ANÁLISE DAFO DO TERRITORIO DO GDR-23 MARIÑAS-BETANZOS

Transcrição

1 DIAGNOSE DAFO Preséntanse a continuación as conclusións sintetizadas da diagnose do territorio, a modo de esquema DAFO. Expóñense as conclusións repartidas en cinco bloques que corresponden ao sector: - Agroforestal e sector do mar - Medio ambiente, desenvolvemento sostible e cambio climático - Turismo e hostalería - Poboación, servizos, comercio e artesanía, actividade empresarial, emprendemento e mercado laboral - Cultura e patrimonio cultural DAFO (,, E ) As siglas DAFO fan referencia á identificación dos factores, tanto limitantes como positivos, de ámbito interno e externo, que interveñen no desenvolvemento dunha organización, ou dun territorio, e para o caso concreto do desenvolvemento rural do territorio do GDR-23 Mariñas-Betanzos. : factores que supoñen unha desvantaxe comparativa fronte outros territorios; son tendenciais, internos e a longo prazo. : situacións que se non se afrontan a tempo colocan ao territorio en posición de desvantaxe competitiva; son conxunturais, externas e a curto prazo. : son os factores que supoñen unha vantaxe comparativa para o territorio, son tendenciais, internas e a longo prazo. : situacións do entorno que permiten mellorar a situación competitiva do territorio; son conxunturais, externas e a curto prazo. 1

2 AGROFORESTAL E SECTOR DO MAR - Fragmentación do territorio a nivel de parcela, propiedade e uso. - Escasa mobilización de terras e complexo acceso á mesma. - Falta de solo barato para iniciar actividades de transformación agroalimentaria por persoas emprendedoras. - Diminución da Superficie Agraria Útil pola competencia dos uso forestais e urbanos. - Pequeno tamaño e capitalización de explotacións e industrias agrarias, en especial as de horta e vinícolas, que dificulta a innovación e a mellora tecnolóxica. Necesidade de aumentar a súa base territorial para a produción de insumos. - Falta de formación, organización e cooperación dos produtores agrarios e forestais. - Reducido número de produtores ecolóxicos e falta de formación ao respecto. - Dificultade para encontrar semente e plántulas de produtos ecolóxicos e variedades autóctonas no territorio. - Dificultade para a incorporación de novos activos no sector agrario - Falta de relevo xeracional nas explotacións. - Falta de formación en temas de marketing agroalimentario. - Dificultades na comercialización, canles curtas e distribución dos produtos agrarios por parte dos produtores locais. - Fracaso de iniciativas cooperativas previas na comercialización de produtos. - Baixo investimento en I+D+i no sector agrario, agroalimentario e forestal. - Escasa información e baixa transferencia de resultados desde os nodos da innovación. - Inexistencia de ordenación e planificación da propiedade e uso forestal. - Sector forestal centrado principalmente na produción de madeira, cun descenso de prezos nos últimos anos, en maior medida do piñeiro. - Alto incremento das plantacións realizadas con eucalipto, para a produción de - Boa imaxe das producións agrarias, pesqueiras e marisqueiras locais - Existencia de variedades autóctonas e produto local (cebola e repolo de Betanzos, cebola Chata de Miño, tomate Negro, pan de Carral, galiña Piñeira, lúpulo, queixo de Abegondo, ameixas, sardiñas, etc.) con boa imaxe e potencial. - Imaxe dos Viños de Betanzos como produtos de calidade (Blanco lexítimo) - Tradición e experiencia en producións agrícola, da industria agroalimentaria e nos aproveitamentos do mar. - Territorio con boas capacidades agronómicas (solo, clima, orografía, etc.). - Mellora da valorización do traballo agrario. - Existencia de cooperativas agrarias, tecido asociativo e empresas agroalimentarias líderes no sector. - Proximidade dos centros de consumo ás áreas de produción. - Existencia de redes de tendas, feiras e mercados que demandan produto local. - Existencia durante 5 anos do Programa Integrado para o Emprego, promovido pola Asociación Mariñas-Betanzos, enfocado á formación de persoas desempregadas na agricultura ecolóxica. - Alta produtividade das plantacións forestais. - Proximidade e existencia de centros de formación e innovación (CIAM, Universidade, CFEA Guísamo, outros centros de investigación). - Actividades mariñeiras, marisqueiras e acuícolas con interese no turismo mariñeiro. - Lonxa nas proximidades da zona costeira e existencia de confrarías 2

3 pasta, producindo un monocultivo forestal. - Reducido aproveitamento e uso de frondosas autóctonas caducifolias, empregándose case exclusivamente para leña. - Inexistencia de silvicultura e asociacionismo nas explotacións forestais e baixa incidencia da 2ª e 3ª transformación no sector forestal. - Contaminación das áreas de pesca e marisqueo, por depuración deficiente. - Dificultade de comercialización dos produtos do mar e competencia dos produtos pesqueiros e marisqueiros foráneos a baixo prezo. - Descoñecemento por parte da sociedade do sector do mar e pouca coordinación entre os diversos axentes involucrados na xestión da zona litoral. - Escasa implantación de sistemas de aforro enerxético e enerxías renovables. - Dificultade para o acceso ás novas tecnoloxías por parte das explotacións agrarias. - Globalización mundial do comercio, o que favorece a competencia a diminución dos prezos dos produtos locais, e dificulta a súa distribución e comercialización. - Inestabilidade e variacións do prezo de insumos para as explotacións agrarias e dos prezos das producións agroforestais. - Falta de financiamento e complexos trámites burocráticos para a posta en marcha de iniciativas empresariais. - Escasa dipoñibilidade de materia prima local para conseguir abastecer toda a demanda futura. - Incerteza da política agraria común da Unión Europea e doutras liñas de axuda das administracións públicas. - Posible sobreexplotación dos recursos mariñeiros por parte da pesca recreativa, furtivos ou profesionais non concienciados. - Presión do sector urbanístico nas zonas máis próximas a Coruña e realización de grandes infraestruturas ou obras que poidan xerar impactos nos terreos produtivos. - Despoboamento e envellecemento por zonas, creando un desequilibrio territorial. organizadas. - Experiencias de degustacións con asociacións de restauradores (Refuxios do Mandeo, Baiucas das Mariñas, etc.). - Incremento incesante da demanda de produtos naturais, ecolóxicos e de proximidade por parte dos consumidores. - A marca da Reserva de Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo como marca de calidade, que facilite a comercialización e a revalorización dos produtos elaborados e cultivados no territorio nos mercados de proximidade. - Existencia de masa crítica de consumidores e mercados de proximidade - Novos aproveitamentos dos terreos forestais que axuden a complementar e a diversificar os usos madeireiros tradicionais do monte. - Fomento do asociacionismo de propietarios forestais. - Desenvolvemento de instalacións de enerxías renovables que axuden á viabilidade de empresas e explotación (biomasa, eólica, solar, etc). - Novos aproveitamentos e producións do medio mariño (ourizos, algas, etc.). - Formación e apoio para emprendedores e empresas innovadoras. - Axudas para o desenvolvemento de proxectos no medio rural ( ). 3

4 MEDIO AMBIENTE, DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE E CAMBIO CLIMÁTICO - Descoñecemento dos valores naturais, do uso sostible dos recursos e da Reserva de Biosfera por parte da poboación. - Escasa superficie e mal estado dos espazos naturais protexidos. - Existencia de espazos naturais de interese carentes de protección. - Importante afección de especies exóticas invasoras e extensión das mesmas. - Contaminación e mala conservación das rías do Burgo e Betanzos. - Mal funcionamento e mantemento das Estacións Depuradoras de Augas Residuais (EDAR), que chega a provocar contaminacións nas canles fluviais e espazos mariños. - Contaminación de orixe agrícola debida aos xurros das explotacións gandeiras. - Baixa conciencia ambiental e pouca implicación da poboación na protección e conservación dos espazos naturais. - Diversidade na existencia de plans de ordenación municipais. - Eliminación de hábitats protexidos pola perda dos usos tradicionais da terra ou polo descoñecemento da importancia e valor natural que posúen. - Aumento do cambio climático e das súas consecuencias e repercusións na flora e fauna do territorio. - Fortes impactos ambientais de obras e infraestruturas realizadas. - Proximidade e existencia de centros de formación e innovación (CIAM, Universidade, outros centros de investigación). - Declaración do territorio como Reserva de Biosfera. - Existencia de espazos naturais con diversas figuras de protección (Costa Dexo, Ría de Betanzos, Costa da Morte, Encoro de Abegondo-Cecebre. Ribeiras do Mero-Barcés, Río Abelleira ou Esteiro do río Baxoi). - Existencia de centros de divulgación e formación ambiental (aulas da natureza municipais, centros do Proxecto Mandeo, CEIDA, observatorios, etc.). - Conservación en áreas rurais de sistemas agroforestais tradicionais, que manteñen a biodiversidade e a paisaxe. - Alto valor natural do territorio e riqueza da rede hidrográfica e paisaxística. - Experiencias de éxito na custodia do territorio de asociacións ambientalistas. - Incidencia relativamente baixa dos incendios forestais. - Perda da paisaxe e biodiversidade ligada aos sistemas agroforestais tradicionais. - Presión do sector urbanístico nas zonas máis próximas a Coruña. - Problemas de contaminación polos sistemas de abastecemento de augas e ca contaminación de ríos e campos por augas residuais. - Desenvolvemento de instalacións de enerxías renovables que axuden á viabilidade de empresas e explotación (biomasa, eólica, solar, etc). - Creación e expansión de novos espazos naturais protexidos (ENIL, Rede Natura, etc.). 4

5 - Risco degradación hábitats protexidos, bosques autóctonos, especies endémicas ou espazos de interese ambiental por descoñecemento ou desinformación - Introdución e expansión de novas especies exóticas invasoras. - Existencia de especies de flora e fauna en perigo de extinción non inventariadas. - Desenvolvemento de actividades ambientais ligadas á Reserva de Biosfera que permita difundir e concienciar sobre a conservación e a protección. - Recuperación de hábitats e especies no dominio público (costa litoral entre Fontán e Lorbé; ría de Betanzos, Encoro de Abegondo-Cecebre, etc.). - Plan de xestión e control das especies exóticas invasoras na Reserva de Biosfera, centrándose nas zonas núcleo. - Incentivo para a plantación e posta en valor das especies forestais autóctonas. - Traballo en rede das Aulas da Natureza do territorio. 5

6 TURISMO E HOSTALARÍA - Escasa e desorganizada oferta turística tematizada e falta de coordinación turística no territorio. - Forte estacionalidade da demanda turística. - Pouco desenvolvemento e cooperación das casas de turismo rural e a súa ligazón con actividades no territorio (rutas, degustacións, explotacións agrarias, etc.). - Falta de formación e modernización do sector hostaleiro. - Necesaria organización e inversión en actividades de promoción, empregando novas tecnoloxías e redes sociais. - Descenso do gasto por parte da sociedade en ocio e turismo pola crise económica. - Dano de recursos recursos patrimoniais, culturais, naturais por falta de interese e preocupación. - Competencia con destinos turísticos máis consolidados. - Continuidade da crise económica que impida un crecemento do gasto por parte da poboación en ocio e turismo. - Existencia de centros de divulgación e formación ambiental (aulas da natureza municipais, centros do Proxecto Mandeo, CEIDA, observatorios, etc.). - Importantes elementos de interese susceptibles da súa posta en valor turístico, (miradoiros, fervenzas, bosques, ornitoloxía, praias e portos, etc.). - Existencia de restos arqueolóxicos de interese - Potencia do recurso Camiño Inglés e do Casco histórico de Betanzos. - Existencia de camiños históricos e rutas consolidadas ligadas aos valores culturais e naturais do territorio (Roteiro Mariñán, Vía Per Loca Marítima, Rutas Ornitolóxicas, incipiente Ruta do Paisaxismo Pintor Lloréns). - Actividades mariñeiras, marisqueiras e acuícolas con interese no turismo mariñeiro. - Declaración do territorio como Reserva de Biosfera e posibilidade de entrar como destino Ecoturístico por parte de Turespaña. - Crecemento do turismo rural no territorio, dándolle continuidade ao incremento de usuarios existente nos últimos anos. - Creación da marca do Club do Produto Turístico da Reserva de Biosfera. - Promoción por parte de Turgalicia de rutas e experiencias turísticas a nivel internacional. - Complementar o medio rural co produto turístico das zonas costeiras. - Cooperación entre organismos, entidades e empresas para a promoción do territorio como exemplo de desenvolvemento sostible. - Potencialidade do Camiño Inglés e a celebración do Ano Santo en Cooperación con outros territorios e co Concello de A Coruña. 6

7 POBOACIÓN, SERVIZOS, COMERCIO E ARTESANÍA; ACTIVIDADE EMPRESARIAL, EMPRENDEMENTO E MERCADO LABORAL - Complexos trámites burocráticos e difícil financiamento para iniciativas emprendedoras. - Falta de cultura e formación emprendedora. - Microempresas incapaces innovar e cooperar con outras empresas. - Falta de servizos especializados en asesoramento a novos emprendedores e sobre innovación ás empresas. - Saldos migratorios negativos na maioría dos concellos. - Elevada dispersión da poboación e custo dos servizos. - Importantes diferenzas entre as áreas rurais e as áreas periurbanas (con máis densidade de poboación e máis servizos). - Diversidade na existencia de plans de ordenación municipais. - Alta taxa de desemprego, en especial de colectivos desfavorecidos (xente moza, mulleres, inmigrantes e parados de longa duración). - Baixo nivel de renda bruta dispoñible. - Solo industrial dispoñible non empregado. - Descoñecemento do gasto enerxético e dos posibles aforros que poderían producir as enerxías renovables e a mellora na eficiencia enerxética. - Presión do sector urbanístico nas zonas máis próximas a Coruña. - Problemas de contaminación polos sistemas de abastecemento de augas e ca contaminación de ríos e campos por augas residuais. - Despoboamento e envellecemento en determinadas zonas, creando un - Existencia durante 5 anos do Programa Integrado para o Emprego, promovido pola Asociación Mariñas-Betanzos, enfocado á formación de persoas desempregadas na agricultura ecolóxica. - Existencia de importantes infraestruturas de comunicación (autoestradas, aeroporto, transporte ferroviario e portos). - Ampla cobertura de servizos de telecomunicacións no rural. - Existencia de persoas mozas con ampla formación académica. - Gran cantidade de terreo en polígonos industriais sen ocupar. - Alta participación da poboación no desenvolvemento rural e na toma de decisións. - Desenvolvemento de instalacións de enerxías renovables que axuden á viabilidade de empresas e explotación (biomasa, eólica, solar, etc). - Formación e apoio para emprendedores e empresas innovadoras. - Axudas para o desenvolvemento de proxectos no medio rural ( ). 7

8 desequilibrio territorial. - Incremento da poboación dependente. - Crise económica xeneralizada e problemas de viabilidade de empresas. - Emigración dos recursos humanos máis cualificados por falla de oportunidades laborais no territorio. - Diminución do carácter piloto dos proxectos financiados no Programa Leader. - Beneficios para as empresas que contraten a mozos/as e persoas discapacitadas. - Cooperación entre organismos, entidades e empresas para a promoción do territorio como exemplo de desenvolvemento sostible. 8

9 CULTURA E PATRIMONIO CULTURAL - Falta de posta en valor dos restos arqueolóxicos que existen no territorio por descoñecemento destes (petróglifos, castros, mámoas e outros). - Falta dun inventario actualizado dos recursos patrimoniais e culturais. - Descoñecemento da súa localización SIX e sinalización, sobre todo na zona de monte, que permita a técnicos e poboación xeral coñecer os recursos. - Situación do patrimonio en propiedades privadas, que impide a súa rehabilitación e conservación axeitada. - Declaración do territorio como Reserva de Biosfera. - Importantes elementos de interese susceptibles da súa posta en valor turístico (cascos históricos, restos arqueolóxicos, petróglifos, etc.). - Existencia de camiños históricos e rutas consolidadas ligadas aos valores culturais e naturais do territorio (Camiño Inglés, Vía Per Loca Marítima, etc). - Existencia de relevantes hitos en proceso de posta en valor (Pena furada, Campamento romano de Ciadella), - Presión do sector urbanístico nas zonas máis próximas a Coruña. - Dano dos recursos recursos patrimoniais por falta de interese ou descoñecemento. - Uso forestal que impide a localización dos recursos. - A marca da Reserva de Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo como marca de calidade que facilite a posta en valor do patrimonio pola vía do turismo. - Axudas para o desenvolvemento de proxectos no medio rural ( ). - Identificar este patrimonio nos Plans de Ordenación de Montes - Existencia de novas fórmulas de custodia cultural - Existencia de fundacións con interese no patrimonio cultural do territorio (castros). - Existencia das novas tecnoloxías para identificar, inventarias e xestionar este patrimonio. 9