OLLO_cos ollos guía técnica do Programa para a promoción da visión e prevención dos problemas visuais dende a Atención Primaria unha visión saudable_ dende a Atención Primaria VI DELEGACIÓN COLEGIO NACIONAL DE ÓPTICOS - OPTOMETRISTAS
Edita: Xunta de Galicia Consellería de Sanidade Servizo Galego de Saúde Deseño: Publigalicia Depósito legal: guía técnica unha visión saudable_ dende a Atención Primaria Introdución_ Obxectivos do proxecto_ Poboación diana_ Usuarios excluídos_ Circuíto de derivación_ Captación e acceso o programa_ Inscrición _ Folla interconsulta_ 1 2 3 4 5 6 7 8
introdución 1. _unha visión saudable introdución Na actualidade, o envellecemento da poboación da nosa comunidade, onde o 21% da poboación ten máis de 65 anos (case 600.000 persoas), sumado aos cambios sociais e de estilos de vida, supón que unha gran parte da sociedade galega pode presentar factores de risco que condicionen o seu desenvolvemento visual e que se incremente a prevalencia de problemas visuais como a presbicia, miopía, astigmatismo, hipermetropía, etc. O grande aumento que están a ter estas consultas por problemas visuais require unha intervención activa dende o sistema sanitario, e ten especial importancia dentro del o papel que desenvolve a Atención Primaria, xa que é neste nivel asistencial no que se produce a entrada da maioría dos pacientes no sistema sanitario. O papel realizado na promoción da visión e prevención dos problemas visuais polos facultativos dependentes do Servizo Galego de Saúde, tanto de Atención Primaria como de Atención Especializada, dado o gran número de persoas obxecto dalgún tipo de intervención neste sentido, pode complementarse coa participación activa dos ópticos optometristas, xa que en Galicia existen hoxe en día máis de 600 establecementos repartidos ao longo da súa xeografía. 3. 4. Concienciar a sociedade sobre a importancia de levar a cabo uns bos hábitos de saúde no concernente á visión, de xeito que se responde a un incremento na demanda asistencial nesta área. Regularizar a derivación aos establecementos de óptica e mellorar a calidade asistencial poboación A poboación a quen vai dirixida o programa é toda a de Galicia cunha idade superior a seis anos que acuda á consulta de Atención Primaria por problemas visuais e non teña motivos de exclusión para a derivación. Neste sentido, podemos indicar que a poboación diana deste programa pode acercarse aos dous millóns de habitantes. usuarios _diana _excluídos Están excluídas as persoas que previamente estean diagnosticadas de: obxectivo Na actualidade, segundo a Lei 44/2003 de ordenación das profesións sanitarias (LOPS), os diplomados universitarios en Óptica e Optometría desenvolven as actividades dirixidas á detección dos defectos da refracción, a través da súa medida instrumental, á utilización de técnicas de reeducación, prevención e hixiene visual e á adaptación, verificación e control das axudas ópticas. Xa hoxe en día moitas persoas acoden directamente ás oficinas de óptica, onde a maioría pode ver resoltas as súas necesidades grazas ao óptico optomestrista como profesional sanitario. GLAUCOMA DEXENERACIÓN MACULAR MIOPÍA MAGNA OU MALIGNA CATARATAS ENFERMIDADES DA RETINA DIABETES HTA en estadios II e III, aplicando os criterios de afectación visceral. HTA estadío II: cando está presente algún dos seguintes signos: 2. A Consellería de Sanidade e o Servizo Galego de Saúde, conscientes desta realidade, promoven un acordo de colaboración coa VI Delegación Rexional do Colexio de Ópticos Optometristas. O seu obxectivo é regularizar a derivación aos establecementos de óptica nos casos incluídos no convenio, o que mellora a calidade asistencial e lle facilita á cidadanía unha atención máis áxil. Os usuarios remitidos polo seu médico de familia ou pediatra poderán escoller libremente un dos centros ópticos acreditados para a avaliación da súa capacidade visual. obxectivo _do proxecto Sensibilizar, informar, formar e asesorar os diferentes profesionais da sanidade sobre o alcance e repercusións dos problemas visuais, e facer especial fincapé na importancia de desenvolver intervencións de carácter preventivo. Promover o desenvolvemento de liñas de actuación e colaboración entre os diferentes organismos e axentes implicados na promoción da visión e prevención dos problemas visuais. Hipertrofia ventricular esquerda Retinopatía grao II Proteinuria e/ou aumento de creatinina plasmática. HTA estadío III: aparecen signos de patoloxía visceral severa: Insuficiencia cardíaca ou coronaria Encefalopatía. ACVA Hemorraxia retiniana. Papiledema Insuficiencia renal manifiesta Calquera OUTRA ENFERMIDADE que, a xuízo do médico de familia/pediatra, poida afectar o ollo e, polo tanto, susceptible de valoración polo oftalmólogo para maior seguridade. Os pacientes que presenten algunha das patoloxías anteriores deberán ser remitidos sempre ao médico OFTALMÓLOGO en primeiro lugar, e nunca as ópticas ou gabinetes optométricos.
circuíto de derivación (1) NA_ CASA Se padece molestias que poidan afectar os seus ollos ou ben aprecia unha alteración da súa visión, vaia ao seu centro de saude, e solicite consulta co seu médico de familia ou pediatra. (2) NO_CENTRO DE SAÚDE O seu médico de familia ou pediatra, unha vez realizada unha avaliación preliminar e en función n dos resultados, remitirao cun volante ao Servizo de Oftalmoloxía, ou ben para unha ción da súa capacidade visual, realizada avalia- por un óptico-optometrista ista acreditado. SOLUCIÓN_ÓPTICA Só se o seu caso o precisa, o óptico-optometrista p r e s c r i b i r a l l e u n h a compensación óptica para mellorar a súa capacidade visual con anteollos ou lentes de contacto. informe REMISIÓN AO_SEU MÉDICO DE FAMILIA/PEDIATRA Cando os resultados da avaliación da súa capacidade visual, estean dentro da normalidade, remitiráselle ao seu médico de familia, co fin de obter un diagnóstico e un tratamento adecuado aos seus síntomas. Non esqueza levar o informe optométrico. ANTES DE_ACUDIR Á ÓPTICA ANTES DE_ACUDIR Á ÓPTICA ANTES DE ACUDIR Á ÓPTICA Selecione libremente unha óptica acreditada entre a relación que se achega. Lembre entregarlle o volante do seu médico de familia ou do pediatra ao seu óptico optometrista acreditado. É recomendable que solicite cita previa. informe informe H O S P I T A L (4) NO_OFTALMÓLOGO O oftalmólogo efectuaralle as probas que considere necesarias. Tras realizar o seu diagnóstico, aconsellaralle o tratamento que debe seguir. REMISIÓN AO_SERVICIO O DE OFTALMOLOXÍA Cando o seu caso o precise, vostede será remitido polo seu médico de familia ou pediatra ó Servizo de Oftalmoloxía. É indispensable levar o informe optométrico. (3) AVALIACIÓN_DA SÚA CAPACIDADE VISUAL O óptico-optometrista avaliará a súa capacidade visual, e emitirá un informe optométrico cos resultados da exploración e os consellos oportunos que resolverán as súas necesidades. Prescrición da súa compensación óptica. Asesoramento sobre a súa capacidade visual. Remisión ao seu médico de familia ou pediatra.
circuíto de derivación 5. _de derivación circuíto 1_ O paciente que padeza déficits visuais pedirá cita no centro de saúde para o seu médico de familia/pediatra. 2_ O médico de familia ou pediatra, unha vez realizada unha avaliación preliminar, en función dos resultados e descartados criterios de exclusión, estenderalle un volante de derivación para avaliación da capacidade visual que realizará un óptico-optometrista acreditado. No caso de que tivese algún criterio de exclusión ou se se sospeitase outra patoloxía que o precisase, sería remitido á consulta de oftalmoloxía correspondente dende o seu médico de familia ou pediatra, unha vez valorado o informe do óptico-optometrista. 3_ O usuario, antes de acudir ao óptico-optometrista, seleccionará libremente unha óptica acreditada da listaxe que se lle entrega (folleto para o paciente). Recordaráselle que lle debe entregar o volante do seu médico de familia ou pediatra (folla de interconsulta) ao óptico-optometrista acreditado. É recomendable que solicite cita previa. 4_ No establecemento de óptica elixido polo paciente, o óptico-optometrista fará unha avaliación da capacidade visual e emitirá un informe optométrico cos resultados da exploración e os consellos oportunos que resolverán as necesidades do paciente. Só se o caso o precisa, o óptico-optometrista prescribirá unha compensación óptica para mellorar a capacidade visual con anteollos ou lentes de contacto. Entregaránselle ao paciente dous exemplares (folla de interconsulta), un para o médico de familia ou pediatra e outro para o propio paciente, e queda o terceiro exemplar en poder da óptica ou gabinete optométrico. Posteriormente cada óptica remitiralle os volantes ao Colexio Oficial de Ópticos Optometristas, que os fará chegar á Consellería de Sanidade onde se realizará o rexistro dos datos. 5_ 4.1_ 4.2_ 4.3_ Cando o usuario volva á consulta do médico de familia ou pediatra, gardarase unha copia do volante na historia clínica do paciente e anotarase o seu resultado nesta. Cando o caso o precise, o paciente será remitido polo seu médico de familia ou pediatra ao Servizo de Oftalmoloxía, coa correspondente folla de derivación e o informe optométrico. Asesoramento sobre a súa capacidade visual Prescrición da súa compensación óptica Remisión ao seu médico de familia ou pediatra
captación e acceso 6. 7. captación _e acceso ao programa A captación realizarase a través da consulta dos médicos de familia e pediatras no marco da actividade asistencial diaria espontánea ou programada e, en especial, nas visitas do Programa de seguimento do neno san e, no caso dos adultos, no seguimento das actividades do PAPPS e das patoloxías crónicas. _e gabinetes optométricos inscrición das ópticas 8. Folla de interconsulta_ informe da capacidade visual Interconsulta TIS: Sexo: AVALIACIÓN DO ESTADO REFRACTIVO/AGUDEZA VISUAL O.D O.E Home Hipermetropía A.V. s/c Muller Astigmatismo Idade: C de saúde: A.V. Co seu c. ESF. Miopía Informe da capacidade visual Data.../.../... Facultativo: Presbicia Emetropía nº.../... COMPENSACIÓN ÓPTICA FINAL CIL. EIXE ADC. A.V. volante_informe Para poder adherirse ao convenio, as ópticas deben de estar debidamente acreditadas de acordo co Decreto 77/2001, do 29 de marzo, sobre centros, servizos e establecementos sanitarios da Comunidade Autónoma de Galicia e coa Orde do 29 de marzo de 2001 pola que se regula a autorización de centros, servizos e establecementos sanitarios. PROBAS COMPLEMENTARIAS Reacción pupilar Test de Worth Reixa de Amsler Proba da cor inscrición As ópticas que cumpran estes requisitos e desexen adherirse a este convenio cubrirán unha folla de inscrición, que será remitida xunto coa documentación esixida no convenio ao Colexio de Ópticos Optometristas de Galicia, para que, posteriormente, sexan incorporadas a unha base de datos no Servizo Galego de Saúde. RECOMENDACIÓN Control da visión dentro de...mes/es...ano/s Observacións: Don/a En Transparencia de medios Compensación óptica Lonxe Preto Outras Médico de Atención Primaria. Valoración de remisión ao Especialista Colexiado/a nº o de de A medida da capacidade visual non é substitutoria dun exame ocular completo Sinatura e selo: