Programación didáctica

Transcrição

1 Programación didáctica Departamento de Física e Química Curso IES As Telleiras

2 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 2 Índice: 0. Introdución e contextualización Física e Química º ESO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Concrecións metodolóxicas Materiais e recursos didácticos Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación. Criterios de cualificación Avaliación extraordinaria Seguimento, recuperación e avaliación da materia pendente Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas Medidas de atención á diversidade Elementos transversais Actividades complementarias e extraescolares º ESO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Concrecións metodolóxicas Materiais e recursos didácticos Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación,criterios de cualificación Avaliación extraordinaria Seguimento, recuperación e avaliación da materia pendente Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas Medidas de atención á diversidade Elementos transversais Actividades complementarias e extraescolares º ESO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Concrecións metodolóxicas... 58

3 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina Materiais e recursos didácticos Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación e criterios de cualificación Avaliación extraordinaria Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas Medidas de atención á diversidade Elementos transversais Actividades complementarias e extraescolares º BACHARELATO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Concrecións metodolóxicas Materiais e recursos didácticos Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación e criterios de cualificación Avaliación extraordinaria Seguimento, recuperación e avaliación da materia pendente Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas Medidas de atención á diversidade Elementos transversais Actividades complementarias e extraescolares Bacharelato adultos Ciencias aplicadas á actividade profesional º ESO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Concrecións metodolóxicas Materiais e recursos didácticos Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación, criterios de cualificación Avaliación extraordinaria Seguimento, recuperación e avaliación da materia pendente Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas... 91

4 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina Medidas de atención á diversidade Elementos transversais Actividades complementarias e extraescolares Ambito científico (Ver anexo programación PMAR) Física º BACHARELATO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Concrecións metodolóxicas Materiais e recursos didácticos Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación, criterios de cualificación Avaliación extraordinaria Acreditación de coñecementos previos Medidas de atención á diversidade Elementos transversais Actividades complementarias e extraescolares Bacharelato adultos Química º BACHARELATO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Concrecións metodolóxicas Materiais e recursos didácticos Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación, criterios de cualificación Avaliación extraordinaria Medidas de atención á diversidade Elementos transversais Actividades complementarias e extraescolares Bacharelato adultos Avaliación do proceso de ensino e a práctica docente. Avaliación da programación Información ás familias...136

5 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 5 0. Introdución e contextualización O IES As Telleiras é un centro público de ensino dependente da Xunta de Galicia situado no concello de Narón, ao noroeste da provincia da Coruña e pertencente á comarca de Ferrol. Impártense ESO e Bacharelato na quenda de diúrno e a ESA, FPB de carpintería e bacharelato semipresencial na quenda de adultos. Narón é un dos municipios máis poboados de Galicia.A súa poboación está cerca dos habitantes. É un municipio mixto, con parroquias eminentemente rurais e cun núcleo urbano. O alumnado ten unha procedencia heteroxénea reflexo do concello onde se atopa. Trátase dun municipio semiurbano de dimensión media, cunha elevada densidade, dinámico, cun importante nivel de actividade no sector industrial aínda que fortemente terciarizado e que presenta unha gran capacidade de atracción migratoria. Aínda así a maior parte do alumnado que temos no centro é de procedencia galega, e hai escasa incidencia de alumnado doutras etnias e doutras nacionalidades. O Centro atópase na estrada de Cedeira, afastado do núcleo de poboación e sen transporte público o que dificulta o acceso da comunidade educativa ás súas instalacións fóra do horario lectivo. Este feito inflúe negativamente na participación na vida do centro por parte do alumnado, pois sempre será preciso que sexan transportados polas súas familias se queren participar nalgunha actividade que se faga pola tarde. O claustro está constituído por profesores/as, na súa maioría con destino definitivo, o que facilita a coordinación dentro dos departamentos. O centro conta cunha alta ratio de alumnado. Este aspecto fai que os grupos sexan moi numerosos e que sexa imposible impartir un ensino personalizado. A dirección do centro tenta facer desdobres sempre que é posible, tendo en conta a dispoñibilidade horaria do profesorado e os espazos do centro, para que a atención ao alumnado sexa máis individualizada e se poidan atender as súas necesidades. Unha peculiaridade que distingue ao IES As Telleiras dos outros institutos da comarca é a implantación, desde o curso , dun Sistema de Xestión de Calidade polo que cada curso se realizan auditorías, unha delas por parte da empresa AENOR. O departamento de Física Química está constituído este curso por catro persoas, tres con destino definitivo e unha con destino provisional. Desenvólvese a continuación os diferentes apartados da programación tendo en conta as materias e os cursos que se imparten neste departamento.

6 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 6 1. Física e Química º ESO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave - Competencia en comunicación lingüística (CCL) FQB Formula, de forma guiada, hipóteses para explicar fenómenos cotiás, utilizando teorías e modelos científicos sinxelos. FQB Rexistra observacións e datos de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito utilizando esquemas, gráficos e táboas. FQB Recoñece e identifica os símbolos máis frecuentes utilizados na etiquetaxe de produtos químicos e instalacións, interpretando o seu significado. FQB Selecciona e comprende de forma guiada información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade. FQB1.6.1 Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións. FQB Realiza experiencias sinxelas de preparación de disolucións, describe o procedemento seguido e o material utilizado, determina a concentración e exprésaa en gramos/litro. FQB Describe o procedemento de realización de experimentos sinxelos nos que se poña de manifesto a formación de novas substancias e recoñece que se trata de cambios químicos. FQB Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela. FQB Recoñece, describe e compara as fontes renovables e non renovables de enerxía, analizando con sentido crítico o seu impacto ambiental. - Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT) FQB Formula, de forma guiada, hipóteses para explicar fenómenos cotińas, utilizando teorías e modelos científicos sinxelos. FQB Rexistra observacións e datos de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito utilizando esquemas, gráficos e táboas. FQB Relaciona a investigación científica con algunha aplicación tecnolóxica sinxela na vida cotiá. FQB Establece relacións entre magnitudes e unidades utilizando, preferentemente o Sistema Internacional de Unidades para expresar os resultados. FQB Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e os instrumentos apropiados, e expresa correctamente no Sistema Internacional de Unidades. FQB Recoñece e identifica os símbolos máis frecuentes utilizados na etiquetaxe de produtos

7 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 7 químicos e instalacións, interpretando o seu significado. FQB Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas. FQB Selecciona e comprende de forma guiada información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade. FQB1.6.1 Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións. FQB Relaciona propiedades dos materiais do contorno co uso que se fai deles. FQB Describe a determinación experimental do volume e da masa dun sólido, realiza as medidas correspondentes e calcula a súa densidade. FQB Describe os cambios de estado da materia e aplícaos á interpretación de fenómenos cotiáns. FQB Realiza experiencias sinxelas de preparación de disolucións, describe o procedemento seguido e o material utilizado, determina a concentración e exprésaa en gramos/litro. FQB Deseña métodos de separación de mesturas segundo as propiedades características das substancias que as compoñen, describe o material de laboratorio adecuado e leva a cabo o proceso. FQB Leva a cabo no laboratorio reaccións químicas sinxelas. FQB Propón medidas e actitudes, a nivel individual e colectivo, para mitigar os problemas ambientais de importancia global. FQB Establece a relación entre unha forza e o seu correspondente efecto na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo. FQB Describe a utilidade do dinamómetro para medir a forza elástica e rexistra os resultados en táboas e representacións gráficas, expresando o resultado experimental en unidades do Sistema Internacional. FQB Determina, experimentalmente ou a través de aplicacións informáticas, a velocidade media dun corpo, interpretando o resultado. FQB Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela. FQB Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse ou disiparse, pero non crearse nin destruírse, utilizando exemplos. FQB Recoñece e define a enerxía como unha magnitude e exprésaa na unidade correspondente do Sistema Internacional. - Competencia dixital (CD) FQB Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e outros medios dixitais.

8 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 8 FQB1.6.1 Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións. FQB Determina, experimentalmente ou a través de aplicacións informáticas, a velocidade media dun corpo, interpretando o resultado. FQB Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela. - Aprender a aprender (CAA) FQB Formula, de forma guiada, hipóteses para explicar fenómenos cotiás, utilizando teorías e modelos científicos sinxelos. FQB Selecciona e comprende de forma guiada información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade. FQB Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e outros medios dixitais. FQB Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e selección de información e presentación de conclusións. FQB Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo. FQB Interpreta gráficas, táboas de resultados e experiencias que relacionan a presión, o volume e a temperatura dun gas, utilizando o modelo cinético-molecular e as leis dos gases. FQB Determina, experimentalmente ou a través de aplicacións informáticas, a velocidade media dun corpo, interpretando o resultado. - Competencias sociais e cívicas (CSC) FQB Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e outros medios dixitais. FQB Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo. FQB Propón medidas e actitudes, a nivel individual e colectivo, para mitigar os problemas ambientais de importancia global. FQB Identifica os mecanismos de transferencia de enerxía recoñecéndoos en situacións cotiás e fenómenos atmosféricos, e xustifica a selección de materiais para edificios e no deseño de sistemas de quecemento. FQB Recoñece, describe e compara as fontes renovables e non renovables de enerxía, analizando con sentido crítico o seu impacto ambiental. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE) FQB Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e os instrumentos apropiados, e expresa correctamente no Sistema Internacional de Unidades.

9 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 9 FQB Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e selección de información e presentación de conclusións. FQB Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo. FQB Deseña métodos de separación de mesturas segundo as propiedades características das substancias que as compoñen, describe o material de laboratorio adecuado e leva a cabo o proceso. FQB Propón medidas e actitudes, a nivel individual e colectivo, para mitigar os problemas ambientais de importancia global. FQB Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela. - Conciencia e expresións culturais (CCEC) FQB Relaciona a investigación científica con algunha aplicación tecnolóxica sinxela na vida cotiá. FQB Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e selección de información e presentación de conclusións.

10 1ª avaliación Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Tempor. Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Grao mínimo de consecución Procedementos e instrumentos Bloque 1. B1.1. Método científico: etapas B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da Comunicación B1.1. Recoñecer e identificar as características do método científico FQB Formula, de forma guiada, hipóteses para explicar fenómenos cotiáns, utilizando teorías e modelos científicos sinxelos FQ B1.1.2.Rexistra observacións e datos de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito utilizando esquemas, gráficos e táboas. Acada a metada da puntuación Actividades de laboratorio B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade. B1.2. Valorar a investigación CIentífica e o seu impacto na industria e no desenvolvemento da sociedade. FQB Relaciona a investigación científica con alguna aplicación tecnolóxica sinxela na vida cotiá. Acada a metada da puntuación Actividades de laboratorio B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades B1.3. Aplicar os procedementos científicos para determinar magnitudes. FQB Establece relacións entre magnitudes e unidades utilizando, preferentemente, o Sistema Internacional de Unidades para expresar os resultados. FQB Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e os instrumentos apropiados, e expresa os resultados correctamente no Sistema Internacional de Unidades. Acada a metada da puntuación Actividades de laboratorio Traballo de aula

11 B1.5. Traballo no laboratorio. B1.6. Procura e tratamento de información. B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación. B2.1. Propiedades da materia. B2.2. Aplicacións dos materiais. Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 11 FQB Recoñece e identifica os símbolos máis frecuentes utilizados na etiquetaxe de produtos B1.4. Recoñecer os materiais e os químicos e instalacións, instrumentos básicos presentes interpretando o. no laboratorio de física e de FQB Identifica material química, e coñecer e respectar as e instrumentos básicos de Acada a metada da puntuación Actividades de normas de seguridade e de laboratorio e coñece a súa laboratorio eliminación de forma de utilización para a residuos para a protección realización de experiencias, ambiental. respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de Actuación preventivas. B1.5. Extraer de forma guiada a información sobre temas científicos de carácter divulgativo que aparece en publicacións e medios de comunicación B2.1. Recoñecer as propiedades xerais e as características específicas da materia, e relacionalas coa súa natureza e as súas aplicacións. FQB Selecciona e comprende de forma guiada información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade. FQB Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e outros medios dixitais. Bloque 2. FQB Distingue entre propiedades xerais e propiedades características da materia, e utiliza estas últimas para a caracterización de substancias. FQB Relaciona Acada a metada da puntuación Acada a metada da puntuación Traballos de investigación e exposicións Actividades de aula Actividadesde laboratorio

12 B2.3. Estados de agregación. Cambios de estado. Modelo cinético-molecular. B2.4. Leis dos gases. Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 12 propiedades dos materiais do contorno co uso que se fai deles. FQB Describe a determinación experimental do volume e da masa dun sólido, realiza as medidas correspondentes e calcula a súa densidade. B2.2. Xustificar as propiedades dos estados de agregación da materia e os seus cambios de estado, a través do modelo cinético-molecular B2.3. Establecer as relacións entre as variables das que depende o estado dun gas a partir de representacións gráficas ou táboas de resultados obtidas en Experiencias de laboratorio ou simulacións FQB Xustifica que unha substancia pode presentarse en distintos estados de agregación dependendo das condicións de presión e temperatura en que se ache. FQB Explica as propiedades dos gases, os líquidos e os sólidos. FQB Describe os cambios de estado da materia e aplícaos á interpretación de fenómenos cotiáns. FQB Deduce a partir das gráficas de quecemento dunha substancia os seus puntos de fusión e ebulición, e identifícaa utilizando as táboas de datos necesarias FQB Xustifica o comportamento dos gases en situacións cotiás, en relación co modelo cinético-molecular. FQB Interpreta gráficas, táboas de resultados Acada a metada da puntuación Acada a metada da puntuación Traballo de aula Actividades de aula

13 dixitais. Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 13 e experiencias que relacionan a presión, o volume e a temperatura dun gas, utilizando o modelo cinéticomolecular e as leis dos gases. B2.5. Substancias puras e mesturas. B2.6. Mesturas de especial interese: disolucións acuosas, aliaxes e coloides. B2.4. Identificar sistemas materiais como substancias puras ou mesturas, e valorar a importancia e as aplicacións de mesturas de especial interese FQB Distingue e clasifica sistemas materiais de uso cotián en substancias puras e mesturas, e especifica neste último caso se se trata de mesturas homoxéneas, heteroxéneas ou coloides. FQB Identifica o disolvente e o soluto ao analizar a composición de mesturas homoxéneas de especial interese. Acada a metada da puntuación Actividades de aula Actividades de laboratorio B2.7. Métodos de separación de mesturas B2.5. Propor métodos de separación dos compoñentes dunha mestura e aplicalos no laboratorio. FQB Realiza experiencias sinxelas de preparación de disolucións, describe o procedemento seguido e o material utilizado, determina a concentración e exprésaa en gramos/litro. FQB Deseña métodos de separación de mesturas segundo as propiedades características das substancias que as compoñen, describe o material de laboratorio adecuado e leva a cabo o proceso Acada a metada da puntuación Actividades de aula e laboratorio

14 2ª avaliación B3.1. Cambios físicos e cambios químicos. B3.2. Reacción química.. Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 14 B3.1. Distinguir entre cambios físicos e químicos mediante a realización de experiencias sinxelas que poñan de manifesto se se forman ou non novas substancias B3.2. Caracterizar as reaccións químicas como cambios dunhas substancias noutras. Bloque 3. FQB Distingue entre cambios físicos e químicos en accións da vida cotiá en función de que haxa ou non formación de novas Substancias. FQ B Describe o procedemento de realización de experimentos sinxelos nos que se poña de manifesto aformación de novas substancias e recoñece que se trata de cambios químicos. FQB Identifica os reactivos e os produtos de reaccións químicas sinxelas interpretando a representación esquemática dunha reacción química FQB Leva a cabo no laboratorio reaccións químicas sinxelas. Acada a metada da puntuación Actividades de aula e laboratorio B3.3. A química na sociedade e o ambiente. B3.3. Recoñecer a importancia da química na obtención de novas substancias e a súa importancia na mellora da calidade de vida das persoas. B3.4. Valorar a importancia da industria química na sociedade e a súa influencia no ambiente FQB Clasifica algúns produtos de uso cotián en función da súa procedencia natural ou sintética. FQB Identifica e asocia produtos procedentes da industria química coa súa contribución á mellora da calidade de vida das persoas.. FQB Propón medidas e Acada a metada da puntuación Traballos de investigación e exposicións

15 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 15 actitudes, a nivel individual e colectivo, para mitigar os problemas ambientais de importancia global. Bloque 4. B4.1. Forzas: efectos. B4.2. Medida das forzas. B4.1. Recoñecer o papel das forzas como causa dos cambios no estado de movemento e das deformacións FQB En situacións da vida cotiá, identifica as forzas que interveñen e relaciónaas cos seus correspondentes efectos na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo. FQB Establece a relación entre o alongamento producido nun resorte e as forzas que produciron eses alongamentos, e describe o material para empregar e o procedemento para a súa comprobación experimental. FQB Establece a relación entre unha forza e o seu correspondente efecto na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo. FQB Describe a utilidade do dinamómetro para medir a forza elástica e rexistra os resultados en táboas e representacións gráficas, expresando o resultado ex Acada a metada da puntuación Actividades de aula e laboratorio B4.6. Máquinas simples. B4.4. Valorar a utilidade das máquinas simples na Transformación dun movemento noutro diferente, e a redución da forza FQB Interpreta o funcionamento de máquinas mecánicas simples considerando a forza e a distancia ao eixe de xiro, e Acada a metada da puntuación Actividades de aula

16 B4.7. O rozamento e os seus efectos. Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 16 aplicada necesaria realiza cálculos sinxelos sobre o efecto multiplicador da forza producido por estas máquinas FQB Analiza os efectos B4.5. Comprender o papel que das forzas de rozamento e xoga o rozamento na vida a súa influencia no Acada a metada da cotiá. movemento dos seres vivos e os vehículos. puntuación Actividades de aula B4.3. Velocidade media.. B4.5. Velocidade instantánea e aceleración. B4.2. Establecer a velocidade dun corpo como a relación entre o espazo percorrido e o tempo investido en percorrelo B4.3. Diferenciar entre velocidade media e instantánea a partir de gráficas espazo/tempo e velocidade/tempo, e deducir o valor da aceleración utilizando estas últimas. FQB Determina, experimentalmente ou a través de aplicacións informáticas, a velocidade media dun corpo, interpretando o resultado FQB Realiza cálculos para resolver problemas cotiáns utilizando o concepto de velocidade media. FQB Deduce a velocidade media e instantánea a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo. FQB Xustifica se un movemento é acelerado ou non a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo. Acada a metada da puntuación Acada a metada da puntuación Actividades de aula e laboratorio Actividades de aula

17 3ª avaliación B4.8. Forza gravitatoria.. B4.9. Estrutura do Universo B4.10. Velocidade da luz. Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 17 B4.6. Considerar a forza gravitatoria como a responsable do peso dos corpos, dos movementos orbitais e dos niveis de agrupación no Universo, e analizar os factores dos que depende. B4.8. Recoñecer os fenómenos da natureza asociados á forza gravitatoria. B4.7. Identificar os niveis de agrupación entre corpos celestes, desde os cúmulos de galaxias aos sistemas planetarios,e analizar a orde de magnitude das distancias implicadas. Bloque 4. FQB Relaciona cualitativamente a forza de gravidade que existe entre dous corpos coas súas masas e a distancia que os separa. FQB Distingue entre masa e peso calculando o valor da aceleración da gravidade a partir da relación entre esas dúas magnitudes. FQB Recoñece que a forza de gravidade mantén os planetas xirando arredor do Sol, e á Lúa arredor do noso planeta, e xustifica o motivo polo que esta atracción non leva á colisión dos dous corpos FQB Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela. FQB Relaciona cuantitativamente a velocidade da luz co tempo que tarda en chegar á Terra desde obxectos celestes afastados e coa distancia á que se atopan eses obxectos, interpretando os valores obtidos Acada a metada da puntuación Acada a metada da puntuación Actividades de aula Actividades de aula

18 B5.1. Enerxía: unidades Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 18. B5.1. Recoñecer que a enerxía é a capacidade de producir transformacións ou cambios. Bloque 5. FQB Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse ou disiparse, pero non crearse nin destruírse, utilizando exemplos. FQB Recoñece e define a enerxía como unha magnitude e exprésaa na unidade correspondente do Sistema Internacional. Acada a metada da puntuación Actividades de aula B5.2. Tipos de enerxía. B5.3. Transformacións da enerxía. B5.4. Conservación da enerxía B5.9. Fontes de enerxía. B5.10. Aspectos industriais da enerxía. B5.2. Identificar os tipos de enerxía postos de manifesto en fenómenos cotiáns e en experiencias sinxelas realizadas no laboratorio. B5.5. Valorar o papel da enerxía nas nosas vidas, identificar as fontes, comparar o seu impacto ambiental e recoñecer a importancia do aforro enerxético para un desenvolvemento sustentable. FQB Relaciona o concepto de enerxía coa capacidade de producir cambios, e identifica os tipos de enerxía que se poñen de manifesto en situacións cotiás, explicando as transformacións dunhas formas noutras. FQB Recoñece, describe e compara as fontes renovables e non renovables de enerxía, analizando con sentido crítico o seu impacto ambiental. Acada a metada da puntuación Acada a metada da puntuación Actividades de aula Actividades de aula B5.5. Enerxía térmica. Calor e temperatura. B5.6. Escalas de temperatura. B5.7. Uso racional da enerxía. B5.3. Relacionar os conceptos de enerxía, calor e temperatura en termos da teoría cinéticomolecular, e describir os mecanismos polos que se transfire a enerxía térmica en situacións cotiás. FQB Explica o concepto de temperatura en termos do modelo cinético-molecular, e diferencia entre temperatura, enerxía e calor. FQB Recoñece a Acada a metada da puntuación Actividades de aula

19 B5.8. Efectos da enerxía térmica Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 19 mecanismos de transferencia de existencia dunha escala enerxía recoñecéndoos en absoluta de temperatura e situacións cotiás e fenómenos relaciona as escalas celsius e atmosféricos, e xustifica a kelvin. selección de materiais FQB Identifica os para edificios e no deseño de mecanismos de transferencia sistemas de quecemento de enerxía recoñecéndoos en situacións cotiás e fenómenos atmosféricos, e xustifica a selección de materiais para edificios e no deseño de sistemas de quecemento B5.4. Interpretar os efectos da enerxía térmica sobre os corpos en situacións cotiás e en experiencias de laboratorio FQB Explica o fenómeno da dilatación a partir dalgunha das súas aplicacións como os termómetros de líquido, xuntas de dilatación en estruturas, etc. FQB Explica a escala celsius establecendo os puntos fixos dun termómetro baseado na dilatación dun líquido volátil FQB Interpreta cualitativamente fenómenos cotiáns e experiencias nos que se poña de manifesto o equilibrio térmico asociándoo coa igualación de temperaturas. Acada a metada da puntuación Actividades de aula

20 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina Concrecións metodolóxicas En coherencia coa adquisición de conceptos, utilización de procedementos e formación de actitudes, relacionados coa área de física e química do primeiro ciclo da ESO, resulta moi necesario ter presentes os seguintes principios pedagóxicos: 1. O proceso de aprendizaxe terá que ser significativo para os alumnos. Isto significa que deberá fundamentarse na comprensión e posible aplicación dos conceptos estudados. 2. É preciso lograr que os alumnos poidan aprender coa máxima iniciativa a capacidade de autonomía, polo que se atenderán insistentemente os procedementos de aprendizaxe. 3. Terase en conta a capacidade creativa dos alumnos, para o que se promoverá a demanda de propostas individuais que se caractericen, sobre todo, pola súa orixinalidade. 4. Fomentarase a curiosidade, interese e o entusiasmo pola ciencia, así como un sentido crítico construtivo, que axuden a formación do pensamento científico e non dogmático. 5. Realizaranse tantas actividades experimentais coma corresponda, para que os alumnos vaian aprendendo as estratexias do método científico. 6. Buscarase a máxima motivación dos alumnos, realizando actividades interesantes e utilizando os recursos do centro de maneira que induzan unha aprendizaxe activa. 7. Promoverase unha actitude responsable que implique o esforzo necesario dos alumnos para superar posibles dificultades e para obter un rendemento á altura das súas posibilidades. 8. Formaranse, cando proceda, equipos de traballo nos que haxa un reparto de funcións, un plan de traballo, unha coordinación, etc. que enriqueza a aprendizaxe e a súa socialización. 9. Esixirase a consulta de información sobre datos, vocabulario, feitos etc, así como a ampliación de certos contidos coa elaboración de fichas, informes ou resumes ben presentados. 10. Terase presente o medio natural, industrial ou doméstico co que estean relacionados os contidos de aprendizaxe, así como os avances científicos e tecnolóxicos que se produzan Materiais e recursos didácticos Libro de texto: Física y Química SERIE INVESTIGA (Saber Facer) 2º ESO. Editorial Santillana Recursos informáticos do profesor: Están na páxina web do centro no apartado de recursos didácticos do departamento de Física e

21 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 21 química, asi como na aula virtual. Recursos varios: Táboa periódica, material de laboratorio, material audiovisual Criterios sobre a avaliación, a cualificación e a promoción Procedementos e instrumentos de avaliación. Criterios de cualificación Instrumentos: Traballo na aula/ casa laboratorio(10%). 20 % Traballo individual na casa (10%) e no aula Conceptos e Procedementos 80 % e doutro tipo(traballos de investigación, exposicións etc) Métodos de avaliación. a) ) Avaliación de contidos conceptuais e procedementais. Para avaliar estes contidos,en cada trimestre faranse diferentes controis das dos contidos correspondentes ao trimestre e probas doutro tipo. Obterase unha primeira cualificación C 1 como suma das cualificacións de ditas probas e controis. Pouco antes de rematar a avaliación realizarase unha proba xeral de toda a materia impartida na mesma da que sairá unha cualificación C 2..Esta cualificación terá un peso dobre no cálculo da cualificación da avaliación. A cualificación N1 da avaliación será o resultado da seguinte expresión: C1+ 2 C2 N 1= N Siendo N = número total de probas + 1 Tanto nos controis coma no exame de avaliación pódense formular preguntas que fagan referencia as prácticas de laboratorio feitas na avaliación. a) Avaliación de traballo na aula e traballo en casa: Medirase: i) Realización das actividades de clase ( controladas mediante a observación, listas de control e recollida puntual de actividades feita na aula e traballo en tarefas feitas no laboratorio, (que ponderará un 10 % da nota final de avaliación). ii) Traballo en tarefas encomendadas para casa (que ponderará 10 % da nota final de avaliación).deste apartado obtense unha nota N 2 (sobre 10). A nota final da avaliación, tendo en conta que o traballo feito na aula/laboratorio/casa terá un

22 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 22 peso do 20 % e os conceptuais e procedimentais un 80 %, deberá saír da seguinte expresión: N = 0,8 N 1 + 0,2 N 2 Se o valor é inferior a 5 (N < 5). O/A alumno/a poderá recuperar a materia correspondente a dita avaliación.se tomarán medidas de reforzo (entregándolle boletíns de exercicios) co obxecto de paliar a deficiencia na aprendizaxe. O éxito de tal medida será cuantificado por unha proba escrita de recuperación con contidos correspondentes a dita avaliación. A data da proba de dita recuperación será consensuada entre o profesor e o grupo. Se a cualificación é igual ou superior a 5 (N > 5) nas tres avaliacións, considerarase que o/a alumno/a acadou os obxectivos do curso na parte de Física e Química. A cualificación final será a media aritmética das obtidas nas tres avaliacións Avaliación extraordinaria En caso de avaliación negativa, e dicir, se o/a alumno/a ten unha cualificación inferior a 5 nalgunha das avaliacións (tendo en conta a recuperación se é o caso), ten dereito por lei a unha proba extraordinaria en setembro, con data a determinar. A proba abarcará tódolos contidos da materia do curso Seguimento, recuperación e avaliación da materia pendente Se contemplan como instrumentos de avaliación: 1. Proba escrita parcial. (Peso: 70%). Este Departamento considera oportuno a realización de dúas probas parciais, coas datas que propoña a Comisión de Coordinación Pedagóxica cando estime oportuno. 2. Traballo individual na casa (Peso: 30%): resolución dunha serie boletíns de exercicios. Ao alumno seranlle entregadas polo profesor tarefas para resolver na casa. Antes da realización da proba parcial escrita o alumno debe entregar ao profesor as tarefas feitas.a filosofía que emana deste 2º instrumento de avaliación é a preparación do alumno cara á proba escrita. Os exercicios da proba parcial van a ser moi semellantes aos que se lles suxire nos boletíns. Cada parte considerarase superada cando a media ponderada (proba parcial e traballo individual) sexa maior ou igual a 5. Se obtivese unha cualificación positiva nas dúas partes o alumno recupera a materia pendente. II) De non cumprirse o anterior o alumno poderase presentar a unha proba final, en xuño, que o Departamento (segundo o previsto pola lei vixente) debe ofertar con carácter preceptivo. A execución de dita proba terá lugar na terceira avaliación. Se ten aprobada algunha parte, esta non será avaliada

23 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 23 na proba final de Xuño. A superación (cunha cualificación maior ou igual a 5) nesta proba implica o aprobado do alumno/a na materia. Segundo o establecido pola lei vixente o Departamento deberá ofrecer, en setembro, unha proba extraordinaria para avaliar tódolos contidos que figuran no apartado anterior. A superación (cunha cualificación maior ou igual a 5) desta proba implica o aprobado do alumno/a na materia. Se o alumno (que deba presentarse), non comparece a algunha das probas (convocatoria de xuño e setembro, segundo sexa o caso) dispostas pola lei vixente, implicará unha avaliación negativa nesta materia na respectiva convocatoria Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas Nos primeiros días de clase realizarase unha avaliación inicial destinada a comprobar a competencia científica do alumnado. Nas reunións de avaliación inicial programadas no centro trataranse os casos dos alumnos/as aos que se lle detecten carencias básicas para tomar as medidas oportunas na xunta avaliadora Medidas de atención á diversidade Para o alumnado que requira unha atención educativa diferente á ordinaria, (en base ao recollido no Decreto 86/2015, do 25 de xuño) por presentar necesidades educativas especiais, por dificultades específicas de aprendizaxe por trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH), polas súas altas capacidades intelectuais, por se incorporar tarde ao sistema educativo ou por condicións persoais ou de historia escolar, estableceranse as medidas curriculares e organizativas necesarias co fin de que poidan alcanzar o máximo desenvolvemento das súas capacidades persoais e os obxectivos e competencias establecidas en cada etapa para todo o alumnado. De ser necesario, elaborarase a adaptación curricular do alumnado que a precise en colaboración co Departamento de Orientación; o noso Departamento levará a cabo as medidas recollidas nesa adaptación que lle correspondan. Así mesmo, estableceranse as medidas oportunas para os alumnos con dificultades específicas de aprendizaxe por TDAH, tales como adaptación de instrumentos e, e de ser o caso, tempos e apoios que aseguren unha correcta avaliación deste alumnado. De igual xeito, buscarase a localización mais idónea na aula, de forma que estean sentados cerca da mesa do profesor e, na medida do posible, ao lado de compañeiros que lle sirvan de modelo de tranquilidade, de orde e axuda. Ao longo do curso e, segundo a evolución e necesidades concretas de cada alumno/a, poderanse levar a cabo todas as medidas que consideremos necesarias para o correcto desenvolvemento destes alumnos/as.

24 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina Elementos transversais -Contribución ao Plan Lector O Departamento de Física e Química desexa participar no desenvolvemento do proxecto lector do centro e, por iso, ofrece as horas lectivas das súas materias que se estimen oportunas para a consecución de dita empresa. Por outra banda pensamos na posibilidade de modelar un club de lectura científica. A filosofía que emana desta idea pasa por intentar achegar ao alumno á lectura e á Ciencia. Somos conscientes do interese e curiosidade que esperta en certo tipo de alumnado os temas de corte científico. Por iso, aproveitaremos esta situación para invitar ao alumnado dunha forma natural e non forzada á lectura. A nosa intención é que o alumno sinta a satisfacción que xorde da actividade de ler non so sobre temas científicos senón de calquera temática. A idea inicial é partir dun grupo pequeno de alumnos e que sexan eles os que lle dean publicidade á actividade. -Contribución ao Plan de integración das TICs Os membros do Departamento traballaron nos dous últimos anos na elaboración dunha páxina web do Centro. A nosa contribución centrouse no desenvolvemento dun apartado dentro da páxina no que figuraran apartados correspondentes a: material complementario, recursos didácticos, programacións, etc. Deste modo o alumno pode acudir desde a súa casa (vía INTERNET) a unha colección de recursos didácticos que lle poden ser moi útiles para a comprensión da materia. Os recursos están categorizados por temas e están baseados, na súa maioría, en simulacións interactivas, as cales teñen son moi atractivas nun alumnado do século XXI. O alumno poderá dispoñer tamén de material complementario correspondente a boletíns de exercicios suxeridos polo profesor, apuntes con contidos que necesiten unha maior análise, apuntes sobre prácticas de laboratorio. Do mesmo modo o alumnado pode acudir a un banco de exames doutros anos para que poda ter unha forma de autoavaliarse. É do noso interese que o alumnado e a súa familia teñan a posibilidade de consultar certos aspectos da programación que sexan do seu interese. É por iso polo que haberá na páxina do Departamento un apartado exclusivo para tal fin Actividades complementarias e extraescolares Non se contemplan.

25 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina º ESO Contribución ao desenvolvemento das competencias clave - Competencia en comunicación lingüística (CCL) - FQB Rexistra observacións, datos e resultados de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito, utilizando esquemas, gráficos, táboas e expresións matemáticas. - FQB Selecciona, comprende e interpreta información salientable nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusión obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade. - FQB Utiliza a linguaxe química para nomear e formular compostos binarios seguindo as normas da IUPAC. - Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT) - FQB Formula hipóteses para explicar fenómenos cotiáns utilizando teorías e modelos científicos. - FQB Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade. - FQB Interpreta situacións cotiás en que a temperatura inflúa significativamente na velocidade da reacción. - FQB Xustifica razoadamente, situacións cotiás, nas que se poñan de manifesto fenómenos relacionados coa electricidade estática. - FQB Recoñece fenómenos magnéticos identificando o imán como fonte natural de magnetismo, e describe a súa acción sobre distintos tipos de substancias magnéticas. - FQB Constrúe un compás elemental para localizar o norte e describe o procedemento seguido para facelo. - FQB Reproduce os experimentos de Oersted e Faraday no laboratorio. - FQB Constrúe circuítos eléctricos con diferentes tipos de conexións entre os seus elementos. - FQB Asocia os elementos principais que forman a instalación típica dunha vivenda cos compoñentes básicos dun circuíto eléctrico. - Competencia dixital (CD) - FQB Realiza pequenos traballos de investigación utilizando as TIC para a procura e

26 Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina 26 selección de información e presentación de conclusións. - FQB Presenta, utilizando as TIC, as propiedades e aplicacións dalgún elemento ou composto químico de especial interese. - FQB Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular circuítos e medir as magnitudes eléctricas. - Aprender a aprender (CAA) - FQB Selecciona, comprende e interpreta información salientable nun texto de divulgación científica. - FQB Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo. - FQB Constrúe circuítos eléctricos deducindo de forma experimental o seu funcionamento. - Competencias sociais e cívicas (CSC) - FQB Participa, valora e respecta o traballo individual e en equipo. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE) - FQ Participa, valora e respecta o traballo individual e en equipo. - Conciencia e expresións culturais (CCEC) - FQB Relaciona a investigación científica coas aplicacións tecnolóxicas na vida cotiá.

27 1ª avaliación Programación didáctica do departamento de Física e Química, IES As Telleiras, Curso , páxina Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable Tempor. Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Grao mínimo de consecución Procedementos e instrumentos B1.1. Método científico: etapas B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades. Notación científica. B1.5. Erros. B1.6. Traballo no laboratorio. B1.8. Proxecto de investigación. B1.1. Recoñecer e identificar as características do método científico B1.3. Aplicar os procedementos científicos para determinar magnitudes e expresar os resultados co erro correspondente B1.4. Recoñecer os materiais e instrumentos básicos presentes no laboratorio de física e de química, e describir e respectar as normas de seguridade e de eliminación de residuos para a protección ambiental. B1.6. Desenvolver pequenos traballos de investigación en que se poña en práctica a aplicación do método científico e a utilización das TIC. Bloque 1. FQB Rexistra observacións, datos e resultados de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito, utilizando esquemas, gráficos, táboas e expresións matemáticas FQB Establece relacións entre magnitudes e unidades, utilizando preferentemente o Sistema Internacional de Unidades e a notación científica para expresar os resultados correctamente. FQB Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e instrumentos apropiados, e expresa os resultadoscorrectamente no Sistema Internacional de Unidades FQB Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo aplicando o método científico, e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións. FQB Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo. Acada a metada da puntuación Acada a metada da puntuación Acada a metada da puntuación Actividades de aula e laboratorio Actividades de aula e laboratorio Actividades de aula e laboratorio