I PLAN MUNICIPAL PARA A IGUALDADE ENTRE HOMES E MULLERES DO CONCELLO DE ALLARIZ SERVIZOS SOCIAIS CONCELLO DE ALLARIZ 3

Tamanho: px
Começar a partir da página:

Download "I PLAN MUNICIPAL PARA A IGUALDADE ENTRE HOMES E MULLERES DO CONCELLO DE ALLARIZ SERVIZOS SOCIAIS CONCELLO DE ALLARIZ 3"

Transcrição

1

2

3 DO SERVIZOS SOCIAIS 3

4 DO Saúda do Alcalde Coñecendo a situación de desvantaxe, que na acualidade segue a padecer o colectivo feminino, o Concello de Allariz quere apostar de forma rigorosa por unha Política Municipal que afonde e traballe directamente as desigualdades por razón de xénero. Continuando co labor comezado xa hai anos dende esta institución para a consecución dunha sociedade máis igualitaria, vimos a necesidade de construír un instrumento que sirva de marco dende o cal artellar todas as estratexias encamiñadas a garantir un equilibrio real de participación entre homes e mulleres en todos os ámbitos. Elaboramos así o I PLAN MUNICIPAL PARA A IGUALDADE ENTRE HOMES E MULLERES DO CONCELLO DE ALLARIZ, que vén representar o compromiso de toda a corporación municipal, colectivos sociais e, en xeral, veciños e veciñas, para o logro dunha equiparación efectiva entre homes e mulleres. Francisco García Suárez Alcalde de Allariz 5

5 DO Saúda da Concelleira Nas últimas décadas os logros acadados na equiparación de dereitos da muller na sociedade teñen sido significativos, máis queda moito camiño por percorrer, sendo necesario levar a cabo todas as actuacións posibles para seguir avanzando nesa dirección. A pesar da equiparación formal amparada polo marco legal, a realidade vén demostrando que, na práctica, segue sendo deficitaria. Unha das manifestacións máis evidentes e tráxicas das desigualdades de xénero é precisamente a violencia que sofren as mulleres. Ocorre ata cando nos referimos aos índices de participación da muller nos cargos de responsabilidade ou a conciliación da vida laboral e familiar. Para que a igualdade de oportunidades sexa real é preciso sumar ao legal, un traballo de concienciación social en igualdade para modificar condutas e actitudes. O I Plan de Igualdade do Concello de Allariz pretende ser o marco no que se establezan liñas de traballo que nos permitan seguir avanzando na equiparación de dereitos da muller con respecto ao home, tanto na esfera pública como na privada. O ámbito municipal é o lugar máis próximo á cidadanía e, polo tanto, constitúe un espazo privilexiado para o coñecemento das necesidades reais da poboación e dos recursos dispoñibles para a elaboración dun plan adaptado á realidade local, convertendo a homes e mulleres, en axentes sociais, económicos e culturais, en protagonistas da construción dunha sociedade máis igualitaria e solidaria. Pilar Gallego Cid Concelleira de Servizos Sociais 7

6 DO Índice INTRODUCIÓN: MARCO XURÍDICO ÁREAS DE ACTUACIÓN: EDUCACIÓN E CULTURA EMPREGO E FORMACIÓN CONTINUADA BENESTAR SOCIAL VIOLENCIA DE XÉNERO PARTICIPACIÓN CIDADÁ AVALIACIÓN E SEGUIMENTO 9

7 DO Introdución Xa hai ben tempo da Declaración Universal dos Dereitos Humanos das Nacións Unidas, no ano 1948, como tamén de posteriores declaracións e normativas que tratan de eliminar determinadas desigualdades existentes na sociedade xeral e relacionadas co xénero. Con todo non debemos esquecer que existe unha clara separación entre a igualdade de dereito e a igualdade de feito. Namentres que dende diferentes normativas, falemos de Beijing, falemos do Tratado de Amsterdam, falemos doutras, as consignas principais non deixan de formular declaracións de intencións relativas á cosecución da igualdade, na realidade que vivimos as persoas, as diferenzas seguen sendo moi notables e os casos de violencia de xénero alarmantes para considerar que tales estratexias estean acadando datos que falen da desexada igualdade. Sabendo isto, e comprobando a necesidade de traballar tendo en conta a transversalidade, tomamos como elementos prioritarios para a confección deste Plan de Igualdade a nova Estratexia Marco Comunitaria sobre a Igualdade entre Homes e Mulleres para os anos , que establece as directrices para a confección e avaliación das accións e obxectivos dos Plans de Igualdade tanto no ámbito estatal, como no autonómico e local. Tal estratexia céntrase en cinco obxectivos, que podemos comentar a continuación: Igualdade na vida económica; relacionado coa necesidade de rachar coa mentalidade tradicional que asigna a cada sexo un xénero determinado e, así mesmo, un espazo diferenciado cun valor social asimétrico. Deste xeito, homes e mulleres poden asumir os dous ámbitos fomentando deste xeito o reparto de tarefas no fogar, xa que falamos de eliminar esa concepción tradicional que vincula á maternidade non soamente ao coidado nos primeiros meses de nacemento dos nenos e nenas, senón tamén ao coidado do fogar e das persoas dependentes, así como a conciliación familiar-laboral por ambas partes. Igualdade na representación e participación na toma de decisións; eliminando así a gran desigualdade que existe entre ambos sexos, na ocupación de cargos para a toma de decisións. 11

8 DO Igualdade na vida social; referida esta ao ámbito público, tradicionalmente asignado aos homes coa conseguinte exclusión das mulleres. Importancia, polo tanto, de conseguir que sexa un espazo onde poidan interactuar ambos sexos en igualdade de condicións. Igualdade na vida cívica; tendo claras as diferenzas, pero non as desigualdades entre ambos sexos, e a necesidade de introducir dentro dos dereitos humanos, os dereitos das mulleres. Igualdade para a consecución dun reparto dos roles igualitarios, que supere as concepcións tradicionais atribuídas a cada sexo; necesidade de revalorizar as características das mulleres como elementos tan importantes para a formación da personalidade como as dos homes. Pero ademais de partir de determinadas normativas e, tendo clara a necesidade do termo transversalidade, tamén consideramos prioritario para a consecución deste Plan de Igualdade, a realidade que vive a poboación alaricana. Partimos de considerar que a igualdade se consegue a partir de asumir que é un proceso intrínseco a calquera actuación, decisión e ou comportamento; e que é un asunto de todos e de todas. De tal xeito, este Plan parte da premisa de que a igualdade debe comezar dende o estamento máis alto dunha institución. Falamos dunha filosofía de vida que considera que homes e mulleres somos diferentes e non desiguais, pero iguais tanto de dereito como de feito. O fin que se persegue é a introdución da perspectiva de xénero en todas aquelas decisións que se tomen en termos de política municipal. Así é un obxectivo prioritario analizar as distintas accións que xurdan estudando as repercusións que estas teñen para ambos sexos, tratando de non favorecer diferenzas de xénero. Por outra banda, e a través do estudo da realidade local, será preciso traballar, de xeito interdiciplinar, pola adopción de medidas de acción positiva, naqueles casos nos que as desigualdades sexan insalvables e precisemos fomentar a igualdade a través de medidas especiais. Aínda así, dende a concepción do Concello de Allariz, a perspectiva de xénero debe estar presente en todas as decisións políticas, e non soamente falar en termos de igualdade e de perspectiva de xénero naquelas políticas enfocadas ou relacionadas máis directamente coa igualdade. 12

9 DO Con todo isto, e partindo da realidade concreta de Allariz, así como dos profesionais e recursos existentes, a consideración de intervención desde este Plan xira en torno a catro eixes determinados co gallo da análise realizada neste contexto. Sendo así, falamos de traballar de xeito máis rigoroso nas áreas relacionadas coa Educación e a Cultura, o Emprego e a Formación continuada, o Benestar Social e a Participación Cidadá. A Educación e a Cultura son elementos prioritarios na configuración dos valores sociais, así como na socialización das persoas, de aí a necesidade de impulsar e apoiar un cambio de mentalidades en ambos elementos. A partir da transformacións dos valores sociais podemos traballar e fomentar un cambio nos roles tradicionais de xénero. Cambio que deberá acompañarse polo recoñecemento no sistema educativo-cultural da existencia duns valores asociados tradicionalmente ás mulleres os cales, aínda que durante moitos anos foron invisibilizados, existen e constitúen elementos importantes para a configuración de persoas máis libres e igualitarias. Por outra banda, e atendendo á área de Emprego e Formación continuada, falamos non soamente de fomentar o emprego feminino, senón de dar cabida no sistema de mercado á realidade da vida humana, xa que de máis está dicir que para que o ámbito público funcione, é necesario que tamén funcione o ámbito privado, asignado ata o de agora ás mulleres. Co cal estamos deixando patente a necesidade cada vez maior de revalorizar o ámbito do coidado xa que ambos inflúen e repercuten na economía global. Deste xeito, adaptar o sistema de mercado relaciónase coa necesidade de que se asuman que determinadas tarefas son competencia das persoas que viven baixo o mesmo teito, co cal non se trata de elaborar leis para que as mulleres concilien o traballo e a familia, senón máis ben para que ambos sexos compartan tarefas de tal xeito que ambos poidan intervir na vida pública. En relación á área de Benestar Social, falamos de traballar atendendo ás necesidades diferenciadas que atopamos entre os/as distintos/as usuarios/as 13

10 DO que acoden aos Servizos Sociais de Base. Así pois, seguen sendo as mulleres as que solicitan e perciben máis axudas e as que máis acoden a este servizo. Entrevese a necesidade cada vez maior de adaptarmos todos os sistemas sociais ás características diferenciadoras de homes e mulleres. Sen esquecérmonos, ademais, da necesidade de fomentar uns sistemas de redes dentro do concello para aquelas mulleres vítimas da violencia machista. Pretendemos unir esforzos a nivel de persoal técnico e político, para así conseguir previr este fenómeno, así como tratalo coa relevancia que o merece. Comezariamos por un traballo preventivo que asuma a necesidade de traballar para fomentar outro tipo de relacións entre as persoas. Por último, e en relación á área de Participación Cidadá, falamos de visibilizar a figura das mulleres, como aspecto a ter en conta na configuración dunha sociedade igualitaria. Falamos, xa que logo, de fomentar en igualdade de condicións ás características atribuídas a cada un dos sexos, sen outorgar máis valor a un que ao outro, pero facendo fincapé neste momento actual á figura feminina como a historicamente silenciada. Nas distintas Asociacións Veciñais seguen a ser un número pequeno as mulleres que forman parte da directiva, e en moito menor número son aquelas que ocupan cargos de responsabilidade, sobre todo de toma de decisións. Por outra banda, a nivel de participación social, consideramos necesario o fomento para a introdución do colectivo feminino na vida pública. Finalmente, e como conclusións a este documento, recordar que este 1º Plan de Igualdade debe incidir na capacidade técnica e económica desta Administración local, de tal forma que cada unhas das áreas e accións defina que departamento vai levala a cabo, con que presuposto conta e de que apoios vai necesitar para conseguir os distintos obxectivos. 14

11

12 DO Introdución Podemos comezar este apartado definindo e contextualizando a que nos referimos cando falamos de educación e cultura xa que son elementos que consideramos prioritarios ao falar da confección dunha sociedade máis xusta e igualitaria. Dende esta idea, podemos sinalar que o concepto de educación provén do latín educare, guiar e educere, extraer, e que faría referencia a un proceso bidireccional mediante o cal se transmiten coñecementos, valores, costumes e formas de actuar. A educación non soamente se produce a través da palabra, está presente en todas as nosas accións, sentimentos e actitudes, e cambia dependendo do lugar e do momento histórico-social. Por outra banda, e con respecto á palabra cultura, sinalar que provén do latín cultura, que significa cultivo ou crianza. Ademais, esta definición atende a unha característica esencial, xa que é unha obra estritamente de creación humana. Pero tamén fai referencia ao conxunto dos modos de vida e costumes, así como aos coñecementos e grao de desenvolvemento artístico, científico e industrial nunha determinada época, grupo social, lugar,etc. Partindo, polo tanto, de ambas definicións e asumindo que ámbalas dúas son concepcións creadas pola Humanidade, nun momento concreto, nunha sociedade concreta e con variacións constantes ao longo dos anos, podemos reflexionar en que medida estas inflúen e repercuten na igualdade entre os sexos. Dicimos sexos xa que partimos de coñecer que os nosos comportamentos na sociedade tamén son aprendidos e responden a un concepción determinada desta. Falamos aquí de diferenciarmos entre sexo e xénero, definindo xénero como a construción social que a sociedade fai nun momento concreto para femias e machos, determinada e fomentada pola cultura e educación dunha sociedade determinada nun espazo de tempo concreto. Tendo claro isto, podemos intuír que cando nacemos somos simplemente un corpo sexuado en masculino e feminino, e que será posteriormente cando se lle asigne a cada corpo determinadas pautas de comportamento que se consideran axeitadas para cada sexo, e que veñen a configurar a nosa identidade sexual. 17

13 DO ÁREA 1 Educación e Cultura Repasando a nosa historia e coñecendo a tradición cultural que nos precede, podemos argumentar a nosa situación dentro dunha sociedade patriarcal, caracterizada por outorgar determinadas relacións entre as persoas, baseadas nunha binariedade que lle concede ao primeiro termo desta máis valor que ao segundo (home/muller). Potenciado todo ademais pola crenza de que existen determinadas condutas para cada sexo baseadas nas diferenzas biolóxicas. Isto implica asumir que determinados comportamentos responden a aspectos que están fora do noso alcance e nos cales se xustifica esta visión sexista do mundo. Falamos de asignar roles diferenciados a mulleres e homes, baseados nas diferenzas biolóxicas que presentan ambos sexos, pero coa conseguinte revalorización das características atribuídas a un sexo e a minusvalorización das atribuídas ao outro sexo, que sería o feminino. Con todo isto, a educación e cultura recibida ata os nosos días, baséanse nas diferenzas convertidas en desigualdades entre as persoas, como elemento negativo para favorecer unha distancia cada vez máis grande entre ambos sexos. Esta situación repercute de xeito negativo nas mulleres, xa que se consideran posuidoras dun papel secundario na organización e vivencia do mundo. É grazas ao Movemento Feminista que descubrimos a necesidade de cuestionamento sobre determinadas pautas de comportamento, ao descubrirmos que, na maior parte dos casos, falamos de características construídas polas sociedades patriarcais. Estas inflúen e permiten determinadas inxustizas nun colectivo concreto da sociedade. Con todo, e coñecendo a necesidade crecente de rachar con este tipo de ideoloxía, consideramos de interese necesario traballar para o fomento dunhas pautas educativo-culturais que potencien o recoñecemento das diferenzas entre os sexos e as revaloricen ambas como importantes para o pleno desenvolvemento dos sexos. Falamos así de deconstruír os roles de xénero asignados para cada sexo, de tal xeito que homes e mulleres poidamos gozar daquelas características que nos axuden a ter unha mellora na calidade das nosas vidas, pero tamén axuden a fomentar un cambio nas relacións entre os sexos. Partindo das formulacións anteriores, e como xeito de especificar en feitos concretos en que deriva unha educación sexista, podemos sinalar ante todo a 18

14 DO necesidade de fomentar unhas taxas de igualdade con respecto ao acceso aos estudos. En termos xerais e consonte ás estatísticas manexadas neste Concello, falamos de maiores taxas de analfabetismo e persoas sen estudos en mulleres. Así mesmo, os estudos de bacharelato e formación profesional son continuados por máis homes cun 6,32% que por mulleres cun 5,80%, e con respecto á elección de carreira, seguimos atopando diferenzas moi significativas. Así, as carreiras técnicas seguen a ser demandadas polos homes cun 1% fronte a un 0,49% que serían as mulleres, namentres que as carreiras de humanidades, ciencias da saúde e ciencias sociais, seguen a estar representadas polas mulleres cun 1,87% fronte a un 1,12% que representan os homes. Todas estas cifras, relacionadas ademais coa conseguinte desvalorización das carreiras de humanidades, xa que se considera que representan a extensión do ámbito privado ao ámbito público. Concíbese que a nivel de valoración social, o espazo que merece maior relevancia sería o espazo público, aquel que representa máis os valores masculinos. Non debemos esquecer que as carreiras técnicas exemplifican de forma idónea o que sería a vida pública, tradicionalmente asignada aos varóns, namentres que as carreiras relacionadas co coidado son aqueles máis vinculadas ao espazo privado, representado este polo colectivo das mulleres. Sabendo todo isto, sería importante fomentar un tipo de educación e orientación laboral libre de estereotipos de xénero e coa capacidade de incidir nas motivacións reais das persoas, sen atender ao seu xénero, de tal xeito que a través dunha elección en liberdade comecemos a valorar as distintas opcións formativas coa importancia que teñen. A sociedade faise a través da cordinación dos distintos espazos, tanto privados como públicos. Por outra banda, podemos falar da sensibilización de toda a comunidade educativa, tanto alumnado, como profesorado e familia. Sería o xeito de incentivarmos un cambio na mentalidade dos distintos axentes socializadores a través dos cales os nenos e nenas van conformando o seu mundo diferenciado en masculino e feminino e a través do cal configuran a súa identidade sexual, contaminada ata o de agora por estereotipos sexistas de xénero. Se afondamos na concepción tradicional da escola podemos falar dun momento onde atopamos o que se denominaba escola segregada, que posteriormente se modificou pola escola mixta, a cal pretendeu traballar 19

15 DO ÁREA 1 Educación e Cultura pola igualdade entre as persoas, sen ter en conta a tradición androcéntrica que nos precedía. O currículo utilizado seguía sendo aquel que fomentaba e ensinaba as características atribuídas tradicionalmente ao sexo masculino, tendo así un currículo universal que se definía como neutro pero que tras esa neutralidade agachaba unha determinada visión do mundo que valoraba máis un sexo que ao outro. Posteriormente e apoiado pola LOXSE en 1996 aparece a idea de escola coeducativa que considera importante que, no currículo escolar, atopemos valores asignados tradicionalmente a cada un dos sexos de tal xeito que, na configuración da personalidade, aparezan características de ambos os dous. Aínda así e, á vista dos resultados educativos, seguimos observando que, a través do denominado currículo oculto, se seguen fomentando diferenzas nos roles para cada sexo e os comportamentos cara aos nenos e nenas son diferentes por parte do profesorado. Por outra banda e, en relación á comunidade educativa, non debemos deixar de lado o papel dos pais e nais, así como do propio alumnado, xa que para conseguirmos un equiparamento nos valores sociais para ambos sexos, debemos trazar liñas de actuación comúns para todas e todos, incluíndo aquí os distintos medios de comunicación e os materiais curriculares como elementos fundamentais na socialización de xénero. Ademais de todo isto, e moi relacionado co tema da educación e a cultura, debemos ter presente o tema da linguaxe como elemento encargado de crear e nomear o mundo. Sendo conscientes disto, e dándolle a importancia que merece, debemos reflexionar sobre a historia que nos precede caracterizada pola exclusión do mundo feminino da linguaxe. Non é en van que aparezamos na linguaxe baixo a etiqueta de alumnos, profesores, políticos, pais,etc. Deste xeito, reiterámonos no ideario de considerar a neutralidade na linguaxe, pero tal neutralidade está representada pola acción de falar sempre en masculino, o cal segue deixando patente que o mundo público está reservado aos homes e ademais toma como elemento de referencia o sexo varón. Con todo isto, e a través deste 1º Plan de Igualdade, consideramos importante a necesidade de traballar para que todas as Institucións encargadas da socialización das persoas comecen a utilizar un vocabulario que deixe clara a existencia de dous sexos diferenciados pero con igual valor social, diferentes máis non desiguais. 20

16 DO Por outra banda, e tendo presente as distintas actividades programadas dende cultura, tanto a nivel de escolas municipais como de festas etnográficas e exposicións, comentar que ata o momento os datos obtidos a nivel de asistencia son bastante igualitarios. Se falamos das Escolas Municipais as actividades principais son coiro, cerámica, ioga, teatro, linguaxe musical, piano, instrumentos de percusión tradicionais, etc. e a porcentaxe de asistencia a estas, por sexo, sería do 66,48% de nenas fronte ao 33,54% de nenos, superando en todas as actividades a asistencia de nenas. Con respecto ás distintas exposicións nos dous últimos anos podemos sinalar unha taxa superior de homes representada polo 64,28% fronte a un 35,71% representado polas mulleres, o cal nos indica unha menor participación feminina no referente ao ámbito das artes e a cultura. Finalmente, e en relación coas Festas Etnográficas, comentar que a participación nestas é de ambos sexos. Finalmente e como conclusión a esta introdución, debemos falar neste apartado da Educación de Adultos e Adultas como parte importante do proceso educativo e socializador. Tendo claro que o público que acode a este servizo é maioritariamente feminino, e coñecendo ademais por estatísticas que o maior número de persoas analfabetas ou sen estudos son mulleres, debemos formular este tipo de traballo dende unha perspectiva de xénero. Este feito implica traballar na Alfabetización de Adultas e proporciónanos información da socialización sexista á que estiveron suxeitas estas mulleres. Unha alfabetización, ademais, que profundice e potencie a adquisición de conceptos académicos por parte das mulleres pero tendo en conta as súas demandas e necesidades. É importante que as mulleres adquiran coñecementos, pero tamén que reflexionen sobre a súa vivencia do mundo como mulleres e que teñan así ferramentas que as axuden na mellora da súa calidade de vida. 21

17 DO Obxectivos Xerais ÁREA 1 Educación e Cultura 1. APOIAR E IMPULSAR Á COMUNIDADE EDUCATIVA NO FOMENTO DUN CAMBIO NOS ROLES E ESTEREOTIPOS QUE PROPICIAN A DESIGUALDADE ENTRE HOMES E MULLERES 2. DIMINUÍR AS DESIGUALDADES SOCIAIS E EDUCATIVAS QUE EXISTEN EN TORNO AO XÉNERO E INTRODUCIR EN TODO O PROCESO OS VALORES ASIGNADOS Á CULTURA FEMININA COMO ELEMENTOS IMPORTANTES NA CONFIGURACIÓN DUNHA PERSONALIDADE XUSTA E IGUALITARIA 3. FOMENTAR NO PROCESO DE ALFABETIZACIÓN DE ADULTOS E ADULTAS A IGUALDADE ENTRE HOMES E MULLERES ASÍ COMO A PLANIFICACIÓN DESTE RECURSO DENDE A PERSPECTIVA DE XÉNERO DE TAL XEITO QUE TANTO CONTIDOS, COMO RECURSOS, METODOLOXÍA E AVALIACIÓN TEÑAN EN CONTA AS PECULIARIDADES DE CADA SEXO, ASÍ COMO A ASIGNACIÓN SOCIAL QUE SE FAI DE CADA UN. RESPONSABLES: Concellería de Servizos Sociais Concellería de Cultura Concellería de Xuventude Concellería de Educación Concellería de Muller 22

18 DO Obxectivos Específicos 1.1. POTENCIAR A COEDUCACIÓN E A EDUCACIÓN NA IGUALDADE ENTRE HOMES E MULLERES EN TODA A COMUNIDADE EDUCATIVA, A TRAVÉS DE ACCIÓNS FORMATIVAS, DE DIFUSIÓN E DE SENSIBILIZACIÓN ACTUACIÓNS: Introdución da perspectiva de xénero dentro das actividades educativoculturais que organiza o Concello de Allariz, falemos da Escola de Nais e Pais, falemos das Escolas Municipais, do traballo con adultos e adultas, das actividades de difusión cultural, etc. Introdución e confección, dentro da Escola de Nais e Pais, de materiais educativos non sexistas así como da idea de corresponsabilidade familiar Apoio aos distintos niveis educativos dende Educación Infantil ata Bacharelato no proceso educativo de tal xeito que se informe ao profesorado daqueles materiais coeducativos que poden utilizar nas súas clases Asesoramento, traballo e formación ao profesorado para a eliminación de estereotipos sexistas (currículum oculto) dentro dos distintos niveis educativos, incluído a Educación de Adultos/as Realización de programación dende Benestar Social para traballar co alumnado en diversas temáticas vinculadas coa Educación para a Saúde, que impliquen o traballo da igualdade así como que dende a súa programación inicial estea presente o mainstreaming de xénero 2.1. POTENCIAR O COÑECEMENTO DOS VALORES ASOCIADOS TRADICIONALMENTE ÁS MULLERES A TRAVÉS DE SESIÓNS INFORMATIVAS, FORMATIVAS E DE SENSIBILIZACIÓN ACTUACIÓNS: Organización de sesións formativas a través das cales traballar sobre as características atribuídas tradicionalmente ás mulleres de tal xeito que logremos darlle máis valorar e introducilas no ámbito público Introdución a través de obradoiros e folletos informativos ao colectivo masculino na aprendizaxe das tarefas do fogar e na necesidade de compartir as tarefas de forma que as mulleres poidan así acceder a un emprego fóra do ámbito privado Planificación e posta en marcha de xornadas, actividades e eventos adicados ao fomento da igualdade entre homes e mulleres Creación de materiais divulgativos que reivindiquen a necesidade de que homes e mulleres loitemos por aqueles valores que consideremos 23

19 DO ÁREA 1 Educación e Cultura 2.2. GARANTIR QUE AS MANIFESTACIÓNS CULTURAIS NON SEXAN DISCRIMINATORIAS (linguaxe, actividades, tipo de producións artísticas para cada sexo,etc.) ACTUACIÓNS: Introdución da perspectiva de xénero en todos aqueles documentos e folletos que realice o Concello de tal xeito que comecemos a eliminar a discriminación a través da linguaxe Introdución nas actividades culturais da perspectiva de xénero de tal xeito que se organicen atendendo á realidade diferenciadora da socialización de xénero así como a pouca visibilidade que no mundo da cultura teñen as mulleres por estarlles negado o seu acceso. Falamos aquí de primarmos ás mulleres artistas na organización de exposicións Organización de exposicións e actividades de visibilización da figura feminina de tal xeito que se comecen a considerar normais a existencia de manifestacións culturais de ambos sexos INCORPORAR A PERSPECTIVA DE XÉNERO NOS DISTINTOS PROGRAMAS DE INTERVENCIÓN CON MULLERES (Educación de adultos e adultas) ASÍ COMO NOS RELATIVOS Á SOCIEDADE XERAL ACTUACIÓNS: Planificación dos contidos a traballar nos diferentes grupos de mulleres, tendo en conta as consecuencias reais que teñen para o colectivo feminino e masculino, de tal xeito que non reforcemos os estereotipos sexistas de xénero Realización de campañas de sensibilización coa igualdade; os xogos e xoguetes, a violencia de xénero, etc. e atender as consecuencias reais destas Fomento dun punto de referencia ao colectivo masculino en novas masculinidades así como en relación co sexo feminino, como soporte para a loita conxunta pola igualdade 24

20

21 DO Introdución Dende o ano 1994 o Concello de Allariz, por medio da súa Área de Formación e Emprego, realiza accións de Orientación Laboral a demandantes do seu ámbito territorial e dos Concellos limítrofes, cunha poboación aproximada de habitantes, a través dun modelo de intervención individualizada mediante a relación persoal (Modelo clínico ou de counseling ). Esta relación concrétase nunha entrevista que sirva de axuda para a toma de decisións do/a demandante, facilitándolle a máxima información sobre o mercado laboral, necesidades, estratexias de busca de emprego, etc... Así mesmo, realízanse accións de orientación educativaprofesional a alumnos de últimos ciclos formativos: 4º ESO, Ciclos Formativos de grao medio e superior e Formación Ocupacional. O persoal desta área é dinámico, coñecedor do contorno e das súas transformacións así como do mercado laboral. Dende 1996 esta Área de Formación de Emprego é Centro Asociado ao Servizo Galego de Colocación e dende 1998 é Centro Polivalente, con Servizo de Orientación Laboral, único na Área Funcional da OFICINA DE EMPREGO-SEGAC de Xinzo de Limia. Cunha media de 150 direccionamentos de orientación por ano. A Área de Formación e Emprego traballa pola integración das mulleres alaricanas no mercado laboral, favorecendo o acceso destas a un traballo remunerado nas mellores condicións. Realízanse accións de orientación, información e asesoramento nun horario flexible (mañá e tarde) co obxectivo prioritario de preparar ás demandantes de emprego para unha busca activa de traballo, mais atendendo ás peculiaridades de quenes, a primeiros do século XXI, seguen sendo as principais coidadoras dos fillos e fillas, de anciáns e de persoas con dependencia. Numerosos estudos constatan que a muller é un dos grupos máis afectados en termos socioeconómicos, coa maior taxa de desemprego, con menores niveis de instrución e quen sofre máis tempo de demora en volver traballar e recolocarse profesionalmente. En síntese, a muller é xeralmente o membro da familia que primeiro perde o emprego e o último que atopa traballo. Esta situación tradúcese nunha fortísima penalización da situación social da muller en termos de igualdade. 27

22 DO ÁREA 2 Emprego e Formación O Concello de Allariz considera indispensable seguir traballando pola incorporación e/ou reincorporación das mulleres ao traballo remunerado, e nos últimos anos ten posto en marcha programas, de xeito coordinado entre a Concellería e Promoción Económica e a de Servizos Sociais, así como estudos na busca de solucións que permitan á muller obter a satisfacción e a tranquilidade precisas para a súa participación no ámbito do emprego remunerado, en igualdade de condicións que os homes. Nos últimos anos, o Concello de Allariz ten posto en marcha iniciativas que favoreceron a incorporación da muller ao mercado socio-laboral; a escola infantil, escolas culturais, musicais e deportivas, axuda no fogar ou servizo de comida a domicilio son bos exemplos do traballo municipal coordinado que alivia ás mulleres das responsabilidades familiares e que crea postos de traballo. Dende o mes de setembro, o Concello de Allariz puxo en funcionamento outro servizo municipal co obxectivo de favorecer a inserción sociolaboral das mulleres; a Aula de Espera, que atende a nenos e nenas de 7:30 h. a 10:30 h. da mañá. A pesar do camiño andado aínda queda moito por percorrer, seguen a existir as diferentas reais no mercado laboral. TAXA DE DATOS SOBRE O DESEMPREGO NO, AGOSTO 2006 TAXA DE PARO MENORES DE 25 ANOS TOTAL HOMES MULLERES TOTAL HOMES MULLERES MENORES DE 25 ANOS FONTE: OBSERVATORIO OCUPACIONAL RESTO IDADES TOTAL HOMES MULLERES TOTAL HOMES MULLERES DATOS SOBRE O DESEMPREGO NA COMARCA ALLARIZ LIMIA, AGOSTO 2006 FONTE: OBSERVATORIO OCUPACIONAL 28

23 DO Segue a existir unha polarización dos sectores empresariais, segundo se observa na táboa adxunta, o sector servizos aglutina o maior número de desempregados/as, polo que se ve necesario unha intervención neste senso. DATOS SOBRE DESEMPREGO NA COMARCA ALLARIZ A LIMIA, AGOSTO 2006 PARO TOTAL AGROGANDEIRÍA INDUSTRIA CONSTRUCIÓN SERVIZOS SEN EMPREGO FONTE: OBSERVATORIO OCUPACIONAL A Área de Formación e emprego ve preciso realizar accións que capaciten ás mulleres para traballos reais na área de influencia. Neste momento, trabállase nun proxecto de formación integral a mulleres, formación que lles lance ao mercado laboral de acordo coas iniciativas viables no noso municipio. Obxectivos Xerais 1. FAVORECER A INCORPORACIÓN DA MULLER AO MUNDO SOCIO-LABORAL. RESPONSABLES Área de Promoción Económica e Emprego Muller Servizos Sociais Xuventude Participación Cidadá. 29

24 DO Obxectivos Específicos ÁREA 2 Emprego e Formación 1.1. FACILITAR A CUALIFICACIÓN PROFESIONAL DAS MULLERES, PARA A SÚA INCORPORACIÓN AO MERCADO LABORAL ACTUACIÓNS: Realización de estudos para coñecer a formación máis axeitada, dispoñibilidade horaria e necesidades formativas do colectivo de referencia. Accións encamiñadas a facilitar a asistencia da muller a actividades de formación, por exemplo, coa creación de servizos de atención a persoas con dependencia. Elaboración de programas para os servizos integrais de apoio familiar á muller. Programación de accións formativas de capacitación nos nichos de emprego e baseadas na realidade do mercado laboral alaricano Intercambio de experiencias con localidades veciñas para poder realizar un traballo conxunto que una esforzos a prol da mellora da capacitación das mulleres. Dotación de medios e recursos dos que dispoña o Concello para favorecer a asistencia aos cursos de formación ocupacional a aquelas mulleres que se atopan en situacións de dificultade ou risco de exclusión social (vítimas de violencia machista, mulleres soas con cargas familiares, homes sós con cargas familiares ) 1.2. POTENCIAR ACCIÓNS DE INFORMACIÓN E ASESORAMENTO ÁS EMPRESAS ACTUACIÓNS: Cuantificación das empresas susceptibles de contratación de mulleres. Accións de asesoramento a empresas sobre as axudas da administración que favorezan a conciliación da vida familiar e laboral. Creación do recoñecemento da empresa amiga, empresas que realicen accións pioneiras encamiñadas a incorporación da muller ao mercado socio-laboral, quendas de traballos adaptados, etc PROPICIAR INICIATIVAS DE AUTOEMPREGO DAS MULLERES ACTUACIÓNS: Accións de asesoramento mulleres encamiñadas ao desenvolvemento de iniciativas empresariais. Actividades formativas en habilidades directivas. 30

25

26 DO Introdución Os Servizos Sociais constitúen o primerio nivel de atención á poboación e son o instrumento básico das políticas dirixidas a superar as desigualdades, entre elas, as producidas por razón de xénero. Son mulleres, maioritariamente, as mediadoras entre as necesidades de protección da unidade familiar e o sistema de servizos sociais, cando non as súas usuarias directas, razón pola que adoitan constituír en numerosas ocasións a poboación destinataria de programas sociais de diversa natureza: preventivos, asistenciais, de promoción social e familiar Falamos dos servizos sociais como servizos encargados directamente de fomentar un clima de benestar naqueles sectores da poboación menos favorecidos, sendo neste caso, as mulleres, un colectivo historicamente invisibilizado e discriminado. Coñecendo os datos dos usuarios e usuarias que acoden aos servizos sociais de base, podemos dicir que, na maioría dos casos, acostuman ser as mulleres as que se achegan a este servizo. O máis significativo é que na maior parte dos casos, as usuarias acoden a solicitar axudas para outras persoas da familia, consideradas en principio máis desvalidas. Deste modo, seguimos sendo máis mulleres as profesionais destinadas aos servizos sociais e seguen sendo máis mulleres as usuarias dos servizos, pero para o benestar de terceiras persoas o cal redunda na idea de muller- nai coidadora. Así pois, e tendo en conta estes datos, dende este Concello traballarase pola introdución da perspectiva de xénero en todos os servizos derivados de benestar social, de tal forma que se poñan en marcha actividades e recursos que preveñan antes de realizalas as consecuencias que estas teñan para homes e mulleres. Poderemos comprobar, daquela, que non estamos fomentando as desigualdades por razón de xénero. Falamos así de potenciarmos un coñecemento real do colectivo feminino, de tal xeito que os recursos que se apliquen vaian en consonancia coa demanda que cada usuaria/o realiza. Xa que logo, estaremos aplicando a perspectiva de xénero, e conseguindo ter un servizo que parta das demandas reais e se axuste, polo tanto, a elas. 33

27 DO Obxectivos Xerais ÁREA 3 Benestar Social 1. DESEÑAR PROGRAMACIÓNS INFORMATIVAS E FORMATIVAS QUE TRABALLEN A CORRESPONSABILIDADE FAMILIAR E ACHEGUEN RECURSOS QUE APOIEN A ESTA 2. DESENVOLVER PROGRAMAS DE PREVENCIÓN E ATENCIÓN ÁS PROBLEMÁTICAS ESPECÍFICAS QUE SOFREN AS MULLERES 3. POÑER EN MARCHA MECANISMOS QUE PREVEÑAN OU TRABALLEN CON AQUELES COLECTIVOS MÁIS DESFAVORECIDOS (que adoitan estar encabezados por mulleres) RESPONSABLES: Concellería de Servizos Socias Concellería de Cultura Concellería de Educación Área da Muller 34

28 DO Obxectivos Específicos 1.1. FOMENTAR O CAMBIO NOS ESTEREOTIPOS SEXISTAS QUE EXCLÚEN AOS HOMES DAS TAREFAS DO ÁMBITO DO COIDADO ACTUACIÓNS: Programación de actividades ofertadas por Benestar Social, que inclúa charlas, cursos e obradoiros relacionados coas tarefas da casa e a socialización na ética do coidado para os homes alaricanos Realización de obradoiros e actividades onde homes e mulleres aprendan o que implica a corresponsabilidade e a igualdade e busquen así un punto de encontro Fomento de lugares de encontro para homes onde reflexionar sobre as novas masculinidades Organización de xornadas e material divulgativo que achegue información sobre corresponsabilidade á poboación xeral 1.2. POTENCIAR A CREACIÓN DE RECURSOS E SERVIZOS QUE AXUDEN A UNHA MELLOR CONCILIACIÓN DA VIDA FAMILIAR- LABORAL PARA AMBOS CÓNXUXES ACTUACIÓNS: Organización dun servizo de aula de espera para aquelas familias que non poidan compatibilizar os horarios de entrada no centro educativo cos horarios laborais Posibilidade de apertura dun servizo de ludoteca para aqueles/as menores nos que a conciliación dos pais/nais, ou a realidade familiar non permita unha boa compatibilidade Dotación dun servizo itinerante de ludoteca naquelas actividades organizadas para as familias de tal forma que aseguremos a súa asistencia 35

29 DO ÁREA 3 Benestar Social 2.1. IDENTIFICAR AS ENFERMIDADES RESPONSABLES DE UNHA MAIOR PERDA DA ESPERANZA E CALIDADE DE VIDA DAS MULLERES ACTUACIÓNS: Elaboración de informes que recollan a situación de saúde que sofren as mulleres de Allariz, a través dos que establecer recursos específicos para tales demandas Sensibilización da poboación xeral sobre a realidade saúde/xénero tendo en conta as diferenzas que existen derivadas das distintas situacións vitais para homes e mulleres Organización de actividades de información dos programas destinados á prevención de enfermidades asociadas ao colectivo feminino para maximizar a participación das mulleres destinatarias destes programas. Avaliación das causas que motivan a non participación das mulleres nestes programas POTENCIAR A CREACIÓN DE RECURSOS E SERVIZOS QUE AXUDEN A UNHA MELLOR CONCILIACIÓN DA VIDA FAMILIAR- LABORAL PARA AMBOS CÓNXUXES ACTUACIÓNS: Incorporación da perspectiva de xénero naqueles recursos sociais que atendan as carencias dos colectivos desfavorecidos, de tal xeito que aportemos recursos axeitados ás necesidades reais Organización de recursos e formación que incentiven a participación social das mulleres Planificación de actividades e recursos que partan das necesidades reais das mulleres e que fomenten así a toma de decisións e a capacidade organizativa autónoma Aportación dun servizo de información para aquelas mulleres de colectivos desfavorecidos en risco de exclusión social (minorías étnicas, inmigrantes, vítimas de violencia machista ) 36

30

31 DO Introdución A violencia de xénero representa o exemplo máis dramático da desigualdade estrutural existente entre os xéneros, e dicimos xéneros ao considerar que tal desigualdade é producida por esa construción social que se fixo ou máis ben, que se vai construíndo en cada sociedade, e que no caso da galega, así como no resto de Europa, a pesar dos cambios producidos, non deixa de ser de corte machista e fomentadora dunha desigualdade real baseada nesa diferenzas biolóxicas propias das diferenzas sexuais. Por outra banda, e tendo en conta esa construción desigual para cada sexo, a ideoloxía imperante baseou o seu discurso nunha suposta superioridade do sexo masculino por enriba do sexo feminino, e na idea de considerar o espazo do doméstico como algo privado ao que non teñen que ter acceso as Institucións nin a sociedade xeral. Desta forma, e durante moitos anos, a violencia exercida contra as mulleres pasaba por ser considerada propia dos homes e asunto da parella co cal non era considerado un asunto social. Dende hai anos e grazas ao Movemento Feminista e a esa máxima o persoal é político, as Institucións comezan a ter en conta esta realidade e a considerar necesaria a intervención que axude a previr, protexer e asesorar a aqueles casos de violencia machista. Inclúese nos últimos anos a posibilidade de traballar con agresores como intento de evitar posibles agresións. Falamos de considerar, ademais, a violencia como un elemento presente na sociedade que vivimos, pero ademais, no caso da violencia de xénero falamos dunha violencia sustentanda en determinadas premisas ideolóxicas que sustentan esa superioridade do sexo masculino e permiten que moitos homes consideren a súa parella, da súa propiedade coa conseguinte posibilidade de humillala. Aínda así é importante redundar na idea de considerarmos a violencia de xénero como o exemplo máis extremo desa socialización desigual, pero sen esquecer que dentro desa desigualdade podemos falar tamén de malos tratos físicos e psíquicos, violacións e agresións sexuais, feminización da pobreza. Falta de reparto equitativo das tarefas domésticas, discriminacións derivadas do acceso ao emprego, o silenciamento, etc. elementos todos eles que nos rebelan un determinado reparto de roles para aqueles sexos que forman a sociedade, un desigual reparto de posibilidades incidindo de forma directa no colectivo das mulleres. 39

32 DO ÁREA 4 Violencia de Xénero Dende este Plano de Igualdade, consideramos prioritario traballar pola prevención efectiva deste fenómeno, así como na formación dos/as distintos/as profesionais que teñen relación con este, da proposta de protocolo de actuación para estes casos, do fomento dunha educación baseada nos valores de igualdade e respecto entre os xéneros así como na non violencia, no compromiso firme de información e dotación de recursos adaptados á realidade da zona e das mulleres, etc. Sería, desta forma, un compromiso serio por este Concello para a prevención e atención naqueles casos de violencia machista. Obxectivos Xerais 1. PROMOVER A PREVENCIÓN E DETECCIÓN DA VIOLENCIA DE XÉNERO A TRAVÉS DE ACCIÓNS FORMATIVAS E INFORMATIVAS Á POBOACIÓN XERAL 2. OFRECER RECURSOS ADAPTADOS E ESPECIALIZADOS EN VIOLENCIA DE XÉNERO TANTO PARA A ASISTENCIA ÁS MULLERES COMO PARA A SÚA INCOPORACIÓN Á SOCIEDADE 3. APORTAR UN PUNTO DE INFORMACIÓN E ATENCIÓN EN TEMÁTICAS VINCULADAS COA VIOLENCIA DE XÉNERO RESPONSABLES Área da Muller Participación cidadá Educación Xuventude Servizos Sociais Policía Local Organismos externos relacionados con esta problemática 40

33 DO Obxectivos Específicos 1.1. FOMENTAR NA POBOACIÓN GLOBAL UN COÑECEMENTO MÁIS SISTEMÁTICO DO FENÓMENO DA VIOLENCIA DE XÉNERO DE FORMA QUE SE COMECE A CONSIDERAR UN ASUNTO DE TODA A SOCIEDADE ACTUACIÓNS: Organización de actividades variadas para traballar cos distintos colectivos sociais a violencia de xénero, tendo en conta as características peculiares de cada colectivo (educación infantil, secundaria, poboación maior, homes, etc. ), e aportando así un coñecemento daquelas accións a levar a cabo en caso de violencia de xénero Publicación, difusión e traballo coa sociedade global sobre o protocolo de actuación en casos de violencia de xénero Elaboración de materiais adaptados ás distintas idades, para traballar o tema de violencia cara a máis idades e a violencia de xénero nos centros escolares Publicación e difusión de materiais que fomenten outra serie de valores para as relacións interpersoais, non baseados na violencia 2.1. MELLORAR O COÑECEMENTO DO FENÓMENO DA VIOLENCIA DE XÉNERO NO, ASÍ COMO A EFECTIVIDADE DAS MEDIDAS POSTAS EN MARCHA PARA APOIAR AS VÍTIMAS ACTUACIÓNS: Elaboración e cumprimento do presente Plan de Igualdade para avanzar na eliminación dos malos tratos contra as mulleres, como marco para garantir a cordinación do conxunto de administracións con competencias nesta materia Elaboración dun protocolo de actuación en casos de violencia de xénero que agrupe a todos os servizos implicados Desenvolvemento de actuacións de prevención, información e asesoramento dirixidas á prevención do fenómeno da violencia de xénero Organización de campañas de sensibilización fronte a violencia de xénero dirixidas á poboación en xeral 41

34 DO ÁREA 4 Violencia de Xénero 3.1. DOTAR A POBOACIÓN ALARICANA EN XERAL, E ÁS MULLERES EN PARTICULAR, DUN LUGAR DE REFERENCIA PARA AQUELAS CUESTIÓNS VINCULADAS COS MALOS TRATOS, DE TAL FORMA QUE TEÑAN A INFORMACIÓN, PRIVACIDADE E COMODIDADE NECESARIA PARA TRATAR ESTAS TEMÁTICAS ACTUACIÓNS: Acondicionamento dun local axeitado, así como a dotación da información necesaria para acoller aqueles casos asociados á violencia de xénero Elaboración de publicacións asociadas a este novo servizo así como información sobre o seu funcionamento Programación dunha serie de actividades para aquelas mulleres maltratadas que acudan a este servizo e relacionadas cos grupos de apoio, autoestima, empoderamento, busca activa de emprego, etc. Fomento dende este servizo da colaboración precisa co servizo de emprego e formación continuada de tal xeito que prioricemos dende este Concello a contratación de mulleres maltratadas 42

35

36 DO Introdución Aínda que os avances acadados nas últimas décadas teñen sido importantes, as diferenzas entre homes e mulleres en canto ao grao de participación na actividade pública xustifican a posta en práctica de medidas que reforcen o papel da muller, coa axuda de instrumentos dende os cales poidan expresar a súas propias necesidades e as das mulleres que representan. As asociacións, tanto as específicas de muller como as de calquera outra índole, constitúen uns elementos moi válidos cara a consecución de cotas máis altas de empoderamento, participando tanto de forma individual como colectiva na toma de decisións dende os diferentes colectivos. Deste modo, convértense en elementos activos na construción da nosa realidade social. Con respecto á situación municipal en termos de participación social, podemos comezar comentando que nos primeiros anos da década dos 90, conformouse o mapa asociativo municipal, quedando así eliminada a figura do pedáneo-celador e impulsando a constitución de asociacións veciñais que dende o primeiro momento contribuíron á dinamización da vida nos núcleos rurais. Pasouse de ter unha asociación no ano oitenta e nove, ás vintedúas que existen na actualidade. Esta rede asociativa facilitou o labor de atención ás reivindicacións dos intereses e demandas dos pobos ao tempo que permitiu e promoveu o acceso aos programas de animación socioeducativa e cultural, nos que participan maioritariamente mulleres. O nivel de participación das mulleres nas actividades programadas polas AA.VV.,que ronda o 60%, contrasta co baixo índice de implicación nos órganos de xestión destas. Participación nas directivas 31% Mulleres Presidindo as AA.VV. 15,7% Mulleres 69% Homes 84,3% Homes 45

37 DO ÁREA 5 Participación Cidadá Os resultados son máis favorables nos colectivos profesionais exceptuando á asociación de empresarios/as- no que se refire ao labor de xestión, demostrándose un bo nivel de implicación e iniciativa nos ámbitos de toma de decisións. Asociación de Artesáns/ás 25% Asociación de Comerciantes 100% Asociación de Hostaleiros/as 90% Asociación de Produtores Artesáns/ás 60% sociación de Empresarios/as 0% Participación nas Asociacións Profesionais Respecto da participación política das mulleres, obsérvase unha representación feminina que non alcanza a paridade: de 13 concelleir@s atopamos 5 mulleres. En canto ao nivel de afiliación a partidos políticos achégase ao 30%. Outros indicadores do nivel de participación social das mulleres noutras actividades como as deportivas ou culturais, reflicten unha situación bastante igualitaria e incluso lixeiramente a favor destas. Tendo isto aclarado, queda evidenciada a necesidade de promover dende o concello o asociacionismo baixo a especificidade de xénero. Mesmamente haberá que seguir incidindo na promoción da muller cara aos postos de xestión dos diferentes colectivos sociais. 46

38 DO Obxectivos Xerais 1. PROMOVER E POTENCIAR O NIVEL DE PARTICIPACIÓN E A PLENA INTEGRACIÓN DAS MULLERES NA VIDA PÚBLICA. RESPONSABLES Área da Muller Participación Cidadá Promoción Económica Xuventude Servizos Sociais 47

39 DO Obxectivos Específicos ÁREA 5 Participación Cidadá 1.1. FOMENTAR A CREACIÓN E MANTEMENTO DE ASOCIACIÓNS DE MULLERES ACTUACIÓNS Programación de actividades divulgativas para a concienciación das mulleres, da necesidade da súa implicación na vida social e política. Promoción do asociacionismo feminino mediante o desenvolvemento de programas de formación a nivel asociativo en xestión e coordinación. Fomento de subvencións ás asociacións de mulleres para a realización de actividades. Facilitamento do aceso a locais para as asociacións. Prestación de asistencia técnica ás asociacións na programación de actividades POTENCIAR A PARTICIPACIÓN DAS MULLERES NOS ÁMBITOS DE TOMA DE DECISIÓNS. ACTUACIÓNS Organización de cursos sobre habilidades sociais e directivas. Promoción da presenza igualitaria de homes e mulleres nas candidaturas, tanto a nivel asociativo como político, en posicións que permitan acceder a postos de responsabilidade. Formación en habilidades e estratexias para as mulleres que ocupen postos de responsabilidade. 48

40

41 DO O proceso de avaliación e seguimento fai referencia á necesidade de avaliarmos en cada momento o transcurso do presente Plan de Igualdade, de tal forma que coñezamos como está sendo o desenvolvemento deste. Falamos, ademais, da perspectiva de xénero, da transversalidade e da análise de impacto, como elementos necesarios para levar a cabo un fomento e avaliación das distintas accións que teñan en conta o obxectivo prioritario destas, e que implica o traballo e esforzo cara á consecución dunha igualdade real entre homes e mulleres. Deste xeito, en todas as accións emprendidas avaliarase nun primeiro momento as repercusións que terán para ambos sexos, de tal forma que controlemos de forma rigorosa o impacto que van ter estas. Por outra banda, esta avaliación precisa do establecemento dunha serie de medidas rigorosas, así como do compromiso formal dos/as distintos/as axentes que interveñen neste Plan de Igualdade e que se articularán a través da creación dun comité de seguimento, representado en principio por representantes políticos/as, técnicos/as e tecido asociativo. Este último axente considérase unha peza clave no fomento dunha igualdade laboral entre os sexos. Deste xeito, deseñamos unha serie de indicadores para avaliar cada acción dende un inicio, para controlar que a posta en marcha de determinadas accións está sendo como se esperaba. Por outra banda, haberá unha avaliación do proceso, que nos axudará a coñecer en que medida as nosas accións perseguen o obxectivo inicial ou se é necesario realizar modificacións, e ademais unha avaliación de resultados, máis enfocada a coñecer as repercusións que as nosas accións tiveron sobre a poboación obxecto de traballo. Deste xeito, e realizando unha avaliación de impacto podemos coñecer os efectos que a nosa programación inicial tivo sobre os distintos colectivos e ademais as posibles variacións que a medida que se implementa o plan deberemos realizar para adaptarnos máis ao colectivo co que traballamos. 51

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE

PLANO DE FOMENTO CORRESPONSABILIDADE PLANO DE FOMENTO da I. Liñas estratéxicas de actuación da Secretaría Xeral da Igualdade O Plano de Fomento da Corresponsabilidade Os obxectivos As áreas de actuación As liñas de acción A temporalización

Leia mais

V I G O AVALIACIÓN DE CALIDADE OFICINAS MUNICIPAIS DE DISTRITO (SETEMBRO 2015)

V I G O AVALIACIÓN DE CALIDADE OFICINAS MUNICIPAIS DE DISTRITO (SETEMBRO 2015) AVALIACIÓN DE CALIDADE OFICINAS MUNICIPAIS DE DISTRITO (SETEMBRO 2015) V I G O FICHA TÉCNICA TRABALLO DE CAMPO: Do 21 de setembro ao 5 de outubro (a.i.) MOSTRA: 374 persoas PÚBLICO OBXETIVO: Usuarios/as

Leia mais

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL

A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL A MÚSICA NA ESCOLA INFANTIL INTRODUCIÓN Finalidade A música é unha forma de linguaxe na que a función expresiva é unha das súas manifestacións fundamentais. Edgar Wilems di que a música favorece o impulso

Leia mais

PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs

PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TICs IES URBANO LUGRÍS A CORUÑA INDICE 1. CARACTERÍSTICAS DA COMUNIDADE EDUCATIVA (curso 2012-2013). INICIATIVAS XA REALIZADAS NESTE CAMPO. INTERESE DE CARA AO FUTURO. 2. OBXECTIVOS

Leia mais

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares.

Listaxe dos compoñentes do grupo-clase. Horario das clases. Profesorado e módulos. Calendario escolar. Actividades complementarias e extraescolares. 5.2 Acollemento Enténdese por acollemento o proceso que pon en marcha o centro a través dunhas actividades que teñen como obxectivo facilitar a chegada e a adaptación do novo alumnado. A maioría do alumnado

Leia mais

Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller

Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller Lei 3/1991, do 14 de xaneiro, de creación do Servicio Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller Tramitación parlamentaria: Proposición de lei, BOPG núm. 24, do 27.4.1990. Debate e toma en consideración

Leia mais

ANEXO 4. Política e obxectivos de calidade

ANEXO 4. Política e obxectivos de calidade ANEXO 4. Política e obxectivos de calidade Política e Obxectivos de Calidade Curso 2014/2015 1 Política de Calidade do Centro A política de calidade do centro deriva da importancia que ten consolidar unha

Leia mais

O CONTRATO DE TRABALLO

O CONTRATO DE TRABALLO O CONTRATO DE TRABALLO Enlace da páxina oficial do Servicio Público de Empleo Estatal (SPEE) con información sobre os contratos de traballo www.redtrabaja.es/es/redtrabaja/static/redirect.do?page=ah0103

Leia mais

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal

Programa de formación en comercialización e marketing. Orientación comercial á grande distribución. As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación comercial á grande distribución As claves do punto de venda Entender o lineal Programa de formación en comercialización e marketing Orientación

Leia mais

Política e Obxectivos de Calidade

Política e Obxectivos de Calidade Facultade Política e Obxectivos de Calidade Anexo 04 Manual de calidade VALIDACIÓN: Comisión de Calidade - 20 de Xullo de 2017 APROBACIÓN: Xunta de Facultade - 21 de Xullo de 2017 Política e Obxectivos

Leia mais

finalidade beneficiarias actividades subvencionables normas específicas de subvencionabilidade obrigas

finalidade beneficiarias actividades subvencionables normas específicas de subvencionabilidade obrigas PÁXINA 2 normativa reguladora finalidade beneficiarias PÁXINA 3 actividades subvencionables normas específicas de subvencionabilidade PÁXINA 4 contías obrigas PÁXINA 5 presentación de solicitudes prazo

Leia mais

Centro de Desenvolvemento Cooperativo de Verín

Centro de Desenvolvemento Cooperativo de Verín Parque empresarial de Pazos 32619 Verín (Ourense) 9:00h 14:00h Parque Atención Empresarial con cita de previa Pazos (988 413 415) 32619 Verín (Ourense) 16:00h 19:00h Atención ao público AXENDA DO SEGUNDO

Leia mais

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA

3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA 3.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA A.- A ACTIVIDADE ECONÓMICA : compoñentes e sectores (páx. 94-5) A.1.- Que é a actividade económica? A actividade económica é o conxunto de tarefas ou actividades dos seres humanos

Leia mais

Rede CeMIT Carta de Servizos. Santiago de Compostela, 4 de marzo 2011

Rede CeMIT Carta de Servizos. Santiago de Compostela, 4 de marzo 2011 Rede CeMIT Carta de Servizos Santiago de Compostela, 4 de marzo 0 Introdución. Introdución. Obxectivos 3. Axentes involucrados 4. Identificación dos colectivos e ámbitos de actuación 5. Carta de servizos

Leia mais

2 Prestacións económicas da Seguridade Social

2 Prestacións económicas da Seguridade Social 28 2 Prestacións económicas da Seguridade Social 2.1 Prestación económica por parto ou adopción múltiple Trátase dunha axuda económica, de pagamento único, cando o número de fillas ou fillos que nacen

Leia mais

CONTRATOS-PROGRAMA Información xeral sobre a convocatoria

CONTRATOS-PROGRAMA Información xeral sobre a convocatoria CONTRATOS-PROGRAMA Información xeral sobre a convocatoria 1. Que se pretende con esta convocatoria? A Resolución pretende acoller, baixo un marco único, a todos aqueles programas que se veñen desenvolvendo

Leia mais

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE OS CAMBIOS NO CALENDARIO DE VACINACIÓN Que é o calendario de vacinación infantil? É o documento que inclúe as vacinas que se recomenda administrarlle á poboación dependendo

Leia mais

Exemplo. Dirección Xeral da Función Pública PERMISOS E LICENZAS. Permiso por parto. Permiso por parto no suposto de discapacidade do fillo.

Exemplo. Dirección Xeral da Función Pública PERMISOS E LICENZAS. Permiso por parto. Permiso por parto no suposto de discapacidade do fillo. PERMISOS E LICENZAS Permiso por parto. 16 semanas ininterrompidas (6 delas deberán ser disfrutadas pola nai no periodo inmediatamente posterior ao parto). Permiso por parto no suposto de discapacidade

Leia mais

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años)

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años) Benvidos, Benvidas Universidade Formación Profesional. Ciclos de Grao Superior Bacharelato Formación Profesional. Ciclos de Grao Medio Con proba de acceso Graduado en Educación Secundaria Formación Profesional

Leia mais

ÍNDICE INTRODUCIÓN... 3 BREVE ANÁLISE DO II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE MULLERES E HOMES DE VERÍN ( )... 14

ÍNDICE INTRODUCIÓN... 3 BREVE ANÁLISE DO II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE MULLERES E HOMES DE VERÍN ( )... 14 ÍNDICE INTRODUCIÓN............................................... 3 BREVE ANÁLISE DO II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE MULLERES E HOMES DE VERÍN (2004-2007).......................................

Leia mais

En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet

En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet Enquisa de condicións de vida das familias. Novas tecnoloxías. Ano 2013 RESUME DE RESULTADOS En 2013, o 59,2% dos fogares galegos contan con conexión a internet O 58,1% da poboación galega de 5 ou máis

Leia mais

CONSELLERÍA DE FACENDA Dirección Xeral de Planificación e Fondos. A estratexia Galicia 2020

CONSELLERÍA DE FACENDA Dirección Xeral de Planificación e Fondos. A estratexia Galicia 2020 CONSELLERÍA DE FACENDA Dirección Xeral de Planificación e Fondos A estratexia Galicia 2020 Galicia atópase no 2020, de seguir as tendencias actuais, entre o terzo de rexións europeas que experimentarán

Leia mais

Programas europeos. IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente. IV.2 Accións descentralizadas do novo programa

Programas europeos. IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente. IV.2 Accións descentralizadas do novo programa Programas europeos IV.1 Programa de Aprendizaxe Permanente O programa de Aprendizaxe Permanente é un programa de acción comunitaria adoptado na Decisión nº 1720/20006/CE do Parlamento Europeo e do Consello,

Leia mais

I Plan de Divulgación Científica da Universidade de Vigo

I Plan de Divulgación Científica da Universidade de Vigo I Plan de Divulgación Científica da Universidade de Vigo 1. Introdución A universidade, como axente xerador e transmisor do coñecemento, ten a obriga de achegarse á sociedade mediante a divulgación e a

Leia mais

PLAN DE DESENVOLVEMENTO EUROPEO

PLAN DE DESENVOLVEMENTO EUROPEO ESCOLA OFICIAL DE IDIOMAS DE OURENSE Paseo Mestre Vide s/n 32004 Ourense Tlfno: 988 366 073 Fax: 988 366 184 eoi.ourense@edu.xunta.es www.eoiou.com PLAN DE DESENVOLVEMENTO EUROPEO A Escola Oficial de Idiomas

Leia mais

Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos formativos para o acceso á formación dos certificados de profesionalidade de nivel

Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos formativos para o acceso á formación dos certificados de profesionalidade de nivel ACCESO Á FORMACIÓN CERTIFICADOS DE PROFESIONALIDADE NIVEL 2 E 3 DE CUALIFICACIÓN REQUISITOS FORMATIVOS REGULACIÓN PROBAS COMPETENCIAS CLAVE Orde do 7 de Xaneiro de 2014 pola que se establecen os requisitos

Leia mais

Ofoe (Oficina de Orientación ao Emprego)

Ofoe (Oficina de Orientación ao Emprego) Anexo V SERVIZOS DA UNIVERSIDADE DE VIGO DE ESPECIAL INTERESE PARA O ALUMNADO Ofoe (Oficina de Orientación ao Emprego) s - Proporcionar un servizo integral de información, asesoramento e formación no ámbito

Leia mais

O emprego con apoio e a figura da/o preparadora/or laboral:

O emprego con apoio e a figura da/o preparadora/or laboral: CURSO Impartido por Beatriz Méndez Darrocha O emprego con apoio e a figura da/o preparadora/or laboral: UNHA INSERCIÓN LABORAL REAL PARA TODAS/OS. A Coruña 21, 22 e 28 de febreiro, e 1 de marzo. 2013 Con

Leia mais

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO

EXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO EXPOSICIÓN DE TEMAS º ESO O proxecto consiste en que o alunado da clase, por grupos, expoña unha unidade completa ou ben parte dunha unidade do programa. Para iso organizarán-se grupos dun mínimo de dous

Leia mais

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO

PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO II ciclo de workshops PANORAMA E CLAVES NO GRAN CONSUMO Workshop 1. Tendencias de consumo saudables Workshop 2. O surtido e a innovación na gran distribución Workshop 3. Plan promocional eficiente Primeiro

Leia mais

MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES

MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES MEMORIA ANO 2013 SERVICIO DE ATENCIÓN TEMPERÁ DA MANCOMUNIDADE DE MUNICIPIOS DA COMARCA DE ORDES ANTECEDENTES O Servizo de Atención Temperá da Mancomunidade de Ordes, situado no concello de Ordes funciona

Leia mais

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años)

Educación Primaria (6 a 12 años) Educación Infantil (0 a 6 años) Benvidos, Benvidas Universidade Formación Profesional. Ciclos de Grao Superior Proba final superada Bacharelato Proba final non superada Formación Profesional. Ciclos de Grao Medio Con proba de acceso

Leia mais

Escala técnica superior

Escala técnica superior Categoría Gr. Subescala GR Escala técnica superior Arquitecto xefe de servizo I Arquitecto A1 Dirixir, coordinar e supervisar a actividade do Servizo. Control urbanístico e medioambiental dos campus Redacción

Leia mais

I Plan de Divulgación Científica da Universidade de Vigo. Vicerreitoría de Investigación e Transferencia

I Plan de Divulgación Científica da Universidade de Vigo. Vicerreitoría de Investigación e Transferencia I Plan de Divulgación Científica da Universidade de Vigo 2 I Plan de Divulgación Científica da Universidade de Vigo 1. Introdución A universidade, como axente xerador e transmisor do coñecemento, ten a

Leia mais

1.- Organización da Escola de Primavera:

1.- Organización da Escola de Primavera: Curso: Escola de Primavera do CESG. Metodoloxías de acción e participación socioeducativas Lugar: Centro Cívico Municipal de Monelos da cidade de A Coruña Data: 9 e de maio de 6 Duración: horas lectivas

Leia mais

FOLLA DE REXISTRO DE DATOS

FOLLA DE REXISTRO DE DATOS 1.-ÁMBITO PERSOAL FOLLA DE REXISTRO DE DATOS A.-Datos persoais. CLAVE: 1.- Sexo: 2.- Idade: 3.- Estado civil: 4.- Grupo étnico: 5.- Data de recollida dos datos: 6.- Procedencia da demanda: -Familia: -Centros

Leia mais

Plans e protocolos de empresa familiar

Plans e protocolos de empresa familiar Plans e protocolos de empresa familiar INSTRUMENTO DE CONSOLIDACIÓN E PERPETUACIÓN DA EMPRESA FAMILIAR O protocolo constitúe un marco normativo interno que ofrece á empresa familiar un conxunto de regras

Leia mais

Puntazo de Encontro speed-dating cultural

Puntazo de Encontro speed-dating cultural Culturgal é un gran punto de encontro. Por iso, o Concello de Pontevedra quere ORGANIZAR espazos e momentos para atoparnos no Culturgal. Entendemos que é moi importante que empresas (novas ou non tanto),

Leia mais

Enquisa sobre a percepción da violencia de xénero en Galicia

Enquisa sobre a percepción da violencia de xénero en Galicia Enquisa sobre a percepción da violencia de xénero en Galicia 1 Ficha técnica do estudo Ámbito: comunidade autónoma de Galicia. Universo: poboación dun e doutro sexo de 18 e máis anos. Tipo de enquisa:

Leia mais

1.- Obxecto. 2.- Requisitos: Poderán solicitar as axudas que cumpran os seguintes requisitos:

1.- Obxecto. 2.- Requisitos: Poderán solicitar as axudas que cumpran os seguintes requisitos: BENESTAR SOCIAL 2015 BASES REGULADORAS DAS AXUDAS ECONÓMICAS PARA A ATENCIÓN DA PRIMEIRA INFANCIA EN ESCOLAS INFANTÍS 0-3 PERTENCENTES Á REDE AFESIN, Á CONSELLERÍA DE TRABALLO E BENESTAR E Á AXENCIA GALEGA

Leia mais

poboación xitana en paro

poboación xitana en paro 6 A poboación xitana en paro 6. A poboación xitana en paro En capítulos anteriores vimos, a grandes liñas, cifras da poboación no seu conxunto e a poboación xitana en situación de desemprego. Recordemos

Leia mais

CAMPA A RESGAL

CAMPA A RESGAL CAMPAÑA RESGAL 02-03-2017 ÍNDICE 2 _RESGAL e tecnoloxía A Rede Dixital de Emerxencias e Seguridade de Galicia xurde co obxectivo de mellorar a coordinación nas emerxencias en Galicia. REDE PÚBLICA RESGAL

Leia mais

ANEXOS. Situación da lingua galega na sociedade. Observación no ámbito da cidadanía 2007

ANEXOS. Situación da lingua galega na sociedade. Observación no ámbito da cidadanía 2007 ANEXOS Situación da lingua galega na sociedade Observación no ámbito da cidadanía 2007 183 Situación da lingua galega na sociedade 14. ANEXO I: ENQUISA 14.1 Precuestionario e cuestionario 14.1.1 Rexistro

Leia mais

REDE EUSUMO. información e comunicación

REDE EUSUMO. información e comunicación REDE EUSUMO información e comunicación Índice 1. Presentación do documento 1. Principais responsabilidades dos beneficiarios en materia de información e comunicación. 1. Referencia ao financiamento e disposición

Leia mais

ÍNDICE 1. XUSTIFICACIÓN 2. OBXECTIVOS 3. NECESIDADES DETECTADAS 4. ORGANIACIÓN DE: ESPAZOS TEMPOS MATERIAIS ACTIVIDADES 5. FUNCIONAMENTO 6.

ÍNDICE 1. XUSTIFICACIÓN 2. OBXECTIVOS 3. NECESIDADES DETECTADAS 4. ORGANIACIÓN DE: ESPAZOS TEMPOS MATERIAIS ACTIVIDADES 5. FUNCIONAMENTO 6. ÍNDICE 1. XUSTIFICACIÓN 2. OBXECTIVOS 3. NECESIDADES DETECTADAS 4. ORGANIACIÓN DE: ESPAZOS TEMPOS MATERIAIS ACTIVIDADES 5. FUNCIONAMENTO 6. AVALIACIÓN 7. ANEXOS XUSTICACIÓN En contacto co entorno natural

Leia mais

PROGRAMA DO CURSO DE MONITOR/A DE ACTIVIDADES DE TEMPO LIBRE

PROGRAMA DO CURSO DE MONITOR/A DE ACTIVIDADES DE TEMPO LIBRE PROGRAMA DO CURSO DE MONITOR/A DE ACTIVIDADES DE TEMPO LIBRE OBXECTIVOS: Formar persoas capaces de realizar actividades socioculturais e recreativas, tanto en tempo libre urbano como na natureza. As funcións

Leia mais

PROPOSTAS PARA PARTICIPAR NO MARCO DA CAMPAÑA #COMPOSTELAENNEGRO. #EnNegroContraAsViolencias. #Galiciaennegro

PROPOSTAS PARA PARTICIPAR NO MARCO DA CAMPAÑA #COMPOSTELAENNEGRO. #EnNegroContraAsViolencias. #Galiciaennegro PROPOSTAS PARA PARTICIPAR NO MARCO DA CAMPAÑA #COMPOSTELAENNEGRO #EnNegroContraAsViolencias #Galiciaennegro O 17 de decembro de 1999 a Asemblea Xeral das Nacións Unidas declarou o 25 de novembro como Día

Leia mais

Emilio Fernández: "Non estamos a formar universitarios e universitarias, senón especialistas"

Emilio Fernández: Non estamos a formar universitarios e universitarias, senón especialistas Emilio Fernández, candidato a reitor da Universidade de Vigo Alba Sotelo hai 15 horas Ciencia e tecnoloxía Emilio Fernández: "Non estamos a formar universitarios e universitarias, senón especialistas"

Leia mais

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade Versión en lectura fácil

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade Versión en lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2018 Versión en lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2018 Versión en lectura fácil Permiten pasalo

Leia mais

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES)

NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) NORMATIVA DE TRANSFERENCIA E RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS PARA TITULACIÓNS ADAPTADAS AO ESPAZO EUROPEO DE EDUCACIÓN SUPERIOR (EEES) (Aprobada en Consello de Goberno do 14 de marzo de 2008) A Lei Orgánica

Leia mais

BOLSA DE EMPREGO BEN EMPREGADO III

BOLSA DE EMPREGO BEN EMPREGADO III BOLSA DE EMPREGO BEN EMPREGADO III DEPUTACIÓN PROVINCIAL DE LUGO SERVIZO INTEGRADO NO PROGRAMA BEN EMPREGADO páx. 0 O Programa de Fomento do Emprego e a Economía dos Sectores Estratéxicos da provincia

Leia mais

Non se vai predeterminar ningún libro de texto. O material didáctico deixarase por avaliacións, en carpetas, nos computadores da biblioteca.

Non se vai predeterminar ningún libro de texto. O material didáctico deixarase por avaliacións, en carpetas, nos computadores da biblioteca. 1 Departamento de Lingua e Literatura Galega EPAPU Eduardo Pondal LITERATURA UNIVERSAL 1º DE Bacharelato GUÍA BREVE Curso 2017-2018 MATERIAIS E RECURSOS Non se vai predeterminar ningún libro de texto.

Leia mais

2.2.1.b. Seguimento periódico do funcionamento da quenda de oficio de estranxeiría para analizar as súas necesidades.

2.2.1.b. Seguimento periódico do funcionamento da quenda de oficio de estranxeiría para analizar as súas necesidades. 2.2.1.b. Seguimento periódico do funcionamento da quenda de oficio de estranxeiría para analizar as súas necesidades. 2.2.1.c. Especialización das/as avogadas/os da quenda de oficio en materia de inmigración,

Leia mais

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN CRITERIOS DE AVALIACIÓN DOS TRABALLOS FIN DE GRAO DATOS DA TITULACIÓN TITULACIÓN CURSO ACADÉMICO GRAO EN PEDAGOXIA APELIDOS E NOME DNI DATOS DO/A ALUMNO/A TITULO DO TFG A) TRABALLO ESCRITO (70%) Apartados

Leia mais

Planificación do curso escolar

Planificación do curso escolar Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa CMUS/CDAN DO SISTEMA EDUCATIVO DE GALICIA Procedemento PR81PLA Planificación do curso escolar Versión Modificación Data 01 Recodificación

Leia mais

As persoas que presentan estes trastornos manifestan, en maior ou menor medida, as seguintes características:

As persoas que presentan estes trastornos manifestan, en maior ou menor medida, as seguintes características: Que son os TEA? Os trastornos do espectro do autismo (TEA) son alteracións do desenvolvemento de diversas funcións do sistema nervioso central, que se caracterizan pola presenza de dificultades específicas

Leia mais

PREVENCIÓN = SAÚDE. A prevención na casa. a mellor axuda

PREVENCIÓN = SAÚDE. A prevención na casa. a mellor axuda Por suposto, non temos que ser expertos en todo, pero como pais interesados en aprender pautas de actuación cos seus fillos, especialmente de comunicación acerca do cánnabis deixámosvos a seguinte ligazón

Leia mais

PIALE Integración en lingua portuguesa

PIALE Integración en lingua portuguesa PIALE Integración en lingua portuguesa Lisboa, outubro de 2015 Isabel Mato Sánchez. IES de Cacheiras (Teo) E se as histórias para crianças passassem a ser de leitura obrigatória para todos os adultos?

Leia mais

Educación Financeira. Materias de libre configuración autonómica de elección para os centros docentes en educación secundaria obrigatoria.

Educación Financeira. Materias de libre configuración autonómica de elección para os centros docentes en educación secundaria obrigatoria. Materias de libre configuración autonómica de elección para os centros docentes en educación secundaria obrigatoria Educación Financeira Introdución A introdución no currículo da ensinanza obrigatoria

Leia mais

CONCELLO DE PONTEDEUME (A CORUÑA) Nº SS.SS TELÉFONO DE CONTACTO NACEMENTO PARENTESCO

CONCELLO DE PONTEDEUME (A CORUÑA) Nº SS.SS TELÉFONO DE CONTACTO NACEMENTO PARENTESCO CONCELLO DE PONTEDEUME (A CORUÑA) PROCEDEMENTO SOLICITUDE DE NOVO INGRESO NA ESCOLA INFANTIL MUNICIPAL CHALÉ ROSA CURSO 2018/2019 DOCUMENTO SOLICITUDE DATOS DO NENO/A APELIDOS NOME DATA DE NACEMENTO DATOS

Leia mais

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS

PRAZAS LIMITADAS. GRUPO MÁXIMO DE 15 PERSOAS Docencia da formación profesional para o emprego CARACTERÍSTICAS XERAIS Modalidade presencial Datas 15/09/2014 18/12/2014 Prácticas Xaneiro 2015 Horario 16:00 21:00 Lugar de impartición Duración Inscrición

Leia mais

EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física

EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física EPAPU Eduardo Pondal Dpto. de Educación Física Guía breve da materia de Educación física de 1º Curso de Bacharelato 1. METODOLOXÍA Na ensinanza a distancia semipresencial o aprendizaxe enténdese como un

Leia mais

Santiago de Compostela, dez de novembro de dous mil catorce REUNIDOS

Santiago de Compostela, dez de novembro de dous mil catorce REUNIDOS Acordo de colaboración entre a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria e a Consellería de Traballo e Benestar para impartir ciclos formativos de formación profesional básica e programas

Leia mais

Facultade de Ciencias Empresariais e Turismo

Facultade de Ciencias Empresariais e Turismo Regulamento de prácticas académicas externas do alumnado da de Ciencias Empresariais de Ourense (Aprobado en Comisión Permanente celebrada o 15 de decembro de 2014 e en Xunta de do 18 de decembro de 2014)

Leia mais

PLAN DE IGUALDADE DE CENTRO

PLAN DE IGUALDADE DE CENTRO PLAN DE IGUALDADE DE CENTRO O equipo encargado da igualdade. I.E.S. Politécnico de Vigo 1. XUSTIFICACIÓN A lexislación comunitaria en materia de igualdade de xénero constitúe a base fundamental da política

Leia mais

Plan de acción para as persoas con discapacidade. Lectura fácil

Plan de acción para as persoas con discapacidade. Lectura fácil Plan de acción para as persoas con discapacidade Lectura fácil Índice Presentación... 3 A necesidade dun plan de acción... 5 A discapacidade tamén depende de factores ambientais... 7 Unha cuestión de dereitos

Leia mais

VICEPRESIDENCIA DA IGUALDADE E DO BENESTAR SECCIÓN 05

VICEPRESIDENCIA DA IGUALDADE E DO BENESTAR SECCIÓN 05 VICEPRESIDENCIA DA IGUALDADE E DO BENESTAR SECCIÓN 05 1. COMPETENCIAS A actual estrutura orgánica da Xunta de Galicia ven establecida polo Decreto 211/2005, do 3 de agosto. Polo Decreto 232/2005, do 11

Leia mais

Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent)

Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent) Oficina de Transferencia de Resultados de Investigación (OTRI) Área de Ciencia Excelente: Oportunidades no H2020 e programas de apoio na UDC (berce e InTalent) Octavio Pernas Sueiras Coruña, 23 de novembro

Leia mais

ORDENANZA REGULADORA PARA A PRESTACIÓN DO SERVIZO XANTAR SOBRE RODAS E ESTABLECEMENTO DO CORRESPONDENTE PREZO PÚBLICO P2

ORDENANZA REGULADORA PARA A PRESTACIÓN DO SERVIZO XANTAR SOBRE RODAS E ESTABLECEMENTO DO CORRESPONDENTE PREZO PÚBLICO P2 ORDENANZA REGULADORA PARA A PRESTACIÓN DO SERVIZO XANTAR SOBRE RODASEESTABLECEMENTODOCORRESPONDENTEPREZOPÚBLICO P2 Exposicióndemotivos. OConcellodeRibadeoten,adiadehoxe,unhapoboaciónde10.080habitantesdos

Leia mais

5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC

5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC Área de Tecnoloxías da Información e das Comunicacións (ATIC) 5ª ENQUISA SOBRE TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DAS COMUNICACIÓNS AO ESTUDANTADO DA USC Co patrocinio de 0. DATOS DA ENQUISA Preguntas: 56 (

Leia mais

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA DOG Núm. 81 Xoves, 26 de abril de 2018 Páx. 22220 III. OUTRAS DISPOSICIÓNS CONSELLERÍA DE CULTURA, EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA RESOLUCIÓN do 10 de abril de 2018, da Dirección Xeral de Educación,

Leia mais

Índice. Proceso. Subproceso. Histórico de evolucións. PROCEDEMENTO Matrícula. AC: xestión académica. AC- 02: xestión de alumnado

Índice. Proceso. Subproceso. Histórico de evolucións. PROCEDEMENTO Matrícula. AC: xestión académica. AC- 02: xestión de alumnado Índice 02 Páxina 2 de 12 Proceso AC: xestión académica Subproceso AC- 02: xestión de alumnado Histórico de evolucións ÍNDICE DATA REDACCIÓN MOTIVO DAS PRINCIPAIS MODIFICACIÓNS 01 25/05/12 Unidade de Estudos

Leia mais

Anatomía aplicada. Vicens Vives. Galicia

Anatomía aplicada. Vicens Vives. Galicia Anatomía Vicens Vives Galicia Anatomía OBRADOIRO DE CIENCIA Nestas páxinas propóñense dous tipos de actividades: INTRODUCIÓN ACTIVIDADE PROCEDEMENTAL Permite poñer en práctica aspectos estudados no ESTUDO

Leia mais

REUNIÓN DA COMISIÓN NON PERMANENTE DE ESTUDO PARA A IGUALDADE E PARA OS DEREITOS DAS MULLERES. Día: Hora: 10:30

REUNIÓN DA COMISIÓN NON PERMANENTE DE ESTUDO PARA A IGUALDADE E PARA OS DEREITOS DAS MULLERES. Día: Hora: 10:30 REUNIÓN DA COMISIÓN NON PERMANENTE DE ESTUDO PARA A IGUALDADE E PARA OS DEREITOS DAS MULLERES Día: 02.02.2017 Hora: 10:30 RELACIÓN DE MEMBROS DE COMISIÓN NON PERMANENTE DE ESTUDO PARA A IGUALDADE E PARA

Leia mais

Guía de boas prácticas en materia de igualdade para a negociación colectiva

Guía de boas prácticas en materia de igualdade para a negociación colectiva 2 Guía de boas prácticas en materia de igualdade para a negociación colectiva 1 A negociación colectiva é o espazo natural do exercicio da autonomía colectiva das organizacións empresariais e sindicais

Leia mais

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO 2017-2018 1 Primeiro e segundo curso 1. Cada crédito ECTS equivale a 25 horas de traballo do alumnado, divididas en 7 horas de docencia

Leia mais

( ) Concello de Foz

( ) Concello de Foz (2009-2012) Concello de Foz Concelloo de Foz I PLAN DE IGUALDADE DE FOZ CONCELLO (2009-2012) Un Plan de Igualdade é un instrumento de traballo no que se establecen unhas liñas de acción encamiñadas á romper

Leia mais

A Sociedade da Información en Galicia desde unha perspectiva de xénero

A Sociedade da Información en Galicia desde unha perspectiva de xénero SI A Sociedade da Información en Galicia desde unha perspectiva de xénero Edita: Xunta de Galicia Presidencia Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia (AMTEGA). Fundación para o Fomento da Calidade

Leia mais

Língua Portuguesa na Galiza

Língua Portuguesa na Galiza Exmo Sr/Sra Diretor/a do Centro / Exmo/Exma Sr/Sra Diretor/a do Departamento de Galego/Português do Centro Da DPG em colaboração com um grupo de docentes da especialidade de galego vimos por este meio

Leia mais

NORMATIVA DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE DA UNIVERSIDADE DA CORUÑA (Aprobada no Consello de Goberno do 23 de novembro de 2016)

NORMATIVA DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE DA UNIVERSIDADE DA CORUÑA (Aprobada no Consello de Goberno do 23 de novembro de 2016) NORMATIVA DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE DA UNIVERSIDADE DA CORUÑA (Aprobada no Consello de Goberno do 23 de novembro de 2016) A Lei orgánica 6/2001, do 21 de decembro, de universidades establece no seu artigo

Leia mais

COMO PODE AXUDARME O SERVIZO PÚBLICO DE EMPREGO DE GALICIA?

COMO PODE AXUDARME O SERVIZO PÚBLICO DE EMPREGO DE GALICIA? COMO PODE AXUDARME O SERVIZO PÚBLICO DE EMPREGO DE GALICIA? Servizos para favorecer a mellora da empregabilidade e a inserción laboral de persoas desempregadas menores de 30 anos Actualizados en febreiro

Leia mais

PROGRAMA FORMATIVO MF1445_3 AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINANZA-APRENDIZAXE NA FORMACIÓN PROFESIONAL PARA O EMPREGO

PROGRAMA FORMATIVO MF1445_3 AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINANZA-APRENDIZAXE NA FORMACIÓN PROFESIONAL PARA O EMPREGO PROGRAMA FORMATIVO MF1445_3 AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINANZA-APRENDIZAXE NA FORMACIÓN PROFESIONAL PARA O EMPREGO páxina 1 páxina 2 DATOS XERAIS DA ESPECIALIDADE: 1. Familia Profesional: SERVIZOS SOCIAIS

Leia mais

Proceso de facturación.

Proceso de facturación. Proceso de facturación. O proceso de facturación permite asignar os cargos dunha reserva a unha ou varias facturas que, á súa vez, poden estar tamén a un ou varios nomes. Facturar todos os importes a un

Leia mais

Paro rexistrado por duración da demanda Menos de 6 meses De 6 a 12 meses De 12 a 24 meses Máis de 24 meses

Paro rexistrado por duración da demanda Menos de 6 meses De 6 a 12 meses De 12 a 24 meses Máis de 24 meses 1 PARO REXISTRADO Principais cifras do paro rexistrado O paro rexistrado baixou en xullo, como ocorre adoito nese mes. Na evolución anual tende á baixa desde novembro de 2013. Malia o descenso, o desemprego

Leia mais

- Língua Portuguesa na Galiza

- Língua Portuguesa na Galiza A ASOC. DE MÃES E PAIS DO ALUNADO DE ENSINO SECUNDÁRIO DO CENTRO do concelho de E a/o representante legal: com DNI EXPOMOS: 1. Que o professorado de português do nosso Centro pode vir a precisar pessoas

Leia mais

Estudo de caso da Galiza: Programa PROA e Plan PROXECTA

Estudo de caso da Galiza: Programa PROA e Plan PROXECTA Estudo de caso da Galiza: Programa PROA e Plan PROXECTA PROA. Programa de Reforzo, Orientación e Apoio Dos inicios á situación actual: 2005 Convenio Ministerio de Educación coas Comunidades Autónomas

Leia mais

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO

NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO NORMATIVA PARA A ORGANIZACIÓN DA DOCENCIA NOS GRAOS PARA O CURSO 2016-2017 1 Primeiro e segundo curso 1. Cada crédito ECTS equivale a 25 horas de traballo do alumnado, divididas en 7 horas de docencia

Leia mais

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016

Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016 Versión lectura fácil Campamentos de verán específicos para persoas con discapacidade 2016 Permiten pasalo ben, durante 10 días, convivindo e relacionándote con outras persoas nun espazo lúdico, humano,

Leia mais

ANEXO III MODELO DE PROGRAMACIÓN DE PROBA LIBRE DE MÓDULOS PROFESIONAIS

ANEXO III MODELO DE PROGRAMACIÓN DE PROBA LIBRE DE MÓDULOS PROFESIONAIS 1. Identificación da programación Centro educativo Centro Concello Ano académico 15032391 Santiago Santiago de Compostela 2017/2018 Ciclo formativo da familia profesional Familia profesional do ciclo formativo

Leia mais

PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS EDUCANDO EN DEREITOS DENDE A CIDADE

PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS EDUCANDO EN DEREITOS DENDE A CIDADE PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS 2009-2010 EDUCANDO EN DEREITOS DENDE A CIDADE Os dereitos das nenas e dos nenos a traverso da obra de Francesco Tonucci PROGRAMAS EDUCATIVOS MUNICIPAIS 2009-2010 EDUCANDO

Leia mais

VICEPRESIDENCIA DA IGUALDADE E DO BENESTAR SECCIÓN 05

VICEPRESIDENCIA DA IGUALDADE E DO BENESTAR SECCIÓN 05 VICEPRESIDENCIA DA IGUALDADE E DO BENESTAR SECCIÓN 05 1. COMPETENCIAS A actual estrutura orgánica da Xunta de Galicia ven establecida polo Decreto 211/2005, do 3 de agosto. Polo Decreto 232/2005, do 11

Leia mais

Condicións do Campamento Explora Ourense subtítulo

Condicións do Campamento Explora Ourense subtítulo Condicións do Campamento Explora Ourense 2016 subtítulo 1. Introdución O campamento de verán Explora Ourense; un proxecto lúdico e educativo que inclúe a programación e o desenvolvemento de actividades

Leia mais

Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa CIFP DO SISTEMA EDUCATIVO DE GALICIA. Versión Modificación Data

Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa CIFP DO SISTEMA EDUCATIVO DE GALICIA. Versión Modificación Data Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa CIFP DO SISTEMA EDUCATIVO DE GALICIA Procedemento PR.75.AUL Actividades de aula Versión Modificación Data 01 Edición inicial 01/09/2011

Leia mais

5.4 Tramitacións administrativas ao longo do curso

5.4 Tramitacións administrativas ao longo do curso 5.4 Tramitacións administrativas ao longo do curso 5.4.1 Anulación de matrícula Ao inicio de curso e antes do 31 de outubro pode ocorrer que un alumno ou unha alumna presenten a anulación da súa matrícula.

Leia mais

Informe sobre o risco de pobreza e/ou exclusión social en Galicia

Informe sobre o risco de pobreza e/ou exclusión social en Galicia Informe sobre o risco de pobreza e/ou exclusión social en Galicia ÍNDICE 1. INTRODUCIÓN... 3 - Gráfico 1. Evolución estatal da pobreza e a exclusión social, 2004-2014.... 3 - Táboa 1. Poboación AROPE por

Leia mais

TR348 A/B- CONTRATACION INDEFINIDA INICIAL E CONVERSION TEMPORAL A INDEFINIDO (FSE)

TR348 A/B- CONTRATACION INDEFINIDA INICIAL E CONVERSION TEMPORAL A INDEFINIDO (FSE) TR348 A/B- CONTRATACION INDEFINIDA INICIAL E CONVERSION TEMPORAL A INDEFINIDO (FSE) DOG 61 do 28/03/2011 Orden 21/3/2011. C. de Traballo e Benestar. DATA REMATE: 30/09/2011 Contía da Subvención: -CONTRATACIÓN

Leia mais

V I C E P R E S I D E N C I A

V I C E P R E S I D E N C I A V I C E P R E S I D E N C I A PRESTACIÓN DE SERVIZOS SOCIAIS: PERMISOS DE INICIO E CESAMENTO DE ACTIVIDADES DE CENTROS E PROGRAMAS DE SERVIZOS SOCIAIS Permiso de inicio de actividades de centros e programas

Leia mais

CONVENIO DE COLABORACIÓN ENTRE A CONSELLERÍA DO MAR E CAIXA GALICIA SOBRE O FINANCIAMENTO DO PROGRAMA EUROPEO DOS GRUPOS DE ACCIÓN COSTEIRA REUNIDOS

CONVENIO DE COLABORACIÓN ENTRE A CONSELLERÍA DO MAR E CAIXA GALICIA SOBRE O FINANCIAMENTO DO PROGRAMA EUROPEO DOS GRUPOS DE ACCIÓN COSTEIRA REUNIDOS CONVENIO DE COLABORACIÓN ENTRE A CONSELLERÍA DO MAR E CAIXA GALICIA SOBRE O FINANCIAMENTO DO PROGRAMA EUROPEO DOS GRUPOS DE ACCIÓN COSTEIRA En Santiago de Compostela, a REUNIDOS Dunha parte, a Sra. Dona

Leia mais

ESPAZOS XOVE DA REDE GALEGA DE CENTROS DE XUVENTUDE CURSOS E OBRADOIROS QUE SE IMPARTEN NOS ESPAZOS XOVE DA REDE GALEGA DE CENTROS DE XUVENTUDE

ESPAZOS XOVE DA REDE GALEGA DE CENTROS DE XUVENTUDE CURSOS E OBRADOIROS QUE SE IMPARTEN NOS ESPAZOS XOVE DA REDE GALEGA DE CENTROS DE XUVENTUDE ESPAZOS XOVE CURSOS E OBRADOIROS QUE SE IMPARTEN NOS ESPAZOS XOVE DA REDE GALEGA 28 Curso: mediación xuvenil nas redes sociais Mozos e mozas menores de 30 anos, animadores xuvenís, concelleiros de xuventude,

Leia mais