guía práctica para reciclar

Transcrição

1 guías da OMIC guía práctica para reciclar Concellaría de Sanidade e Consumo

2 Esta guía é informativa e a súa finalidade pretende concienciar da importancia da reciclaxe e dar a coñecer dun modo rápido e sinxelo algúns dos materiais que con máis frecuencia se atopa a persoa consumidora así como onde depositalos. Dada a gran cantidade de produtos que existen e dos múltiples consellos que se poden dar, recollemos algúns dos máis comúns, aínda que existen moitos máis que por motivos de extensión non se recollen nesta guía. Edita Oficina municipal de información ao consumidor (OMIC) Coordinación Antón Barba D.L.: C

3 A reciclaxe As persoas consumidoras deben concienciarse da importancia de reducir, reutilizar e reciclar. Adoptar hábitos de conduta que permitan diminuír ao máximo o impacto medioambiental, participar de forma activa na protección dos ecosistemas, e colaborar na conservación do planeta, constitúe unha obriga para todas as persoas. Que é reciclar? Reciclar é transformar as formas e presentacións dos obxectos de vidro, cartón, papel, lata, algúns plásticos e residuos orgánicos, en materias primas que a industria de manufactura pode utilizar de novo. Que é a reciclaxe? LEMBRA que que reciclar reciclar é é unha forma unha forma de de protexer protexer o Medio o medio A reciclaxe é o proceso que serve para dispoñer das partes ou elementos dos artigos que, aínda que chegaron ao fin da súa utilidade, admiten un uso adicional e prepáraos para a súa nova utilización. É un paso importante no proceso de eliminación de residuos. A cadea de reciclado iníciase cando as persoas consumidoras separan os envases dos produtos do resto do lixo e os depositan nos colectores axeitados. 3

4 guías da OMIC Materiais que podemos reciclar O lixo diario, a chatarra informática, o papel e o cartón, os teléfonos móbiles, as bolsas de plástico, lámpadas e aparatos eléctricos ou electrónicos entre outros. REDUCIR, REUTILIZAR e RECICLAR Para contribuír a solucionar o problema do lixo é necesario que as persoas consumidoras adopten unha serie de usos ou costumes que se resumen na coñecida lei dos tres erres: REDUCIR quere dicir tirar menos, e para iso é necesario deixar de mercar cousas que non sexan urxentes e facer un consumo racional e responsábel. Trátase de realizar algunhas accións tales como elixir produtos con menos envoltorios, diminuír o uso do papel de aluminio, limitar o consumo de produtos de usar e tirar, ou reducir o consumo de auga e enerxía. REUTILIZAR quere dicir gardar e volver utilizar. Podemos volver utilizar moitas cousas ou darllas a alguén para que poida reutilizalas antes de tiralas ao lixo, como regalar a roupa que non nos serve, comprar líquidos en botellas de vidro retornábel, etc. RECICLAR quere dicir converter unha cousa vella nunha nova. Aínda que hai moitos obxectos que non se poden reutilizar, as súas pezas ou materiais pódense reciclar unha e outra vez. 4

5 A reciclaxe O lixo diario No lixo que cada día levamos ao colector, máis da metade é materia orgánica, desperdicios de comida, que se poden recuperar para converter en fertilizantes para a terra. O resto, está constituído por material inerte como plásticos, latas, vidro, papel ou cartón, do que a gran maioría son envases ou embalaxes de produtos a cuxo envoltorio poderiamos darlle un novo uso. Tamén atopamos outros materiais que poden ser tóxicos e altamente contaminantes como pilas, produtos de limpeza, pinturas ou medicamentos que necesitan unha forma de recollida específica. O primeiro paso que podemos dar dende as nosas propias casas, consiste na recollida selectiva do lixo, separándoo e clasificándoo para facilitar o seu depósito nos colectores adecuados. PARTICIPA que coa recollida reciclar é selectiva do lixo unha forma de protexer o Medio 5

6 guías da OMIC Ordenadores Na composición dun ordenador existen diversos elementos que unha vez convertidos en residuos poden ser moi daniños para a natureza, como o platino, o cobre, o mercurio ou mesmo a pila ou baterías dos ordenadores portátiles. Debido ao alto potencial contaminante dos seus compoñentes cómpre concienciarse da importancia de depositar este tipo de residuos electrónicos en lugares de recollida habilitados para o efecto. Este tipo de residuos que coñecemos como chatarra informática podemos: :: Depositalos nun punto de reciclado ou punto limpo :: Doalos a unha ONG ou a entidades sen ánimo de lucro :: Devolvelos aos distribuidores Papel e cartón Reciclar papel e cartón supón unha achega importante na mellora da calidade ambiental, xa que contribúe á preservación dos bosques, evita a contaminación da auga e supón un aforro importante de madeira e de enerxía. Por iso, é necesaria a correcta utilización dos colectores azuis, coñecer que residuos se poden depositar neles. É moi importante que o papel e o cartón non leven restos doutros residuos, xa que neste caso contaminan ao resto e dificultan a súa reciclaxe por se ter que separar posteriormente nas plantas de recuperación. 6

7 A reciclaxe Os panos de papel usados, o papel de cociña, os envases de tetrabricks, o papel de aluminio ou sanitario e as etiquetas adhesivas non é correcto depositalos nestes colectores. LEMBRA que non botar reciclar é papeis sucios unha forma de ou manchados protexer o Medio con graxa Teléfonos móbiles O auxe da telefonía móbil provoca que cada vez sexa máis fácil cambiar de terminal telefónica, motivado, ás veces, polas múltiples ofertas que ofrecen as compañías telefónicas ou simplemente por cuestións de moda. Os teléfonos móbiles conteñen no seu interior pezas de plástico que tardan anos en degradarse, e tamén metais tóxicos como chumbo, níquel, cobre, cadmio ou zinc, que se acumulan nos organismos vivos e que afectan á cadea alimentaria e xerando a posibilidade da aparición de enfermidades. É necesario tomar conciencia da importancia de que estes aparatos terminen nunha planta de reciclado e non nun vertedoiro ou no lixo. Existen moitos puntos de recollida nos concellos, servizos técnicos, puntos limpos, tendas de operadores e outras entidades onde se poden depositar estes artigos, evitando tiralos directamente ao lixo. A realización das campañas de reciclado son moi importantes, xa que os teléfonos que se recollen envíanse a países subdesenvolvidos ou lévanse a plantas de reciclado, onde se separan as pezas do móbil e se aproveitan para facer novos equipos. PROCURA que non tiralos reciclar é directamente unha forma de ao lixo protexer o Medio 7

8 guías da OMIC Bolsas de plástico As bolsas de plástico teñen un alto poder contaminante e producen un efecto tan negativo sobre o entorno que fan necesario adoptar unha serie de medidas tanto por parte das institucións e as empresas como por parte das persoas consumidoras. Nalgúns países adóptanse medidas drásticas para reducir o seu uso, que van dende a súa reutilización, o seu cobro, a substitución por outras de tipo biodegradábel ou incluso a prohibición do seu uso. REDUCE que o reciclar uso é unha de bolsas forma de de protexer plásticoo Medio As bolsas están compostas por substancias derivadas do petróleo que tardan moito tempo en degradarse, danando os ecosistemas naturais, polo que o papel das persoas consumidoras é fundamental neste proceso de redución do seu uso. Lámpadas As lámpadas teñen compoñentes como o mercurio, no caso das fluorescentes e nas de baixo consumo ou aforro que pode repercutir negativamente sobre o hábitat natural e afectar gravemente á saúde; pero tamén conteñen vidro e metais que poden recuperarse e aproveitarse de novo, polo que é necesario concienciar á cidadanía da importancia de depositalas nos puntos limpos ou en centros de recollida e reciclaxe para evitar o seu forte impacto ambiental. 8 As persoas consumidoras poden solicitar información nos propios concellos ou nas asociacións de produtores de lámpadas, que dispoñen dunha listaxe dos centros

9 A reciclaxe de recollida temporal de residuos ou dun teléfono de información onde indican os puntos de recollida e de colectores. As lámpadas rotas ou que simplemente xa non se van usar non se deben tirar directamente ao lixo, senón que deben ser recollidas de modo selectivo sen mesturarse con outros residuos e transportalas de modo que se facilite o seu posterior tratamento. LEVA que as lámpadas reciclar é aos puntos de unha forma de recollida protexer o Medio Colectores e residuos Se contribuímos á reciclaxe do diverso material que de cotío xuntamos son moitas as vantaxes que se poden acadar no beneficio do medio e de nós mesmos. O material orgánico que vai aos vertedoiros serve posteriormente para compostaxe ou fertilizante na agricultura. Co aceiro e co aluminio pódense fabricar bicicletas, tubos de escape, electrodomésticos e tamén novas latas. As latas pódense reciclar nun 100% incluída a súa chapa. O vidro pódese reciclar para fabricar novos envases. Así mesmo, bolsas, sinais de tráfico, caixas de deterxente, mobiliario urbano, etc. pódense facer a partir dos envases plásticos reciclados. Cando a reutilización non é posíbel, a solución é a reciclaxe, e por iso é conveniente saber en que colector se deben tirar os residuos. Coñecer os distintos tipos de colectores de que dispoñemos e familiarizármonos con que materiais podemos depositar neles é unha responsabilidade de todas as persoas consumidoras. 9

10 guías da OMIC COLECTOR VERDE ESCURO Material orgánico de orixe doméstico, ou sexa, restos de comida. Tamén se debe depositar nel o papel e o cartón manchado de graxa, bolígrafos, espellos, louza rota, etc. COLECTOR VERDE CLARO OU IGLÚ Xeralmente ten forma de iglú e nel deposítanse os envases de vidro, botellas de calquera cor, tarros de alimentación, frascos de conservas, tarros de cosmética e perfumaría, etc. LEMBRA Só envases que NON DEPOSITARES reciclar é lámpadas, cristais, espellos, unha forma de cerámica, nin vasos protexer o Medio 10

11 A reciclaxe COLECTOR AMARELO Envases lixeiros de plásticos para alimentación: botellas de auga, de refrescos, de leite, envases de produtos lácteos, bandexas e caixas de cortiza branca, tapas e tapóns de plástico, vasos, cubertos e pratos desbotábeis, bricks, filme alimentario, etc. Envases de plástico para produtos de aseo e limpeza: botes de xampú, desodorizantes, pasta de dentes, xel de baño, xabón líquido, limpadores domésticos, deterxentes líquidos e en po, sprays de limpeza, etc. Envases metálicos: botes de bebidas, latas de conservas, aerosois, chapas e latas de metal, pratos, papel e bandexas de aluminio, etc. LEMBRA que NON DEPOSITES reciclar é xoguetes rotos aínda unha forma de que sexan de plástico protexer o Medio COLECTOR AZUL Residuos de papel e cartón: periódicos, revistas, folletos, bolsas de papel, folios, caixas de galletas ou de deterxentes, bandexas de cartón, papeis de envolver, propaganda, etc. LEMBRA que NON DEPOSITES papel de reciclar é autocopiado, papel térmico unha forma de de fax, etiquetas adhesivas, protexer o Medio nin tampouco os bricks. 11

12 guías da OMIC LEMBRA que EN CASO DE DUBIDA, reciclar é tirar os residuos ao contedor unha forma de verde escuro ou xenérico, para non protexer o Medio entorpecer o labor da reciclaxe. Ecoembes é unha sociedade anónima sen ánimo de lucro que xestiona en España a recollida e reciclaxe dos envases lixeiros (envases de plástico, latas e bricks) e de papel e cartón. Ecovidrio é a asociación sen ánimo de lucro que xestiona a reciclaxe do vidro en España. 12

13 A reciclaxe Punto SIGRE É un colector localizado nalgunhas farmacias para depositar os restos de medicamentos e os seus envases e prospectos así como os medicamentos caducados. LEMBRA que NON reciclar SE DEBEN é BOTAR unha xeringas, forma coitelas, de protexer termómetros, o Medioetc. Puntos limpos Son centros de recollida de residuos para os que non existe un colector específico debido ao seu tamaño ou ao seu perigo. Algúns materiais que se poden levar a un punto limpo son baterías, electrodomésticos, aceites de cociña, metais, ordenadores, CDs, cámaras de vídeo e cámaras de foto, mobles, aerosois, pinturas, colchóns, roupa e calzado, entullo e chatarras varias. 13

14 guías da OMIC Residuos de aparatos eléctricos e electrónicos O Real decreto 208/2005 de 25 de febreiro relativo aos aparatos eléctricos e electrónicos e á xestión dos seus residuos, máis coñecido como RAEE, e que incorpora ao dereito nacional as directivas europeas aprobadas nesta materia; ten por obxecto, entre outros, estabelecer medidas para prever a xeración de residuos procedentes deste tipo de aparatos, reducir a súa eliminación e o perigo dos seus compoñentes, así como regular a súa xestión para mellorar a protección do medio. Aparatos que se recollen no RAEE? Grandes electrodomésticos: grandes equipos refrixeradores, frigoríficos, conxeladores, lavadoras, secadoras, lavalouzas, cociñas, estufas eléctricas, placas de calor eléctricas, fornos de microondas e grandes aparatos utilizados para cociñar e noutros procesos de transformación de alimentos, aparatos de calefacción eléctricos, radiadores eléctricos e outros grandes aparatos utilizados para quentar habitacións, camas, mobles para sentarse, ventiladores eléctricos, aparatos de aire acondicionado e outros aparatos de aireación. 14

15 A reciclaxe Pequenos electrodomésticos: aspiradoras, limpamoquetas e outros aparatos e difusores de limpeza e mantemento, aparatos utilizados para coser, facer punto, tecer, etc., pranchas, torradoras, frixideiras, muíños, cafeteiras e aparatos para abrir ou precintar envases ou paquetes, coitelos eléctricos, aparatos para cortar e secar o pelo, para cepillar os dentes, máquinas de afeitar, aparatos de masaxe e outros coidados corporais, reloxos, reloxos de pulseira e aparatos destinados a medir, indicar e rexistrar o tempo, balanzas, etc. Equipos de informática e telecomunicacións: ordenadores persoais e portátiles, impresoras, copiadoras, teléfonos, terminais de fax e télex, contestadores automáticos, máquinas de escribir eléctricas ou electrónicas, calculadoras de mesa ou de peto, etc. Aparatos electrónicos de consumo: radios, televisores, vídeo cámaras, vídeos, cadeas de alta fidelidade, amplificadores de son, instrumentos musicais, outros produtos ou aparatos utilizados para rexistrar ou reproducir son ou imaxe incluídos os sinais e tecnoloxías de distribución de son e imaxe distintos da telecomunicación. 15

16 guías da OMIC Aparatos de iluminación: luminarias para lámpadas fluorescentes, excluídas as luminarias de fogares particulares, lámpadas fluorescentes rectas e compactas, lámpadas de descarga de alta intensidade incluídas as lámpadas de sodio de presión e as de haluros metálicos, lámpadas de sodio de baixa presión e outros aparatos de iluminación utilizados para difundir e controlar a luz. Quedan excluídas as lámpadas de filamentos. Ferramentas eléctricas e electrónicas: perforadores, serras, máquinas de coser, ferramentas para tornear, remachar, soldar, pulverizar, cortacéspedes e outras ferramentas. Xoguetes, equipos deportivos e de tempo libre: trens eléctricos, coches en pista eléctrica, consolas portátiles, videoxogos, ordenadores para realizar ciclismo, submarinismo, correr, remar etc, material deportivo con compoñentes eléctricas ou electrónicas, máquinas recreativas e outros xoguetes ou equipos deportivos e de tempo libre. Aparatos médicos: aparatos de radioterapia, cardioloxía, diálise, ventiladores pulmonares, etc. Instrumentos de vixilancia e control: detector de fumes, reguladores de calefacción, termóstatos, aparatos de medición, peso ou medida para o fogar. Máquinas expendedoras: de bebidas quentes, de botellas ou latas frías ou quentes, de produtos sólidos, expendedoras de cartos. Así tamén, todos os aparatos para o subministro automático de calquera clase de produtos. 16

17 A reciclaxe Que facer cos aparatos eléctricos e electrónicos? :: Cando a persoa usuaria adquire un novo produto que sexa equivalente ou realice as mesmas funcións que o aparato que desbota, poderá entregalo no acto da compra ao distribuidor para que sexa xestionado correctamente. A entrega será sen custe polo menos para o último posuidor. :: As entidades locais de máis de habitantes deberán asegurar a través dos seus sistemas municipais e no marco das súas competencias en materia de xestión de residuos urbanos, a recollida selectiva dos residuos de aparatos eléctricos e electrónicos procedentes dos fogares. :: Nos municipios de habitantes ou menos levarase a cabo nos termos que estabeleza a normativa da súa respectiva comunidade autónoma En todo caso, disporán dun número suficiente de instalacións distribuídas de acordo con criterios, entre outros, de accesibilidade, dispoñibilidade e densidade de poboación. 17

18 guías da OMIC Que se entende por? De cotío manexamos diversos termos que utilizamos por costume pero dos que descoñecemos realmente o seu significado, algúns deles son os seguintes: :: Aparatos eléctricos e electrónicos: aparatos que necesitan para funcionar corrente eléctrica ou campos electromagnéticos. Están destinados a seren utilizados cunha tensión nominal non superior a V en corrente alterna e a V en corrente continua, así como os aparatos necesarios para xerar, transmitir e medir tales correntes e campos. :: Residuos de aparatos eléctricos e electrónicos: aparatos eléctricos e electrónicos, os seus materiais, compoñentes, consumíbeis e subconxuntos que os compoñen procedentes tanto de fogares particulares como de usos profesionais, a partir do momento no que pasan a ser residuos. :: Residuos urbanos ou municipais: os xerados nos domicilios particulares, comercios, oficinas e servizos, así como todos aqueles que non teñan a cualificación de perigosos e que pola súa natureza ou composición poidan asimilarse aos producidos nos anteriores lugares ou actividades. 18

19 A reciclaxe :: Recollida selectiva: sistema de recollida diferenciada de materiais orgánicos fermentábeis e de materiais reciclábeis, así como calquera outro sistema de recollida diferenciada que permita a separación dos materiais susceptíbeis contidos nos residuos. :: Reciclado: transformación dos residuos dentro dun proceso de produción para o seu fin inicial ou para outros fins, incluída a compostaxe e a biometanización, pero non a incineración con recuperación de enerxía. :: Reutilización: emprego dun produto usado para o mesmo fin para o que foi deseñado orixinariamente. :: Vertedoiro: instalación de eliminación que se destina ao depósito de residuos na superficie ou baixo terra. 19

20 guías da OMIC Recomendacións para fomentar a reciclaxe :: Xera a menor cantidade de lixo posíbel e recólleo de forma selectiva. Coloca por separado a materia orgánica o papel e o cartón, o vidro, o plástico, as pilas, as medicinas, etc. :: Rexeita produtos de usar e tirar e reutiliza todo aquilo que aínda pode ser útil. :: Usa panos de tea e cubertos de metal e non de papel e cubertos de plástico. 20

21 A reciclaxe :: Compra artigos feitos con material reciclado, así contribuirás a potenciar o seu uso a reducir o consumo dos recursos naturais básicos. :: Evita artigos con embalaxes innecesarios e utiliza envases retornábeis. :: Limpa os envases e prega os cartóns para reducir o seu volume. :: Retira as tapas e os tapóns dos envases de vidro antes de depositalos no colector. :: Opta por artigos a granel ou sen empacar, así como por produtos de tamaño familiar e prescinde das froitas, carnes ou verduras envasadas en bandexas de plástico. :: Leva o carro para facer a compra ou bolsas de lona ou de tea para evitar as bolsas de plástico. :: Limita o uso do papel de aluminio e do filme ou plástico alimentario. :: Reutiliza o papel xa usado, reduce o seu uso e aprovéitao ao máximo. :: Doa a roupa que non che serve que estea en boas condicións a unha ONG ou a asociacións de caridade que sexan coñecidas. 21

22 guías da OMIC SÍMBOLOS DA RECICLAXE Moitas veces atopamos nos produtos alimentarios ou de uso doméstico uns pequenos símbolos dos que nunca nos preocupa moito o seu significado. Vexamos algúns deles: Punto verde: os envases que o levan poden ser ou foron xa reciclados. Ofrecen información sobre o tipo de material con que están fabricados e o lugar onde deben depositarse para a súa reciclaxe. Os envases que poden levar este símbolo son de vidro, de plástico, envases metálicos e de tipo brick; de cartón e de papel. O anel ou círculo de Möbius: é un símbolo recoñecido a nivel internacional. Significa que o produto ou envase está feito con materiais que poden ser reciclados na súa totalidade. Se no anel aparece o símbolo de porcentaxe no medio expresa que esa cantidade específica será reciclada. Este dato adoita aparecer en envases e caixas de cartón. O Tidyman : é unha figura humana que deposita un residuo nunha papeleira e indica que a persoa consumidora é responsábel de desfacerse del nun lugar axeitado. As botellas de vidro poden combinar o anel de Moebius e o moneco que deposita un envase nun colector, para concienciar a persoa consumidora da importancia de utilizar os iglús ou colectores verdes. Punto Sigre: colectores para a recollida de medicamentos e os seus envases. Pódense atopar nalgúns estabelecementos farmacéuticos. 22

23 A reciclaxe SÍMBOLOS DA RECICLAXE Os símbolos que se utilizan no plástico, debido ás súas variedades en composición e reciclaxe, levan un número distintivo: 1 PET 3 V 2 HDPE 4 LDPE 5 PP 6 PS 1 PETE 3 PVC 1- PET ou PETE (polietileno tereftalato): unha vez reciclado pódese utilizar en mobles, alfombras, fibras téxtiles, fibras de poliéster, pezas de automóbil e tamén en novos envases de alimentos. 2- HDPE (polietileno de alta densidade): recíclase de diversas formas, en tubos, en botellas de deterxentes e limpadores, en mobles de xardín, en bolsas, botellas, botes de aceite, etc. 3- V ou PVC (vinílicos ou cloruro de polivinilo): cando se recicla convértese en paneis, tarimas, tapetes, botellas non alimentarias, etc. 4- LDPE (polietileno de baixa densidade): despois de reciclado pódese utilizar en colectores e papeleiras, sobres, paneis, tubaxes ou baldosas, etc. 5- PP (polipropileno): co reciclado obtéñense sinais luminosos, cables de batería, vasoiras, cepillos, raspadores de xeo, bastidores de bicicleta, angazos, partes de automóbiles, caldeiros, paletas, bandexas, etc. 6- PS (poliestireno): utilízase en pratos e vasos de usar e tirar, oveiras, bandexas de carne, envases de aspirina, caixas de CD, etc. É un material difícil de reciclar, aínda que del pódense obter diversos produtos. 7 OTHER 7- Outros: aquí inclúese unha diversidade de plásticos moi difíciles de reciclar como poden ser algunhas clases de botellas de auga, materiais a proba de balas, DVD, lentes de sol, MP3 e PC, certos envases de alimentos, etc. 23

24 Concellaría de Sanidade e Consumo Rúa Salvador Allende 6-8 Tel SANTIAGO DE COMPOSTELA Colaboran: