11. A LITERATURA GALEGA MEDIEVAL (1)

Tamanho: px

Começar a partir da página:

Download "11. A LITERATURA GALEGA MEDIEVAL (1)"

Esther do Amaral Estrela
6 Há anos
Visualizações:

1 11. A LITERATURA GALEGA MEDIEVAL (1) Contexto sociocultural A lírica medieval galego-portuguesa A cantiga de amigo

2 Contexto sociocultural A sociedade medieval Durante os séculos XII e XIII Galicia vive unha época de esplendor durante a que exerce un predominio sobre o occidente peninsular. A sociedade está constituída por varios estamentos: A nobreza posúe extensas propiedades e participa nas guerras. O clero posúe a cultura e atende á vida espiritual. O campesiñado traballa o campo e está sometido ao pagamento de rendas. Os marxinados: leprosos, tolos, nalgúns casos os xograres As desigualdades económicas e de poder provocaron conflitos sociais. O poder da relixiosidade reflíctese na fundación de mosteiros ou feitos como as cruzadas, a Reconquista ou a peregrinación a lugares sagrados (Santiago).

3 Contexto sociocultural A cultura medieval En Europa tivo un gran impulso a cultura. Nacen as primeiras universidades (Salamanca, Oxforf ) ao tempo que se desenvolve unha importantísima cultura popular. O florecemento cultural maniféstase na arquitectura co estilo románico (séc. XI-XII) e o gótico (séc. XIII-XV) e tamén na música e na literatura. No sur de Francia desenvolveuse a chamada lírica provenzal que tiña como tema principal o amor cortés. Foise xerando unha literatura nas linguas vulgares. Cultivouse a épica (Cantar del Mío Cid, en Castela; Cantar dos nibelungos, en Alemaña; Canción de Rolán, en Francia); a novela, primeiro en verso e logo en prosa (a novela artúrica ou o Roman de Renard, en Francia) e a lírica (a alemá, a provenzal ou a galego-portuguesa).

4 A lírica medieval galego-portuguesa Composicións poéticas (1680 textos profanos e 420 relixiosos) escritos en galego-portugués entre finais do século XII e mediados do XIV. Consérvanse en recompilacións chamadas Cancioneiros (Ajuda, Biblioteca Nacional, Vaticana ) ou pergamiños (Vindel, Sharrer). Coñecemos máis de 150 autores de diversa procedencia (galegos, portugueses, casteláns, aragoneses ) que escribían en galegoportugués polo prestixio que acadou nesa época. Lírica galego-portuguesa nace de dúas correntes: Cantares populares tradición oral. Lirismo trobadoresco provenzal.

5 A lírica medieval galego-portuguesa Xéneros literarios Lírica profana: Lírica amorosa: Cantigas de amor Cantigas de amigo Lírica satírica: Cantigas de escarnio Cantigas de maldicicir Lírica relixiosa: Cantigas de Santa María Xéneros menores: Pastorela Tenzón Pranto

6 A lírica medieval galego-portuguesa Autores e intérpretes Os trobadores eran señores da nobreza que compoñían as cantigas. Os xograres interpretaban as composición para divertir ao público. A partir de mediados do séc. XIV pasaron a chamarse menestreis. As soldadeiras cantaban e bailaban e nalgúns casos foron satirizadas polos seus hábitos. (María Balteira). Versificación Cantigas de refrán (despois de cada estrofa) e mestría (sen refrán). As cobras poden ter a mesma rima, distinta, alterna, a mesma cada dúas ou cada tres A rima pode ser consonante ou asonante.

7 A cantiga de amigo O poeta fala por boca dunha doncela que expresa distintos estados anímicos polos que pasa a namorada e a miúdo fala das súas penas (coita) de amor pola ausencia ou pola non correspondencia do seu namorado (amigo). Interlocutores: nai, amiga, natureza personificada Ambiente rural e doméstico pouco detallado. É un xénero autóctono que procede da tradición oral do noroeste peninsular.

8 Tipos de cantigas de amigo Bailadas: composicións que invitan ao baile e á ledicia de vivir. Mariñas ou barcarolas: composicións que se desenvolven ao pé do mar ou nas que o mar é o interlocutor. Romaría: composicións localizadas ou relacionadas cunha capela ou romaría. Albas ou alboradas: composicións que describen a separación dos namorados á alba. Outros: escenas na natureza (fontes, árbores...). Autores destacados: Mendinho: unha cantiga situada na illa de San Simón. Martín Codax: sete cantigas, seis con música situadas na ría de Vigo. Johan de Cangas: tres cantigas de romaría Pero Meogo: nove cantigas con símbolos eróticos (cervo, brial, auga ).

9 Recursos formais da cantiga de amigo Paralelismo: repetición das estrofas con variación da parte final dos versos. Ondas do mar de Vigo Se vistes meu amigo? E ai Deus se verrá cedo! Ondas do mar levado Se vistes meu amado? E ai Deus se verrá cedo! Refrán: verso ou versos que se repiten ao final da estrofa.

10 Recursos formais da cantiga de amigo Leixaprén: repetición do segundo verso da 1ª e 2ª estrofa como primeiro verso da 3ª e 4ª estrofa. Ondas do mar de Vigo Se vistes meu amigo?. Ondas do mar levado Se viste meu amado? Se vistes meu amigo O por que eu sospiro? Se vistes meu amado Por quen ei gran coidado?

11 Comentario texto 1-12 páx Paráfrase: Tema: Tipo polo contido: Personaxes: Forma: cantiga de. con cobras. Recursos formais: Trazos particulares:

Documentos relacionados

A literatura medieval

A literatura medieval XÉNEROS LITERARIOS A cantiga de amor A cantiga de amigo As cantigas e escarnio e maldicir As cantigas de Santa María A prosa medieval Lírica profana: Lírica amorosa: Cantigas de amor