EXAME NACIONAL DO ENSINO SECUNDÁRIO Decreto-Lei n.º 74/2004, de 26 de Março Prova Escrita de Latim A 11.º/12.º Anos de Escolaridade Prova 732/1.ª Fase 7 Páginas Duração da Prova: 120 minutos. Tolerância: 30 minutos. 2009 Prova 732 Página 1/ 7
Utilize apenas caneta ou esferográfica de tinta indelével, azul ou preta. Pode utilizar dicionários de Latim-Português e de Português-Latim ou dicionários bilingues estrangeiros. Não é permitido o uso de corrector. Em caso de engano, deve riscar, de forma inequívoca, aquilo que pretende que não seja classificado. Escreva de forma legível a numeração dos grupos e dos itens, bem como as respectivas respostas. As respostas ilegíveis ou que não possam ser identificadas são classificadas com zero pontos. Para cada item, apresente apenas uma resposta. Se escrever mais do que uma resposta a um mesmo item, apenas é classificada a resposta apresentada em primeiro lugar. As cotações dos itens encontram-se no final do enunciado da prova. Prova 732 Página 2/ 7
Para responder aos itens de transformação, escreva, na folha de respostas: o número do item; os elementos que resultam da transformação que é solicitada no item. Para responder aos itens de associação ou correspondência, escreva, na folha de respostas: o número do item; o número que identifica cada elemento da coluna A e a letra que identifica cada elemento da coluna B que lhe corresponde. Para responder aos itens de escolha múltipla, escreva, na folha de respostas: o número do item; a letra que identifica a única alternativa correcta. Prova 732 Página 3/ 7
TEXTO Amílcar, após ter realizado feitos notáveis na Hispânia, foi morto em combate. 1 2 3 4 5 At Hamilcar, posteaquam mare transiit in Hispaniamque uenit, magnas res secunda gessit fortuna; maximas bellicosissimasque gentes subegit, equis, armis, uiris, pecunia totam locupletauit Africam. Hic cum in Italiam bellum inferre meditaretur, nono anno postquam in Hispaniam uenerat, in proelio pugnans aduersus Vettones occisus est. Huius perpetuum odium erga Romanos maxime concitasse 1 uidetur secundum bellum Poenicum. Cornélio Nepos, XXII, Hamilcar, 4, Londres, The Loeb Classical Library, 1984 Notas: 1 concitasse = concitauisse. Leia o texto e responda aos itens que se seguem. GRUPO I 1. Identifique o caso e a função sintáctica de: 1.1. mare (linha 1); 1.2. secunda (...) fortuna (linhas 1-2); 1.3. nono anno (linha 3); 1.4. (in) Hispaniam (linhas 3-4). 2. Considere o vocábulo hic (linha 3). 2.1. Classifique-o morfologicamente. 2.2. Transcreva o nome por ele substituído. 3. Atente na forma concitasse (linha 5). 3.1. Identifique-a de modo completo. 3.2. Classifique a oração a que pertence. Prova 732 Página 4/ 7
GRUPO II Traduza o texto. GRUPO III 1. Reescreva a expressão magnas res (linha 1) nos casos e números seguintes: 1.1. ablativo do singular; 1.2. genitivo do plural; 1.3. dativo do plural. 2. Estabeleça a correspondência entre cada forma verbal da coluna A e um dos tempos e modos indicados na coluna B. A B 1. transibam 2. transeam 3. transiisse a. pretérito imperfeito do indicativo b. futuro imperfeito c. presente do conjuntivo d. infinitivo presente e. infinitivo perfeito f. pretérito mais-que-perfeito do indicativo 3. Escreva em latim: Muitas populações guerreiras da Hispânia foram vencidas por Amílcar. Este general, em seguida, lutou ferozmente contra os Romanos. Vocabulário: em seguida: deinde. ferozmente: acriter. Prova 732 Página 5/ 7
GRUPO IV 1. Identifique os dois étimos latinos presentes em cada uma das palavras portuguesas seguintes: 1.1. beligerante; 1.2. magnânimo. 2. Escreva, explicitando-lhe o sentido, uma palavra portuguesa etimologicamente relacionada com cada um dos vocábulos latinos seguintes: 2.1. transiit (linha 1); 2.2. pecunia (linha 2). 3. Em cada um dos itens seguintes, seleccione a alternativa correspondente ao vocábulo que, pela sua etimologia, não se relaciona com o étimo latino apresentado: 3.1. occisus (linha 4) (A) ocaso; (B) cisão; (C) regicídio; (D) conciso. 3.2. concitasse (linha 5) (A) incitar; (B) conciliar; (C) excitar; (D) concitar. GRUPO V «Assim, em quatro travessias, os elefantes de Amílcar, capturados nas florestas dos Garamantes, foram levados sobre terra flutuante para terras de Espanha. Vi e aprendi. Eu próprio havia de usar a mesma técnica para levar os meus elefantes a atravessar o Ebro e o Ródano. Eu tinha aprendido com o meu pai, como já acontecera antes e viria a acontecer de novo, que um problema faz surgir um plano.» Ross Leckie, Aníbal, Lyon Edições, 1998, p. 58 A partir da citação acima apresentada, desenvolva o tema «As Guerras Púnicas», considerando os aspectos seguintes: causas; principais etapas (batalhas e/ou episódios). FIM Prova 732 Página 6/ 7
COTAÇÕES GRUPO II... 30 pontos 1. 1.1.... 14 pontos 1.2.... 14 pontos 1.3.... 14 pontos 1.4.... 14 pontos 2. 2.1.... 14 pontos 2.2.... 12 pontos 3. 3.1.... 14 pontos 3.2.... 14 pontos GRUPO III... 70 pontos GRUPO III... 35 pontos 1. 1.1.... 14 pontos 1.2.... 14 pontos 1.3.... 14 pontos 2.... 16 pontos 3.... 17 pontos GRUPO IV... 30 pontos 1. 1.1.... 14 pontos 1.2.... 14 pontos 2. 2.1.... 16 pontos 2.2.... 16 pontos 3. 3.1.... 15 pontos 3.2.... 15 pontos GRUPO VI... 35 pontos Total... 200 pontos Prova 732 Página 7/ 7