БИЗНИС ИНФО ИНТЕНЗИВИРАЊЕ НА БИЗНИС - КОНТАКТИТЕ БИЗНИС ИНФО СЕКТОРСКО ПОВРЗУВАЊЕ НА КОМПАНИИТЕ И ЗАЕДНИЧКИ НАСТАП НА ТРЕТИ ПАЗАРИ

Transcrição

1 СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА bsi. ISO 9001 Quality Management FS years Ваш деловен соработник во светот на бизнисот Број Македонско-српски бизнис-форум во Белград, Република Србија СЕКТОРСКО ПОВРЗУВАЊЕ НА КОМПАНИИТЕ И ЗАЕДНИЧКИ НАСТАП НА ТРЕТИ ПАЗАРИ Македонско-бугарски бизнис-форум во Софија, Република Бугарија ЗАЕДНИЧКА ЗАИНТЕРЕСИРАНОСТ ЗА ПРОДЛАБОЧУВАЊЕ НА ЕКОНОМСКАТА СОРАБОТКА Д-р Ѓорѓе Иванов, претседател на Република Македонија со бизнис-делегација од земјава на Форумот Кран Монтана во Дакла МАРОКО - ПОРТА ЗА ВЛЕЗ НА АФРИКАНСКИОТ ПАЗАР ИНТЕНЗИВИРАЊЕ НА БИЗНИС - КОНТАКТИТЕ

2 ПОКРОВИТЕЛИ СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА 2 ECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA ПОДВЛЕЧЕНО НА СТОПАНСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА БРИЛИЈАНТЕН Покровител ПРЕМИУМ Покровители INDUSTRIES СТАНДАРД Покровители СИЛВЕР Покровители Semejna kompanija дос тапни насек аде... Посетете не на веб-порталот: Ве очекуваме!

3 3 ПОКРОВИТЕЛИ Делегација од Амбасадата на САД во Република Македонија предводена од амбасадорот Џес Бејли го посети Алкалоид ЗАДОВОЛСТВО ОД ИНТЕНЗИВНАТА СОРАБОТКА СО АМЕРИКАНСКИ КОМПАНИИ Делегација од Амбасадата на Соединетите Американски Држави во Република Македонија, предводена од амбасадорот Џес Бејли, го посети Алкалоид АД - Скопје. Целта на посетата беше запознавање со резултатите од работењето на компанијата, нејзините пласмани и производното портфолио. Беа презентирани и бројните инвестиции кои Алкалоид континуирано ги реализира низ годините, како и извозните активности кои се еден од клучните сегменти од корпоративната политика на компанијата. Акцентот на посетата беше ставен на долгогодишната успешна соработка на компанијата со Соединетите Американски Држави каде,,алкалоид АД - Скопје во почетокот на 2006 година основаше своја подружница Алкалоид УСА со седиште во Њу Олбани, Охајо. На ваквиот деловен потег му претходеше успешната деловнотехничка соработка со реномирани компании од САД, како Фајзер од Њујорк и Мерк Шарп и Дом (MSD), трасирани во далечната 1956 година. Во моментов, Алкалоид во своето портфолио има неколку лекови кои се произведуваат под лиценца на реномирани американски фармацевтски куќи, како и маркетиншки авторизации за застапништво на фармацевтски препарати од американски производители во Македонија. Од деловните потфати во САД, особена гордост за Алкалоид е патентирањето на технологијата за производство на лекот,,новаморф во 2003 година, како и интензивната соработка со реномираната,,аведа, членка на групацијата Исти Лаудер во делот на производство на органски чаеви, која започна во 2005 година и сè уште успешно функционира. Во сегментот билкарство, во 2011 година,,алкалоид трасираше успешна соработка со уште две американски компании Арбон Интернационал и,,свансон, специјализирани за производство и дистрибуција на чаеви и природни лековити производи. Амбасадорот Бејли го истакна своето задоволство од успешното работење на Алкалоид во Македонија, САД и на останатите извозни пазари. Особено радува податокот што според неговите сознанија,,,алкалоид е единствениот македонски инвеститор во САД. По обиколката на производните капацитети на компанијата и сегментите за истражување и контрола на квалитет на производите, амбасадорот беше импресиониран од операциите и потенцираше дека сега му е јасно зошто производството на квалитетни лекови е толку скап и макотрпен процес. Алкалоид е член на Американската стопанска комора во Македонија од 2000 година. ( Алкалоид )

4 4 ПОКРОВИТЕЛИ ЕДС со новата фаза на потпишување на договори со компаниите што се дел од либерализираниот пазар на електрична енергија ЗГОЛЕМЕН ПАЗАРНИОТ УДЕЛ Зголемување на портфолиото на клиенти и поголем пазарен удел е резултатот на ЕДС со новата фаза на потпишување на договори со компаниите што се дел од либерализираниот пазар на електрична енергија. Со ова ЕДС ја зацврсти својата лидерска позиција како најквалитетен добавувач на електрична енергија за своите клиенти. -Зголемениот пазарен удел покажува дека ЕДС направи вистинска промена во квалитетот на услугата што се нуди. Покажавме дека сме вистински избор со зголемен квалитет, пристапна цена и посветеност на потребите на нашите клиенти. Транспарентниот однос, почитување во целост на договорите каде нема скриени клаузули, поседувањето на најголема балансна група се само дел од причините зошто нови компании станаа наши клиенти. Разликата во цена што ја добиваат нашите клиенти останува како можност за реинвестирање на заштедените средства, изјави Кочо Анѓушев, главен извршен директор на ЕДС. Присуството на ЕДС на пазарот на електрична енергија и реалните понуди на цената на електрична енергија придонесува за демонополизација на пазарот и создавање на конкурентност преку професионална експертиза и квалитет. ЕДС е компанија што поседува најголема балансна група што им овозможува сите ветувања кон клиенти да бидат исполнети до крај, што не е случај со малите балансни групи. Kомпанијата располага со лиценцирани брокери на светските берзи на електрична енергија, што влијание врз постојаноста на договорената цена на електрична енергија. -Резултатот од досегашната либерализација е 200 компании кои имаат пониска цена на електрична енергија. Тоа значи, со либерализацијата на пазарот овие 200 фирми заштедија 14 до 15 милиони евра, кои што останаа во фирмите. При целосна либерализација на пазарот дефинитивно за сите фирми ќе се намали цената на електричната енергија. Слободниот пазар ќе ги регулира сите непотребни трошоци и трошења плус и тоа ќе биде бенефит и за граѓаните и за фирмите. Сакаме само да се потсетиме дека пред почетокот на либерализацијата на пазарот на електрична енергија сите субјекти вклучувајќи ја и нашата конкуренција ги информираа клиентите дека цената за индустријата ќе остане или иста или можеби ќе се зголеми. Единствено ЕДС беше искрен партнер на индустријата и со вистинска и професионална проценка им вети на фирмите намалување на цената што во понатамошниот период и се случи. Компаниите во Македонија препознаа кој е нивниот искрен партнер, кој секогаш е посветен на нивните потреби и се труди да биде нивни сервис за снабдување со електрична енергија, - дополнува Анѓушев. Моментално, сите фирми во Македонија на слободниот пазар заедно со дистрибутивната мрежа имаат цена по 70 или 80 евра по мегават час. А сите останати фирми кои се во регулираниот пазар во моментов плаќаат 140 евра. Оваа разлика во цената на електрична енергија која ја плаќаат фирмите најдобро ги покажува придобивките од слободниот пазар. (ЕДС)

5 5 5 Еуролинк осигурување го промовираше својот нов продукт МУДАР ИЗБОР ЗА ОСИГУРУВАЊЕ ОД ПРОФЕСИОНАЛНА ОДГОВОРНОСТ ПОКРОВИТЕЛИ ПОДВЛЕЧЕНО Еуролинк осигурување го промовираше својот нов продукт за осигурување од професионална одговорност - пакетот 2+1 Smart Choice (Мудар избор), со кој обезбедува правна помош, заштита и надомест на штети на осигуреникот во судска постапка, како и исплата на надомест на штети кон трети лица настанати при професионално работењето со клиентите. Новина е што со оваа програма за лојалност 2+1, полисата за заштита на професионалност чини само 1 денар за првата година. Според официјалните податоци од Агенцијата за супервизија во осигурувањето, Еуролинк е лидер во осигурувањето од одговорност. - Глобализацијата на пазарот и подигнувањето на свеста на потрошувачите за нивото и квалитетот на добиената услуга го изостри прашањето за одговорност и надомест на штети предизвикани при вршење дејност кон трети лица. Доколку дојде до судски процес, а пресудата е во корист на третото лице, тогаш со полисата се надоместува штетата и се овозможува натамошно опстојување на компанијата, изјави Марија Томеска, претседател на Управниот одбор на Еуролинк осигурување. Таа појасни дека со ова осигурување многу лесно може да се договори вонсудска разврска во која клиенти ќе бидат задоволни и ќе нема финансиски последици врз бизнисот, токму заради фактот што професионалната одговорност била осигурена. Ваквото осигурување станува се поактуелно поради тоа што тоа што полисата за осигурување од професионална одговорност е законска обврска за сите правни субјекти кои вршат интелектуални услуги општи и стоматолошки ординации, аптеки, клинички испитувања на лекови и медицински помагала, туристички агенции, адвокати, нотари, сметководители, геодети, ревизори, извршители и друштва за проектирање, ревизија, надзор над изградба. Полисата за осигурување од професионална одговорност е задолжителна при аплицирање и продолжување на лиценцата за вршење на која било од овие дејности и сите кои спаѓаат во интелектуални услуги. Светските искуства зборуваат дека секоја компанија која работи сериозно и професионално, незамисливо е да функционира без осигурување од професионална одговорност. Тоа е единствена гаранција за надомест на штети за грешки во работењето кои имаат финансиски последици врз нивните клиенти. ( Еуролинк осигурување )

6 6 ПОКРОВИТЕЛИ ОКТА заедно со Лозано, Ренната, Наталија и Виктор со песна повикуваат за донации КАМПАЊА СЕКОЈ ДЕН ШАНСА ЗА ЖИВОТ Е Секој ден шанса за живот е се вели во новата песна заеднички проект на ОКТА и Влатко Лозаноски, Ренната, Наталија Славева, Виктор Апостоловски и хорот Златно славејче. Со песната тие ги повикуваат сите граѓани и компании да помогнат во собирањето средства за Интензивниот оддел на Клиниката за детски болести во Скопје, каде што се сместени предвремено родените и бебињата со компликации. Овој оддел има голема потреба од опремување, бидејќи во моментов има ограничени можности наспроти големиот број новопримени случаи. Песната е уште една од активностите на кампањата Шанса за живот чиј иницијатор е ОКТА, а целта е да се подобрат условите на ова одделение. За младите артисти, ова е проект што треба да го поддржат што поголем број граѓани, со цел да се предизвика вистинска позитивна промена. Да се биде дел од ваков проект значи да се даде свој придонес за подобро утре на бебињата кои очекуваат наша помош во својата прва битка во животот, - вели Лозаноски. Ренната, автор на текстот, повикува на акција на секој оној кој може да помогне: Не треба да се направи многу, секој од нас треба да донира на телефонските броеви за донација и да направи разлика. Тоа е мал придонес од секој нас, но голем за децата кои чекаат на наша помош. Славева првпат работи на ваков проект и смета дека на овој начин, преку сопствен пример ќе се обидеме да ја разбудиме свеста за донации онаму каде се најпотребни. Јас ги повикувам сите без двоумење да се приклучат и да помогнеме каде што треба, да не биде доцна, бидејќи на ова одделение бебињата секојдневно се борат за живот, - изјави Виктор Апостоловски. Пејачите ги повикуваат сите што повеќе да ја споделуваат песната за да може што повеќе луѓе да ја прифатат идејата и да се вклучат во кампањата за опремување на овој оддел во Детската клиника во Скопје. Кампањата иницирана од ОКТА минатата година, продолжува и оваа година и понатаму со поддршка на компанијата. Токму на овој ден беше започната кампањата минатата година. Досега успеавме да набавиме нов инкубатор, нови аспиратори и перфусори и да сервисираме три постојни инкубатори. И покрај овој значаен придонес, одделот има потреба од уште голем број донации, бидејќи неговиот капацитет е се` уште ограничен. Поради тоа, решивме заеднички со Клиниката за детски болести и оваа година да продолжиме со кампањата. Се надеваме дека ќе имаме уште поголем одѕив кај сите и дека ќе успееме да направиме уште повеќе, изјави менаџерот за комуникации и општествена одговорност во ОКТА, Марија Ставрева. И од Клиниката велат дека донациите се повеќе од потребни. Среќни сме што и оваа година продолжува кампањата, бидејќи очекуваме донациите да се зголемат и да се даде вистинска шанса на овие бебиња кои секојдневно се борат за својот живот. Минатата година успеавме делумно да го опремиме одделот, но верувајте, потребни ни се уште поголем број донации, бидејќи од нив зависи нормалното функционирање на одделот, изјави доктор Радица Муратовска од Детската клиника. Остануваат исти и начините за донација, преку отворените телефонските броеви за донации 070/075/ , можноста со минимално донирање на 100 денари во обележаните кутии на бензинските пумпи на ОКТА, со што граѓаните добиваат алка со логото на кампањата како нејзин поддржувач, преку набавка на гориво од бензинските пумпи на ОКТА од чија продажба се одвојува процент за кампањата, како и со донација на наменски отворената сметка на кампањата во Стопанска банка ( ОКТА )

7 7 7 Скенирај и дознај повеќе ПОКРОВИТЕЛИ ПОДВЛЕЧЕНО Веб-сертификат EXCELLENT SME Што претставува сертификатот Excellent SME? Сертификатот Excellent SME MACEDONIA е сертификат за деловно работење што го издава Стопанската комора на Македонија во соработка со познатата агенција за кредитен рејтинг COFACE, за најуспешните микро, мали и средни компании во Македонија. Главната цел на сертификатот, што се совпаѓа со ЕУ-директивите, е да се промовираат малите и средни компании, да се обезбеди и да се осигура бизнисот, добрите бизнис-пракси и да се зголеми пазарната транспарентност. Исто така, тој ќе им помогне на клиентите и на бизнис-партнерите да ги намалат финансиските и другите ризици кога склучуваат деловни договори. Сертификатот ќе им овозможи на локалните и на меѓународните бизнис-партнери да го верификуваат постоењето на компанијата, точната веб-адреса и најважното бонитетот на компанијата. Стопанска комора на Македонија Excellent SME Македонија Димитрие Чуповски Скопје T: (02) Ф: (02) E: excellent-sme@mchamber.mk W:excellent-sme.mchamber.mk

8 8 ПОСЕТИ Д-р Ѓорѓе Иванов, претседател на Република Македонија со бизнисделегација од земјава на Форумот Кран Монтана во Дакла МАРОКО - ПОРТА ЗА ВЛЕЗ НА АФРИКАНСКИОТ ПАЗАР Од март 2015 година, во Дакла, Кралството Мароко, се одржа Форумот Кран Монтана, каде во работна посета присуствуваше претседателот на Република Македонија, д-р Ѓорѓе Иванов, со бизнисделегација, во чиј состав беа и претседателот на Стопанската комора на Македонија, Бранко Азески и компании-членки на Стопанската комора на Македонија. Претседателот Иванов се обрати на официјалната сесија на отворањето на Форумот Кран Монтана на тема: Неопходност од подобрување на климата за странски инвестиции и обезбедување сигурни индустриски и финансиски партнери, каде што истакна дека со напорни реформи, во услови на глобална економска криза, успеавме да создадеме поволна бизнис-клима за странски инвестиции. - Непосредниот контакт е незаменлив. Затоа, ме радува што денес со мене се истакнати бизнисмени од Македонија кои ќе ги разгледуваат можностите за соработка со бизнисзаедниците од Мароко, - истакна Иванов во своето обраќање пред присутните учесници на Форумот. Главни теми на Форумот беа унапредувањето на дијалогот меѓу Африка, Магреб и Европа, политиката на соработка на Мароко, како и неопходноста од подобрување на климата за странски инвестиции и обезбедување сигурни индустриски и финансиски партнери. Во рамките на Форумот Кран Монтана, бизнис-делегацијата од Македонија и министерот без ресор задолжен за привлекување странски инвестиции Бил Павлески, имаа средба со претставници на бизнисасоцијации од Мароко, на која беше истакната отвореноста на Македонија, но и на Мароко за влез на нови странски инвестиции. Министерот Павлески посочи дека Мароко има блиска релација со Франција и Шпанија и оти тој дел на Европа добро го покриваат, меѓутоа оној дел каде не се добро котирани, како Источна Европа, тоа може да го сторат преку Македонија. Бизнис-делегацијата од Македонија ја истакна отвореноста за соработка со Мароко како порта за влез на африканскиот пазар. Притоа, беше разговарано и за можностите како мароканското стопанство да

9 9 ПОСЕТИ се префрли на европските пазари, при што Македонија се претстави како земја која е добро геостратешки позиционирана пред се` кон Источна Европа, со што на мароканските инвеститори би им се овозможил настап на тие пазари. Како резултат на одржаните бизнис-средби, Стопанската комора на Македонија, заедно со другите стопански комори од Македонија присутни на Форумот, ќе потпишат меморандум за соработка со мароканските бизнис-асоцијации, во насока на создавање погодна бизнис-платформа и отворање на можностите за поинтензивна соработка во наредниот период. Набила Фрејџи од Федерацијата на стопански комори на Мароко смета дека бизнис-релациите меѓу двете земји треба да се развиваат и промовираат и да се подигнат на повисоко ниво. Тоа се прашања што ги засегаат бизнисмените од двете бизнис-асоцијации. Ние, секако, сме заинтересирани за соработка во приватниот сектор, што може да се реализира преку коморите. Ова може да биде првиот чекор кон повисока соработка, рече Фрејџи по средбата со своите колеги од Македонија. Дека се создадени услови за динамизирање на економската соработка меѓу двете земји потврдија и претседателот Иванов и премиерот на Мароко, Абделилах Бенкиран, за време на нивната заедничка средба на маргините на Форумот. Притоа, како клучен предуслов за поинтензивна економска соработка ја посочија неопходноста од директни контакти меѓу бизнис-асоцијациите и бизнисмените на двете земји. Форумот Кран Монтана е основан во 1986 година со цел да обезбеди широка меѓународна соработка и поврзување на економските чинители на светско ниво, како и да придонесе кон глобалниот економски раст, воедно обезбедувајќи стабилност, еднаквост и безбедност. Активностите и настаните во рамките на Форумот се насочени кон создавање платформи кои ќе им овозможат на политичките и бизнис-лидери да ги имплементираат своите стратегии, да ги зајакнуваат партнерствата и да развиваат нови можности за соработка. Форумот тесно соработува со меѓународни институционални партнери, како агенциите на Обединетите нации, Европската унија, Советот на Европа, и други. М-р Елена Милевска Штрбевска

10 10 СОСЕДИ Македонско-српски бизнис-форум во Белград, Република Србија СЕКТОРСКО ПОВРЗУВАЊЕ НА КОМПАНИИТЕ И ЗАЕДНИЧКИ НАСТАП НА ТРЕТИ ПАЗАРИ Република Македонија и Република Србија имаат интерес од продлабочување на економската соработка. Интензивирањето на деловните врски е значајно особено за земјава, бидејќи осум милионскиот пазар на север нуди големи можности за ангажман на компаниите од Република Македонија, кои Република Србија ја гледаат и како нивна порта кон пазарите на Западна Европа. Ова беше истакнатo на Македонско-српскиот бизнис-форум што се одржа на година, во Стопанската комора на Србија, во Белград, на кој присуствуваа околу 60 компании од двете земји. Овој деловен настан уште еднаш покажа дека коморите се тие кои треба да ги поттикнуваат активностите за поголема интернационализација на економиите и поголема меѓусебна соработка. Најголем интерес за соработка беше искажан во областа на: градежништвото, земјоделството и прехранбената индустрија, металургијата и инженерингот, текстилната и хемиската индустрија, неметалите... Форумот го отвори Марко Чадеж, претседател на Стопанската комора на Србија. Тој ја потврди подготвеноста на Комората интензивно да се ангажира во развојот на бизнисот меѓу двете земји. Како идни приоритети во економската соработка ги наведе: подоброто инфраструктурно поврзување, т.е. вложувањата во изградба и модернизација на Коридорот 10, соработката во областа на енергетиката, телекомуникациите, земјоделството, градежништвото, зголемено користење на предностите што ги нуди Договорот за слободна трговија - ЦЕФТА, интензивирање на регионалната соработка и креирање и реализација на заеднички проекти. Македонската делегација на овој Форум ја предводеше потпретседателот на Стопанската комора на Македонија, м-р Јелисавета Георгиева. Таа во обраќањето истакна дека двете стопанства во некој дел се надополнуваат и силите треба да се искористат ефикасно, со повик за секторско поврзување на компаниите и зеднички настап и извоз на трети пазари. Таа истакна дека посветеноста на Комората е во правец на поддршка на бизнис-заедницата со цел да се воспостават контакти и да се вклучат компаниите во проекти од заеднички интерес. Таа потенцираше дека приоритет за двете комори и натаму треба да бидe ангажирањето за олеснување на трговската размена и извозно-увозните процедури, зголемувањето на инвестициите на двете страни, либерализација на услугите, транспортната инфраструктура, односно продолжување на дијалогот за надминување на отворените прашања, како што се нетарифните и техничките бариери кои се сериозна пречка за слободниот проток на стоки. - Заеднички треба да работиме на зголемување на конкурентноста. Во таа насока, минатиот месец на Генералното собрание на Асоцијацијата на балканските комори беше поддржана нашата иницијатива 2015 година да биде прогласена за година на конкурентноста во земјите-членки на Асоцијацијата. Конкурентноста е главен предуслов за поголем продор на компаниите на светските пазари, преку обезбедување микро-конкурентност на ниво на претпријатија и поволната бизнис-клима која се поттикнува со воведување на нови производи, процеси и инвестиции, - подвлече потпретседателот на Стопанската комора на Македонија, м-р Јелисавета Георгиева. Меѓу двете деловни асоцијации беше договорено Стопанската комора на Србија да им помогне и да го олесни за македонските

11 11 СОСЕДИ компании влезот на пазарите на државите на поранешниот СССР и земјите од регионот на Кавказ, со кои таа има интензивни врски и договори за слободна трговија. Од друга страна, Стопанската комора на Македонија ќе им помогне на српските компании при нивниот настап на пазарите на Северна Африка, проект којшто со турските компании почнува да го релизира најстарата и најбројна асоцијација во земјава. Радош Вукичевиќ, промотoр за Србија и Бугарија од Агенцијата за странски инвестиции, на учесниците на Форумот им ги промовираше можностите и условите за инвестирање во Република Македонија. Вкупната трговска размена на Република Македонија со Република Србија во 2014 година достигна вредност од 856,3 милиони САД $, што претставува раст од 8,12% во спoредба со 2013 година. При тоа, остварен е извоз во вредност од 258,28 милиони САД $. Увозното салдо изнесува 598 милиони САД $. Евидентирано е негативно трговско салдо со дефицит од 339,75 милиони САД долари. Во однос на структурата на производите, во 2014 година, во извозот на Р. Македонија во Р. Србија најголемо учество имаат: вино од свежо грозје (освен пенливо вино); шира со спречена ферментација со додавање на алкохол 18,1 милиони САД $; плоснати валани производи од железо или нелегиран челик, премачкани, лакирани или обложени со пластична маса - 18 милиони САД $; лекови, подготвени во измерени дози, или во пакувања за малопродажба 13,6 милиони САД $; плоснато-валани производи од железо или нелегиран челик, неплатинирани или необложени - 11 милиони САД $; други заварени цевки што не се со кружен попречен пресек - 10,6 милиони САД $; плоснати валани производи од железо или нелегиран челик, обложени со цинк, на друг начин обложени 9,77 милиони САД $; домати, свежи или разладени 9,6 милиони САД $; цигари што содржат тутун 8,7 милиони САД $. Во увозното салдо најголемо учество имаат: електрична енергија - 108,4 милиони САД $; нафтени масла и масла добиени од битуменозни минерали - 34 милиони САД $; плоснато-валани производи од железо или нелегиран челик, неплатинирани или необложени, намотани- 32 милиони САД $; пченица друга и наполица, во зрно- 17,2 милиони САД $; цигари што содржат тутун 16,7 милиони САД $; други отпадоци и остатоци од железо 15.9 милиони САД $; репка или шеќерна трска и хемиски чиста сахароза - 15,1 милиони САД $; брашно од пченица или наполица 12,5 милиони САД $; вода (вклучувајќи минерална и газирана) со додаток на шеќер или други средства за засладување 11,8 милиони САД $. Наташа Стојаноска

12 12 СОСЕДИ Македонско-бугарски бизнис-форум во Софија, Република Бугарија ЗАЕДНИЧКА ЗАИНТЕРЕСИРАНОСТ ЗА ПРОДЛАБОЧУВАЊЕ НА ЕКОНОМСКАТА СОРАБОТКА Република Македонија и Република Бугарија имаат интерес од продлабочување на економската соработка. Ова е генералната оценка на присутните на Бизнис-форумот што се одржа во Софија, на година, а на кој присуствуваа околу 100 компании од двете земји од областа на: градежништвото, металургијата и инженеринг, текстилната индустрија, енергетиката, хемиската индустрија и фармацијата, прехранбената индустрија, неметалите и др. Форумот се одржа во Бугарската трговско-индустриска комора, а беше во организација на Стопанската комора на Македонија, во соработка со Македонскобугарската стопанска комора. Бизнис-форумот официјално го отвори Георги Стоев, заменик-претседател на Бугарската трговско-индустриска комора. Тој ја потврди подготвеноста на Комората да помогне во развојот на бизнисот меѓу Република Бугарија и Република Македонија, воедно поздравувајќи ја иницијативата на Стопанската комора на Македонија за организација на оваа деловна средба. Исто така, тој додаде дека овој Бизнисфорум воедно е и најголем и најброен од досега одржаните, со што се потврдува фактот дека компаниите од двете земји се заинтересирани за соработка. Потпретседателот на Стопанската комора на Македонија, м-р Јелисавета Георгиева, стави акцент на инфраструктурното поврзување меѓу овие две соседни земји, чии главни градови се само 250-тина километри оддалечени еден од друг, а несоодветната транспортна поврзаност е една од клучните пречки за унапредување на меѓусебните бизнис-релации. Активностите кои се почнати и кои ќе бидат во насока на финализирање на патната и железничката инфраструктура по должината на Коридорот 8, мора да станат предност, а не пречка во комуникацијата меѓу двете земји, - подвлече м-р Јелисавета Георгиева. - Стопанската комора на Македонија ќе предлага мерки и ќе реализира активности за забрзување на процесот на хармонизација и меѓусебно унифицирање на патните такси, како и на можностите за отстранување на сите нетарифни бариери кои го забавуваат протокот на стоки, давајќи приоритет на хармонизирање на комплетното законодавство со прописите на ЕУ, што ќе овозможи непречен проток на стоките и услугите, како и намалено време на чекање на граничните премини, - нагласи м-р Јелисавета Георгиева. Како цели кои треба да се реализираат за зголемување на соработката меѓу македонските и бугарските компании

13 таа ги наведе намалување на трошоците на транспортните услуги, како и интензивирање на извозот од Република Македонија од металниот и рударскиот сектор, како и од фармацевтската индустрија. Зоре Темелковски, претседател на Македонско-бугарската стопанска комора во Македонија, даде краток осврт на работењето на истата и изјави дека и покрај кратката историја на мешовитата комора, раководството организирало редица состаноци за унапредување на билатералните инвестиции и поттикнување на бизнисот. Заменик-директорот на Бугарската агенција за инвестиции, Маџиде Ахмедова истакна дека Бугарија сака да го зголеми обемот на македонските инвестиции во Бугарија и им порача на претставниците на бизнис-заедницата од Македонија да побарааат помош од Агенцијата. Георги Алипиев, главен експерт во Агенцијата, посочи дека оваа институција ќе биде постојан партнер на бизнисите и деловните луѓе при реализација на инвестициските проекти. Како аргументи за изборот на државата како инвестициска дестинација, Георги Алипиев ги подвлече политичката и макроекономската стабилност, пристапот до пазарите на ЕУ, Договорот за слободна трговија со Русија, Турција и Блискиот Исток, образовната, квалификувана и мотивирана работна сила, законските стимулации за инвеститорите, најниските даноноци и др. Експертот напомена дека од 1996 до 2014 година 43 милијарди евра се инвестирани во државата. На Бизнис-форумот презентација имаше и Радош Вукичевиќ, претставник од Агенцијата за странски инвестиции на Република Македонија. Вкупната трговска размена меѓу двете држави во 2014 година изнесува 709,3 милиони САД $, што претставува раст од 2,69% споредено со 2013 година. Извозот изнесува 326,6 милиони САД $, што претставува зголемување од 0,47%, додека увозното салдо изнесува 382,7 милиони САД $, или зголемување од 4,7% во споредба со 2013 година. Трговскиот дефицит е на македонска страна и изнесува 56 милиони САД долари за 2014 година. Република Бугарија е шести трговски партнер на Република Македонија во 2014 година. По завршувањето на Форумот, беа одржани бројни билатерални средби меѓу компании од двете земји. 13 СОСЕДИ Наташа Стојаноска

14 14 МОЖНОСТИ Бизнис-семинар во Талин МАКЕДОНИЈА И ЕСТОНИЈА ИМААТ ПОТЕНЦИЈАЛ ЗА СОРАБОТКА ПРВЕНСТВЕНО ВО ТУРИЗМОТ И ВО ПРЕХРАНБЕНИОТ СЕКТОР Делегација од македонски компании од областа на туризмот и од прехранбениот сектор, во организација на Стопанската комора на Македонија и Стопанската комора за трговија и индустрија на Естонија, учествуваше на Бизнис-семинарот во Талин, Република Естонија, од 10 до 13 март 2015 година. Целта на семинарот, на кој учествуваа и претставници од бизнис-секторот од Србија, беше поттикнување на соработката на релација Македонија Естонија и Србија Естонија, во различни сектори. Во таа насока, македонските и српските стопанственици беа запознаени со деловната клима во Естонија, начинот на функционирање на бизнис-секторот и можностите за поврзување со потенцијални деловни партнери во светот, потенцијалот на туристичкиот сектор, како и ИТ-услугите и разните видови апликации кои ги креираат компаниите во насока на олеснување на бизнис-активностите на фирмите, но и на целокупното живеење на граѓаните. Амбасадорот на Естонија за Македонија и Србија, господинот Арти Хилпус, пред присутните стопанственици ги потенцираше добрите политички односи меѓу Естонија од една и Македонија и Србија од друга страна како основа за интензивирање и продлабочување на засега скромната трговска соработка меѓу овие земји. Во рамки на семинарот, беа организирани и деловни средби меѓу македонските компании и заинтересираните компании за соработка од Естонија. Од Македонија во Талин беа присутни претставници на фирмата Дониа од Прилеп, како и од туристичките компании Аурора Турс - Скопје, Колди Етно Село - Куманово и туристичката агенција Пине Холидеј од Скопје. Општиот впечаток од посетата е дека Естонија и Македонија имаат можност за зголемување на соработката, пред се` во туризмот и во прехранбениот сектор, со акцент на кондиторските производи и производите од конзервната индустрија. Обемот на трговската соработка меѓу Македонија и Естонија сега е на многу ниско ниво. Според официјалните податоци од Државниот завод за статистика, вкупно во 2014 година биле тргувани стоки во вредност од ,00 евра, од кои ,00 евра се извоз на други заварени цевки, а за ,00 евра увезени се околу 105 илјади килограми риба. Во рамките на посетата на Естонија пред присутните на семинарот свое обраќање имаше и министерот за информатичко општество и администрација, кој ги презентираше инвестициските можности на Македонија. Даниела Михајловска Василевска

15 ПОКРЕНАТА ИНИЦИЈАТИВА ЗА ПОТПИШУВАЊЕ МЕМОРАНДУМ ЗА СОРАБОТКА СО ЗЕМЈОДЕЛСКАТА КОМОРА НА УНГАРИЈА 15 МОЖНОСТИ Во Стопанската комора на Македонија беше одржана средба со претставници од Унгарија во функција на зголемување на економската соработката меѓу двете држави ( година). На средбата присуствуваа: д-р Јожеф Бенце, амбасадор на Република Унгарија во Република Македонија, Горги Черван, државен секретар во Министерството за земјоделие на Унгарија, Ервин Сел, економски советник при Амбасадата на Унгарија во Скопје и Марија Сабо, соработник во Министерството за земјоделие. Домаќини им беа Билјана Пеева Ѓуриќ, директор на Дирекцијата на здруженија според дејности, Васко Ристовски од Здружението на земјоделството и прехранбената индустрија и Јадранка Аризанковска и Ивона Каранфиловска од Дирекцијата на регионални комори и меѓународна соработка. На средбата беше промовирана иницијативата за потпишување меморандум за соработка меѓу Стопанската комора на Македонија и Земјоделската комора на Унгарија. Со тоа би се отворила можноста за поголемо учество на фирмите од земјава на најголемиот Саем за земјоделие и сточарство ОМЕК. Оваа саемска манифестација ќе се одржи во Будимпешта, во септември 2015 година, по 78-ми пат. Воедно, тоа ќе биде и одлична можност за унгарските и македонските компании да остварат соработка со меѓународни компании, да се поврзат со нови компании, да се отворат нови пазари за нивните производи и услуги и да ги зајакнат своите сегашни позиции на пазарот преку директна средба со потрошувачите. На средбата беа презентирани можностите за соработка на компаниите, особено во областа на трансфер на нови технологии, во делот на системите за наводнување, сточарското и живинарско производство, производството на овошје и зеленчук и семенарство. Исто така, можност за соработка постои и во делот на рибарството и аквакултурата. Горги Черван истакна дека Унгарската финансиска супервизија (FSA) ќе оствари соработка со Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје, преку кој студентите ќе имаат можност да добијат стипендии за студирање во Унгарија. - Унгарија е позната во Европа по одгледување на семенарство. Има строги забрани за увоз на производи со ГМО кои се регулирани законски како дел од иницијативата Европа без ГМО, чиј иницијатор е Унгарија. Има добро регулирана законска регулатива за животински отпад каде има интерес за соработка. Во Унгарија успешно функционира системот за осигурување на земјоделски насади од природни непогоди од 2012 година и унгарските компании имаат интерес да се запознаат со начинот на работа на македонските осигурителни компании, - додаде Горги Черван. Ивона Каранфиловска Во Стопанската комора на Македонија беше остварена средба со претставници од Унгарија во функција на зголемување на економската соработката

16 16 НОВИНИ Од јуни годинава стапуваат на сила нови правила во однос на означување на храната ВО ФУНКЦИЈА НА ОБЕЗБЕДУВАЊЕ ВИСОКО НИВО НА ЗАШТИТА НА ЗДРАВЈЕТО И НА ИНТЕРЕСИТЕ НА ПОТРОШУВАЧИТЕ На 25 октомври 2011 година, со донесувањето на Регулативата (ЕУ) бр. 1169/20112, усвоени се нови правила во однос на означувањето на храната. Овие правила во Европската унија започнаа да се применуваат од 13 декември 2014 година (со исклучок на Правилата за означување на нутритивните својства, кои ќе почнат да се применуваат од 13 декември 2016 година). Во Република Македонија е утврден преоден рок и нивната примена ќе стартува од јуни годинава. Ова беше истакнато на редовната прес-конференција во Стопанската комора на Македонија на тема: Новите барања на ЕУ за означување на храната - законска обврска на домашните оператори со храна од јуни 2015 година. На пресконференцијата за новите правила зборуваше м-р Зоран Поповски, директор на Агенцијата за храна и ветеринарство. -Националните оператори со храна треба да бидат детално информирани за новите правила кои ќе се применуваат во Европската унија, како и за соодветните еквивалентни национални правила кои ќе се однесуваат на нив откако тие ќе бидат донесени од страна на националните законодавни тела. Од тие причини, подготвивме Водичот за новините во означувањето на храната во Европската унија, на македонски и на албански јазик и организираме низа работилници заради запознавање со новите правила, - истакна м-р Зоран Поповски. Од 13 декември 2014 година, операторите со храна кои извезуваат храна во Европската унија веќе се усогласени со новите барања за означување. Правилата се однесуваат на операторите со храна во сите фази на синџирот на исхрана и на целата храна која е наменета за крајниот потрошувач (вклучувајќи ги и угостителските објекти). Правилата се однесуваат на информации за храна со цел да се обезбеди високо ниво на заштита на здравјето и на интересите на потрошувачите. Информациите за храна не смеат да бидат погрешни. Операторите со храна се одговорни за точноста на информациите за храната. Тие се лица одговорни за ставање на храната во промет, или за увозникот, во случај кога станува збор за храна од увоз. Регулативата (ЕУ) бр. 1169/2011 не се применува на приватни лица кои подготвуваат и обезбедуваат храна за одреден настан (како, на пример, црковни, училишни и селски саеми), освен доколку тие не ја подготвуваат храната во својство на оператори со храна. Според член 9 од Регулативата, на ознаките на пакуваната храна мора да се истакнат следните информации за производот: 1. името на храната; 2. список на состојки; 3. сите состојки или помошни компоненти во процесот на производство, кои предизвикуваат алергии или нетолерантност, а се користат во процесот на производство или подготовка на храната и кои се присутни

17 17 НОВИНИ во крајниот производ, дури и во изменета форма (листата на супстанции кои предизвикуваат алергии мораат да се нагласени во согласност со оваа регулатива); количеството на одредени состојки или категории состојки; нето-количеството на храна; датумот на минимална трајност или датумот употребливо до...; посебни услови на чување и / или употреба; име или назив и адреса на операторот со храна под чие компаниско име храната се пласира на пазарот (или, доколку тоа лице нема седиште во ЕУ, увозникот за пазарот на ЕУ); земјата или место на потекло во согласност со член 26; инструкции за употреба или за подготовка, кога во отсуство на такви инструкции нема да биде можна правилна употреба на храната; за пијалаци кои содржат повеќе од 1,2% vol., вистинската алкохолна јачина по волумен; нутритивна декларација; ЛОТ (Правилник за ознаките или знаците кои ги одредуваат сериите или ЛОТ на кои храната припаѓа ( Службен весник на РМ, бр. 118/05). На прес-конференцијата беше истакнато дека спроведувањето на новите правила нема да создаде нови трошоци на компаниите - оператори со храна, а за нивното неспроведување после јуни се предвидени казни. По завршувањето на пресконференцијата се одржа и работилница на која компаниите можеа да ги доразјаснат сите дилеми и нејаснотии во однос на одбележувањето на храната согласно ЕУ-регулативата. Саво Пејчиновски

18 18 ПРЕЗЕНТАЦИИ Успешни резултати на Проектот за ангажирање странски експерти за потребите на домашните компании ПОЗИТИВНИ ЕФЕКТИ ВО УНАПРЕДУВАЊЕ НА ДЕЛОВНИТЕ ПРОЦЕСИ Повеќе од ветувачки се резултатите од ангажирањето странски експерти во македонското стопанство. Вкупно 45 проценти од домашните фирми ги подобриле производниот процес и маркетингот, а 10 отсто имаат придобивки во анализата на работењето и планирањето на идните активности. Ова го соопшти премиерот м-р Никола Груевски на презентацијата на Проектот за ангажирање странски експерти за потребите на домашните компании пред претставници на стопанските комори и нивните членки во Владата на Република Македонија ( година). Според премиерот, 87 проценти од компаниите изразиле очекување дека ќе отворат нови работни места, додека 86 отсто повторно најавиле потреба и желба од ангажирање странски експерти. - Еден од основните интереси на Владата е македонските фирми да бидат што поуспешни, со поголема заработка. Тоа ја подобрува економијата, го зголемува извозот, овозможува освојување нови пазари, отвора нови работни места, - нагласи Груевски. Како што информира претседателот на Владата, пред неколку дена е објавен втор повик за македонските компании кои сакаат да ангажираат странски експерти. Рокот за пријавување е до 24 април 2015 година. Повикот е наменет за фирми кои постојат најмалку две години, а имаат 5 до 250 вработени и најмалку 51 процент домашен капитал. Може да конкурираат и компании кои веќе користеа експертска помош. - Проектот на Владата на РМ за ангажирање странски експерти во домашните компании е проект кој е во интерес на деловните субјекти во земјава кои имаат потреба за унапредување на деловните процеси, зголемување на ефикасноста и унапредување на извозот што е основа за долгорочен раст. Со објавувањето на првиот повик, бизнис-заедницата даде поддршка и стопанските комори се вклучија во анимирањето на домашните компании за искористување на оваа можност. Добро е што уште при првиот повик кој траеше до 1 ноември 2013 година, немаше ограничување за областите за кои бизнисмените може да побараат ангажирање странски експерт, ниту за максимумот што ќе биде побаран од компаниите, односно ќе се излезе во пресрет на сите што ги задоволуваат условите од огласот, - истакна Билјана Пеева Ѓуриќ, директор на Дирекцијата на здруженија според дејности во Стопанската комора на Македонија. Согласно сознанијата кои, како што истакна таа, досега ги има Стопанската комора на Македонија, ефектите од овој проект се позитивни. Компаниите истакнуваа дека странските експерти им помогнале во подобрување на производствениот или услужниот процес на претпријатието, дека имале придобивки во делот на маркетингот, како и во делот на процесите на анализа и планирање на дејноста. Проектот почна минатата година со првиот оглас на кој аплицираа 98 претпријатија од 20 градови во земјава. Најмногу беа мали фирми со максимум 50 вработени, а потоа средни и големи компании. Експертите со кои Владата стапи во контакт и беа ангажирани, главно дојдоа од Германија, Холандија, Швајцарија и Австрија. Владата целосно ги покрива трошоците за странските експерти, освен за нивно сместување и локален транспорт. Според претставниците на бизнис-секторот, најзаинтересирани за ангажирање странски експерти се фирмите од ИТсекторот, индустриското производство, технологијата, финансиите и другите услужни дејности. Билјана Пеева Ѓуриќ

19 МАЛИТЕ БИЗНИСИ ЗАПОЗНАЕНИ СО КАНЦЕЛАРИСКОТО И АРХИВСКОТО РАБОТЕЊЕ 19 РЕГИОНАЛНИ КОМОРИ Регионалната комора со седиште во Кичево одржа семинар На 11 март 2015 година, во просториите на Регионалната комора со седиште во Кичево беше организиран семинар за Упатството за начинот и техниката на постапување со архивскиот и документарниот материјал во канцелариското и архивското работење, согласно Службен весник на Република Македонија, бр. 99/14 од година. Учесниците на семинарот беа запознаени со новините кои се предмет на ова Упатство, а се од практично значење за неговата примена во канцелариското и архивското работење. На семинарот учествуваа 15-тина мали трговски друштва кои за прв пат се сретнуваат со оваа тематика и беше особено значајна директната можност за разјаснување на нивните обврски кои произлегуваат од овој закон. Овој семинар им овозможи на учесниците непосредно да ги елаборираат, разгледаат и да ги коментираат сите нејасни прашања. Дијана Лазороска Јованоска СТРУЧНА РАСПРАВА ЗА ПРИМЕНА НА ЗАКОНСКИТЕ ПРОПИСИ Во Регионалната комора со седиште во Кавадарци одржан семинар за начините на работење и постапување со архивскиот материјал Заради разјаснување на новините кои произлегуваат во архивското работење, на 12 март 2015 година, Регионалната комора со седиште во Кавадарци организираше семинар, на којшто присутните учесници имаа можност да ја слушнат целосната презентација на предавачот доц. д-р по правни науки Костадин Дуковски. На семинарот се расправаше за: Законот за архивско работење, Уредбата за канцелариско работење, Упатството за начинот и техниката на постапување со архивскиот и документираниот материјал во канцелариското и архивското работење, прием, прегледување и распоредување на документи, Попис и опис на архивскиот материјал, Упатството за начинот на одбележување на документите со подолги рокови на користење, Електронското архивско работење и слично. Со конкретни примери од пракса им беа појаснети голем дел од прашањата на компаниите кои имаа потреба од консултации за правилна практична примена на законските прописи. Дел од компаниите пројавија интерес за одржување на повеќе вакви предавања и семинари. Александра Велкова

20 20 СВЕТСКИ ПЕЧАТ Покерот околу идните гасоводи во југоисточна Европа во нова рунда ВТОРА ШАНСА ЗА НАБУКО *Покерот околу идните гасоводи во југоисточна Европа во нова рунда. По стопирањето на Јужен тек, сега рускиот претседател Путин му вдахнува нов живот на проектот на ЕУ, кој се сметаше за мртов, смета Андреј Гурков. Гасоводот Набуко треба да биде реанимиран! Ова го договорија азербеџајскиот претседател Илхан Алиев и бугарскиот премиер Бојко Борисов неодамна во Софија. Се работи за проект поддржуван од ЕУ, кого Москва од својастрана успешно го торпедираше. Но, сега ненадејно настанува ситуација кога токму рускиот претседател Владимир Путин му вдахнува нов живот на инфраструктурниот проект кој веќе важеше за мртов, а државниот концерн Гаспром пак може да извлече дури најголема корист од него. Покер околу каспискиот гас Набуко досега постојано и беше трн в око на Москва, зашто овој гасовод беше јасна конкуренција на рускиот проект Јужен тек. Но, треба само потсетување на хронологијата: Набуко беше прв проект, зашто австрискиот енергетски концерн ОМВ го иницираше веќе во 2002 година и тој требаше да обезбеди лиферување на земниот гас од земите околу Каспиското Море, заобиколувајќи ја Русија. За да го спречи тоа, Кремљ во 2006 година контрираше со идејата за гасоводот Јужен тек, кој во ЕУ практично би поминувал низ истите земји: Бугарија, Унгарија, Австрија. Проектот Набуко не успеа да ја издржи оваа конкуренција првенствено поради неможноста на неговите инвеститори да обезбедат доволни количини гас за ваков голем гасовод. Тие можеа да

21 21 се потпрат единствено на азербејџанските наоѓалишта, додека лиферувањата од Туркменистан, Иран и Ирак од различни причини останаа само неодредени опции. Русија, напротив, можеше да контрира со обезбеден потребен волумен на гас. Така, прво беше отфрлена првичната идеја за долг Набуко-гасовод, кој би почнувал на источната граница на Турција и требаше да води до Австрија. Азербејџанскиот гас сега треба да биде пренесуван преку целата турска територија до границите на ЕУ (Грција и Бугарија) преку Трансанадилскиот гасовод, ТАНАП, чија изградба моментно почнува. За натамошно транспортирање на овој гас на избор беа два можни гасоводни проекти: скратен Набуко-Запад, кој би требало да почне на бугарско-турската граница и Трансјадранскиот гасовод, ТАП, кој би поминувал преку Грција, Албанија и Јадран, се до Италија. Своеволна одлука на Владимир Путин Азербејџан и неговите партнери во летото 2013 година се одлучија за ТАП, што Андреј Гурков значеше недвојбен крај за Набуко. Но, на 1 декември 2014 година Владимир Путин за време на неговата посета на Турција ненадејно најави крај за Јужен тек, разлутен што Брисел на неговиот проект-љубимец не му додели специјален статус, инстистирајќи на почитување на законите на ЕУ. Затоа Кремљ му наложи на Гаспром појужно да гради посебен гасовод, Турски тек. Проблематичноста на оваа одлука е во тоа што таму каде што треба да завршува овој гасовод, имено на турско-грчката граница, воопшто не постои ЕУ-инфраструктура која може да преземе толкави количини руски гас (50 милијарди метри кубни годишно(. Тоа прредизвикува дополнителна нервоза кај Гаспром. Шефот на концернот Алексеј Милер во јануари речиси ултимативно побара од Европејците што е можно побрзо да почнат со градење на соодветен транспортен систем, зашто многу време нема. Најдоцна тогаш беше јасно-плановите за Набуко-Запад треба повторно да се извадат од архивите, зашто тој е единствениот проект кој споредпланот и капацитетот одговара на поставената задача. Можно сценарио Со малку фантазија, сега може да се замисли следната слика: за четири до пет години во западна Туерција во близина на грчко-бугарската граница, ќе настане важна раскрсница за гасот. Тука завршуваат ТАНАП и Турски тек, а ќе почнуваат ТАП и Набуко-Запад. Овие два гасовода, согласно на законодавството на ЕУ, ќе им бидат на располагање на сите лиферанти, и така азербејџанскиот и рускиот гас ќе течат кон Запад, односно Северозапад. СВЕТСКИ ПЕЧАТ Вакво решение би им користело на сите: Азербејџан и Русија би добиле инфраструктура која е во состојба даго транспортира нивниот гас. Турција би добила енергетски јазол кој би можел да биде интересен во иднина и за Туркменистан, Иран и Ирак. Грција, Бугарија и повеќе други земји би касирале транзитни такси. А ЕУ како целина конечно би добила испорачувачите и гасоводите да бидат независни едни од други. Тоа би бил убав пример за меѓународна економска соработка! (ДОЈЧЕ ВЕЛЕ)

22 22 СВЕТСКИ ПЕЧАТ Борба против комјутерскиот криминал КРИМИНАЛЕЦОТ ВО МОЈАТА КАНЦЕЛАРИЈА *Германските претпријатија стравуваат од вработените.во борбата против компјутерски криминал голем ризик претставува невнимателноста и недоволната компетентност на вработените, а често тие се и извршители на кривични дела Околу две третини од германските претпријатија опфатени со истражувањето за компјутерски криминал на Здружението за економски консалтинг КПМГ стравуваат од напади на организираниот криминал. Околу половина од претпријатијата признаваат дека се чувствуваат загрозени од сопствените вработени, од поранешни соработници или од инсајдери. КПМГ деновиве ја презентираше студијата Компјутерски криминал во Германија 2015, која почива врз податоци собрани во ноември и декември минатата година. Истражувањето е направено меѓу 505 репрезентативно избрани претпријатија. Ваква студија последен пат е спроведена во 2013 година. Значителни штети Оттогаш се случија многу работи, нагласува Александер Гешонек, раководител на одделот Forensic KPMG во предговорот на студијата. Тоа се должи на зголемената свест за опасноста, предизвикана од свиркачи како Едвард Сноуден и медиумските извештаи за голем број спектакуларни случаи на кражба на податоци и сајбер напади во изминатите години.

23 23 СВЕТСКИ ПЕЧАТ Според Гешонек, анкетираните претпријатија може да се поделат во две групи: такво кои веќе биле жртва на електронски криминал и такви кои се уште не станале жртва или барем тоа досега не го забележале. Од 2013 до средината на 2014 година бројот на оштетени фирми е значително зголемен - од 26 на 40 проценти од анкетираните фирми. Натпросечно често се погодени понудувачите на финансиски услуги, во чија сфера во текот на изминатите две години била предизвикана штета од 54 милијарди евра, проценува КПМГ. Поголем страв од колегата отколку од тајни служби Погодените претпријатија оценуваат дека најголемата опасност произлегува од организираниот криминал. Тоа 42 проценти од претпријатијата го поврзуваат со определени земји. Една четвртина од фирмите како најопасни држави ги гледаат Кина и Русија. На трето место се САД - 17 проценти од анкетираните фирми сметаат дека сајбер нападите доаѓаат од оваа земја (во 2013 година на тоа мислење биле 12 проценти од фирмите). КПМГ оценува дека пораст од 5 проценти, со оглед на откритијата околу програмата Призма и активностите на тајните служби како НСА, е вчудовидувачки умерен. Студијата покажува дека претпријатијата се свесни за својата одговорност во односот со податоците. Како слаби точки анкетираните на прво место ги посочиле давањето и управувањето со правата за влез и работа во системот. Околу три четвртини од фирмите знаат дека во тој поглед имаат слаби точки. На второ и трето место се користењето на мобилни апарати, односно меморирањето на мобилни податоци. Фирмите опфатени со истражувањето наведуваат дека поради сето тоа вложуваат повеќе во борбата против компјутерски криминал. Меѓутоа, студијата покажува и тоа дека претпријатијата се уште не можат да се справат со ризиците, а за тоа има две причини. Прво, анкетираните се жалат на невнимателност (88%) и недоволно разбирање на опасноста од ризик од страна на вработените (77%). Од друга страна, фирмите се плашат и поради тоа што напаѓачите работат секогаш со се понови технологии. Во тој дел голем дел од претпријатијата се на мислење дека се уште нема доволно заштитни мерки. (ДОЈЧЕ ВЕЛЕ)

24 ISO 9001 Quality Management FS БИЗНИС ЦЕНТАР ЗА ТРЕНИНГ И ОБУКА BUSSINES CENTER FOR TRAINING AND EDUCATION bsi. Министерството за образование и наука на Република Македонија и Агенцијата за вработување на Република Македонија. Модули на доживотно учење Акредитирани програми од Министерството за образование и наука на Република Македонија Акредитирани програми кои можете да ги следите: Готвач во угостителски објект Келнер - гастроном Гипсер монтер Фасадер Аргон заварувач

25

26 26 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Дозволете да придонесеме за Вашиот успех со докажана програма! АКАДЕМИЈА ЗА ПРОДАЖНИ ВЕШТИНИ -SALES ACADEMY- Кратките обуки не можат да резултираат со долготрајна промена на однесувањето на вработените. За промена потребен е дополнителен поттик и засилување на презентираните модули од време на време. Оваа Академија го нуди се она што компаниите треба да го постигнат во продажбата и тоа со реално мерење на учинокот. Најуспешните компании ширум светот со децении го применуваат овој метод на обука, која вклучува микс од техники за постигнување зголемена продажба. Презентација од лиценциран Густав Кезер тренер, консултант кој ќе биде достапен во тек на работно време и ќе Ве насочува во реални услови во зависност од Вашата потреба. Методологијата по која се реализираат Густав Кезер тренинзите е подготвена и усовршувана во текот на 50 години постоење на фирмата и интензивна работа со лидерските и менаџерски тимови на повеќе од најголемите европски и светски компании. Gustav Kaser Training International е компанија основана во Цирих, Швајцарија во 1963 година. Денес тоа е компанија со претставништва во 33 земји, со тренинзи организирани на 25 јазици, кои ги водат повеќе од 100 вработени тренери. Иновативниот пристап при оформувањето и начинот на испорака на обуката во континуитет се потврдува повеќе од 50 години. Меѓу другите компании и Alcatel, Alitalia, Bayer, Coca Cola, Nestle, Credit Suisse, HP, Mont Blanc, Roche, Sparkasse Koblenz, Siemens, Allianz и многу други ги користат овие тренинзи, а сега со истиот квалитет можат да се следат и кај нас. Предавач: Љупчо Георгиев, директор на Густав Кезер Тренинг Интернационал Македонија, лиценциран тренер со повеќе од 18 години искуство во продажба и менаџмент и повеќе од 10 години искуство во спроведување обуки и тренинзи. Обуката се одвива во просториите на Стопанска комора на Македонија. Уписите за обуката се во тек. Сите учесниците добиваат: материјали за работа мемориски картици ЦД и дополнителна литература консултантски услуги во текот на целата обука во траење од 6 месеци интернационално признат Сертификат од Густав Кезер Тренинг Интернационал и Сертификат од Бизнис Центар за Тренинг и Обука контролен ден За подетални информации контактирајте со нас: Симона Ристоска Тел: Е-маил: simona@mchamber.mk

27 ISO 9001 Quality Management FS САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ ЖЕНИ ПРЕТПРИЕМАЧИ ОБУКА СО СТУДИСКО ПАТУВАЊЕ ВО ВИЕНА Во соработка со WIFI Институтот при Сојузот на кво соработка со WIFI Институтот при Сојузот на комори на Австрија, Стопанската комора на Македонија преку својот Бизнис центар за тренинг и обука организира тренинг програма на тема: Жени претприемачи не: За повеќе информации слободно контактирајте Симона Ристоска Борис Тримчев Програмата се состои од два дела, односно од теоретска обука со предавач од WIFI Институтот која се одржува во Скопје, а вториот дел е студиско патување во Сојузот на комори во Виена. Искористете ја можноста за интернационален know - how трансфер и учете од најдобрите во Европа! БИЗНИС ЦЕНТАР ЗА ТРЕНИНГ И ОБУКА BUSSINES CENTER FOR TRAINING AND EDUCATION Osnovana 1922 Founded 1922 БИЗНИС ЦЕНТАР ЗА ТРЕНИНГ И ОБУКА BUSSINES CENTER FOR TRAINING AND EDUCATION bsi. Станува збор за субвенционирана програма по достапна цена. Програмата трае 9 дена, од кои 6 тренинг дена во просториите на Стопанската комора на Македонија во Скопје и 3 дена во Виена, Австрија и B2B средби. Средбите се организираат во зависност од Вашиот интерес и индустријата во која дејствувате. Престојот, семинарите и посетите се во организација на WIFI AUSTRIA. Сместувањето е во хотел, по двајца учесници во двокреветна соба. Уписите се во тек! Посетата во Виена, Австрија ќе се одржи по завршување на обуката и полагање на тестот. ТРЕНИНГ-ПРОГРАМА НА ТЕМА: ЖЕНИ ПРЕТПРИЕМАЧИ WIFI AUSTRIA ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН KNOW-HOW ТРАНСФЕР УСПЕХ СО WIFI Институтот за промоција на економскиот развој (The Institute for Economic Promotion Wirtschaftsförderungsinstitute/WIFI) во рамките на Сојузот на комори на Австрија (Austrian Economic Chambers) е партнер на австрискиот бизнис на полето на едукација и развој на човечките ресурси, со регионална организација во сите девет области на Австрија и 80 претставништва ширум светот. Секоја година, учесници посетуваат некој од понудените курсеви и семинари кои се повеќе од , на коишто предаваат тренери ангажирани од WIFI, a избрани директно од бизнис-заедницата. ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН KNOW-HOW ТРАНСФЕР Тимот на WIFI задолжен за интернационален know-how трансфер обезбедува семинари и менаџмент курсеви ширум светот кои нудат дополнителна предност на тој начин што на учесниците кои успешно ќе ги завршат овие курсеви им овозможуваат директен контакт со австриски компании, со цел да имаат активна улога во економскиот развој на целните земји додека истовремено имаат активна улога и во отворањето на вратите за австрискиот бизнис.

28 28 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Kомплетна обука согласно верифицираната Програма од Центарот за образование на возрасни и Министерството за образование и наука на Република Македонија МЕНАЏЕРСКИ ВЕШТИНИ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ЧОВЕЧКИ РЕСУРСИ Програмата е составена од шест тематски целини во кои се разработуваат функциите поврзани со менаџментот и организацијата на човечките ресурси во компаниите. Истата содржи 80 часа во кои се застапени теоретски предавања и практични вежби од областа. Учесниците ќе имаат можност да се запознаат со сложената проблематика на управување со човечките ресурси, гледано како процес на извршување на низа активности и функции со цел, луѓето, како најважни ресурси во организацијата, да дадат придонес на најефективен и најефикасен начин. Програмата започнува со општ вовед во менаџментот на човечките ресурси во компаниите како и областите на делување во сферата, а низ поединечните целини опфатени се сите аспекти на струката потребни за стекнување менаџерски вештини. По завршувањето на секоја тематска целина учесниците во програмата ќе бидат оценувани врз основа на нивниот напредок. По успешно завршената програма и позитивната оценка учесникот добива Сертификат за Програмата Менаџерски вештини за управување со човечки ресурси кој е признат од Министерството за образование и наука. ТРЕНЕРИ: Доц. д-р Љупчо Ефтимов Доцент на Економскиот факултет - Скопје при Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје, на прв и втор циклус студии одржува настава по предметите Менаџмент на човечки ресурси, Стратегиски менаџмент на човечки ресурси и Менаџмент на перформанси. Од 2013 година ја извршува функцијата раководител на студиската програма од втор циклус студии по Стратегиски менаџмент на човечки ресурси. Член е на Управниот одбор на Македонската асоцијација за човечки ресурси. Член е на Комитетот за човечки ресурси при Националниот совет за претприемништво и конкурентност на Р. Македонија. Член е на Техничкиот комитетот за менаџмент на човечки ресурси при Институтот за стандардизација на Р. Македонија. М-р Драгана Томиќ Пилиповиќ Професионален консултант, основач и претседател на Центарот за општествено одговорно претприемништво (ЦООП) - Белград, а во текот на својата кариера работела на следните позиции: - заменик-претседател на Секторот за човечки ресурси и обучувач во AIESEC, Економски факултет Белград; - консултант во областа на тренинг и менаџмент на човечки ресурси во Срма Консалтинг Белград; - директор на Секторот за човечки ресурси во Ерсте Банка Белград; - директор на Секторот за човечки ресурси во ФармаСвисс ДОО - Белград. Д-р Зоран Михајлоски Во текот на својата богата кариера д-р Зоран Михајлоски бил судија во Апелациониот суд во Скопје, во специјализираниот оддел за работни спорови од 2002 година, претседател на специјализираниот оддел за работни спорови на Апелациониот суд - Скопје, едукатор во Правната школа на постојни судии од Европската унија во Барселона, Шпанија, од областа на националните работни законодавства, постојан предавач на постдипломски студии на Правниот факултет Јустинијан Први и вонреден професор на Факултетот за правни науки при Универзитетот Американ Колеџ - Скопје. Автор на повеќе научни и стручни трудови од областа на трудовото и деловното право. Дополнителни информации: Предавањата се распоредени во 10 тренинг дена (вкупно 80 школски часа) и се одржуваат два до три пати неделно. Обуката започнува во периодот април мај 2015 година. Број на учесници во група: учесници. Во зависност од тематската целина предавањата се одржуваат на македонски или на српски јазик. Сите учесници добиваат потврда за присуство на обуката од Бизнис центарот за тренинг и обука и Стопанската комора на Македонија. Услов за да се стекне Сертификатот за Менаџерски вештини за управување со човечки ресурси признат од Министерството за образование и наука е минимум 70% присуство на предавањата и успешно положен финален испит. Котизација за учество: денари за 1 учесник; - 10% попуст за втор учесник од иста компанија и - 15% попуст за трет и секој следен учесник од иста компанија, невработени лица и студенти. Учесниците добиваат: - Материјали; - Освежување и - Сертификат. Краен рок за пријавување: 31 март 2015 година. Контакт: Симона Ристоска simona@mchamber.mk

29 29 Семинари во Струмица, Виница и Берово КАНЦЕЛАРИСКО И АРХИВСКО РАБОТЕЊЕ Упатството за начинот и техниката на постапување со архивскиот и документарниот материјал во канцелариското и архивското работење - основа за имплементација на Законот за архивски материјал и Уредбата за канцелариско и архивско работење ( Службен весник на Република Македонија бр. 99/14 од година) САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ * На година, од 10:00 до 16:00 часот, во хотел Тиверопол во Струмица. *На година, од 10:00 до 16:00 часот, во Центро-бизнис 92 ( Качанички пат бб) во Виница. На година, од 10:00 до 16:00 часот, во хотел Манастир, во Берово. Закон за архивски материјал 1. Вовед; 2. Општи одредби; 3. Предмет, цел и содржина на Законот за архивски материјал, електронски архивски и документарен материјал; 4. Јавен архивски и документарен материјал; 5. Приватен архивски и документарен материјал; 6. Надзор; 7. Прекршочни одредби. Уредба за канцелариско и архивско работење 1. Предмет, цел и содржина на Предлог-уредбата за канцелариско и архивско работење: Цели и принципи на канцелариското и архивското работење; Канцелариско работење; Архивско работење; Електронско канцелариско и архивско работење; 2. Чување и заштита на конвенционален и неконвенционален архивски и документарен материјал. Правилник за кадровски, технички и просторни услови за работа на документарните центри и Упатството за начинот на одбележување на документите со подолги рокови на користење; и архивското работење: Општи одредби; Канцелариско работење; Архивско работење; Чување и заштита на архивскиот и документарен материјал. Упатството за начинот и техниката на постапување со архивскиот и документарниот материјал во канцелариското и архивското работење: План на архивски знаци; Листа на архивски материјал; Листа на документарен материјал со рокови за негово чување. Заклучоци Предавач: 1. Доц. д-р по правни науки Костадин Дуковски, лиценциран вештак, внатрешен ревизор, член на најголемата асоцијација за финансиски измами ACFE; автор на книгата Даночните затајувања како форма на економскиот криминал во Република Македонија ; автор на книгата Ерозија на јавните финансии. Сите учесници на семинарот ќе добијат соодветен работен материјал и сертификат за учество. Контакт и пријавување на Упатството за начинот и техниката на постапување со архивскиот и документарниот материјал во канцелариското

30 30 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ На 23 март 2015 година во Стопанската комора на Македонија. Партнерски проект на Стопанската комора на Македонија и Македонско Турскиот Деловен совет / Одбор за надворешни работи на Турција/ДЕИК МАКЕДОНСКИ И ТУРСКИ БИЗНИСИ ЗАЕДНО НА АФРИКАНСКИОТ ПАЗАР - ПРЕДИЗВИК ИЛИ МОЖНОСТ Развивањето на партнерските односи на Република Турција со Африка започна во 2008 година, кога Турција ја промовираше иницијативата на Турско-африканското партнерство соработка на економски, политички, културен, образовен, здравствен и на воен план. Во 2003 година Република Турција имаше 13 амбасади на африканскиот континент, а денес има 34. Билатералната трговска размена достигна вредност од 23 милијарди САД $ во 2013 година, а проектирано е таа да се зголеми на 50 милијарди САД $ до 2018 година. Турските инвестиции во супсахарска Африка изнесуваат 2,6 милијарди САД $. Турските инвеститори во Африка ги користат локалните природни и човечки ресурси за производство и извезуваат во трети земји. На Вториот Африканско-турски самит на партнерство, што се одржа на 21 ноември 2014 година во Малабо, Екваторијална Гвинеја, промовиран е нов модел на Партнерство за зајакнување на одрживиот развој и интеграција. Република Македонија, во 2014 година има реализирано трговска размена со Алжир, Египет, Тунис, Мароко, со вкупна вредност од 34 милиони САД $ од кои 31 милиони САД $ се увозот од тие земји. Очигледно е дека на македонските компании им е потребна поддршка за поагресивен настап на африканскиот пазар. Пред се`, тоа се однесува на северно-африканските земји Мароко, Алжир, Тунис и Египет, кои ја користат Регионалната конвенција за Пан-Евро-Мед преференцијални правила за потекло. Регулаторната рамка на Конвенцијата претставува реална основа за ширење на трговијата на Македонија со Алжир, Египет, Тунис, Мароко во соработка со турските компании. Со цел поддршка на македонските компании да заедно со турскте компании ги идентификуваат можностите за заеднички настап Стопанската комора на Македонија организира Трговска конвенција за заеднички настап во Африка на 23 март 2015 година (понеделник), со почеток во 09:30 часот, во просториите на Стопанската комора на Македонија. По завршувањето на официјалниот дел презентациите, ќе бидат организирани билатерални средби со претставници на турски компании кои се присутни на пазарите на Алжир, Тунис, Мароко и Египет и македонски компании. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk Ирена Мојсовска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: irena@mchamber.mk

31 31 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Семинар: ПРЕДЛОГ- НАЈНОВИ ИЗМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА ЈАВНИ НАБАВКИ? 24 март 2015 година 10:00-16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на V кат Содржина на актуелни теми: Новите согласности кои ги издава Советот за јавни набавки; Што е ново кај дополнителните и непредвидените работи? Начинот на проверка на негативните референци од обврските на комисиите за јавни набавки; Дополнување на некомплетна документација во понудите, можност или обврска соред новите измени? Поддршка од друг субјект; Ограничувања кај рамковните спогодби; Измени кај изјавата за независна понуда; Измени кај обврската за согласност во делот на техничките спецификации и условите за способност; Правила при набавка на софтверски решенија и лекови; Кои се вашите права во постапката? Други прашања од интерес на учесниците. ПРОГРАМА: Новини во прописите; Насоки за подготовка на понудите според последните измени; Достапност на податоци и информации преку ЕСЈН; Електронски систем за јавни набавки и е-аукции; Жалбена постапка. Обучувачите се експерти од Бирото за јавни набавки. За сите учесници на семинарот ќе биде обезбедено: - работен материјал; - ручeк и освежување; - сертификат за присуство на семинарот. Пријавување до 23 март 2015 година. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Анита Митревска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: anita@mchamber.mk

32 32 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ На 25 март 2015 година (среда) од 9:00 17:00 часот во Стопанска комора на Македонија, сала 4 на 5-ти кат Семинар: НАЈЧЕСТИ ГРЕШКИ ВО НАДВОРЕШНАТА ТРГОВИЈА Стопанската комора на Македонија семинарот го организира согласно усвоената Програма на заедничкиот Партнерски проект ЦЕФТА-ДИХК. Во денешните услови на глобализација и либерализација на пазарот, ширењето на деловните активности на компаниите на странските пазари, особено кај малите економии, претставува клучен елемент не само на развој и експанзија на извозните претпријатија, туку и за опстанок и прогрес и на националната економија. Интернационализацијата на компаниите и нивната извозна активност не е само опција која им стои на располагање, туку е и стратешки битна одредница без која компаниите не можат да опстанат и да се развиваат во услови на глобална конкуренција. Целта за организирање на ваков вид на семинар е подготовка на компаниите како подобро да ги унапредат своите извозни активности на странските пазари и како да ги избегнат типичните грешки во надворешната трговија при воспоставување контакт со странските партнери и при потпишување договори според меѓународните стандарди. Предавањето ќе се реализира од страна на германскиот експерт, господин Хато Бренер, основач на консултантската компанија AWI International Services GmbH, која дава услуги на мали и средни претпријатија во 45 земји во светот. Во рамките на своето долгогодишно искуство и работа со менаџери кои имаат потреба да ги зацврстат своите позиции на странските пазари, господинот Бренер има напишано повеќе дела од областа на извозот. Сите учесници кои навреме ќе го пријават своето учество ќе добијат и соодветен работен материјал. Семинарот ќе се одвива на германски јазик, но за цело времетраење на истиот обезбеден е превод на македонски јазик. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Влатко Стојановски Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: vlatko@mchamber.mk

33 33 Семинар: НАЈНОВИ ИЗМЕНИ НА ЗАКОН ЗА ВОДИТЕ ( Службен весник на Република Македонија бр. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11,44/12, 23/13, 163/13, 180/14) -Предмет на уредување, правен режим на водите, водно право, концесија САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ година 10:00-16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 4 на 5-ти кат за користење на водите, основни плански документи, контрола на емисии и на загадувањето, мониторинг на водите, надзор над спроведувањето на Законот, инспекциски надзор, прекршочни санкции за правните лица- ПРОГРАМА ЗАКОН ЗА ВОДИТЕ I. Предлог-измени на Законот за води - Oпшти одредби; - Kористење на водите; - Планирање; - Заштита на водите; - Заштита од штетно дејство на водите; - Мониторинг на водите; - Систем на информирање; - Водостопански објекти и услуги; - Вонредна состојба и отстапувања; - Материјална основа и финансирање на управувањето и развојот на водите; - Организација во управувањето со водите. II. Критериуми и регулатива во врска со остварувањето на водното право - Законска регулатива; - Критериуми; - Подзаконски акти, обрасци на барања за користење на водите. III. Online апликација - Потреба од формирање на информативен систем и идни перспективи IV. Инспекцискиот надзор во функција на спроведување на одредбите од Законот за водите ПРЕКРШОЧНИ ОДРЕДБИ - Прекршочни санкции за правните лица; - Прекршочни санкции за физички лица; - Прекршочни санкции за службените лица; - Постапка за порамнување и посредување; - Водење на прекршочна постапка. Предавачи: - доц. д-р Билјана Пулеска, главен правен експерт во подготовка на Законот за водите, искуство во транспонирање на ЕУ-Директивите во делот на водите во Република Македонија; - Љупка Димоска Зајков, заменик-раководител на сектор за води во Управта за животна средина и просторно планирање при МЖСПП, со 15-годишно работно искуство во областа. Активно вклучена во транспонирање и имплементација на ЕУ-барањата во делот на водите во Република Македонија. Координатор на повеќе меѓународни проекти кои се имплементираат во рамките на Националната програма за апроксимација на aquius. - Лидија Зафировска, државен секретар во Министерството за животна средина и просторно планирање, главен инспектор за заштита на води при Државниот инспекторат за животна средина. - доц. д-р по правни науки Костадин Дуковски, лиценциран вештак, внатрешен ревизор, член на најголемата асоцијација за финансиски измами ACFE; автор на книгите Даночните затајувања како форма на економскиот криминал во Република Македонија и Ерозија на јавните финансии. Сите учесници на семинарот ќе добијат соодветен работен материјал и сертификат за учество. Пријавување до година. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Анита Митревска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: anita@mchamber.mk Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk

34 34 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ 26 март 2015 година 10:00 16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 4 на 5-ти кат Семинар: ОБВРСКА НА РАБОТОДАВАЧОТ ЗА ЗАШТИТА ОД ПОЖАРИ, ЕВАКУАЦИЈА И СПАСУВАЊЕ СОГЛАСНО ЗАКОНОТ ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА ( Службен весник на РМ бр.92/07, Глава 3, чл. 24) Според Законот за безбедност и здравје при работа се утврдуваат мерките за безбедност и здравје при работа, обврските на работодавачот и правата и обврските на вработените од областа на безбедноста и здравјето при работа, како и превентивните мерки против професионалните ризици, отстранувањето на ризичните фактори за несреќа, информирање, консултирање, обука на работниците и нивните претставници и нивно учество во планирањето и преземањето мерки за безбедност и здравје при работа. Во Глава III. ДРУГИ ОБВРСКИ НА РАБОТОДАВАЧОТ од Законот за безбедност и здравје при работа, дефинирана е обврската на работодавачот за заштита од пожари, евакуација и спасување, односно секој работодавач е обврзан да применува утврдени мерки и правила за заштита од пожари. Со брзиот развој на науката, техниката, технолошките процеси и со зголемување на опасностите за појава на пожар, се наметнува потребата од секојдневна надградба на нашите знаења во функција на превентивна заштита, спречување, рано откривање, јавување и гаснење на пожарите. Проучувањето на феноменот пожар и сите проблеми околу заштитата од пожари, наидува на заеднички интерес за употреба на алатките на науката против пожарите. Со навремена информираност и со личен придонес кон заштитата на луѓето, имотите и природните богатства, може да се подигне свеста за опасност од пожарите и за степенот на противпожарната култура и со тоа да се намалат последиците и материјалните штети предизвикани од пожарите. Покрај одредбите што ги предвидува Законот за безбедност и здравје при работа, во него се содржани и санкциите кои се предвидени за непочитување на истиот и тоа: глоба во износ од евра во денарска противвредност ќе се изрече за прекршок на правно лице за дејствија ако: - не склучи потребни договори со надворешни служби за одделни услуги од областа на безбедноста и здравјето при работа (член 24, став 7); глоба во износ од евра во денарска противвредност ќе се изрече за прекршок на правното лице, ако: - не донесе безбедносни мерки против пожар според посебни прописи (член 17, алинеја 3); - не донесе мерки за прва помош и евакуација во случај на опасност (член 17, алинеја 4). Оваа област е регулирана и со други закони, Законот за заштита и спасување, Законот за пожарникарство, како и подзаконски акти кои ги објаснуваат овие закони. Посебно е проблематично изготвувањето на планот за заштита и спасување, како и обучувањето на вработените за заштита од пожари, евакуација и спасување. Во рамките на семинарот ќе бидат опфатени и од референтни предавачи разработени повеќе категории прашања во врска со задолжителните обврски, имплементацијата, облигаторната и проширена настава и обука, надзорот и контролата и други актуелни прашања што се во директна или индиректна врска со потребите на компаниите, односно законски наложените мерки. Предавачи на семинарот: - претставник на Дирекцијата за заштита и спасување од пожари; - претставник од компанија за проектирање, изведба, контрола и тестирање на системи за заштита од пожар; - претставник на МЗЗПР, промоција на студијата: Истражување на состојбата за спроведување на противпожарната заштита во Р. Македонија. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Анита Митревска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: anita@mchamber.mk

35 35 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Советување: ЕКСПРОПРИЈАЦИЈАТА ВО ЗАКОНИТЕ И ПРАКСАТА Примената на Законот за експропријација, постапување согласно Законот за вонпарнична постапка, Закон за вонсудско спогодување, симулација на постапки, анализа на случаи (case) во покренати постапки и нивно натамошно постапување март 2015 година (петокнедела) Хотел AD Imperial Palace ****, Солун, Р. Грција I. ЗАКОН ЗАЕКСПРОПРИЈАЦИЈА - Јавен интерес утврден со овој закон; - Потполна експропријација; - Непотполна експропријација; - Право на службеност; - Други ограничувања на правото на сопственост на земјиште; - Привремено заземање земјиште заради претходни работи; - Привремено заземање земјиште заради вршење детални геолошки истражувања на минерални суровини; - Привремено заземање на соседно земјиште; - Надоместок; - Експропријација на преостанат дел од недвижноста. ПОСТАПКА ЗА ЕКСПРОПРИЈАЦИЈА - Предлагач на експропријацијата; - Предлог за експропријација; - Предлог по иницијатива за експропријација; - Постапка пред органот за експропријација; - Расправа за спогодување; - Решение за експропријација; - Владение на експроприраната недвижност; - Откажување од предлог за експропријација; - Поништување на правосилно решение за експропријација; - Постапка за востановување право на службеност и за други ограничувања на правото на сопственост на земјиште. ПОСТАПКА ЗА НАДОМЕСТОК - Надоместок за потполна експропријација; - Надоместок за службеност; - Надоместок за други ограничувања на правото на сопственост на земјиште; - Спогодба за надоместок; - Исполнување на обврската за надоместок. ПОСЕБНИ ПОСТАПКИ - Запишување во катастарот на недвижности. ПРЕКРШОЧНИ ОДРЕДБИ НАДЗОР ПРЕОДНИ И ЗАВРШНИ ОДРЕДБИ II. ЗАКОН ЗА ВОНСУДСКО СПОГОДУВАЊЕ - Општи одредби; - Предмет на Законот; - Примена на одредбите од други закони; - Значење на одредени поими. ОБВРСКИ НА ЕКОНОМСКИОТ ОПЕРАТОР КОГА ЌЕ НАСТАПАТ УСЛОВИ НА НЕЛИКВИДНОСТ - Неликвидност; - Инсолвентност; - Постапување на економските оператори во услови на неликвидност; - Обврска за поведување на постапка за вонсудско спогодување. ПОСТАПКА НА ВОНСУДСКО СПОГОДУВАЊЕ - Цел на вонсудско спогодување; - Начело на доброволност; - Начело на еднаков третман на доверителите; - Начело на постапување со добра волја; - Начело за пристап до податоци; - Должник во постапката за вонсудско спогодување; - Начела на постапката; - Јавно соопштување; - Одлуки во постапката; - Правни лекови; - Соодветна примена на Законот за општа управна постапка. ОРГАНИ ВО ПОСТАПКАТА ЗА ВОНСУДСКО СПОГОДУВАЊЕ - Спогодбен совет; - Повереник на вонсудското спогодување; - Должности на повереникот на вонсудското спогодување; - Надзор над работата на повереникот; - Разрешување на повереникот на вонсудското спогодување; - Награда и надоместок за трошоците на работата на спогодбениот совет и повереникот. ПОСТАПКА НА ВОНСУДСКО СПОГОДУВАЊЕ - Предлог за отворање постапка; - Содржина на предлогот; - Извештај за финансиската состојба и работењето на должникот. ИСПИТНА ПОСТАПКА - Право на глас; - Потребно мнозинство; - Запирање на постапката за вонсудско спогодување. ВОНСУДСКО СПОГОДУВАЊЕ СКРАТЕНА ПОСТАПКА ЗА ВОНСУДСКО СПОГОДУВАЊЕ ПРАВНИ ПОСЛЕДИЦИ ОД ОТВОРАЊЕ ПОСТАПКА ЗА ВОНСУДСКО СПОГОДУВАЊЕ ПРАВНА СИЛА НА ВОНСУДСКАТА СПОГОДБА, УПИСИ И ТРОШОЦИ НАДЗОР ПРЕКРШОЧНИ ОДРЕДБИ Предавачи: - доц. д-р по правни науки Костадин Дуковски, лиценциран вештак, внатрешен ревизор, член на најголемата асоцијација за финансиски измами ACFE; автор на книгите Даночните затајувања како форма на економскиот криминал во Република Македонија и Ерозија на јавните финансии ; - Ненад Крстевски, директор на сектор за правни и општи работи во МЕПСО АД - Скопје и - Слободан Содич, раководител на оддел за имотноправни работи во МЕПСО АД - Скопје. Напомена: минимален број за реализирање на ова советување е 15 учесници. Контакт: Анита Митревска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса:anita@mchamber.mk Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса:beti@mchamber.mk

36 36 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ 27 март 2015 година 10:00-15:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат Семинар: ПРАКТИЧНА ПРИМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ЕЛЕКТРИЧНА И ЕЛЕКТРОНСКА ОПРЕМА И ОТПАДНА ЕЛЕКТРИЧНА И ЕЛЕКТРОНСКА ОПРЕМА (права, одговорности, отворени прашања, информации) На семинарот ќе бидат презентирани: - законската рамка за управување со електрична и електронска опрема и отпадна електрична и електронска опрема; - обврските на производителите и трговците кои за прв пат пуштаат на пазар или увезуваат како крајни корисници опрема; - преземањето на отпадната опрема; - функционирањето на самостојниот и колективниот постапувач, како и - финансиските импликации кои произлегуваат од овој закон. На семинарот ќе имате можност за заедничка, интерактивна комуникација по предметната регулатива. Предавачи: - м-р Ана Мазневска Каранфилова, раководител на сектор за отпад во Управата за животна средина при Министерството за животна средина и просторно планирање и - Дарко Блинков, Државен инспектор за животна средина и просторно планирање. Пријавување до 25 март 2015 година. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Зорица Мешкова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: zorica@mchamber.mk

37 37 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Во рамките на претстојната официјална посета на Претседателот на Република Македонија, д-р Ѓорѓе Иванов на Република Албанија на 2 и 3 април годинава МАКЕДОНСКО-АЛБАНСКИ БИЗНИС - ФОРУМ ВО ТИРАНА Во Република Албанија на 2 и 3 април 2015 година Стопанската комора на Македонија во соработка со Министерството за надворешни работи на Република Македонија, ве известува дека во рамките на претстојната официјална посета на Претседателот на Република Македонија, д-р Ѓорѓе Иванов на Република Албанија, во периодот од 2 до 3 април 2015 година, ќе биде организиран и бизнис-форум. Присуството на македонски компании на бизнис-форумот, како дел од делегацијата на претседателот Иванов, ќе биде дополнителен поттик и можност за унапредување на економските односи и зголемување на трговската размена на Република Македонија со Република Албанија. Доколку постои интерес за посета на бизнис-форумот, за деловни средби и разгледување на можностите за продлабочување на соработката меѓу македонските и албанските компании, ве молиме да се обратите на долу наведените контакти, каде што ќе ви бидат дадени сите подетални информации. Ана Џепароска Директорат за економска дипломатија Министерство за надворешни работи на Република Македонија Ул. Филип Втори, бр. 7, 1000 Скопје Телефон: (02) , л.131 Факс: (02) Е-адреса: ana.dzeparoska@mfa.gov.mk Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

38 38 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ 7 април 2015 година 9:00-16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат ПРОГРАМА Поим и значење на набавките; Цели и задачи на набавките; Организација во службата за набавка; Внатрешна организација за набавки; Односот на набавките со другите функции; Работна политика за набавките; Планирање на набавките; Стручни кадри за набавка; Методи и канали за набавка; Евиденција на набавките; Анализа на набавките; Електронска резервна аукција. Семинар: ВЕШТИНИ ЗА ВОДЕЊЕ УСПЕШНА НАБАВКА ВО ВАШАТА КОМПАНИЈА Предавач: Игор Чика, дипломиран инженер по менаџмент и консултант за менаџерски системи според ISO 9001, ISO 14001, OHAS 18001, SA 8000, ISO/IEC Петнаесетгодишното искуство го стекнал на работното место директор на логистика во различни области ( Застава Сомбор - автомобилска индустрија, GENEL - бренд HOUSEL и застапник на брендовите за бела техника: Elektrolox, Zannusi, Indesit за Србија, STAV - овластен дистрибутер на SAMSUNG за Србија и Црна Гора). Ги организирал и управувал со логистичките центри задолжени за дистрибуција на стока од висок квалитет и за истакнати производители во Србија и Црна Гора: Elektrolox, Zannusi, Indesit, SAMSUNG. Организирал послепродажна поддршка за брендовите Elektrolox, Zannusi, Indesit, SAMSUNG во Србија и Црна Гора. Во периодот од година бил ангажиран од страна на UNIDO (United Nations Industrial Developmend Organization) како национален експерт за логистика и обука во Проектот за елиминирање на CFC-гасови. Како извршен директор на компанијата TQM Konsalting ДОО - Нови Сад, од 2010 година раководел со тим на консултанти при имплементација на менаџерски системи во компании во Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина. Траење на семинарот и начин на работа - Семинарот трае еден ден, од 9:00 16:00 часот. - PowerPoint презентација, студија на случај, работилница. Пријавување до 3 април 2015 година. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Анита Митревска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: anita@mchamber.mk

39 39 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ SOLAREX 2015 ВО ИСТАНБУЛ Од 9 до 11 април 2015 година Меѓународен саем за соларна енергија и технологии во Република Турција Саемот е оганизиран со поддршка на турското Министерство за енергија и природни ресурси и на него ќе присуствуваат голем број локални и странски претставници од компании кои се занимаваат со соларна енергија. На Саемот ќе бидат изложени најразлични производи за соларна енергија: фотоволтаични ќелии, модули, инвертори, технологии замерење и контрола, полначи, батерии, кабли, конектори, системи за следење насоларните инсталации, монтажа на соларни системи, градба и интегрирани решенија,самостојни соларни системи, фотоволтаични централи, системи за складирање наенергија, соларни системи за следење, самостојни соларни системи,производи за широка потрошувачка на соларна енергија, материјали и опрема запроизводство на соларни системи, соларни термални технологии, апсорбери,лакови, колектори, експанзиони садови,системи за пренос на топлина, резервоари, соларни термални електрани и др. За посета на Саемот, Стопанската комора на Македонија во директна соработка со организаторот обезбедува: - 2 ноќевања (со појадок во хотел со 5*); - транспорт (аеродром - хотел - аеродром); - локален транспорт (хотел - саем - хотел); - дводневна влезница за посета на Саемот. Овие поволности се ограничуваат на 1 лице од 5 компании, со што ќе се користи принципот прв пријавен - прв услужен. Цената на аранжманот по лице од компанија-членка на Стопанската комора на Македонија изнесува 3.540,00 денари (со вклучен ДДВ). За останатите цената е 4.720,00 (со вклучен ДДВ). Напомена: Во цената не е вклучен транспортот до Истанбул, кој е на товар на компанијата, а Стопанската комора на Македонија може да посредува за обезбедување авионски билет. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Перо Авакумовски Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: pero@mchamber.mk

40 40 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ На 22 и 23 април 2015 година Mеѓународен саем и конференција за обновливи извори на енергија и енергетска ефикасност во Р. Србија RENEXPO WESTERN BALKANS ВО БЕЛГРАД Стопанската комора на Македонија во соработка со REECO SRB од Нови Сад, организира посета на настанот. Експерти за обновливи извори на енергија и енергетска ефикасност од цела Европа се сретнуваат во Белград на 22 и 23 април 2015 година на најголемата енергетска платформа во регионот каде се отвораат можности за нова соработка. Во рамките на Investors-Business-Lounge, ќе се претстават повеќе од 200 проекти. Теми на годинешниов Саем и конференција се: Биомаса - Српско-германско партнерство за биоенергија; Развојни проекти за логистички центри за биомаса; Горење на слама (работилница); Енергија од водата - достапни проекти; Фотонапонски панели - на кровови и на земја - достапни проекти; Енергија на ветерот - достапни проекти; Геотермална енергија - достапни проекти; Енергетска ефикаснот (во згради, улично осветлување - проекти); Македонија ги претставува обновливите извори на енергија; Иновации; Esco Corner и др. Во овие два дена се очекуваат околу 3000 посетители, 80 домашни и странски излагачи и 300 учесници на работилниците. Пријавување до година. За повеќе информации посетете го сајтот: Аплицирај електронски / on-line Контакт: Перо Авакумовски Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: pero@mchamber.mk

41 41 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ IRAN SEE EXPO 2015 ВО ТЕХЕРАН Oд 6 до 9 јуни 2015 година во Иран Стопанската комора на Македонија во соработка со Амбасадата на Исламската Република на Иран во Скопје Ве информира дека во периодот од 6 до 9 јуни 2015 година ќе се одржи Третата меѓународна поморска изложба во Техеран, Иран. Изложбата се организира со поддршка на иранските пристаништа и поморски организации, како и со Организацијата на исламската бродска асоцијација (OISA) и Организацијата за исламска соработка (OIC). На овој професионален настан на интернационално ниво ќе бидат презентирани најновите светски достигнувања во поморската индустрија, креирање и промоција на соодветни можности за поголема соработка со морската елита, оптимално користење на расположливите морски капацитети во муслиманските земји и научни истражувања во делот на поморската индустрија. На изложбата ќе бидат претставени: достигнувањата во транспортот и индустријата за бродоградба, офшор-компании во индустријата за нафта и гас, морски и пристанишни услуги, океанографија, туризам, рибарство, институции за осигурување и кредитирање, универзитети и големи центри за наука, истражување и технологија, здруженија и асоцијации кои имаат различни работилници за обука и др. Посетителите на IRAN SEE EXPO 2015 ќе имаат можност да добијат нова идеја за проширување на својот бизнис, да се поврзат со нови клиенти и деловни партнери, да ги надградат стекнатите вештини, знаења и совети за поголема ефективност во работењето, да се поврзат со мрежа на клучни добавувачи на локално и на глобално ниво и др. За подетални информации посетете ја веб-страната: Стопанската комора на Македонија нуди дополнителна логистичка поддршка на сите заинтересирани компании кои сакаат да го посетат овој настан. Контакт: Ивона Каранфиловска Телефон: Е-адреса: Ivona@mchamber.mk

42 42 ПОНУДА - ПОБАРУВАЧКА Компанија од Франција бара соработка во областа на соларна енергија со понуда на фотоволтаични панели и системи во Република Македонија. Валидност дo годинa. Италјанска компанија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на кружни и правоаголни шахти за одвод, вода и гас, железни решетки за одвод, конструкции за електрични табли од термопластика (ПВЦ) со метална основа, разни видови фонтани, чешми, славини и други надворешни декоративни предмети од железо. Валидност дo годинa. Компанија од Босна и Херцеговина бара застапник на опрема за користење на обновлива енергија, еколаин камини на биомаса, котли на биомаси - палети со снага (20kW до 600kW) и соларни колектори. Валидност дo годинa. Компанија од Хрватска заинтересирана е за соработка со производители на конзервиран зеленчук од Република Македонија. Валидност дo годинa. Компанија од Србија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на смрзнато овошје, свежи и саламурени печурки и зачини од суви печурки. Валидност дo годинa. Компанија од Италија заинтересирана е да соработува со увозници на јужно овошје во Република Македонија. Валидност дo годинa. Компанија од Хрватска бара дистрибутер во Република Македонија или застапник за пласман на котли, дизајнирани камини за централно греење, шпорети на цврсти горива. Валидност дo годинa. Компанија од Полска бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на сточна храна. Валидност дo годинa. Компанија од Турција бара дистрибутери во Република Македонија за пласман на производи за внатрешна и надворешна изолација и декорација на градежни објекти. Валидност дo годинa. Компанија од Шпанија нуди мермер, крем боја марфил висококвалитетен и полиран, подготвен за испорака. Димензии 120х120х2 см. Цена 58 евра/м2. Валидност дo годинa.

43 43 ПОНУДА - ПОБАРУВАЧКА Компанија од Кина, производител на пластична смола, проширен полистирен (ESP), полиетилен со висока густина (HDPE), полиетилен со ниска густина (LDPE) и полипропилен (PP), заинтересирана за соработка со фирми од Македонија кои би ги увезувале производите. Валидност дo годинa. Компанија од Турција бара дистрибутер за пласман на металопреработувачки машини (за брусење, мелење, дробење, инјектирање, разни преси хидраулични, за исправување и сл., за стругање) во Република Македонија. Валидност дo годинa. Компанија од Литванија нуди фотоволтаични панели со највисок квалитет кои ги исполнуваат глобалните стандарди и се заинтересирани за нивен пласман во Република Македонија. Валидност дo годинa. Компанија од Хрватска заинтересирана е за соработка во областа на проектирање, изведба и сервисирање на индустриска електроника и автоматика во Република Македонија. Валидност дo годинa. Компанија од Литванија бара соработка со компании во Република Македонија со понуда на парни котли, горилници и друга опрема, гас-мотори за комбинирани постројки, опрема за третман на вода, вентили, пумпи и опрема за автоматика. Нудат целосно автоматизирани котелски постројки за пареа или централно греење. Валидност дo годинa. Бугарска компанија има интерес за соработака со фирми од Република Македонија кои произведуваат струготини од дрво, а се употребуваат за изработка на пелети. Валидност дo годинa. Компанија од Кина бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на хартија со висок квалитет по поволни цени. Валидност дo годинa. Контакт: Мирјана Коцева Тел: (02) Факс: (02) mirjana@mchamber.mk

44 СТОПАНСКА КОМОРА bsi. НА МАКЕДОНИЈА Ваш деловен соработник во светот на бизнисот Посетете не на веб-порталот: Ве очекуваме! ISO 9001 Quality Management FS Главен и одговорен уредник, Саво Пејчиновски тел: : (02) , savo@mchamber.mk Дизајн и графичка обработка Зоран Спасовски тел: : (02) , zoran@mchamber.mk Стево Серафимов тел: : (02) , stevo@mchamber.mk Стопанска комора на Македонија ул. Димитрие Чуповски 13, Скопје тел: : (02) , факс: (02)