AVALIASAUN BA SETÓR NE E (SUMÁRIU): TRANSPORTE TERRESTRE/ESTRADA. 1. Dezempeñu, Problema, no Oportunidade sira iha Setór ne e
|
|
- Maria Fernanda Taveira Arantes
- 6 Há anos
- Visualizações:
Transcrição
1 Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan AVALIASAUN BA SETÓR NE E (SUMÁRIU): TRANSPORTE TERRESTRE/ESTRADA Mapa Dalan iha Setór ne e 1. Dezempeñu, Problema, no Oportunidade sira iha Setór ne e 1. Timor-Leste konsiste husi illa Timor sorin-balu husi parte loro-sa e nian, rabat ho illa sira Ataúro no Jaco, no Oecussi, esklave ida iha parte norueste nian, iha Timor Osidentál, Indonézia nia laran. Illa Timor halo parte Arkipélagu Malaiu no luan (boot) liuhotu no iha liu loro-sa e Illa sira Sunda nian ne ebé Ki ik liu. Foho Ramelau mak domina área ne e, ne ebé fahe tiha illa ne e ba rua, husi loro-sa e ba loro-monu. Zona kosteira iha fatin barak kloot no kuazeke iha foho-oan ho lolon naruk. 2. Estrada nu udar meius prinsipál ba transporte, hodi transporta merkadoria sira to o pursentu 70% no pasajeiru sira to o pursentu 90%. Setór privadu mak presta servisu transporte terrestre iha Timor-Leste ne ebé kompetetivu, ho lisensiamentu ne ebé Governu limita no karreta prinsipál no tuir rekizitu seguransa nian. Pasajeiru sira sa e mini-autokarru no taxi sira iha área urbanu, no mokrolete sira no kamioneta ki ik to natoon, ne ebé hetan ona lisensa para tula pasajeiru no merkadoria iha área rurál sira, liuliu iha fatin sira-ne ebé sira aat. Kamiaun boot lubuk ida mak tula kontentór sira no ekipamentu boot, maibé ne ebé kloot no área ne ebé difisil tebetebes limita sira-nia kobertura operasaun. 3. Timor-Leste iha liña ida ho distánsia kala besik kilómetru 6,000 (km), metade rurál nian la dezenvolve tiha. Liña prinsipál hamutuk kilómetru 1,400 km, nu udar nasionál ne ebé liga ho kapitál, Dili, no distritu 13, no kilómetru 900 km distritu nian ne ebé liga sentru populasaun barak ho nasionál sira. Estrada prinsipál sira kala besik pursentu 80% (1,800 km) ne ebé kabeer (ka tenke) loke ka halo kabeer. Levantamentu ida kona-ba nian, ne ebé hala o tiha iha tinan 2008, hetan katak pursentu 8% husi prinsipál mak iha kondisaun di ak, pursentu (22%) sei aat ka kondisaun aat liuhotu iha pursentu (70%). 1 Kuazeke liña prinsipál hotu presiza atu reabilita hodi bele iha manutensaun di ak tuir padraun, tanba barak mak aat lalais de it. Jeralmente, kondisaun rurál sira-nian mós aat. Rai halai (monu) no taka tanba udan boot no instabilidade jeotékniku iha fatin sira iha foho-leten halo kondisaun aat. 4. Liña ne ebé aat ona, presiza tempu naruk liu iha viajen sira, operasaun karreta mós ho kustu boot, no komunidade área rurál sira sai izoladu liután. Rendimentu agrikultura ne ebé signifikativu no produtu sira seluk lakon tiha no kondisaun sosiál mós aat ba nafatin. Ligasaun transporte ne ebé la di ak kria limitasaun (barreira) ba kreximentu ekonómiku ne ebé mosu husi Timor-Leste ninia merkadu ki ik-oan sira-ne ebé izoladu. 5. Tenke prezerva infraestrutura liuhusi manutensaun ne ebé rutina no periódiku. Tenke halo programa ba servisu sira manutensaun nian ho sistemátiku para aloka rekursus limitadu ne e ho efetivu no efisiente liu ba liña ne e tomak. Tinatinan presiza gasta osan hodi halo manutensaun ba liña prinsipál, ne e (kala besik kilómetru 1,600 km), ne e kondisaun iha tinan 2009 nian, ne ebé ho valór estimativu millaun $20 $30 (kustu iha tinan 1 BDA. Tinan Asisténsia Téknika ba Repúblika Demokrátika Timor-Leste hodi halo Preparasaun ba Projetu Dezenvolvimentu Liña Estrada. Manila.
2 nian). 2 Iha mós estimasaun katak hadi a sira-ne e, iha kondisaun ne ebé bele mantein ho finansiamentu iha nivel ne ebé presiza. Nesesidade ba fundu ne e, liuliu ba alokasaun sira-ne ebé foin lalais ne e iha ba manutensaun nian, ne ebé prevee ona iha orsamentu tinan 2011 millaun $5.3 ba manutensaun, enkuantu despeza médiu tinatinan la to o millaun $2 husi tinan 2004 to o tinan Benefísiu hadi a infraestrutura sei aumenta, kuandu iha osan atu sosa, bele hetan asesu no fornese servisu transporte ne ebé seguru. Setór privadu halo transportasaun ba pasajeiru no sasán (merkadoria/materiál) sira. Uza mokrolete no kamioneta ki ik sira hodi halo transportasaun ba pasajeiru no merkadoria sira iha populasaun sira-nia hela-fatin tanba kloot no kondisaun área/rai aat. 7. Estrada ne ebé seguru, ne e kestaun seluk, ne ebé agora mosu kona-ba transporte terrestre iha Timor-Leste. Polísia Nasionál Timor-Leste hato o tiha relatóriu ho kazu 1,656 asidente nian iha tinan 2008; husi kazu hirak-ne e, ema na in-50 mate, 215 kanek todan, no 1,020 hetan kanek seluk. Kanek ki ik mak barak, la tama ho kazu hirak-ne ebé la relata tiha, no fiar katak númeru atuál ema ne ebé kanek no mate aas liu. Asidente sira hotu ne ebé relata tiha; pursentu 60% tanba ema nia sala (falla), pursentu 25% tanba kondisaun aat, pursentu 10% tanba tempu, no pursentu 5% tanba fallansu mekániku. Númeru asidente bele aumenta liu, haree ba karreta barak tan ona no mós liga ho kreximentu ekonómiku ne ebé lalais sira barak mak laiha protesaun, hanesan motorizada hirak-ne ebé tula ema to o na in-haat no kuandu di ak, karreta mós bele halai ho velosidade másimu (aumenta). 8. Ajénsia sira Governu nian ne ebé responsavel ba liña la iha no iha limitasaun ba dezenvolvimentu. Hatene ona, Diresaun Estrada, Ponte, no Kontrolu ba Mota sira-nian mak Ministériu Infraestrutura (ajénsia lineár ne ebé responsavel ba halo planu, dezenvolve, no mantein infraestrutura ) iha de it enjeñeiru la to o na in-20, enjiñeiru sirane e, na in lima de it mak iha eskritóriu rejionál sira. Iha supervizór ida no asistente supervizór na in tolu mak ajuda enjeñeiru rejionál ida-ida. Diresaun Estrada, Ponte, no Kontrolu ba Mota sira-nian ninia frakeza boot mak la iha funsionáriu ne ebé iha hodi servisu iha distritu hodi prepara, administra, no superviziona servisu nian. Ajénsia sentrál sirane ebé iha responsabilidade ba infraestrutura inklui projetu sira nian Autoridade Nasionál Dezenvolvimentu, Sekretaria Mega Projetu sira Ministériu Finansas nian, no Komité Aprovizionamentu ne ebé foin lalais mak estabelese tiha no sei hala o hela prosesu ba servisu ne e no funsionáriu sira presiza atu kumpri sira-nia responsabilidade sira. 9. Empreiteiru nasionál sira ne ebé simu ona projetu ho valór millaun $1.5 husi governu, maibé iha kazu balu sira laiha tékniku no finanseiru hodi implementa projetu sirane e ho loloos. Jeralmente, kuandu empreiteiru nasionál sira la iha espesialidade no abilidade iha jestaun projetu, sira-ne e esklui ona iha sira-nia responsabilidade atu kaer projetu boot sira. Iha tinan 2010, governu inisia tiha sistema rejistrasaun ida ba empreiteiru sira, nu udar meius atu aumenta padraun kualidade nian. Tuir sistema ne e, empreiteiru sira sei hetan klasifikasun iha finansas, tékniku, no jestaun, ho mos klasifikasaun ne ebé relasiona ho volume no tipu kontratu sira-nian ba empreiteiru ida ne ebé elijivel ba tenderizasaun. 2 3 BDA. Tinan Relatóriu no Rekomendasaun Prezidente nian ba Konsellu Diretór sira: Doasaun Fundu Dezenvolvimentu Aziátiku ne ebé Propoin ona ba Repúblika Demokrátika Timor-Leste ba Projetu Setór Dezenvolvimentu Liña Estrada. Manila (Doasaun 0180-TIM, fulan-outubru, p. 34). BDA. Tinan Relatóriu Evaluasaun Dezempeñu: Projetu Emerjénsia ba Reabilitasaun Infraestrutura (Faze sira 1 no 2) iha Timor-Leste. Manila (Fulan-Dezembru, p. 23).
3 3 10. Indonézia sai fonte boot tebetebes ba Timor-Leste ninia importasaun no mós ninia merkadu esportasaun boot okupa terseiru lugár iha mundu. 4 Estrada nasionál sira iha rejiaun fronteira nian nu udar korridór prinsipál ho Indonézia, haree ba Timor-Leste ninia asesu ba servisu sira kruza-fronteira nian. Atu fasilita atividade komersiál no sosiál, Timor-Leste tenke hadi a ninia fasilidade sira iha área kruza-fronteira nian no Estrada nasionál sira iha rejiaun sira fronteira nian. Mellora konektividade iha área sira fronteira nian sei kria benefísiu ekonómiku, hamenus kiak, no promove nasaun nia envolvimentu iha Sudoeste Aziátiku. 11. Lisaun balu ne ebé bele foti ona husi projetu sira uluk nian no sira-ne ebé sei la o daudaun iha Timor-Leste: (i) área ne ebé difisil, jeolojia, no kondisaun tempu presiza manutensaun ne ebé intensive liu, rutina no preventivu ba liña ; (ii) períodu konstrusaun nian, esensialmente hamenus ba fulan 4 6 durante tempu udan nian tinatinan; (iii) presiza halo koordenasaun regulár hodi sinkroniza apoiu no la bele iha duplikasaun investimentu tanba boot liu fali parseirus dezenvolvimentu sira-nia númeru normál; (iv) tenke dezenvolve empreiteiru nasionál sira-nian liuhusi servisu atuál ho volume ne ebé apropriadu no formasaun ne ebé di ak orientadu ba alvu; (v) Ministériu Infraestrutura presiza apoia nafatin iha implementasaun mega projetu sira, tanba ajénsia sentrál foun sira; no (vi) presiza iha transferénsia abilidade ne ebé efetivu liu husi konsultór sira ba funsionáriu sira governu nian. 12. Kualidade no sustentabilidade infraestrutura nian presiza atensaun liu. Projetu sira uluk nian ho objetivu atu restaura asesibilidade no haree liu ba atu hadi a de it liña iha parte sira-ne ebé aat. Enkuantu Dili nia koneksaun kuaze ho area sira seluk hotu iha rai-laran hadi a ona, ein jerál kondisaun hotu kontinua aat liu tanba governu la bele responde ba nesesidade sira manutensaun nian. Projetu melloramentu sub setór Estrada nian, resentemente kompleta ona ho apoiu Banku Dezenvolvimentu Aziátiku (BDA) nian, nu udar esforsu dahuluk hodi avansa servisu emerjénsia nian ba reabilitasaun ne ebé komprensivu ba liña prinsipál. Manutensaun ho kualidade aas liu no projetu reabilitasaun sira no presiza halo revizaun periódiku ba planu sira sub setór nian para garante liña ne e efetivu. Melloramentu liña prinsipál, manutenssaun ne ebé adekuadu, no partisipasaun komunidade nian, inklui feto sira iha dezenvolvimentu rurál nian tenke sai integradu no alargadu progresivamente iha servisu dezenvolvimentu sub setór nian. Atu kria sustentabilidade ba investimentu sira sub setór nian, labele iha kontratu sira ba manutensaun de it. Funsionamentu programa manutensaun ida, inklui organizasaun institusionál, enkuadramentu polítika, programasaun no implementasaun, no apoiu orsamentu natoon, ne e importante. 2. Governu ninia Estratejia iha Setór ne e 13. Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu (PED) ba tinan publika tiha ona iha fulan- Jullu, tinan Implementasaun komesa ho orsamentu 2011 nian. Dezenvolvimentu infraestrutura nian mak domina planu ne e. Iha ona kompromisu atu hala o investimentu substansiál no longu prazu ba sira hodi mantein liña ne ebé agora iha, inklui programa boot ida kona-ba reabilitasaun, hadi a, no halo melloramentu. So bele loke no halo foun sira, bainhira haree katak sira-ne e importante ba objetivu ekonómiku no sosiál. PED estabelese alvu sira tuirmai ne e: halo reabilitasaun ka hadi a hotu no halo luan tuir padraun internasionál ba nasionál no distritu sira-nian to o tinan 2015; halo reabilitasaun ba lokál sira hotu to o iha tinan 2015, uza empreiteiru sira iha nivel lokál; 4 5 Diresaun Nasionál Estatístika. Estatístika Komérsiu, tinan barak nia laran. Governu Timor-Leste. Tinan Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Timor-Leste, tinan Dili(fulan-Jullu).
4 4 no hala o levantamentu monitorizasaun ba kondisaun tinatinan nian ba sira hotu ne ebé hadi a ona hodi determina nesesidade sira manutensaun nian. 14. Infraestrutura (eletrisidade, no ponte sira, bee no saneamentu) identifika tiha ona nu udar prioridade dezenvolvimentu dahuluk ba 2011, tanba tama iha prioridade tinan 2010 nian. Fundus substansiál ba prioridade ne e aloka ketak tiha ona iha orsamentu tinan 2011 nian ba infraestrutura (liuhusi kriasaun Fundu Infraestrutura nian), no governu iha ona kompromisu atu kontinua finansia nafatin ba infraestrutura to o nivel aas iha tinan BDA nia Esperiénsia iha Setór ne e no Programa Asisténsia 15. Projetu Melloramentu Setór Estrada ba tinan 2005 nian, hahú tiha tranzisaun BDA ninia apoiu ba transporte liuhusi servisu emerjénsia. 6 Projetu ne e aumenta tan ninia reabilitasaun ba nia naruk ne ebé reabilita tiha iha tinan uluk nian no komesa tiha ho manutensaun intensivu traballadór sira-nian no komunidade lokál sira-nia servisu. Apoiu ne e fó tiha ba setór planeamentu nian ho servisu ne ebé selesionadu husi ho prioridade aas ne ebé identifika ona iha planu ba tinan 5 nian ne ebé dezenvolve tiha ho apoiu BDA nia asisténsia téknika iha tinan 2005 no governu adota tiha iha tinan Aprosimasaun setorál ida ne ebé permite governu atu haluan ninia servisu hodi orienta no fó fleksibilidade iha utilizasaun rekursu sira BDA nian. 16. Projetu Dezenvolvimentu Liña Estrada tinan 2009 kontinua tranzisaun ne e. 8 Projetu ne e dezeña tiha hodi komesa implementasaun planu tinan 10 nian ba liña prinsipál ne ebé dezenvolve tiha ona ho apoiu BDA nia AT. 9 Projetu ne e fó atensaun ba laiha sustentabilidade iha manutensaun liuhusi fasilitasaun ba movimentu ida husi kontratu sira ba manutensaun nian de it. Sei kria programa manutensaun ida ba liuhusi enkuadramentu polítika, no programasaun no mós implementasaun nian. Aloka ona ona fundus hodi komesa programa manutensaun ne e. Projetu ne e dezeña tiha hodi fó atensaun ba empreiteiru lokál sira-nia in. Projetu ne e prepara pakote kontratu ne ebé apropriadu ba empreiteiru nasionál ki ik sira no sei treina empreiteiru ki ik sira iha teknolojia manutensaun, tenderizasaun, kontratasaun, no mós jestaun projetu. Projetu Ami-nia Estrada Ami-nia Futuru (Our Roads Our Future Project) mak finaliza projetu ne e. 10 Ida-ne e sei kria modelu ida ba partisipasaun komunidade nian iha reabilitasaun no manutensaun ba rurál sirane ebé ajuda no infraestrutura komunidade nian iha eskala ki ik iha área sira-ne ebé Projetu Setór Dezenvolvimentu Liña Estrada apoia tiha ona. 17. Parseirus Dezenvolvimentu boot seluk iha sub setór transporte Estrada nian inklui Japaun no Uniaun Europeu. Dezde tinan 2000, Governu Japonés fó tiha millaun $35 resin iha doasaun ba transporte, fundu ne e besik metade ba melloramentu no ba estudu projetu sira no treinamentu iha sub setór. Ajénsia Kooperasaun Internasionál Japaun (Japan International Cooperation Agency) finansia tiha AT ba dezenvolvimentu iha manutensaun Estrada no ba preparasaun liña orientadora no manuál sira nian. Uniaun Europeu fó tiha millaun $50 resin liuhusi programa dezenvolvimentu rurál nian, ne ebé ida-idak BDA. Tinan Relatóriu no Rekomendasaun Prezidente ba Konsellu Diretór sira: Doasaun Fundu Dezenvolvimentu Aziátiku Ne ebé Propoin ona ba Repúblika Demokrátika Timor-Leste ba Projetu Melloramentu Setór Estrada. Manila (Doasaun 0017-TIM). BDA. Tinan Asisténsia Téknika ba Timor-Leste iha Melloramentu Setór Transporte. Manila (AT 3731-TIM). BDA. Tinan Relatóriu no Rekomendasaun husi Prezidente ba Konsellu Diretór sira: Doasaun Fundu Dezenvolvimentu Aziátiku ba Repúblika Demokrátika Timor-Leste ba Projetu Setór Dezenvolvimentu Liña Estrada. Manila (Grant 0180-TIM, Fulan-Outubru). BDA. Tinan Asisténsia Téknika ba Repúblika Demokrátrika Timor-Leste ba Preparasaun Projetu Dezenvolvimentu Liña Estrada. Manila (AT 7100-TIM). BDA. Tinan Asisténsia Doasaun Ne ebé Propoin ona ba Timor-Leste: Ami-nia Estrada Ami-nia Futuru Apoia Governasaun Lokál no Servisu Infraestrutura ho Baze iha Komunidade. Manila (Fundu Japaun nian ba Redusaun Pobreza mak finansia tiha, Doasaun 9142-TIM).
5 5 ho komponente reabilitasaun Estrada rurál. Komponente ida ikusliu hotu, ho valór kala besik millaun $20, sei hadi a kondisaun sira rurál nian kala besik kilómetru 200 km (prinsipalmente iha parte loro-monu, inklui Oecussi), no ne e mós sei ajuda hodi kontinua dezenvolve konstrusaun lokál iha eskala ki ik. Organizasaun Mundiál Traballadór (International Labor Organization) no governu sira Austrália, Irlándia, no Noruegia mós ativu iha reabilitasaun no manutensaun rurál sira. Iha fulan-maiu, tinan 2011, Banku Mundiál aprova tiha doasaun ida ho valór millaun $20 hodi komesa halo reabilitasaun ba nasionál sira iha rejiaun sentrál Timor-Leste nian. 18. BDA nia apoiu sei kontinua ba implementasaun iha liña prinsipál. BDA nia programa sei avansa husi apoia reabilitasaun sira to o hadi a prinsipál sira. Programa ne e sei fundamenta projetu investimentu nasionál sira ne ebé signifikativu nu udar meius ba esforsu dezenvolvimentu iha dalan ne ebé lalais no prepara estrutura ida ne ebé inkluzivu ba kreximentu ekonómiku. Fó apoiu ba programa manutensaun no dezenvolvimentu ajénsia sira governu nian no funsionáriu sira, no empreiteiru lokál no baze iha komunidade sei sai nafatin alta prioridade. Projetu investimentu sira-ne ebé hatudu lideransa governu nian liuhusi fahe kustu sei favorese. Sei tau konsentra maka as ba projetu sira-ne ebé parseirus dezenvolvimentu mak finansia hamutuk.
6 6 Estrutura Problema ba Transporte Estrada Kreximentu ekonómiku mínimu Insidénsia kiak aas Merkadu ki ik ba beins no servisus Dezempregu Asesu la di ak ba fasilidade sosiál no negósiu Problema Dezenvolvimnt Liña Estrada Timor-Leste la konfia no la seguru Estrada sempre taka Estrada kondisaun aat Estrada sempre iha asidente reabilitasaun emerjensia iha Ministeriu Infraestrutura Sistema drenajen Estrada la natoon Protesaun Estrada ninin iha rai-hun nian manutensaun rutina programa reabilitasaun Kondutór sira la iha abilidade atu lori karreta Komunidade sira falta koñesimentu ba seguransa iha Dezeñu jeométriku la apropriadu Orsamentu Reabilitasaun la natoon Empreteiru Lokál sira-nia mínimu Orsamentu ba manutensaun la natoon hodi implementa programa manutensaun Ministériu Infraestrutura ladún iha atu aplika regulamentu seguransa Estrada nian atu hasa e koñesimentu ba seguransa iha Nota: Estrutura problema ne e adota tiha no prepara tiha ba jestaun rezultadu sira Semináriu nian, iha loron 19 20, fulan-jullu, tinan 2010, Dili. Partisipante sira inklui reprezentante sira ajénsia Governu nian, sosiedade sivíl, parseirus dezenvolvimentu, no setór privadu. BDA mak finansia tiha Semináriu ne e. Asisténsia Téknika ba Jestaun Projetu Bazeadu ba Rezultadu ba Membru País Pasífiku sira-ne ebé Dezenvolve Daudaun. Manila (AT 6436-REG, Dezembru, Fundu Espesiál Japaun mak finansia tiha). Fonte: Banku Dezenvolvimentu Aziátiku.
7 Rezultadu Setór ne e ho BDA nia Kontribuisaun sira Aumenta ona no movimentu ema no merkadoria efisiente liu Enkuadramentu Rezultadu Setór (Transporte Estrada, tinan ) Rezultadu País nian iha Setór ne e Rezultadu Produtu País nian iha Setór ne e BDA nia Operasaun iha Setór ne e Indikadór sira ho Alvu BDA nia Intervensaun sirea-ne ebé La o no Liñabaze Daudaun no sira-ne ebé Planeia ona To o tinan 2015, pelumenus pursentu 25% husi totál populasaun hetan benefísiu husi reabilitasaun ka hadi a To o tinan 2015, mínimu ema na in-800 iha área rurál ne ebé kiak no vulneravel (pelumenus pursentu 30% husi sira, feto) simu treinamentu no partisipa iha reabilitasaun no manutensaun ho baze komunidade. Rezultadu Produtu ho BDA nia Kontribuisaun Kria no mantein sistema auto Nahe-metin, ligasaun sira hotu ne ebé iha distritu 13 iha Timor- Leste iha liña ida ne ebé koerente Estrada sira hotu ba to o komunidade lokál sira Indikadór sira ho Alvu ne ebé Aumenta To o tinan 2015, Governu sei reabilita ka hadi a pelumenus auto- kilómetru 500 km no sira distritu nian, bazeia ba partisipasaun doméstiku ne ebé maka as Sistema nasionál iha ona dalan atu ramata iha tinan 2020 Área atividade prinsipál ne ebé planeia ona Pursentu (90% husi fundus) ba nasionál no Distritu sira Pursentu (5% husi fundus) Pursentu (5% husi fundus) ba setór dezenvolvimentu polítika Kanál Projetu ho montante sira-ne ebé iha ona estimasaun (Millaun $8) ba Projetu Setór Melloramentu Liña Estrada (Finansiamentu Adisionál, Millaun $8) ba Projetu Melloramentu Liña Estrada Grupu AT (Millaun $1) ba Jestaun Propriedade Infraestrutura Rezultadu Pprodutu Prinsipál ne ebé Hein husi BDA nia Intervensaun sira Área servisu prinsipál ne ebé planeia ona Estrada nasionál no distritu ne ebé hadi a ka reabilita ona iha kilómetru 180 km Programa operasionál manutensaun Projetu sira kanalizasaun Estrada nasionál no distritu sira, ne ebé hadi a ka reabilita ona iha kilómetru 50 km Projetu kontínua Estrada nasionál no distritu sira, ne ebé hadi a ona ba iha kondisaun ne ebé bele mantein Projetu hira-ne ebé la o hela ho valór finansiamentu ne ebé aprova ona (Millaun $46) ba Projetu Setór Dezenvolvimentu Liña Estrada (Millaun $3) ba Ita-nia Estrada Ita-nia Futuru Servisu Apoiu Governasaun Lokál no Infraestrutura ho Baze iha Komunidade AT (Millaun $15) Jestaun Projetu Infraestrutura Manutensaun tinatinan nian hala o on aba Estrada nasionál kala besik kilómetru 130 Empreiteiru nasionál sira kala besik 80 mak hetan ona formasaun iha administrasaun kontratu no manutensaun Estrada ho baze iha traballadór Traballadór komunitáriu reabilita no mantein ona rurál pelumenus iha kilómetru 90 km ADB = Banku Dezenvolvimentu Aziátiku, km = kilómetru, AT = asisténsia téknika. a Populasaun iha sub distritu sira-ne ebé ho reabilita ka hadi a ona. Fonte: Governu Timor-Leste. Tinan Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Timor-Leste, tinan Dili (Fulan-Jullu); Banku Dezenvolvimentu Aziátiku. 7
Outubru 2011 Edisaun No. 4
Outubru 2011 Edisaun No. 4 Konaba ADB nian Estratejia Parseria Pais Estratejia Parseria Pais (EPP) mak Banku Dezenvolvimentu Aziátiku (ADB) nian plataforma prinsipal atu halo dezenu operasaun hodi presta
Leia maisAVALIASAUN BA SETÓR PRIVADU (SUMÁRIU)
Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan 2011 2015 AVALIASAUN BA SETÓR PRIVADU (SUMÁRIU) A. Barreira sira-ne ebé Setór Privadu Enfrenta 1. Timor-Leste ninia setór privadu iha faze sira inisiál ba dezenvolvimentu
Leia maisTimor-Leste MAIS CIDADANIA, MAIS DESENVOLVIMENTO. Mais e melhor intervenção local das Organizações da Sociedade Civil
MAIS CIDADANIA, MAIS DESENVOLVIMENTO Timor-Leste DCI-NSAPVD//3-8 Mais e melhor intervenção local das Organizações da Sociedade Civil Halo intervensaun lokál husi Organizasaun husi Sosiedade Sivil sai barak
Leia maisKomentáriu Ba Diresaun Jerál Estatístika - Ministériu Finansa Timor-Leste. Kestionariu Peskiza ba Atividade Negósiu 2015 Nian.
La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Dom Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel : +670 332 1040 Email: laohamutuk@gmail.com Website:www.laohamutuk.org Komentáriu
Leia maisEkipa dezenvolve Kualifikasaun. Esperensia Dezenvolve Kualifikasaun Nasional no Kursu area Servisu Sosiàl Nivel de Juñu 2017
Ekipa dezenvolve Kualifikasaun Esperensia Dezenvolve Kualifikasaun Nasional no Kursu area Servisu Sosiàl Nivel 3 29 de Juñu 2017 Introdusaun Servisu Sosiál Nivel III a) Prosesu dezenvolve kursu b) Objetivu
Leia maisSeja um bom cidadão, seja um novo herói para a nossa Nação Política e Estrategia do Investimento Fundo Petrolífero
Seja um bom cidadão, seja um novo herói para a nossa Nação Política e Estrategia do Investimento Fundo Petrolífero Ministério das Finanças Dili, dia 27 de Outubro de 2016 Tópikus Aprezentasaun 1. Objetivu
Leia maisDeklarasaun Sosiedade Sivíl ba Enkontru Timor-Leste ho Parseiru Dezenvolvimentu iha Setór Dezenvolvimentu Ekonómiku 1 19 Juñu 2013
Caicoli Street, Dili -Timor Leste / Phone 77422821 / 77265169 Arsen_ctl@yahoo.com.au / nizio_pascal@yahoo.com Deklarasaun Sosiedade Sivíl ba Enkontru Timor-Leste ho Parseiru Dezenvolvimentu iha 2013 Konteúdu
Leia maisMatadalan ba Orsamentu
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Matadalan ba Orsamentu 2013 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun Introdusaun Sai sidadaun ida-ne ebé di ak, mak sai mós eroi foun ba ita-nia nasaun hanesan
Leia maisHelder Lopes Principal Economist and Chief of Staff Ministry of Finance
POLITIKA NO ESTRATEJIA DEZENVOLVIMENTU EKONOMIKU TIMOR-LESTE Helder Lopes Principal Economist and Chief of Staff Ministry of Finance Dili, 05 Novembru 2014 ESTRUTURA APREZENTASAUN PLANU ESTRATEJIKU DEZENVOLVIMENTU
Leia maisKomentáriu Sosiedade Sivíl ba Enkontru Parseiru Dezenvolvimentu Timor-Leste iha Setór Ekonomia. 6 Juñu Konteúdu.
Komentáriu Sosiedade Sivíl ba Enkontru Parseiru Dezenvolvimentu Timor-Leste iha 2015 Setór Ekonomia 6 Juñu 2015 Konteúdu Introdusaun... 1 Rendimentu petróleu no gas sei kontinua tun.... 2 Osan Mina-rai
Leia maisSertifikadu Investidór Certificado de Investidor. Kestionáriu Questionário
Sertifikadu Investidór Certificado de Investidor Kestionáriu Questionário -Favor, hatan pergunta tuir mai ne e- Karik ita iha dúvida ruma hodi, halo favor kontaktu TradeInvest hodi hetan klarifikasaun.
Leia maisLA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 5 JOVEN SIRA HO DEFISIENSIA
LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 5 JOVEN SIRA HO DEFISIENSIA UNITED NATIONS DEVELOPMENT GROUP ASIA AND THE PACIFIC for more information or to request another copy
Leia mais1. Ha'u halo ona alerta katak investimentu daudaun nian labele sakrifika dezenvolvimentu aban-bainrua nian.
MENSAJEN HOSI PREZIDENTE REPÚBLIKA TIMOR-LESTE, TAUR MATAN RUAK, BA PARLAMENTU NASIONÁL HO FUNDAMENTUS KONA-BA NIA VETU BA ORSAMENTU JERÁL ESTADU 2016 NIAN (Dekretu hosi Parlamentu Nasionál nr. 20/III,
Leia maisPobreza no moris iha TL
Pobreza no moris iha TL Semináriu Universidade Monash Dili, 5 Novembru 2014 Husi La'o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste
Leia maisIV GOVERNO CONSTITUCIONAL SECRETARIA DE ESTADO DO CONSELHO DE MINISTROS... KOMUNIKADU BA IMPRENSA
IV GOVERNO CONSTITUCIONAL SECRETARIA DE ESTADO DO CONSELHO DE MINISTROS... KOMUNIKADU BA IMPRENSA Sorumutu Konsellu Ministru loron 16 fulan Marsu tinan 2011 Konsellu Ministru hala o sorumutu iha kuarta-feira,
Leia maisLA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN #1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA
LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN #1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA UNITED NATIONS DEVELOPMENT GROUP ASIA AND THE PACIFIC for more information or to request another copy
Leia maisFolla de Dadus Projetu
PDS ida ne e tradús bazeia ba nia versaun inglés ida iha 2 Fevereiru 2013. Folla de Dadus Projetu Folla de Dadus Projetu (FDP) halibur informasaun konaba projetu ka programa: Tanba FDP nudar serbisu ida
Leia maisPM timoroan husu realizmu iha planeamentu ba Orsamentu Estadu 2017 nian
http://noticias.sapo.tl/tetum/info/artigo/1474640.html PM timoroan husu realizmu iha planeamentu ba Orsamentu Estadu... 10/16/2016 5:50 PM PM timoroan husu realizmu iha planeamentu ba Orsamentu Estadu
Leia maisLiufali tan ITIE nian. Modelo transparência Timor-Leste nian
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE GABINETE DO PRIMEIRO-MINISTRO ALOCUÇÃO SUA EXCELÊNCIA PRIMEIRO-MINISTRO KAY RALA XANANA GUSMÃO NIAN IHA OCASIÃO SESSÃO ABERTURA CONFERÊNCIA REGIONAL KONA-BA INICIATIVA
Leia maisKomponente PTM. Efeitu hosi Projetu Tasi Mane ba ekonomia no povu nia moris. Impaktu TMP ba sosio-ambiental. Projetu infrastrutura Petróleu Tasi Mane
Enkontru Públiku Efeitu hosi Projetu Tasi Mane ba ekonomia no povu nia moris Projetu infrastrutura Petróleu Tasi Mane TL hahú servisu ba korredór petróleu Tasi Mane iha 2010. Inklui iha Planu Estratéjiku
Leia maisKONVENSAUN INTERNASIONÁL KONA-BA DIREITU EKONÓMIKU, SOSIÁL NO KULTURÁL
KONVENSAUN INTERNASIONÁL KONA-BA DIREITU EKONÓMIKU, SOSIÁL NO KULTURÁL KONVENSAUN INTERNASIONÁL KONA-BA DIREITU EKONÓMIKU, SOSIÁL NO KULTURÁL Tradusaun La Ofisial KONVENSAUN INTERNASIONÁL KONA-BA DIREITU
Leia maisREPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE GABINETE DO PRIMEIRO-MINISTRO DISKURSU HOSI SUA EXCELENCIA PRIMEIRU MINISTRU KAY RALA XANANA GUSMÃO
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE GABINETE DO PRIMEIRO-MINISTRO DISKURSU HOSI SUA EXCELENCIA PRIMEIRU MINISTRU KAY RALA XANANA GUSMÃO SEMINÁRIU HO OKASIAUN KONA BA INFORMASAUN 2 Jullu 2009 1 Ha u hakarak
Leia maisKomentáriu husi La o Hamutuk ba Enkontru Parseiru Dezenvolvimentu Timor-Leste iha Jullu 2016
La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua D. Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670-3321040 ka +670-77234330 (mobile) email: laohamutuk@gmail.com Website:
Leia maisJornal da República. funcione como efectivo elo de ligação entre o Estado, a Sociedade Civil e os Parceiros de Desenvolvimento.
funcione como efectivo elo de ligação entre o Estado, a Sociedade Civil e os Parceiros de Desenvolvimento. ne ebé refere, kontestu izolamentu ne e mós fo dalan ba interdependénsia (depende ba malu) entre
Leia maisLA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE POLICY BRIEF # 2 JOVEN MIGRANTE SIRA IHA SIDADE DILI
LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE POLICY BRIEF # 2 JOVEN MIGRANTE SIRA IHA SIDADE DILI UNITED NATIONS DEVELOPMENT GROUP ASIA AND THE PACIFIC for more information or to request another
Leia maisTimor-Leste Estratéjia Dezenvolvimentu Akikultura Nasionál ( )
Timor-Leste Estratéjia Dezenvolvimentu Akikultura Nasionál (2012-2030) Direcção Nacional de Pescas e Aquicultura Ministério da Agricultura e Pescas Timor-Leste 2012 Direitu hotu-hotu rezervadu. La presiza
Leia maisPareser husi La'o Hamutuk kona ba asuntu agrikultura no rai liga ho proposta orsamentu jeral Estadu 2015
La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua dos Mártires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 332 1040 email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org
Leia maisMandate of the Special Rapporteur on extreme poverty and human rights
NATIONS UNIES HAUT COMMISSARIAT DES NATIONS UNIES AUX DROITS DE L HOMME PROCEDURES SPECIALES DU CONSEIL DES DROITS DE L HOMME UNITED NATIONS OFFICE OF THE UNITED NATIONS HIGH COMMISSIONER FOR HUMAN RIGHTS
Leia maisFavor revee hikas projesaun husi reseita no despeza total bainhira ita-boot halo revizaun ba Orsamentu Jerál Estadu ba tinan 2015.
La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua dos Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 332 1040 Mobile: +670 7734 8703 Email: info@laohamutuk.org Website:
Leia mais9 \1.?9 DEBATE age 2016 ~ INTERVENCAO INICIAL BANCADA FRETILIN
:;L - \ Q.. -?..Di5 9 \1.?9 DEBATE age 2016 ~ INTERVENCAO INICIAL BANCADA FRETILIN ME~TAR Obrigado e muito Bom dia Sr. Presidente Parlamento Nacional e Caros Colegas Deputados, Sr. Primeiro Ministro ho
Leia maisREJIME ATU REGULA NA IN BA BENS IMÓVEIS NE EBÉ LAIHA DISPUTA
REJIME ATU REGULA NA IN BA BENS IMÓVEIS NE EBÉ LAIHA DISPUTA Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste, iha artigu 54. 0 hametin ona katak sidadaun Timor oan hotu-hotu iha direitu atu sai na in privadu
Leia maisOrsamentu Jeral Estadu 2012 ha belit liu tan Malisan Rekursu ba Timor-Leste
Orsamentu Jeral Estadu 2012 ha belit liu tan Malisan Rekursu ba Timor-Leste TEMPO SEMANAL, 31 Outubru 2011 http://temposemanaltimor.blogspot.com/2011/10/orsamentu-jeral-estadu-2012-habelit-liu.html Husi
Leia maisOrsamentu Estadu 2012
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Matadalan Sidadaun Ida ba Orsamentu Estadu 2012 iha Repúblika Democrátika Timor-Leste Adeus Konfliktu, Benvindu Desenvolvimentu Introdusaun Lei Orgániku Ministériu
Leia maisRevizaun Estratéjika ba Nutrisaun Department of Foreign Affairs and Trade Rezumu Relatóriu
Revizaun Estratéjika ba Nutrisaun Department of Foreign Affairs and Trade Rezumu Relatóriu Dezembru 2017 Antesedente Maski iha nafatin esforsus hodi hadi ak estadu, deznutrisaun kontinua sai dezafiu dezenvolvimentu
Leia maisTRIBUNAL DE RECURSO Câmara de Contas
TRIBUNAL DE RECURSO Câmara de Contas PLANU BA ASAUN ANUÁL - 2016 TRIBUNÁL BA REKURSU Kámara ba Kontas OBS: Favor refere ba versaun orijinál iha lia-portugés; Dokumentu ida-ne e tradús ba lia-tetun hosi:
Leia maisAnaliza Orsamentu Seitor Siguransa do Estadu ba Tinan 2012: Tuir Prespektiva Sosidade Sivil Nian
Fundasaun Mahein Nia Lian no. 26, 13 Dezembru 2011 Analiza Orsamentu Seitor Siguransa do Estadu ba Tinan 2012: Tuir Prespektiva Sosidade Sivil Nian Relatoriu Ne e Apresenta iha Parlementu Nasional Komisaun
Leia maisOinsá mak VI Governu Konstitusionál fó atensaun ba ODS ne e?
Implementasaun Objetivu Dezenvolvimentu Sustentável iha Timor-Leste: Rekomendasaun ba governu foun VIII Governu Konstitusionál husi República Democrática de Timor-Leste 31 Marsu 2018 Jerry Courvisanos
Leia maisLa o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu
La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua. D. Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 3321040 no +670 77234330, email: laohamutuk@gmail.com Website: www.laohamutuk.org
Leia maisUNDAF NIA REVIZAUN ANUÁL BA TINAN DARUAK
Índise Relatóriu Antesedénsia...2 Komentáriu Abertura ASRSG/RC Finn Reske Nielsen...3 Ex. mo Sr. João Gonçalves, Ministru Ekonomia no Dezenvolvimentu...4 Aprezentasaun rezultadu Revizaun Anuál UNDAF nian
Leia maisManual Boa-Governasaun. Provedoria Direitus Humanus no Justisa
Manual Boa-Governasaun Provedoria Direitus Humanus no Justisa Dili, Jullu 2016 Provedoria Direitus Humanus no Justisa Manual Boa-Governasaun KUALIDADE PRESTASAUN SERVISU BA PÚBLIKU DI AK LIU HO BOA GOVERNASAUN
Leia maisJUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN SISTEMA JUDISIÁL SUBMISAUN: EZBOSU LEI IMPRENSA VERSAUN DAHULUK
JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN SISTEMA JUDISIÁL SUBMISAUN: EZBOSU LEI IMPRENSA VERSAUN DAHULUK BA PARLAMENTU NASIONÁL REPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE (RDTL) 2014 Lia-makloken
Leia maisProposta Orsamentu Jeral Estadu (OJE) 2015 ba Polisiamentu Komunitariu Presiza Apoiu Polítika husi Parlamentu Nasional
Proposta Orsamentu Jeral Estadu (OJE) 2015 ba Polisiamentu Komunitariu Presiza Apoiu Polítika husi Parlamentu Nasional Mahein Nia Lian Nú. 89, 30 Outobru 2014 Relatoriu Fundasaun Mahein Nia Lian ne e suporta
Leia maisRepública Democrática de Timor-Leste Ministério da Agricultura e Pescas. Tékniku Kuda Fehuk Midar Ne ebé Di ak
República Democrática de Timor-Leste Ministério da Agricultura e Pescas Tékniku Kuda Fehuk Midar Ne ebé Di ak 2013 Nota: Informasaun iha lívru ida ne e hanesan matadalan jerál ba prátika kuda fehuk midar
Leia maisSURVEY 2013 IHA TIMOR-LESTE KONA-BA ASUNTU SEGURANSA NO POLÍTIKA
SURVEY 2013 IHA TIMOR-LESTE KONA-BA ASUNTU SEGURANSA NO POLÍTIKA INTRODUSAUN Iha 2013, Fundasaun Ázia hala o levantamentu nasionál ba daruak ho objetivu atu halibur opiniaun pesoál sira hodi tulun sukat
Leia maisDezenvolvimentu projetu infrastrutura sira no dezafiu ba implementasaun Lisensamentu ambientál iha Timor-Leste.
An edited version of this paper will be published in the forthcoming proceedings of the 2017 Conference of the Timor-Leste Studies Association. Dezenvolvimentu projetu infrastrutura sira no dezafiu ba
Leia maisTAMBA SÁ V GOVERNO KONSTITUSIONAL HAMOSU SEFI.?
V GOVERNO CONSTITUCIONAL Gabinete do Secretário de Estado para o Fortalecimento Institucional TAMBA SÁ V GOVERNO KONSTITUSIONAL HAMOSU SEFI.? Antesedente ho Introdusaun Timor-Leste halo ona progresu boot
Leia maisLA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 4 JOVEN LGBTI
LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 4 JOVEN LGBTI UNITED NATIONS DEVELOPMENT GROUP ASIA AND THE PACIFIC for more information or to request another copy please contact
Leia maisLa o Hamutuk Institute Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Pergunta Taur Matan Ruak Francisco Guterres Lu-Olo
La o Hamutuk Institute Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 332 1040 email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org Dili,
Leia maisRelatorio ba Comissaun C Parlamento nian kona ba TSP II nia Missaun
Relatorio ba Comissaun C Parlamento nian kona ba TSP II nia Missaun Saida mak TSP? TSP nia significado mak Programa ba Tulun Transisaun (Transition Support Program - TSP) programa ida neebe Governo fo
Leia maisOGE 2018 : BAZE LEGAL, MONTANTE, FONTES, FOKUS EXECUCAO, ALOKASAUN SEITORAL. Mericio Juvinal dos Reis AKARA (Secretario Estado Comunicacao Social)
OGE 2018 : BAZE LEGAL, MONTANTE, FONTES, FOKUS EXECUCAO, ALOKASAUN SEITORAL Mericio Juvinal dos Reis AKARA (Secretario Estado Comunicacao Social) 7/11/2018 1 BAZE LEGAL 7/11/2018 2 1 1. Lei Orsamentu,
Leia maisBA PROPOSTA ORSAMENTU PARLAMENTU NASIONAL TINAN FISKAL 2014 Luta Hamutuk, Haburas Foundation, Fundasaun Mahein, CEPAD & TLMDC
DEKLARASAUN KONJUNTA BA PROPOSTA ORSAMENTU PARLAMENTU NASIONAL TINAN FISKAL 2014 Luta Hamutuk, Haburas Foundation, Fundasaun Mahein, CEPAD & TLMDC DISPOZISAUN JERAL Tinan fiskal 2013 atu remata dadaun,
Leia maisOrsamentu Jerál Estadu no Sustentabilidade Ekonómiku
Orsamentu Jerál Estadu no Sustentabilidade Ekonómiku 10-14 Fevreiru 2014 Husi La'o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste
Leia maisINTERVENSAUN BA PLENÁRIA EXTRAORDINÁRIA IHA PARLAMENTU NASIONAL KONA BA APRESIASAUN FOUN DEKRETO PARLAMENTU NASIONAL Nº20/III - OGE 2016
INTERVENSAUN BA PLENÁRIA EXTRAORDINÁRIA IHA PARLAMENTU NASIONAL KONA BA APRESIASAUN FOUN DEKRETO PARLAMENTU NASIONAL Nº20/III - OGE 2016 Parlamentu Nasional 8 de Janeiru de 2015 Sua Eselénsia Sr Prezidenti
Leia maisRelatóriu husi Grupu Serbisu kona-ba Revizaun Periódika Universál*
Versaun Avansada Distr. Jerál 9 Marsu 2017 A/HRC/34/11/Add.1 Orijinál: Lia-Inglés Tradusaun iha Tetum la ofisial Konsellu Direitus Umanus Sesaun-34 27 Fevereiru-24 Marsu 2017 Item Ajenda 6 Revizaun Periódika
Leia maisMINISTÉRIO DA JUSTIÇA. Consulta Pública. Anteprojekto de Lei estabelese Regime Espesial hodi Define Titularidade ba Bens Imoveis (Lei de Terras)
Consulta Pública Anteprojekto de Lei estabelese Regime Espesial hodi Define Titularidade ba Bens Imoveis (Lei de Terras) ONZE CAPÍTULOS: ESTRUTURA -OBJECTO E DEFINIÇÕES -DISPOSIÇÕES GERAIS -POSSE -USUCAPIÃO
Leia maisSubmisaun ba Departamentu Area Protejidu Sekretariadu Estadu Floresta, RDTL. 26 Marsu 2013
La o Hamutuk Timor-Leste Institute for Development Monitoring and Analysis Rua dos Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 3321040 Mobile: +670 77348703 Email: info@laohamutuk.org Website:
Leia maisDeklarasaun Sosiedade Sivíl ba Enkontru Timor-Leste ho Parseiru Dezenvolvimentu iha 2012
Rua Kaikoli, Dili, Timor-Leste +670 726-5169 nizio_pascal@yahoo.com Deklarasaun Sosiedade Sivíl ba Enkontru Timor-Leste ho Parseiru Dezenvolvimentu iha 2012 Pontus importante 15-16 Maiu 2012 Favor komprende
Leia maisRekomendasaun Polítika
Rekomendasaun Polítika NGO Ba Futuru / For the Future Projetu ida-ne e simu fundus hosi Uniaun Europea no Australian AID Hasa e protesaun ba feto no labarik iha area rural Dokumentu polítika ida-ne e prepara
Leia maisESBOSU BA KONSULTA REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE. DEKRETU LEI KONA BA BIODIVERSIDADE No. /2012
ESBOSU BA KONSULTA REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE DEKRETU LEI KONA BA BIODIVERSIDADE No. /2012 Timor-Leste iha biodiversidade boot, no nia iha ekosistema no espésie endémika bara barak ne ebé iha
Leia maisReforma Polísia no Jéneru
Nota Prátika 2 Pakote Informasaun kona-ba Jéneru no SSR Reforma Polísia no Jéneru KONTEÚDU Tanba sá mak jéneru importante ba reforma polísia? Oinsá jéneru bele integra ba reforma polísia nian? Dezafiu
Leia maisDEKLARASAUN UNIVERSÁL DIREITUS UMANUS NIAN
DEKLARASAUN UNIVERSÁL DIREITUS UMANUS NIAN Adota no haklaken tuir Rezolusaun 217 (III) Loron 10 fulan Dezembru, tinan 1948 Asembleia Jerál Nasoens Unidas Nian PREÁMBULU Konsidera katak rekoñesimentu ba
Leia maisLA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 3 JOVEN SIRA NE EBE LA IHA SERBISU, LA TUIR EDUKASAUN, KA TREINAMENTU
LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 3 JOVEN SIRA NE EBE LA IHA SERBISU, LA TUIR EDUKASAUN, KA TREINAMENTU UNITED NATIONS DEVELOPMENT GROUP ASIA AND THE PACIFIC for
Leia maisReprezentante Espesial Sekretáriu-Jeral Nasoins Unidas nian ba Timor- Leste no Primeiru Ministru Repúblika Demokrátika Timor-Leste;
Aranju kona-ba restaurasaun no manutensaun seguransa públika iha Timor-Leste no kona-ba asisténsia ba reforma, re-estruturasaun no rekonstrusaun Polisia Nasionál Timor-Leste nian (PNTL) no Ministériu Interior
Leia maisAnaliza no monitor Orsamentu Jerál Estadu
Analiza no monitor Orsamentu Jerál Estadu 18-20 Novembru 2013 Husi La'o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 3321040
Leia maisDezafiu no Rekomendasaun sira kona-ba Estensaun Protesaun Sosiál ba Ema Hotu iha Timór Leste
Dezafiu no Rekomendasaun sira kona-ba Estensaun Protesaun Sosiál ba Ema Hotu iha Timór Leste Relatóriu husi Diálogu Nasionál ne ebé Bazeia ba Avaliasaun Copyright Nasõins Unidas/ Organizasaun Internasionál
Leia maisSubmisaun Luta Hamutuk Orçamento Rectificativo do Orçamento Geral do Estado 2010
Submisaun Luta Hamutuk Orçamento Rectificativo do Orçamento Geral do Estado 2010 Bazeia ba Proposta de Lei kona-ba Orsamento Rectificativo (OR) 2010 nebe guverno haruka ona ba Parlamento Nasional iha dia
Leia maisLIAN FOUN: Juventude Timor-oan nia Envolvimentu iha Prosesu Polítiku
LIAN FOUN: Juventude Timor-oan nia Envolvimentu iha Prosesu Polítiku i Organizasaun Counterpart International no Belun halo peskiza hamutuk. Counterpart International servisu hamutuk ho organizasaun nao-governu
Leia maisSubmisaun Ba Prezidente da Repúblika Timor-Leste. Husi. La o Hamutuk. relasiona ho
La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 3321040 no +670 7234330, email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org
Leia maisObservasaun Preliminariu KKFP kona ba Orsamento Geral do Estado 2009
Konsellu Konsultivo Fundu Petroliferu (KKFP) Observasaun Preliminariu KKFP kona ba Orsamento Geral do Estado 2009 Komisaun C, Dezembro 2008 Apresenta husi :Ekipa KKFP Asunto mak atu koalia Rendimento Sustentavel
Leia maisRELATORIU BA FULAN TOLU NIAN FUNDU PETROLEU TIMOR - LESTE. Ba fulan tolu remata iha 30 Setembru Apresenta ba Ministra Plano no Finansas
RELATORIU BA FULAN TOLU NIAN FUNDU PETROLEU TIMOR - LESTE Ba fulan tolu remata iha 30 Setembru 2006 Apresenta ba Ministra Plano no Finansas Husi Autoridade Bankaria no PagamentusTimor-Leste nian INTRODUSAUN
Leia maisINSTITUTO DE PETRÓLEO E GEOLOGIA DE TIMOR-LESTE, I.P. [TIMOR-LESTE INSTITUTE OF PETROLIU AND GEOLOGY] Dekreto Lei Numeru.
DRAFT LEI TRADUSAUN TETUM REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE SECRETARIA DE ESTADO DOS RECURSOS NATURAIS Rua Dom Aleixo Corte Real, Fomento Mandarin Dili Timor-Leste Telefone: +670 333 1089 ESBOSU LEI
Leia maisHusi: Decio Ribeiro Sarmento, BMSc, MPH
Dezafius husi mudansa klimatika: oinsa servisu nain saude ambiental no lideransa lokal sira halo hodi minimiza impaktu husi mudansa klimatika iha eskala lokal iha Timor-Leste? Husi: Decio Ribeiro Sarmento,
Leia maisINFORMASUN KONA-BA POLÍTIKA RAI
INFORMASUN KONA-BA POLÍTIKA RAI Dezembru 2016 KONKLUZAUN XAVE HOSI LEVANTAMENTU KONA-BA ASESU BA RAI, SEGURANSA POSE NO KONFLÍTU KONA- BA RAI IHA TIMOR-LESTE munisípiu programa munisípiu la'o s programa
Leia maisINFORMASAUN MERKADU TRABALLU LABOR MARKET OUTLOOK
REPÚBLICA DEMOCRATICA DE TIMOR-LESTE SECRETARIA DE ESTADO PARA A POLITICA DE FORMAÇÃO PROFISSIONAL E EMPREGO DIRECÇÃO GERAL DEPARTAMENTO DE INFORMAÇÃO DO MERCADO DE TRABALHO INFORMASAUN MERKADU TRABALLU
Leia maisREPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE. Livru 1. Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Livru 1 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun República Democrática de Timor-Leste Ministério das Finanças Gabinete da Minsitra S e j a u m b o m c i
Leia maisAvó Me ar. Tuir imi-nia hanoin, Sandrina tenke halo saida atu ajuda nia avó?
Avó Me ar Autora: Rosa de Sousa no Teresa Madeira Ilustradór: Edi Mario. D. de Carvalho Tuir imi-nia hanoin, Sandrina tenke halo saida atu ajuda nia avó? Baibain iha fulan ida dala ida Sentru Saúde organiza
Leia maisLivru 6. Aprovadu. Fundus Espesiais. Orsamentu Geral Estadu Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun
República Democrática de Timor-Leste Orsamentu Geral Estadu 2016 Aprovadu Fundus Espesiais Livru 6 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun INDISE 1. FDKU KA FDKU/ FUNDU DEZENVOLVIMENTU KAPITAL
Leia maisProposta Reforma Lei Tributária Hs. Viriato Seac (2)
Aprezentasaun (1) ba Sorumutu Públiku Proposta Reforma Lei Tributária 2008 Organizasaun Sosiadade Sivil-nia Perspetiva April 21, 2008 Ideia Jerál Hs. Viriato Seac (2) Proposta Reforma Lei Tributária, halo
Leia maisEstratejia Dezenvolvimentu ba Sistema Pagamentu Nasionál Timor-Leste
Estratejia Dezenvolvimentu ba Sistema Pagamentu Nasionál Timor-Leste Estratégia para o Desenvolvimento do Sistema Nacional de Pagamentos de Timor-Leste Strategy for the Development of the Timor-Leste National
Leia maisLei Fundu Minarai nian
Pagina 1 Lei Fundu Minarai nian Tradusaun la os ofisial Lei ida ne e estabelese ba Fundu Minarai nian, atu hodi kumpre lei nebé hakerek tiha ona iha Konstituisaun Repúblika, Artigu 139. o. Tuir lei nebé
Leia maisRekomendasaun Polítika
Rekomendasaun Polítika ONG Ba Futuru / For the Future Projetu ida-ne e finansiadu hosi Uniaun Europeia no Australian AID. Vol: 3 Outubru 2014 Rekomendasaun Xave: 1. Hametin sistema protesaun ne ebé iha
Leia maisKonstrusaun Estadu ba tinan sanulu oin mai: Reflesaun kona ba esperiênsia no expektativas Timor-Leste nian kona ba konstrusaun Estadu
ALOKUSAUN SUA EXSELÊNSIA PRIMEIRU-MINISTRU NO MINISTRU DEFESA NO SEGURANSA KAY RALA XANANA GUSMÃO IHA OKAZIAUN REUNIAUN HO PARSEIRUS DEZENVOLVIMENTU TIMOR-LESTE NIAN Konstrusaun Estadu ba tinan sanulu
Leia maisDISKURSU EXSELÊNSIA PRIMEIRU-MINISTRU KAY RALA XANANA GUSMÃO IHA OKASIAUN SESAUN PLENÁRIA EXTRAORDINÁRIA DISKUSAUN NO VOTASAUN IHA JENERALIDADE BA
DISKURSU SUA EXSELÊNSIA PRIMEIRU-MINISTRU KAY RALA XANANA GUSMÃO IHA OKASIAUN SESAUN PLENÁRIA EXTRAORDINÁRIA DISKUSAUN NO VOTASAUN IHA JENERALIDADE BA PROPOSTA LEI NO. 15/III (3) GOVERNU NE EBÉ PROSEDE
Leia maisINTERVENSAUN POLITIKA BANKADA PARTIDO CNRT NIAN, IHA ÂMBITU RE-APRESIASAUN BA VETO POLITIKO BA OJE 2016, HUSI SUA EXCELÊNCIA,...
INTERVENSAUN POLITIKA BANKADA PARTIDO CNRT NIAN, IHA ÂMBITU RE-APRESIASAUN BA VETO POLITIKO BA OJE 2016, HUSI SUA EXCELÊNCIA,... Bankada Cnrt Friday, January 8, 2016, Dr. Vicente Guterres Senhores Vice-Presidentes
Leia maisREPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Orsamentu Jeral Estadu Livru 1 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun Índise Parte 1: Diskursu Primeiru-Ministru... 3 Parte 2: Deskrisaun kona-bá Orsamentu
Leia maisRELATORIU BA FULAN TOLU NIAN FUNDU PETROLEU TIMOR - LESTE. Ba fulan tolu remata iha 31 Dezembru Apresenta ba Ministra Plano no Finansas
RELATORIU BA FULAN TOLU NIAN FUNDU PETROLEU TIMOR - LESTE Ba fulan tolu remata iha 31 Dezembru 2006 Apresenta ba Ministra Plano no Finansas Husi Autoridade Bankaria no PagamentusTimor-Leste nian INTRODUSAUN
Leia maisA/HRC/19/17. Asembleia Jerál. Relatóriu hosi Grupu Traballu kona-ba Revizaun Periódiku Universál * Timor-Leste. Nasoins Unidas
Nasoins Unidas Asembleia Jerál Distr.: Jerál 3 Janeiru 2012 Orijinál: Inglés A/HRC/19/17 Konsellu Direitus Umanus Sesaun ba dala sanulu-resin-sia Item 6 hosi Ajenda Revizaun Periódika Universál Relatóriu
Leia maisREPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE PARLAMENTU NASIONAL
REPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE PARLAMENTU NASIONAL ESTATUTU KONA BA GRUPU FETO PARLAMENTAR TIMOR-LESTE NIAN Halo alterasaun iha loron 12 fulan Marsu tinan 2008 Sei konsidera ba buat ne ebé mak hakerek
Leia maisHusi almamater ida, ho neon ida, hamutuk nu udar roman ba Timór-Leste
ALUMNI Husi almamater ida, ho neon ida, hamutuk nu udar roman ba Timór-Leste Departamento de Estudantes, Alumni e Empregabilidade I. Perfíl Alumni Universidade Nacional Timor Lorosa e (UNTL) nu udar Universidade
Leia maisREZUMU ANÁLIZE JURÍDIKU
REZUMU ANÁLIZE JURÍDIKU 20 Marsu 2018 AJAR no JU,S KESTAUN PRINSIPÁL Prinsípiu orientadór Autonomia Eskola Lian (literásia no instrusaun) Alunu ho nesesidade edukativa espesiál (NEE) Dezafiu barak relasiona
Leia maisRepúblika Democrátika de Timor Leste
Repúblika Democrátika de Timor Leste Orsamento Rectifikasaun 2008 Julho 2008 DOCUMENTU ORSAMENTAL No.1 Preparado husi Ministériu Finansas Diresaun Nasional do Orsamentu Indice Indice... 2 Parte 1 Discurso
Leia maisPRESIDÊNCIA DA REPÚBLICA GABINETE DO PRESIDENTE
PRESIDÊNCIA DA REPÚBLICA GABINETE DO PRESIDENTE Alokusaun Sua Exlensia Prezidenti Repúblika Kay Rala Xanana Gusmão, ba Konferensia Timor-Leste ho Parseirus Dezenvolvimentu Hotel Timor, 4 Abril 2006 Exelensia
Leia maisJose Neves Samalarua
Jose Neves Samalarua Nudár Eis komisáriu KAK ita-boot hili dalan atu sai husi Komisáriu KAK hodi sai hanesan kandidatu PR ba eleisaun ida ne'e. Ha u hakarak atu husu, saida mak sai hanesan motivasaun prinsipál
Leia maisREPUBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE NIAN SEKRETÁRIA ESTADU JUVENTUDE NO DESPORTU
REPUBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE NIAN SEKRETÁRIA ESTADU JUVENTUDE NO DESPORTU Prefásiu Ha u-nia solok hanesan Sekretáriu Estadu ba Juventude no Desportu atu aprezenta Polítika Nasionál Juventude foun
Leia maisREPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTER GABINETE DO PRIMEIRO-MINISTRO
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTER GABINETE DO PRIMEIRO-MINISTRO Diskursu Primeiro-Ministro Mari Alkatiri nian iha sesaun abertura SORUMUTUK TIMOR-LESTE HO PARSEIRU DEZENVOLVIMENTU NIAN SIRA Hotel Timor,
Leia maisREPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE. Orsamentu Rektifikativu. Panorama Orsamentu
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Orsamentu Rektifikativu Panorama Orsamentu Prefasiu Lei Organika Ministeriu Finansas spesifika responsabilidade Diresaun Nasional Orsamentu (DNO) hodi kolekta no maneja
Leia maisPergunta ba Partidu Polítiku La o Hamutuk nia pergunta ba Partidu Politíku sira ne ebé sei kompete iha Eleisaun Parlamentar periodu
La o Hamutuk nia pergunta ba Partidu Politíku sira ne ebé sei kompete iha Eleisaun Parlamentar periodu 2017-2022 Pergunta jerál ba Partidu Polítiku sira 1. Saida mak sai vizaun estratéjiku atu lori povu
Leia maisBoletim Económico. Publikasaun fulan tolu husi Autoridade Bankária no Pagamentos Timor-Leste nian
Publikasaun fulan tolu husi Autoridade Bankária no Pagamentos Timor-Leste nian Volume 1, Númeru 3 Outubro /2003 Loron ba dala uluk husi sirkulasaun osan-besi metalika Timor Leste nian besik dau-daun mai!...
Leia maisREPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE GABINETE DO PRIMEIRO-MINISTRO
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE GABINETE DO PRIMEIRO-MINISTRO ALOKUSAUN SUA EXCELÊNCIA PRIMEIRO-MINISTRO KAY RALA XANANA GUSMÃO NIAN IHA OKASIAUN BA TOMADA DE POSSE FUNCIONÁRIOS PÚBLICOS FOUN 01 Jullu
Leia maisREPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE 2015 Livru 1 Índise Parte 1: Diskursu Primeiru-Ministru... 3 Parte 2: Deskrisaun no Análize kona-ba Orsamentu Estadu... 4 2.1: Sumáriu Ezekutivu... 4 2.2: Reformas
Leia mais