MÉDIA ARTE ROMÂNICA Estilo de arte e arquitetura que prevaleceu na maior parte da Europa nos séculos XI e XII, sendo o primeiro estilo a atingir maior expressão internacional;

Leia mais

Xestión cultural_hoxe

Xestión cultural_hoxe Xestión cultural_hoxe [estratexias para artistas e xestores] imparte Paula Cabaleiro :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: obradoiro teórico práctico [OBXECTIVOS]

Leia mais

A Sociedade da Información en Galicia desde unha perspectiva de xénero

A Sociedade da Información en Galicia desde unha perspectiva de xénero SI A Sociedade da Información en Galicia desde unha perspectiva de xénero Edita: Xunta de Galicia Presidencia Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia (AMTEGA). Fundación para o Fomento da Calidade

Leia mais

Artes visuais AULA 3 Barroco, Rococó e Neoclassicismo

Artes visuais AULA 3 Barroco, Rococó e Neoclassicismo Artes visuais AULA 3 Barroco, Rococó e Neoclassicismo Prof. André de Freitas Barbosa Altar do Mosteiro de São Bento (Rio de Janeiro, 1617), traçado original de Francisco Frias de Mesquita. Numa época de

Leia mais

P E Z A P E Z A. Galicia

P E Z A P E Z A. Galicia 1 2 e A Galicia A Un proxecto baseado na aprendizaxe competencial Peza a Peza ofrece, co contrastado rigor curricular de Anaya, un proxecto no que o profesorado e o alumnado cobran o máximo protagonismo

Leia mais

A Arte do Renascimento

A Arte do Renascimento A Arte do Renascimento Estas duas pinturas têm o mesmo tema mas são muito diferentes. Porquê? Nossa Senhora e Criança (Idade Média) Nossa Senhora e Criança (Renascimento) Surgiu em Itália: Séc. XV (Quattrocento)

Leia mais

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS Docencia da formación profesional para o emprego CARACTERÍSTICAS XERAIS Modalidade presencial Datas 15/09/2014 18/12/2014 Prácticas Xaneiro 2015 Horario 16:00 21:00 Lugar de impartición Duración Inscrición

Leia mais

MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES

MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES ANTECEDENTES O Servizo de Atención Temperá da Mancomunidade de Ordes, situado no concello de Ordes funciona

Leia mais

ESCOLA SECUNDÁRIA DE CASQUILHOS - BARREIRO Ficha de avaliação 03 de História A. 10º Ano Turma C Professor: Renato Albuquerque. 8.junho.

ESCOLA SECUNDÁRIA DE CASQUILHOS - BARREIRO Ficha de avaliação 03 de História A. 10º Ano Turma C Professor: Renato Albuquerque. 8.junho. ESCOLA SECUNDÁRIA DE CASQUILHOS - BARREIRO Ficha de avaliação 03 de História A 10º Ano Turma C Professor: Renato Albuquerque Duração da ficha: 15 minutos. Tolerância: 5 minutos 3 páginas 8.junho.2012 NOME:

Leia mais

Un espectáculo cómico, poético e musical sobre a. a nosa lingua

Un espectáculo cómico, poético e musical sobre a. a nosa lingua Un espectáculo cómico, poético e musical sobre a a nosa lingua O espectáculo A Lingua na boca é un espectáculo cómico, poético e musical sobre a lingua, sobre as linguas, sobre a nosa lingua. Dicía Castelao:

Leia mais

1.- Modalidades. Convocanse premios en dúas modalidades:

1.- Modalidades. Convocanse premios en dúas modalidades: A axeitada transferencia de coñecemento procedente dos organismos de investigación ao tecido produtivo está considerada unha estratexia prioritaria a nivel global para incrementar o desenvolvemento socioeconómico

Leia mais

ESCOLA SECUNDÁRIA DE CASQUILHOS - BARREIRO Ficha de avaliação 03 de História A. 10º Ano Turma D Professor: Renato Albuquerque. 8.junho.

ESCOLA SECUNDÁRIA DE CASQUILHOS - BARREIRO Ficha de avaliação 03 de História A. 10º Ano Turma D Professor: Renato Albuquerque. 8.junho. ESCOLA SECUNDÁRIA DE CASQUILHOS - BARREIRO Ficha de avaliação 03 de História A 10º Ano Turma D Professor: Renato Albuquerque Duração da ficha: 15 minutos. Tolerância: 5 minutos 3 páginas 8.junho.2012 NOME:

Leia mais

PLAN TIC IES Chapela (PE)

PLAN TIC IES Chapela (PE) PLAN TIC IES Chapela (PE) Marzo 2015 (Borrador) 1. XUSTIFICACIÓN DO PLAN TIC 2. ESTADO ACTUAL DO CENTRO 2.1 Recursos do alumnado e familias 2.2 Equipamento do Centro 2.3 Recursos humanos 2.4 Posibilidades

Leia mais

Departamento de Lingua Galega e Literatura IES FÉLIX MURIEL RIANXO PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA. Literatura Galega do século XX e da actualidade (LGSA)

Departamento de Lingua Galega e Literatura IES FÉLIX MURIEL RIANXO PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA. Literatura Galega do século XX e da actualidade (LGSA) Departamento de Lingua Galega e Literatura IES FÉLIX MURIEL RIANXO PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA Literatura Galega do século XX e da actualidade (LGSA) (LOMCE) 2017 2018 IES FÉLIX MURIEL (RIANXO) CURSO 2017-18

Leia mais

Formación Profesional Básica: Módulo profesional de Comunicación e Sociedade II

Formación Profesional Básica: Módulo profesional de Comunicación e Sociedade II Departamento de Lingua Galega Formación Profesional Básica: Módulo profesional de Comunicación e Sociedade II Unidade formativa 1: Comunicación en lingua galega e castelá II Unidade formativa 3: Sociedade

Leia mais

REDE EUSUMO. información e comunicación

REDE EUSUMO. información e comunicación REDE EUSUMO información e comunicación Índice 1. Presentación do documento 1. Principais responsabilidades dos beneficiarios en materia de información e comunicación. 1. Referencia ao financiamento e disposición

Leia mais