PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DEPARTAMENTO -BIOLOXÍA XEOLOXÍA

Transcrição

1 PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DEPARTAMENTO -BIOLOXÍA XEOLOXÍA CURSO 2016/2017

2 ÍNDICE 1 INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN 2 RELACIÓN DE PROFESORES QUE COMPOÑEN A ÁREA 3 MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS 3.1 Recursos xerais do centro 3.2 Recursos do departamento 3.3 Libros de texto 4 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE 4.1 Alumnos con altas capacidades 4.2 Alumnos con necesidades educativas significativas 4.3 Programa de reforzo 4.4 Programa de reforzo con atribución horaria 4.5 Aula de convivencia 5 PROGRAMA DE RECUPERACIÓN DE MATERIAS PENDENTES 5.1 Alumnos de 2º ESO coa materia de 1º ESO pendente 5.2 Alumnos de 3º ESO coa materia de 2º ESO pendente 5.3 Alumnos de 4º ESO coa materia de 3º ESO pendente 5.4 Alumnos de 2º de Bacharelato coa materia de 1º de Bacharelato pendente 5.5 Probas extraordinaria para ex-alumnos/as 6 PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN EN VALORES 7 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PROXECTO LECTOR 8 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PLAN TIC 9 CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA 10 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES 11 PROCEDEMENTO PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN

3 1 INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN Este instituto é o único centro de secundaria do concello, polo que acolle practicamente a toda a mocidade tomiñesa, ademais dun certo número de persoas do Rosal e A Guarda que se matriculan, fundamentalmente, nos niveis post-obrigatorios. O contorno en que nos inscribimos é basicamente rural, dándose unha maioría de galegofalantes entre o alumnado. O centro imparte ensinanzas de ESO, Bacharelato de Ciencias e Tecnoloxía, de Humanidades e Ciencias Sociais, Ciclos Formativos de Grao Medio Aproveitamento e conservación do ambiente natural e Instalacións de telecomunicacións. Impártense tamén o título Agroxardinería e composicións florais de Formación Profesional Básica. Nestes últimos anos cursan os seus estudos aproximadamente uns 600 alumnos repartidos da seguinte forma: NIVEL PORCENTAXE Nº GRUPOS 1º ESO 21% 5 2º ESO 17% 5 3º ESO 18% 4 4º ESO 14% 3 1º BAC 10% 2 2º BAC 9% 2 FP Básica 6% 2 APROCEM E 3% 2 INSTEL 2% 2 Na comparativa entre o número de grupos de primeiro e segundo de ESO e terceiro e cuarto de ESO dedúcese o alarmante abandono antes de conseguir o titulo de secundaria. A porcentaxe dos titulados/as no bacharelato está sobre o 20% -25%. Un dato significativo tamén o dá o resultado da avaliación de diagnóstico onde estamos por debaixo da media en todo. Moito do alumnado provén de familias nas que o nivel de estudo e baixo polo que a axuda que lle poden prestar e os medios que están ao seu alcance neste aspecto son limitados. O Centro conta con recursos suficientes e variados. O problema esta na falta en numero de profesorado para poder facer agrupamentos especificos, reforzos e desdobres que si axudarían a paliar moitos dos problemas cos que nos atopamos. As instalacións coas que contamos no IES son, na meirande parte, adecuadas, aínda que sufrimos un importantísimo problema de espazo dada a masificación do centro (ratio alumnos/ profesor moi elevada nalgúns grupos, problemas para crear agrupamentos específicos na ESO, etc ).

4 2 RELACIÓN DE PROFESORES QUE COMPOÑEN A ÁREA PROFESOR/A CARGO MATERIAS CURSO CARLOS VILLANUEVA DOMÍNGUEZ Director Cultura científica CTM 1º Bach 2ºBach IRIA GIRÁLDEZ RAMALLO Xefatura de estudos Ámbito científico 2º FPBásica ARACELI OZORES PEIXOTO Xefatura departamen to Titora 3º ESO Bioloxía/Xeoloxía Bioloxía/Xeoloxía Bioloxía 3º ESO 4º ESO 2º Bach MANUELA GÓMEZ RODICIO Bioloxía/ Xeoloxía 1º ESO MARÍA VICTORIA VILLAR FREIRE Titora 1ºESO Biología/Xeoloxía Ámbito científico Bioloxía/Xeoloxía Bioloxía/xeoloxía 1º ESO 1ºFP Básica 3º ESO 1º Bach 3 MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS 3.1 Recursos xerais do centro Aulas de informática Aulas dotadas de ordenador do profesor e canóns Aulas Abalar para 1º e 2º ESO Acceso a Internet en todas as aulas Biblioteca Aula multimedia Salón de Actos 3.2 Recursos do departamento - Laboratorio de bioloxía/ xeoloxía - Ordenador portátil e canón - Revistas de investigación e ciencia - DVDs varios - Preparacións microscópicas - Murais varios - Libros de consulta - Guías varias de plantas e animais - Prismáticos, compases e diverso material de campo - Mapas topográficos e xeolóxicos

5 3.3 Libros de texto 1º ESO: Ciencias da Naturaza Ed. SM 3º ESO: Bioloxía/Xeoloxía Ed. Vicens-Vives 4º ESO Bioloxía/Xeoloxía Ed. Vicens-Vives 1º Bacharelato Bioloxía/Xeoloxía Ed. SM 2º de Bacharelato. Bioloxia. Ed. Santillana 4 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Terase en conta o tratamento da diversidade do alumnado con respecto aos diferentes ritmos de aprendizaxe, capacidades e motivación que desenvolve cada alumno ou alumna do curso. O profesor desenvolverá diferentes estratexias de ensino co fin de facilitar as aprendizaxes das alumnas e os alumnos en función das súas necesidades concretas. Como vías concretas de actuación podemos sinalar as seguintes: Conveniencia da interacción entre os alumnos como factor favorecedor da aprendizaxe. O traballo en grupo, alternado co individual pode ser utilizado con diferentes intencións para traballar diferentes niveis de dificultade. Organizar e presentar os contidos de forma interrelacionada con outras áreas dado que facilita a súa xeneralización e aplicación a situacións novas. Utilización de materiais didácticos variados e graduais en función da dificultade. Centrar a atención máis no proceso, que no resultado do alumno. Considerar a avaliación como un instrumento ao servizo do proceso de ensino-aprendizaxe, e non como a culminación do mesmo. Todas estas actuacións levaranse a cabo mediante: Introdución- motivación, para favorecer o interese e participación dos alumnos na aprendizaxe. Diagnóstico de coñecementos previos, que permitan expresar os seus acertos e erros conceptuais. Consolidación, para contrastar e establecer relacións entre as novas ideas e as previas dos alumnos. De ampliación de autonomía que axuden á adquisición de destrezas relacionadas co aprender a aprender. 4.1 Alumnos con altas capacidades Segundo o establecido na ORDE do 28 de outubro de 1996 pola que se regulan as condicións e o procedemento para flexibiliza-la duración do período de escolarización obrigatoria dos alumnos con necesidades educativas especiais asociadas a condicións persoais de sobredotación intelectual, un alumno poderá ser adiantado un ano durante a etapa de secundaria. A sobredotación intelectual dun alumno ou alumna deberá ser acreditada mediante a avaliación psicopedagóxica correspondente. Nela deberase prever que a medida de flexibilización do período de escolarización é adecuada para o desenvolvemento do equilibrio persoal e da socialización do alumno ou alumna

6 4.2 Alumnos con necesidades educativas significativas Cando as dificultades son xerais e permanentes levaranse a cabo adaptacións curriculares significativas en colaboración co departamento de orientación do I.E.S. De cada unha delas quedará constancia no departamento. Enténdese por estas as que consisten na eliminación de contidos esenciais ou obxectivos xerais e a consiguiente modificación dos respectivos criterios de avaliación. Cando o Departamento de Orientación teña diagnosticados os alumnos con necesidades educativas especiais, o profesor respectivo establecerá as Adaptacións Curriculares máis adecuadas ás súas peculiaridades e características. Existe un modelo para as adaptacións curriculares que o profesor adaptará a cada alumno en concreto. En devandito modelo estableceranse para cada alumno dun xeito xeral: Os antecedentes sociais, persoais e académicos do alumno. Os recursos persoais e materiais con que se conta. Os obxectivos a conseguir. Os contidos exixibles. A metodoloxía que se vai a empregar. As posibles adaptacións das actividades de aula. Os criterios de avaliación e criterios de cualificación que se van a aplicar. 4.3 Programa de reforzo O alumnado con dificultades tamén ten a posibilidade de incorporarse a un programa de reforzo en aquelas materias que teña dificultades. Cando un alumno ou alumna asista a un programa de reforzo nunha área determinada poderá quedar eximido da realización do programa específico personalizado na dita área 4.4 Programa de reforzo con atribución horaria O alumnado de 1 curso que accedese á Educación Secundaria Obrigatoria por imperativo legal, aquel que repita 1 curso, aquel que promocionase a 2 curso sen superar todas ou algunha das áreas instrumentais ou aquel que repita 2 curso, poderá seguir un programa de reforzo con atribución horaria. 4.5 Aula de convivencia No centro cóntase cun Aula de convivencia para atender aqueles alumnos cuha conduta disruptiva durante as clases. O funcionamento de esta aula está explicado no protocolo correspondente. 5. PROGRAMA DE RECUPERACIÓN DE MATERIAS PENDENTES 5.1 EN SECUNDARIA:

7 A) REALIZACIÓN DE ACTIVIDADES PROPOSTAS Trátase de actividades teóricas, que se resolverán traballando co libro de texto e caderno de clase do curso anterior. As actividades realizaranse en dúas entregas: A primeira, que se entregará ao alumnado no 1º trimestre e que abarca os primeiros temas do libro de texto, deberá ser entregada ao profesorado encargado de dita actividade durante a primeira semana de clases do mes de decembro. O segundo grupo de actividades, que se entregará o día do primeiro exame e que abarcará os temas non incluidos na primeira entrega, deberá ser entregado no mes de marzo. As actividades deberán ser entregados por escrito. Serán correxidos e puntuados. A puntuación obtida nestas actividades será o 40% da nota final. B) REALIZACIÓN DE EXAMES ESCRITOS. Faranse dous exames. O primeiro, no mes de xaneiro- febreiro, sobre a materia traballada na primeira entrega das actividades. O segundo, no mes de maio, sobre a materia traballada na segunda entrega. En caso de ter suspendido o primeiro exame, o segundo exame será, ademais, recuperación do primeiro. As calificación obtidas nos exames serán o 60 % da nota final. As datas de realización dos exames serán anunciadas con antelación suficiente. 5.2.Alumnos de 2º de Bacharelato coa materia de 1º de Bacharelato pendente Faranse dous exames. O primeiro, no mes de febreiro, sobre a metade dos temas. O segundo, no mes de abril, sobre o resto da materia. No caso de ter suspendido o primeiro exame, o segundo exame será, ademais, recuperación do primeiro. No caso de ter aprobado o primeiro exame a nota final será a media aritmética dos dous exames. A xefa de departamento será a referencia para os alumnos pendentes para todas as consultas, dúbidas e problemas que poidan ter coa materia Proba extraordinaria para exalumnos/as 6 PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN EN VALORES Como a educacion ten como fin primordial o pleno desenvolvemento do alumnado, é dicir, a súa formación integral como ser humano no plano cognitivo, fisico, corporal, social, psicoloxico e afectivo, etico e moral. Asi, alen dos aspectos estritamente académicos (formacion cultural), compre tratarmos os directamente relacionados co ser (fisico e moral) e co ser no mundo e na sociedade (formacion civico-etica), que deben transmitirse de maneira organizada en cada etapa. Así, por mor da súa natureza multidisciplinar, integramos a educación en valores na programacion mediante diferentes actividades destinadas a que, a parte das destrezas comunicativas, o alumnado desenvolva a capacidade critica cara a si mesmo e os demais, como, por exemplo, en debates, saídas extraescolares, agrupamentos, charlas programadas, filmes ou textos, lecturas obrigatorias, etc.).

8 Ademais, o propio calendario escolar establece unha serie de datas relevantes relacionadas coa educacion en valores que compre tratarmos nas clases: Educación moral e cívica. Respecto pola autonomia dos demais e fomento do diálogo para solucionar diferenzas. Día da Declaración Universal dos Dereitos Humanos (10 de decembro) Día de Europa (9 de maio) Conmemoración da Constitución e do Estatuto de autonomía de Galicia (1 ao 11 de decembro) Semana das Letras Galegas (8 ao 17 de maio) Educación para a paz. Defensa da paz mediante o conecemento de persoas e institucions significativas e solucion dialogada de conflitos. Día da paz (30 de xaneiro) Educación para a saúde e a calidade de vida. Conecemento progresivo do corpo, anomalias e enfermidades, e desenvolvemento de habitos de saude. Día Mundial da Saúde (7 de abril) Educación para a igualdade. Desenvolvemento da autoestima e da concepcion do propio corpo como expresion da personalidade. Analise critica da realidade e correccion de xuizos sexistas consolidando habitos non discriminatorios. Día Internacional da Muller Traballadora (8 de marzo) Educación ambiental. Reflexion e compromiso sobre os principais problemas ambientais. Día Mundial do Ambiente (5 de xuño) Educación sexual. Adquisicion de informacion suficiente e cientifica sobre todos os aspectos relativos a sexualidade. Consolidacion de actitudes de naturalidade no tratamento de temas sobre sexualidade. Día mundial da saúde(7 de abril) Educación para o consumidor. Adquisicion de conciencia critica ante os efectos do consumo. Conecemento dos mecanismos do mercado e dos dereitos do consumidor. Día Mundial dos Dereitos do Consumidor (15 de marzo) Educación para o lecer. Valoracion da literatura como medio de expresion dos sentimentos e como fonte de pracer que pode enriquecer o tempo de lecer. Fomento do pracer enriquecedor de ler. Día do Libro (11 e o 30 de abril) Semana da Prensa na que se traballara un día na aula con xornais. (10 ao 14 de marzo) Educación viaria. Desenvolvemento de habitos de respecto polas normas de circulacion, actitudes de prevencion e comportamento responsable nas vias publicas. 7 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PROXECTO LECTOR En 1º ESO Práctica xeral: Realizarase de xeito sistemático no desenvolvemento de tódolos temas a lectura persoal do libro de texto, seguida dun comentario en grupo, no que o alumnado intervén a instancias da profesora, para comprobar o grao de comprensión lectora. Aproveitar esta lectura para buscar as ideas principais. Lecturas do final e inicio de cada tema: A través dos textos que se propoñen ao principio e ao peche de cada unidade, trabállase a comunicación oral e escrita. Deste modo, permítense o coñecemento e a comprensión de diferentes tipos de textos, así como a adquisición do hábito da lectura e o gozo con ela.

9 Outras prácticas: Búsqueda en internet de información, proposta pola biblioteca virtual do libro de texto, en asuntos de interese relacionados cos temas. Distintos textos propostos, noticias de prensa relacionados coa materia etc, para proceder a súa lectura e posterior análise. Organizar a información. Actividades de realización de cadros, esquemas, táboas, etc., ferramentas que son moi útiles para estudar e repasar para as que é imprescindible a comprensión previa. En 3º e 4º ESO - Lecturas habituais na aula: Dedicaremos un tempo en cada unidade didáctica á lectura de novas relacionadas coa lección que estamos a desenvolver e que o alumnado ha de seleccionar en xornáis ou revistas actuais. Comprensión lectora Farase na actividade anteriormente exposta, pero ademáis traballaranse textos do libro de texto de cada lección utilizándoos para contestar a preguntas, facer esquemas e resumos. A escrita Tanto na libreta diaria como nos exames valórase e corríxese a caligrafía e a ortografía, así a caligrafía e presentación inflúen na nota e a ortografía procúrase a súa mellora do seguinte xeito: o alumno/a ha de repetir correctamente a palabra na que tivo falta facendo con ela tres frases que teñan que ver cos contidos da lección do momento. Vocabulario. Ao longo do curso cada alumno/a elabora na súa libreta un vocabulario coas palabras descoñecidas que van aparecendo en cada lección. 8 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PLAN TIC Aínda que xa queda vello dicilo, ninguén pon en dúbida que as novas tecnoloxías da información e a comunicación (TIC) deben formar parte dun proxecto educativo actual. Por unha parte, a aparición de internet supuxo una revolución na forma de buscar e tratar a información, ata o punto de que se converteu na principal fonte de información para case todos; por iso compre que ensinemos aos alumnos a manexar Internet e aproveitar as posibilidades que ofrece para a nosa materia, quizá unha das que máis partido lle pode sacar ás TIC, sendo a estas alturas case imprescindibles para traballar con imaxes, mapas, fotos, gráficos, etc. cómo ven facendo este departamento dende que as aulas de audiovisuais están equipadas, con ordenador e canón de vídeo. O traballo co libro web, a pizarra dixital e os miniordenadores das aulas Abalar ofrecen un amplo abano de posibilidades. Ademais, dentro de cada tema do libro inclúense numerosas actividades con Internet de diverso tipo. 9 CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA O deseño dun Plan de Convivencia Escolar eficaz debe considerar accións que se fagan visibles no desenvovemento das actividades das distintas áreas. No caso da nosa materia, debemos promover

10 actuacións que promocionen valores democráticos de convivencia, de negociación e diálogo, e de entendemento. Trataremos de coñecer e valorar as características do grupo de alumnos e alumnas traballando ás estratexias de aprendizaxe, á motivación, os centros de interes, ás preocupacións e inquedanzas, ás relacións persoais; coa finalidade de producir as respostas educativas adecuadas. Fomentaremos a socialización, o traballo en grupo e a socialización mediante experiencias onde todos os integrantes do grupo teñan una función importante no traballo final Fomentaremos a integración do novo alumnado e, desenvolveremos accións que favorezan a súa adaptación acercándonos e valorando a súa cultura sempre que sexa posible. Contribuiremos á formación integral do alumnado, en sintonía cos principios de tolerancia, igualdade, respecto e solidariedade, buscando a participación razoada e responsable na toma de decisións e na solución dialogada dos conflitos que poidan xurdir durante as clases. Controlaremos a puntualidade e absentismo, informando puntualmente ás titoría e ás familias, sobre o absentismo escolar, a falla de interés, tratando de poñerlle remedio canto antes. Ocuparémonos de informar ao Departamento de Orientación, sobre o alumnado que presenta desaxustes no seu comportamento, incluído o rendemento académico na nosa materia. 10 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES SAÍDA NIVEL TEMPORALIZACIÓN -Visita esteiro do miño 7 de decembro -Visita a Aquamuseo de Vilanova de Cerveira con CCSS 1º ESO 3º trimestre Casa Domus e Casa das Ciencias de Coruña 3º ESO 24 de febreiro (Coruña) Visita a Galiciencia. Ourense Percorrido pola Serra do Argallo -Percorrido polo Miñor (CTM) - Visita ao SAI de Coruña ( Bioloxía) 4º ESO 1º trimestre 1º BACH 3º trimestre 2º BACH 2º trimestre

11 11 PROCEDEMENTO PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN A programación será obxecto de avaliación en dous ámbitos complementarios: Nas xuntanzas preceptivas de departamento, nas que se fará un seguimento do cumprimento da programación e se tomará nota das propostas para o seu mellor aproveitamento e para a súa mellora. Na memoria final de curso, na que si se suxiren cambios que acepte todo o Departamento, deberán ser trasladados á programación do curso seguinte. Os indicadores a avaliar son os seguintes: Desenvolvemento en clase da programación. Relación entre obxectivos e contidos. Adecuación de obxectivos e contidos coas necesidades reais. Adecuación de medios e metodoloxía coas necesidades reais. Como instrumentos para axudar a esta avaliación pódense utilizar os cuestionarios para o alumno e para o profesor que se inclúen nos anexos desta programación. BIOLOXÍA/XEOLOXÍA 1º ESO 1. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE 1. COMPETENCIA LIGÜISTICA () - Comprensión de textos científicos. - Realización de resumes, informes, elaboración de mapas conceptuais sinxelos etc.). - Comprender e utilizar o vocabulario básico. - Utilizar a linguaxe de maneira axeitada na expresión oral e escrita 2. COMPETENCIA MATEMÁTICA E COMPETENCIAS BÁSICAS EN CIEN- CIA E TECNOLOXÍA () - Expresarse con claridade na linguaxe matemática - Resolver problemas, realizar, comprender e interpretar gráficos e táboas, que permiten ordenar a información e extraer conclusións. - Relacionar a evolución da ciencia co noso modo de vida. - Coñecer a linguaxe científica para interpretar e comunicar situación en diversos contextos - Diferenciar e valorar o coñecemento científico fronte a outras formas de coñecemento. - Justificar razoadamente algúns fenómenos naturais, como a duración do día e da noite, as eclipses, etc. - Realizar experiencias sinxelas, manexando o instrumental científico (microsccopio, lua..) realizando informes e xtraendo conclusións. - Interpretar e elaborar esquemas, como o ciclo da auga ou a formación das rochas, e identificar claves sinxelas para identificar seres vivos e minerais. - Ter uns hábitos de consumo responsable na vida cotiá. - Respectar e preservar a vida dos seres vivos no seu ámbito. - Interese pola ciencia, e valoración do coñecemento científico. 3. COMPETENCIA DIXITAL () - Coñecer as técnicas e estratexias de acceso á información a Internet. - Acceder, buscar, selecionar, organizar e analizar a información buscada. - Empregar distintas fontes para a busca de información.

12 - Manexar as ferramentas tecnolóxicas. 4. APENDER A APRENDER () - Ser capaz de razoar e de buscar respostas dunha forma autónoma ante diversas situacións, ademais de ser consciente dos coñecementos adquiridos a través da autoavaliación. - Relacionar a información e integrala cos coñecementos previos e coa propia expriencia. - Mostrar curiosidade e desexo de aprendizaxe. - Valoración do esforzo e a motivación 5. COMPETENCIAS SOCIAIS E CÍVICAS () - Valorar o uso responsable dos recursos naturais e tomar conciencia da importancia que ten a conservación da biodiversidade. Ser crítico cós hábitos sociais pouco saudables e a contribuir á conservación e mellora do ambiente. - Dotar de habilidades necesarias para comprender a problemática actual en relación a súa persoa co resto da sociedade. - Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos. - Traballar habilidades sociais relacionadas coa participación, cooperación, aceptar diferenzas, respectar os valores, creenzas e diversidade de culturas. 6. COMPETENCIA SENTIDO DE INICIATIVA E ESPÍRITO EMPRENDEDOR () - Iniciar, levar a cabo proxectos que permiten analizar e avaliar situacións ou problemas abertos que requiraen propoñer solucións. - Desenvolver a empatía, valorar as ideas dos demais e ser capaz de afirmar e defender os dereitos do grupo. - Desenvolver a capacidade de elixir con criterio propio nos ámbitos persoal, laboral e social. - Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos. 7. CONCIENCIA E EXPRESIÓN CULTURAL (CEC) - Cultivar o sentido da transcendencia e unha actitude aberta, respectuosa e crítica cara á diversidade de expresións artísticas e culturais. - Poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividade para expresar de forma persoal ideas ou experiencias mediante códigos artísticos. - Realizar traballos e presentacións com sentido estético - Apreciar os valores culturais do patrimonio natural. 2. CONCRECIÓN DOS OBXECTIVOS PARA CADA CURSO Serán os obxectivos de etapa que contribuirán a: a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou

13 circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, textos e mensaxes complexas. l) Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á ciencia. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación. ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito. o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona. 3. CONTIDOS Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica B1.1. O vocabulario científico na expresión oral e escrita. B1.2. Metodoloxía científica: características básicas. B1.3. Experimentación en bioloxía e xeoloxía: obtención, selección e interpretación de información de carácter científico a partir da selección e a recollida de mostras do medio natural ou doutras fontes. B1.4. Planificación e realización do traballo experimental, e interpretación dos seus resultados. B1.5. Normas de seguridade no laboratorio, e coidado dos instrumentos e do material. Bloque 2. A Terra no universo

14 B2.1. Principais modelos sobre a orixe do Universo. B2.2. Compoñentes do Universo. B2.3. Características do Sistema Solar e dos seus compoñentes. B2.4. Concepcións sobre o Sistema Solar ao longo da historia. B2.5. Os planetas no Sistema Solar. B2.6. O planeta Terra: características. B2.7. Os movementos da Terra, da Lúa e do Sol, e as súas consecuencias. B2.8. A xeosfera: estrutura e composición da codia, o manto e o núcleo. B2.9. Minerais e rochas: propiedades, características e utilidades. B2.10. Xestión sustentable dos recursos minerais. Recursos minerais en Galicia. B2.11. A atmosfera: composición e estrutura. O aire e os seus compoñentes. Efecto invernadoiro. Importancia da atmosfera para os seres vivos. B2.12. Contaminación atmosférica: repercusións e posibles solucións. B2.12. Contaminación atmosférica: repercusións e posibles solucións. B2.13. A hidrosfera. Propiedades da auga. Importancia da auga para os seres vivos. B2.14. A auga na Terra. Auga doce e salgada. B2.15. Ciclo da auga. B2.16. A auga como recurso. B2.17. Xestión sustentable da auga. B2.18. Contaminación das augas doces e salgadas. B2.19. A biosfera. Características que fixeron da Terra un planeta habitable. Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra B3.1. Concepto de biodiversidade. Importancia da biodiversidade. B3.2. Sistemas de clasificación dos seres vivos. Concepto de especie. Nomenclatura binomial. B3.3. Reinos dos seres vivos: Moneras, Protoctistas, Fungi, Metafitas e Metazoos. B3.4. Invertebrados: poríferos, celentéreos, anélidos, moluscos, equinodermos e artrópodos. Características anatómicas e fisiolóxicas. B3.5. Vertebrados: peixes, anfibios, réptiles, aves e mamíferos. Características anatómicas e fisiolóxicas. B3.6. Plantas: brións, fieitos, ximnospermas e anxiospermas. Características principais, nutrición, relación e reprodución. B3.7. Clasificación de animais e plantas a partir de claves dicotómicas e outros medios. B3.8. Identificación de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas, especies en extinción e especies endémicas. Adaptacións dos animais e as plantas ao medio. Biodiversidade en Galicia. Bloque 4. Os ecosistemas B4.1. Ecosistema: identificación dos seus compoñentes. B4.2. Factores abióticos e bióticos nos ecosistemas. B4.3. Ecosistemas acuáticos. B4.4. Ecosistemas terrestres. B4.5. Factores desencadeantes de desequilibrios nos ecosistemas.

15 B4.6. Estratexias para restablecer o equilibrio nos ecosistemas. B4.7. Accións que favorecen a conservación ambiental. Bloque 5. Proxecto de investigación B5.1. Método científico. Elaboración de hipóteses, e a súa comprobación e argumentación a partir da experimentación ou da observación. B5.1. Método científico. Elaboración de hipóteses, e a súa comprobación e argumentación a partir da experimentación ou da observación. B5.2. Artigo científico. Fontes de divulgación científica. B5.3. Proxecto de investigación en equipo: organización. Participación e colaboración respectuosa no traballo individual e en equipo. Presentación de conclusións. B5.3. Proxecto de investigación en equipo: organización. Participación e colaboración respectuosa no traballo individual e en equipo. Presentación de conclusións. 4. CRITERIOS DE AVALIACIÓN Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica B1.1. Utilizar adecuadamente o vocabulario científico nun contexto preciso e adecuado ao seu nivel. B1.2. Procurar, seleccionar e interpretar a información de carácter científico, e utilizala para formar unha opinión propia, expresarse con precisión e argumentar sobre problemas relacionados co medio natural e a saúde. B1.3. Realizar un traballo experimental coa axuda dun guión de prácticas de laboratorio ou de campo, describir a súa execución e interpretar os seus resultados. Bloque 2. A terra no universo B2.1. Recoñecer as ideas principais sobre a orixe do Universo, e a formación e a evolución das galaxias. B2.2. Expor a organización do Universo e do Sistema Solar, así como algunhas das concepcións que sobre este sistema planetario se tiveron ao longo da historia. B2.3. Relacionar comparativamente a posición dun planeta no sistema solar coas súas características. B2.4. Localizar a posición da Terra no Sistema Solar. B2.5. Establecer os movementos da Terra, da Lúa e do Sol, e relacionalos coa existencia do día e a noite, as estacións, as mareas e as eclipses. B2.6. Identificar os materiais terrestres segundo a súa abundancia e a distribución nas grandes capas da Terra. B2.7. Recoñecer as propiedades e as características dos minerais e das rochas, distinguir as súas aplicacións máis frecuentes e salientar a súa importancia económica e a xestión sustentable. B2.8. Analizar as características e a composición da atmosfera, e as propiedades do aire. B2.9. Investigar e recoller información sobre os problemas de contaminación ambiental actuais e as súas repercusións, e desenvolver actitudes que contribúan á súa solución. B2.10. Recoñecer a importancia do papel protector da atmosfera para os seres vivos e considerar as repercusións da actividade hu - mana nela.

16 B2.11. Describir as propiedades da auga e a súa importancia para a existencia da vida. B2.12. Interpretar a distribución da auga na Terra, así como o ciclo da auga e o uso que fai dela o ser humano. B2.13. Valorar e identificar a necesidade dunha xestión sustentable da auga e de actuacións persoais e colectivas que potencien a redución do consumo e a súa reutilización. B2.14. Xustificar e argumentar a importancia de preservar e non contaminar as augas doces e salgadas. B2.15. Seleccionar as características que fan da Terra un planeta especial para o desenvolvemento da vida. Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra B3.1. Recoñecer a importancia da biodiversidade e as características morfolóxicas principais dos grupos taxonómicos. B3.2. Categorizar os criterios que serven para clasificar os seres vivos e identificar os principais modelos taxonómicos aos que per - tencen os animais e as plantas máis comúns. B3.3. Describir as características xerais dos grandes grupos taxonómicos e explicar a súa importancia no conxunto dos seres vivos. B3.4. Caracterizar os principais grupos de invertebrados e vertebrados. B3.5. Coñecer e definir as funcións vitais das plantas e a súa importancia para a vida, e caracterizar os principais grupos de plantas. B3.6. Utilizar claves dicotómicas ou outros medios para a identificación e a clasificación de animais e plantas. B3.7. Determinar a partir da observación as adaptacións que permiten aos animais e ás plantas sobrevivir en determinados ecosiste - mas, con especial atención aos ecosistemas galegos. B4.1. Diferenciar os compoñentes dun ecosistema. Bloque 4. Os ecosistemas B4.3. Recoñecer e difundir accións que favorezan a conservación ambiental. Bloque 5. Proxecto de investigación B5.1. Planear, aplicar e integrar as destrezas e as habilidades propias do traballo científico. B5.2. Elaborar hipóteses e contrastalas a través da experimentación ou da observación, e a argumentación. B5.3. Utilizar fontes de información variada, e discriminar e decidir sobre elas e sobre os métodos empregados para a súa obten - ción. B5.4. Participar, valorar e respectar o traballo individual e en equipo. B5.5. Expor e defender en público o proxecto de investigación realizado. 5. CONCRECIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES (Relacionado co perfil de competencias) ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES CC Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica BXB Identifica os termos máis frecuentes do vocabulario científico, e exprésase de xeito correcto tanto oralmente como por escrito. BXB Procura, selecciona e interpreta a información de carácter científico a partir da utilización de diversas fontes. B4.2. Identificar nun ecosistema os factores desencadeantes de desequilibrios e establecer estratexias para restablecer o seu equilibrio. - -

17 BXB Transmite a información seleccionada de xeito preciso, utilizando diversos soportes. - BXB Utiliza a información de carácter científico para formar unha opinión propia e argumentar sobre problemas relacionados. - BXB Coñece e respecta as normas de seguridade no laboratorio, e coida os instrumentos e o material empregado. - BXB Desenvolve con autonomía a planificación do traballo experimental, utilizando tanto instrumentos ópticos de recoñecemento como material básico de laboratorio, argumenta o proceso experimental seguido, describe as súas observacións e interpreta - os seus resultados. Bloque 2. A Terra no universo BXB Identifica as ideas principais sobre a orixe do universo. BXB Recoñece os compoñentes do Universo e do Sistema Solar, e describe as súas características xerais. BXB Precisa as características que se dan no planeta Terra que permiten o desenvolvemento da vida nel, e que non se dan nos outros planetas. BXB Identifica a posición da Terra no Sistema Solar. BXB Categoriza os fenómenos principais relacionados co movemento e a posición dos astros, e deduce a súa importancia para a vida. BXB Interpreta correctamente en gráficos e esquemas fenómenos como as fases lunares e as eclipses, e establece a súa rela - ción coa posición relativa da Terra, a Lúa e o Sol. BXB Describe as características xerais dos materiais máis frecuentes nas zonas externas do planeta e xustifica a súa distribu - ción en capas en función da súa densidade. BXB Describe as características xerais da codia, o manto e o núcleo terrestre, e os materiais que os compoñen, e relaciona esas características coa súa situación. BXB Identifica minerais e rochas utilizando criterios que permitan diferencialos. BXB Describe algunhas das aplicacións máis frecuentes dos minerais e das rochas no ámbito da vida cotiá. BXB Recoñece a importancia do uso responsable e a xestión sustentable dos recursos minerais. BXB Recoñece a estrutura e a composición da atmosfera. BXB Recoñece a composición do aire e identifica os contaminantes principais en relación coa súa orixe. BXB Identifica e xustifica con argumentacións sinxelas as causas que sustentan o papel protector da atmosfera para os seres vivos. BXB Relaciona a contaminación ambiental coa deterioración ambiental, e propón accións e hábitos que contribúan á súa so - lución. BXB Relaciona situacións en que a actividade humana interfire coa acción protectora da atmosfera. BXB Recoñece as propiedades anómalas da auga en relación coas súas consecuencias para o mantemento da vida na Terra. BXB Describe o ciclo da auga en relación cos seus cambios de estado de agregación. BXB Comprende e identifica o significado da xestión sustentable da auga doce, e enumera medidas concretas que colaboren nesa xestión. - CCEC - - BXB Recoñece os problemas de contaminación de augas doces e salgadas, en relación coas actividades humanas BXB Describe as características que posibilitaron o desenvolvemento da vida na Terra. CMCT Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra BXB Estima a importancia da biodiversidade e aplica criterios de clasificación dos seres vivos, relacionando os animais e as CCEC-CMCC

18 plantas máis comúns co seu grupo taxonómico. BXB Identifica e recoñece exemplares característicos de cada un destes grupos, e salienta a súa importancia biolóxica. BXB Discrimina as características xerais e singulares de cada grupo taxonómico. BXB Asocia invertebrados comúns co grupo taxonómico ao que pertencen. BXB Recoñece exemplares de vertebrados e asígnaos á clase á que pertencen. BXB Detalla o proceso da nutrición autótrofa e relaciónao coa súa importancia para o conxunto de todos os seres vivos. BXB Describe as características xerais e singulares dos principais grupos de plantas. BXB Clasifica e identifica animais e plantas a partir de claves de identificación. BXB Identifica exemplares de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas ou de interese especial por seren especies en pe - rigo de extinción ou endémicas. BXB Relaciona coa súa adaptación ao medio a presenza de determinadas estruturas nos animais e nas plantas máis comúns. BXB Identifica exemplares de plantas e animais propios dos ecosistemas galegos. - CCEC Bloque 4. Os ecosistemas BXB Identifica os compoñentes dun ecosistema. BXB Recoñece e enumera os factores desencadeantes de desequilibrios nun ecosistema. BXB Selecciona accións que preveñen a destrución ambiental. - Bloque 5. Proxecto de investigación BXB Integra e aplica as destrezas propias do método científico. BXB Utiliza argumentos que xustifiquen as hipóteses que propón. BXB Utiliza diferentes fontes de información, apoiándose nas TIC, para a elaboración e a presentación das súas investigacións. BXB Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo BXB Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas do seu contorno ou a alimentación e a nutrición humana, para a súa presentación e defensa na aula. - BXB Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súas investigacións, tanto verbalmente como por escrito. -CCEC 6. TEMPORALIZACIÓN Primeiro trimestre: A terra no universo A Terra, planeta habitado Diversidade dos seres vivos Animais vertebrados Segundo trimestre: Animais invertebrados O mundo das plantas Ecosistemas/ degradación e conservación do medio A xeosfera e os minerais Terceiro trimestre.: As rochas, diversidade e usos O planeta auga

19 A Atmosfera, un océano de aire 7. Mínimos esixibles (Grao mínimo de consecución para cada estándar) ESTÄNDARES DE APRENDIZAXE MÍNIMOS ESIXIBLES PARA SUPERAR MATERIA Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica BXB BXB Utiliza e emprega correctamente en actividades orais e escritas o vocabulario relacionado coas Ciencias da Natureza. Busca, información en diferentes fontes, interprétaa, selecciónaa e expona de forma ordeada BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB Presenta os traballos ou a información de forma ordeada, realizando mapas conceptuais, gráficos e esquemas que lle serven para comprender e traballar cos contidos.. Interpreta a información de caracter científico, relaciónaa cos coñecementos previos e argumenta sobre problemas. Traballa no laboratorio tendo en conta as normas de seguridade e coidando o material empregado Desenvolve con autonomía o experimento, describindo as súas observacións e interpretando os resultados. Bloque 2. A Terra no universo Recoñece a estructura do universo. Valora e comprende as concepcións que existiron sobre o sistema solar e o universo ao longo da historia e como estas foron transformándose coas achegas da ciencia. Identifica os componentes do Universo e do Sistema Solar, describe as súas características, así como as medidas que se empregan para medir as súas distancias Explica as caracterísricas da Terra Coñece as condicións que se dan na Terra para permitir o desenvolvemento da vida nela Coñece a posición da terra no sistema solar e as súas características principais. BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB Coñece os movementos que realiza a Terra e os efectos que estes teñen, como os días, as estacións etc Describe a orixe das fases da Lúa. Explica os tipos de eclipses. Comprende a sucesión das mareas e a súa relación coa Lúa Describe as características xerais dos materiais máis frecuentes nas zonas externas do planeta e xustifica a súa distribución en capas en función da súa densidade. Identifica e describe a codia, o manto e núcleo terrestre, e indica as súas características e os materiais que os forman. Coñece a diferenza entre o que é unha rocha, un mineral e un cristal mineral. Pon exemplos. Relacióna entre as propiedades dos minerais e rochas coa súa utilización e aplicación na vida cotiá. Identifica e clasifica os minerais e os principais tipos de rochas. Describe cales son as rochas que máis se extraen en Galicia. Relaciona a necesidade de reciclar e reutilizar coa problemática asociada á explotación abusiva de recursos naturais, evitando o impacto ambiental e realizar así unha xestión sustentable Identifica as capas da atmosfera e explica a súa estrutura e composición.

20 BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB BXB Diferencia entre o efecto invernadoiro natural co incremento do efecto invernadoiro, a súa orixe e repercusión sobre a saúde e o quecemento global Argumenta por que a atmosfera e imprescindible para os seres vivos e a relación dos seus compoñentes coa fotosíntese e a respiración. Propón e coñece medidas que axudan a diminuír o quecemento global e a contaminación atmosférica. Pon exemplos de actividades humanas que poñan en perigo a acción protectora da atmosfera Explica as propiedades máis importantes da auga e o papel que tén en aspectos fundamentais para os seres vivos e a biosfera Recoñece as diferentes fases do ciclo da auga Recoñece a importancia da auga e realiza un consumo sustentable aplicando medidas que permiten o seu aforro. Identifica os problemas de contaminación de augas doces e salgadas, ocasionados polas actividades humanas, e propón medidas para palialos ou evitalos. Describe as características que fan posible o desenvolvemento da vida na Terra. Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra -Define que é a biodiversidade e clasificación dos seres vivos nos cinco reinos. Aplica os criterios de clasificación (nº de células, tipo de células e tipo de nutrición) dos seres vivos Recoñece o papel tan importante que os microorganismos, teñen na biosfera, así como as súas aplicacións na industria e na saúde.. Coñece a clasificación xerárquica dos seres vivos: reino, clase, orde, familia, xénero e especie. Coñece os cinco reinos de seres vivos e as características salientables de cada reino Define que é unha especie de seres vivos e como se nomean as diferentes especies de seres vivos seguindo a nomenclatura binomial. Identifica as características xerais que definen aos animais invertebrados e distingue entre os distintos grupos de invertebrados recoñecendo neles as súas características máis importantes poñendo exemplos de cada unha deles, clasificándoos Recoñece as características xerais que definen os animais vertebrados e distingue entre os distintos grupos de vertebrados recoñecendo neles as súas características máis importantes poñendo exemplos de cada un deles, clasificándoos e recoñecendo o ser humano como un mamífero máis. Detalla o proceso de nutrición autótrofa e valora a súa importancia para todos os seres vivos. Recoñece as características xerais que definen as plantas e distingue entre os distintos grupos de plantas ( fentos, musgos, ximnospermas e anxiospermas) recoñecendo neles as súas características específicas máis importantes Clasifica e identifica animais e plantas en presencia ou ausencia de cada característica Identifica exemplares de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas en perigo de extinción ou endémicas. Observa e indica a que tipo de seres pertencen determinadas estruturas; explica para que serven e relaciónaas co medio no que viven. Identifica exemplares de plantas e animais propios dos ecosistemas galegos, valorando a súa biodiversidade Bloque 4. Os ecosistemas Define ecosistema e identifica os seus compoñentes. Coñece as distintas relación entre os seres vivos dun ecosistema. Identifica os ecosistemas terrestres e acuáticos máis comúns e coñece as súas características principais. Fai un estudo do ecosistema dun bosque do entorno Pón exempols de actividades humanas responsables de desequilibrios nos ecosistemas (incendios, sobreexplotación de recursos, introducción de especies exóticas..) Selecciona acción que preveñan a destrución do medio Bloque 5. Proxecto de investigación Aplica as destrezas propias do método científico (formular preguntas, definir hipótese, experimentación, analizar resultados e concluir)

21 BXB BXB BXB BXB5.5.1 BXB Selecciona, organiza e expón información adquirida para xustificar as súas hipótoses. Utiliza as TIC para elaborar a información e presentar os resultados da súa aprendizaxe e das súas investigacións. Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo. Realiza pequenos traballos de investigación para a súa presentación e defensa na aula. (aves migratorias no Esteiro do Miño) Expón as conclusións dos traballos de investigación de forma clara e precisa, tanto oral como por escrito 8. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN A avaliación debe basearse nos seguintes instrumentos: - Probas individuais escritas. Farase unha por cada tema. - Traballos de busca de información. Alomenos un por trimestre - Avaliación do traballo diario tanto do realizado na aula como das actividades propostas para a casa. - Caderno do alumno/a. Valorarase a presentación (limpeza e orde). A realización de tódolos exercicios propostos en cada tema e ben corrixidos. Ter recollidas e feitas as prácticas de laboratorio. Apuntamentos e fichas dadas pola profesora para ampliar, profundar, completar ou repasar os contidos traballados. - Actitude. Na que se valorará o interese pola materia, o comportamento correcto de cara aos compañeiros e profesora e a participación positiva na aula. 9. METODOLOXÍA - Pártese do nivel de competencias que ten o/a alumno/a en todolos aspectos para ir construíndo o coñecemento. - Poténciase a actividade e interactividade nos procesos de aprendizaxe (establecendo relación continua entre os novos contidos e os coñecementos previos que o lumnado posúe) - Dase prioridade á comprensión de contidos que se traballan fronte a súa aprendizaje mecánica. - Própiciase poñer en práctica os novos coñecementos para que o/a alumno/a poida comprobar o interese e a utilidade do aprendido. - Realízanse Prácticas de todo aquilo que poida resultar abstracto. - Proxéctanse vídeos didácticos e presentacións en ordenador de temas ou conceptos que se considere. - Realización de traballos de investigación que implique a búsqueda e tratamento da información. Todas as técnicas didácticas irán encamiñadas a que os alumnos/as aprendan gradualmente propiciando a forma autónoma de aprender. 10. ACTIVIDADES En xeral realizarán os seguintes tipos de atividades: - Actividades de aprendizaxe que permitan aos alumnos a adquisición das competencias clave - Actividades de investigación, aquelas nas que o alumno participa na construción do coñecemento mediante a busca de información ou tamén aquelas nas que utiliza o coñecemento para resolver unha situación ou un problema proposto, clasificaranse as actividades polo seu grao de dificultade (sinxelo-medio-difícil), para poder así dar mellor resposta á diversidade.