1. Características básicas dos minerais. 2. Propiedades dos minerais XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS 1
|
|
- Roberto Lencastre Belmonte
- 6 Há anos
- Visualizações:
Transcrição
1 XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS 1 1. Características básicas dos minerais A definición dun mineral é complexa e está en constante revisión. Na actualidade inclúe as seguintes características: a) ser de orixe natural (non producido polo ser humano), b) ser estable (sólido) a temperatura ambiente (25ºC), c) estar representado por unha fórmula química (fixa ou variable), d) ser inorgánico (non producido por seres vivos e/ou producido mediante procesos xeolóxicos), d) ter unha estrutura atómica ordenada (estrutura cristalina). Esta descrición básica de mineral está en constante revisión para adaptarse aos novos coñecementos sobre a materia. Na actualidade recoñécense máis de 5000 especies minerais distintas. Para describir aos minerais utilízanse as súas propiedades físicas e químicas: composición química, estrutura cristalina, hábito, dureza, brillo, diafanidade, cor, raiado, tenacidade, exfoliación, fractura e densidade relativa, tamén magnetismo, sabor, olor, radioactividade e reacción fronte a ácidos fortes. 2. Propiedades dos minerais A estrutura interna e a composición química dos minerais determinan as propiedades mencionadas no apartado anterior, as cales podemos clasificalas en ópticas, mecánicas, magnéticas, eléctricas, radiactivas e escalares. Propiedades ópticas: a cor e a diafanidade (transparencia) son pouco fiables xa que a existencia de impurezas pode proporcionar datos erróneos para clasificar a un mineral. O brillo (lustre) permite distinguir os minerais metálicos (con brillo metálico) dos non metálicos. Propiedades mecánicas: Tenacidade: resistencia dun mineral a ser fragmentado. A rotura pode ser por exfoliación (en capas) ou por fractura (rotura irregular). Dureza: resistencia a ser raiado. Depende da estrutura atómica do mineral. Para valorala úsase a escala de Mohs. Na web do centro pode ver un vídeo de algo máis de 4 minutos sobre a Escala de Mohs. Propiedades eléctricas: Os minerais poden ser condutores (sobre todo os metálicos) e non condutores (a maioría dos demáis). Dúas características especiais son as dos minerais piezoeléctricos e os piroeléctricos. Piezoeléctricos son aqueles minerais que adquiren cargas eléctricas de signo contrario nos seus extremos cando son sometidos a unha certa presión. Son minerais de gran interese na fabricación de compoñentes de circuítos eléctricos por mor desta propiedade, por exemplo o cuarzo (encendedores electrónicos, pastillas de guitarra). Os piroeléctricos adquiren carga sometidos a certa temperatura, exemplos cuarzo e turmalina. Usos: termómetros electrónicos, detectores de gases, chamas). Propiedades escalares: Da relación peso/volume dos minerais poden obterse dous datos: Peso específico (PE) é a relación entre o peso do mineral co peso do mesmo volume de auga pura a 4ºC (que ten unha densidade de 1 g/cm 3 ). Normalmente, a maior número atómico dos elementos que forman o mineral, máis compacta é a súa estrutura cristalina e, polo tanto, maior será o seu PE. Os valores considerados normais oscilan entre 2 e 4. Por debaixo de 2 se consideran minerais lixeiros e por riba de 4 considéranse pesados. A densidade é a cantidade de masa por unidade de volume dun material. Propiedades radiactivas: A radioactividade é a propiedade que algúns minerais posúen para emitir partículas radioactivas de forma natural e espontánea. É un fenómeno que depende dos átomos que compoñen un mineral coma por exemplo o radio, o polonio ou o uranio. Propiedades magnéticas: Un mineral pode ser atraído ou non por un imán. No primeiro caso están os minerais ferromagnéticos tal e como acontece ca magnetita. No segundo caso están os minerais diamagnéticos tal e como acontece co cuarzo. Entre ambos extremos atópanse os minerais paramagnéticos, os cales son debilmente atraídos por imán. Un exemplo é a siderita.
2 XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS 2 3. Mecanismos de formación: cristaloxénese. Os mecanismos de formación de minerais máis comúns son: a) Solidificación: A partir de materiais fundidos (magma). Exemplos: minerais das rochas plutónicas e volcánicas. b) Precipitación: A partir de sales en disolución nun ambiente acuoso. Exemplos: minerais salinos (halita). c) Sublimación: Directamente de gas a sólido, en fumarolas volcánicas. Exemplos: xofre. d) Transformacións en estado sólido: Típicas das rochas metamórficas. Consiste en que minerais xa formados sofren transformacións se se someten a presións e temperaturas adecuadas sen chegar a fundirse. e) Alteración superficial: Típica das rochas sedimentarias. Consiste na alteración das capas superficiais dun mineral debida a acción dos axentes atmosféricos. Estes dous últimos tipos coñécense como recristalizaciónsm, xa que son modificacións de minerais xa formados. En calquera caso, cando se forma un cristal hai dúas fases: Nucleación: nesta etapa fórmanse uns pequenos núcleos sólidos (partículas) dentro do líquido orixinal (auga ou magma). Esta etapa é delicada e calquera alteración pode producir que o proceso se interrumpa. Crecemento do núcleo: se as condicións ambientais (temperatura, tempo, etc) o permiten, os compostos químicos van ocupando posicións apropiadas (por procesos fisicoquímicos) arredor do núcleo inicial formando as aristas e caras dos cristais. Neste proceso pode haber erros e imperfeccións que son as que producen os defectos dos cristais naturais (ver imaxe, lamalledesvt.chispasdesal.es). O proceso de cristalización prodúcese mellor canto máis tempo, espazo e ausencia de vibracións teñan os cristais en formación. O hábito é a forma externa do cristal. A súa perfección dependerá dos factores anteriores. 3.1 Alteracións no proceso de cristalización As alteracións poden ter lugar por cuestións espaciais (maclas) ou ben por isomorfismo. Os cristais isomorfos son cristais coa mesma estrutura cristalina pero diferente composición química pola substitución duns ións por outros. Un exemplo é o coltán (imaxe: Rob Lavinsky, irocks.com), unha mestura isomorfa de columbita [óxido de niobio con ferro e manganeso (Fe,Mn)Nb 2 O 6 ] e tantalita [óxido de tántalo con ferro e manganeso (Fe,Mn)Ta 2 O 6 ]. O coltán é unha solución sólida entre ambos minerais. Unha macla (imaxe: é a agrupación simétrica de cristais idénticos. Poden estar unidos ou compenetrados. O polimorfismo dáse cando minerais coa mesma composición química teñen diferente estrutura cristalina. As causas soen ser as diferentes condicións de formación do cristal (distintas temperaturas e presións, presenza de impurezas...). Pode ser reversible ou irreversible. Un exemplo moi coñecido o forman o grafito e o diamante, ambos formados por carbono pero con
3 XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS 3 estruturas cristalinas distintas que lles dan características moi diferentes. (Imaxe: De Diamond_and_graphite.jpg: User:Itubderivative work: Materialscientist (talk) File:Graphite-tn19a.jpg; commons.wikimedia.org/w/index.php?curid= ) 3.2 Cristaloquímica A cristaloquímica é a disciplina que estuda como se unen os átomos que forman as estruturas cristalinas dos minerais. Os enlaces químicos poden dar lugar a edificios iónicos, covalentes, metálicos, moleculares e mixtos. Edificios iónicos: Formados por anións e catións unidos de modo alternado, catións rodeados por anións e viceversa. Son minerais de punto de fusión alto, duros pero quebradizos, non condutores en estado sólido pero si en estado líquido xa que os ións quedan libres. Exemplo: Sal común (halita) (Imaxe: Edificios covalentes: Formados por átomos unidos por enlaces covalentes. Son malos condutores e pouco solubles. Exemplos son o diamante, o grafito e o cuarzo. Edificios metálicos: Formados por átomos metálicos, moitas veces o mesmo átomo. Son moi bos condutores e pouco solubles en xeral. Exemplos son os metais nativos como o cobre e o ouro ou outros como o titanio que forma cristais hexagonais (Imaxe: descom.jmc.utfsm.cl). Edificios moleculares: Formados por moléculas non polares unidas por enlaces débiles (Van der Waals). Soen ser brandos e moi malos condutores. Exemplo o xofre nativo. Edificios mixtos: Combinan algúns dos anteriores. Por exemplo, no grafito as capas formadas por enlaces covalentes (imaxe superior) están unidas entre si por forzas de Van der Waals, o que dá lugar a que o grafito exfolie ( rompa ) en capas.
4 XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS A Cristalografía e as redes cristalinas A cristalografía é a disciplina que estuda os procesos de crecemento, a forma e a xeometría das estruturas cristalinas dos minerais. É dicir, estuda o resultado da ordenación dos átomos, ións e moléculas nas tres direccións do espazo. A rede cristalina é a representación tridimensional da estrutura interna do mineral. A rede está formada polos seguintes elementos constituíntes: nós e traslacións. Os nós ( nudos ) son os puntos que de forma ideal tenden a ocupar os átomos na estrutura cristalina dun mineral. As traslacións son as liñas imaxinarias que unen aos nós nunha dirección determinada. Se consideramos como puntos xeométricos ou nós aos distintos átomos, ións ou moléculas, esta ordenación tridimensional forma unha rede cristalina [(a) na imaxe]. A rede é o resultado da repetición dunha cela unidade [(b) na imaxe]. Os parámetros fundamentais á hora de estudar a estrutura interna dun cristal son o grado de empaquetamento dos átomos, a lonxitude dos lados que configuran as traslacións, os nós ou número de átomos por cela e o número de coordinación. Os elementos de simetría son os eixos, os planos e os centros. 3.4 As redes planas Unha rede plana está formada polas distintas formas xeométricas que forman as traslacións (as liñas que unen os átomos do cristal). (Imaxe: Sistemas cristalográficos. As redes tridimensionais ou redes de Bravais son o resultado de combinar as redes planas anteriormente descritas. Existen un total de 14 tipos de redes tridimensionais que se agrupan en 7 sistemas cristalográficos que son o sistema triclínico, o monoclínico. o rómbico, o romboédrico, o hexagonal, o tetragonal e o cúbico. Na web do centro pode ver dous vídeos, un de 9 minutos e outro de 2 coas redes de Bravais. 4. Evolucións mineralóxicas: Os diagramas de fases A estabilidade dun mineral depende dos factores fisicoquímicos aos que está sometido de forma que, se sobrepasan estes valores, perderá a súa estabilidade e se transforma nun novo tipo de mineral. En relación coa presión e temperatura son empregados os denominados diagramas de fases. Son moi comúns na representación de sistemas polimórficos tanto reversibles coma irreversibles. Na imaxe pode verse a do sistema polimórfico do sílice (SiO 2 ) (Imaxe: de Swamy e Saxena, 1994).
5 XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS 5 5. Clasificación dos minerais Coñécense máis de 5000 minerais, que se poden agrupar en dous grandes grupos en función da súa composición: Silicatos e Non silicatos. 5.1 Os silicatos Os silicatos forman o 95% da composición da codia e son os principais minerais petroxenéticos, é dicir, formadores das rochas. Todos os silicatos están formados por silicio e osíxeno xunto con diferentes catións en cantidades variables, entre os cales os máis frecuentes son aluminio, calcio, ferro e magnesio. A unidade estrutural dos silicatos é un tetraedro que presenta un átomo de silicio en posición central, unido a catro átomos de osíxeno que ocupan os vértices (SiO 4 ) 4-. O resultado é una estrutura que ten catro cargas negativas. (Imaxes: es.slideshare.net/juankucc/los-silicatos; entenderlaciencia.blogspot.com.es/2013/12/minerales-y-rocas.html). Os tetraedros únense entre si compartindo osíxenos ou ben mediante catións entre os osíxenos de tetraedros distintos, formando así estruturas tridimensionais de diferente complexidade que dan lugar aos tipos de silicatos. A clasificación dos silicatos é por tanto en función da súa estrutura ( Imaxe: ceteme.blogspot.com.es/2015/08/silicatos.html): Tectosilicatos: Formados por estruturas tridimensionais que lles dan dureza. Podemos destacar o cuarzo (SiO 2 ) forma o 12% da codia terrestre e os feldespatos (un grupo con fórmula base AlSi 3 O 8 que forman o 50% dos minerais da codia). O cuarzo é un mineral duro e resistente polo que aparece non só nas rochas magmáticas senón
6 XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS 6 tamén nas metamórficas e sedimentarias (pode chegar a ser o 95% na area de moitas praias). Entre as súas utilidades podemos destacar en instrumentos ópticos, xemas, papel de lixa, reloxios,... Algunhas variedades coñecidas son: cristal de rocha, cuarzo branco, cuarzo afumado, amatista, xacinto de Compostela, cuarzos rosados, azuis e verdes. Os cuarzos criptocristalinos (con cristais moito máis pequenos que o normal) inclúen a calcedonia, a ágata e o xaspe. Os feldespatos son un grupo amplo que ten utilidades na fabricación de vidro e cerámica. Filosilicatos: Minerais moi extendidos na codia nos tres tipos de rochas. Os tetraedros están distribuídos en capas o que provoca que exfolien de forma laminar. Os exemplos máis coñecidos son o talco, a caolinita, as micas. Algúns forman as arxilas. Tamén se usan como illantes eléctricos. Inosilicatos: Os tetraedros forman filas simples (piroxenos) ou dobres (anfíboles). Os piroxenos son o 10% dos minerais da codia. Entre os anfíboles podemos destacar a hornblenda. Ciclosilicatos: Os tetraedros forman aneis. Os máis coñecidos son o berilo, coas súas variedades azuis (augamarina) e verdes (esmeraldas) e a turmalina. A turmalina utilízase en medidores de presión e nas planchas do pelo. Sorosilicatos: Os tetraedros están unidos por parellas. O máis coñecido é a epidota. Nesosilicatos ou ortosilicatos: Formados por tetraedros illados. Exemplos son os olivinos (constituínte principal do manto superior), os granates, o circón e o topacio (usado como xema). Os olivinos son unha fonte de magnesio, explótanse en rochas como a dunita (serra da Capelada, xa abandonada), para purificar ferro e para materiais resistentes a altas temperaturas. Os granates, tamén abundantes na serra da Capelada e Cabo Ortegal, utilízanse como xemas e como abrasivos, pola súa dureza. Son indicadores de alta presión e temperatura nas rochas nas que aparecen. O circón é o mineral máis antigo que se conserva na Terra, coñécese un de millóns de anos. Utilízase para fabricar coitelos resistentes, e como mena de circonio para fabricar aceiros especiais, abrasivos e reactores de avións e para pigmentos de cerámica. 5.2 Minerais non silicatos O resto dos minerais son moito menos abundantes, pero moitos deles teñen gran importancia económica xa que constitúen menas para a obtención de diferentes substancias ou materia prima dalgunha substancia de aplicación industrial. Unha mena é un mineral cunha alta concentración dun determinado elementos químico, normalmente un metal. Os minerais non silicatos clasifícanse pola súa composición. Son os seguintes tipos: Elementos nativos: Formados por elementos químicos non unidos quimicamente a outros elementos. Exemplos: ouro, platino, plata, cobre, ferro-níquel, arsénico, carbono (grafito e diamante). Sulfuros: Formados pola unión dun átomo de S (ou Se, Te, As, Sb e Bi) cun metal ou semimetal. Non son moi abundantes pero si moi variados. Moitos son menas de metais como por exemplo, o cinabrio (HgS, mercurio), a esfalerita (ZnS, cinc), a galena (PbS, chumbo) ou a molibdenita (MoS 2, molibdeno). A pirita (FeS 2 ) é un sulfuro moi frecuente pero non é unha mena de ferro, inda que pode ser oxidada para producir ácido sulfúrico. Óxidos: Formados por óxidos e hidróxidos moi variados. Entre os óxidos de importancia económica, podemos destacar os seguintes: a cuprita (Cu 2 O, cobre), o corindón (Al 2 O 5, as súas variedades zafiro e rubí son xemas, tamén pode ter aplicacións industriais), a hematita (Fe 2 O 3, ferro), o rutilo (TiO 2, titanio), a casiterita (SnO 2, estaño), pirolusita (MnO 2, manganeso), a bauxita (en realidade varios tipos de hidróxidos de aluminio), a espinela (MgAl 2 O 4, xema, tamén con aplicacións industriais), a cromita (FeCr 2 O 4, cromo e con aplicacións industriais) e a magnetita (Fe 3 O 4, ferro [contén un 70% de Fe], ten propiedades magnéticas e aplicacións industriais). Haluros: Son compostos cun halóxeno (F, Cl, Br e I). Os máis coñecidos son a halita (NaCl, sal común), a silvina (KCl, usos industriais), ambas producidas comunmente por evaporación e a fluorita (CaF 2, usos industriais e tamén como fonte de flúor e ácido fluorhídrico e pedra semipreciosa). Carbonatos: Os carbonatos reaccionan cos ácidos fortes liberando CO 2 polo que son facilmente identificables. Inclúense tamén os boratos e os nitratos. O carbonato máis frecuente é a calcita (CaCO 3 ) que pode formar por si soa a rocha calcaria que se atopa en moitas zonas do mundo. Un polimorfo da
7 XEOLOXÍA 2ºBAC BLOQUE 3: OS MINERAIS 7 calcita é o aragonito. Sulfatos: Inclúe tamén, non só estas sales de S, senón tamén as de Se, Te, Cr, Mo e W. Fórmanse habitualmente como evaporitas (por evaporación de auga salgada en mares ou lagos pouco profundos). O máis coñecido é o xeso (CaSO 4 2H2O). Outros exemplos son a anhidrita (CaSO 4, para produción de morteiros na construción), a barita (BaSO 4, bario, usos industriais), a celestina (SrSO 4, estroncio, para obter a cor vermella nos fogos artificiais, balas trazadoras, refinado de azucre de remolacha e na industria nuclear), a anglesita (PbSO 4, mena de chumbo pouco frecuente). Fosfatos: Inclúe tamén os vanadatos e arseniatos. O máis coñecido é a apatita, en realidade un grupo de minerais relacionados [Ca 5 (PO 4 ) 3 (OH,Cl,F)] que forman os dentes e ósos nos vertebrados. A turquesa [CuAl 6 (PO 4 ) 4 (OH) 8 4H 2 O] é un mineral raro utilizado como xema. Minerais orgánicos: Inclúen sales e ácidos orgánicos que aparecen en minas e con hidrocarburos. Conteñen carbono orgánico pero poden formarse mediante un proceso xeolóxico. 6. Principais métodos de estudo dos minerais Para a identificación precisa dun mineral habería que coñecer a súa composición química e determinar a súa estrutura cristalina, xa que estas van condicionar as súas propiedades. Os principais métodos de estudo son os métodos fisiográficos (determinar as propiedades observables a simple vista), os métodos químicos (determinación da composición), os métodos fisicoquímicos (tamén a composición) e os métodos físicos (microscopía, raios X e espectrografía, permiten coñecer composición e estrutura interna). Exercicios 1. O seguinte diagrama P-T amosa o campo de estabilidade dos nesosilicatos polimorfos Distena ou Cianita-Andalucita-Sillimanita con fórmula Al 2 SiO 5. Responda ás seguintes preguntas: a) É un diagrama de fase de un ou de dous compoñentes? b) Que polimorfo será estable nunha rocha que se atopa a 0,1 GPa e 600ºC? c) Se esa mesma rocha sofre un aumento de presión sen que haxa ninguna modificación na súa temperatura, que polimorfo poderá formarse? d) A que temperatura aproximada poden coexistir os 3 polimorfos? (Tomado de Rubén Piña García, Nuria Sánchez-Pastor, Lurdes Fernández Díaz en Reduca (Geología). Serie Mineralogía. 6 (3): 85-95, 2014.ISSN: ) 2. O seguinte diagrama de fases P-T amosa os polimorfos do sílice. a) Indique de forma aproximada para cada temperatura as presións para as cales o cuarzo é líquido. b) Por que cres que a Stishovita e a Coesita só se atopan en lugares de impactos meteoríticos? c) Que polimorfo se forma a 3 GPa e 1000ºC?
GEOLOGIA PARA ENGENHARIA CIVIL MINERAIS E ROCHAS
GEOLOGIA PARA ENGENHARIA CIVIL MINERAIS E ROCHAS Prof. Dr. Daniel Caetano 2012-1 Objetivos Compreender a diferença entre minerais e rochas Apresentar os conceitos químicos que embasam a compreensão do
Leia maisOs silicatos:os minerais formadores de rochas
Os silicatos:os minerais formadores de rochas Os minerais formadores rochas: os silicatos de Óxidos MINERAIS: clases Sulfuros MINERAIS FILONIANOS Carbonatos.. Silicatos MINERAIS PETROXENÉTICOS Pirita e
Leia maisMINERAIS Conceitos, importância, origem e sistemas cristalinos -Aulas 7 e 8-
MINERAIS Conceitos, importância, origem e sistemas cristalinos -Aulas 7 e 8- Prof. Alexandre Paiva da Silva CCTA/UAATA/UFCG Fonte: Adaptado a partir de Machado (2008) INTRODUÇÃO TERRA CROSTA ROCHA MINERAL
Leia maisCONDIÇÕES. Diamantes sintéticos, água, osso, aço, petróleo: NÃO são minerais! Mineralóide: NÃO possui estrutura cristalina organizada!
MINERAIS MINERAL qualquer sólido inorgânico natural que possui estrutura interna organizada e composição química bem definida. CONDIÇÕES MINERAL tijolos da rocha 3. 4. 5. 6. 7. Sólido Inorgânico Natural
Leia maisMineralogia. Oliveira, Francisco Sérgio Silva de. Mineralogia / Francisco Sérgio Silva de Oliveira. Varginha, slides : il.
Mineralogia Oliveira, Francisco Sérgio Silva de. O48m Mineralogia / Francisco Sérgio Silva de Oliveira. Varginha, 2015. 16 slides : il. Sistema requerido: Adobe Acrobat Reader Modo de Acesso: World Wide
Leia maisDeep Sea Drilling Vessel (D/V) CHIKYU is the first riser equipped scientific drilling vessel built for science at the planning stage.
Deep Sea Drilling Vessel (D/V) CHIKYU is the first riser equipped scientific drilling vessel built for science at the planning stage. It is capable of drilling up to 7,000m deep sea floor and aim to the
Leia maisFundamentos de mineralogia e o ciclo de geração das rochas
UNIVERSIDADE FEDERAL DO PAMPA Fundamentos de mineralogia e o ciclo de geração das rochas Prof. Paulo Jorge de Pinho Itaqui, março de 2017 Generalidades Crosta terrestre composta por ROCHAS compostas por
Leia maisRevisão sobre Rochas e Minerais
Revisão sobre Rochas e Minerais Quando conhecemos melhor as pedras, elas deixam de ser simples objetos inanimados e transformam-se em pequenos capítulos da história do planeta Terra e da nossa própria
Leia maisVolume e forma - não são tão fixos como na teoria. Os sólidos sofrem dilatação com o aumento da temperatura, embora outros se contraem.
Roberto Márcio Assinado de forma digital por Roberto Márcio DN: CN = Roberto Márcio, C = BR, O = Área 1, OU = Faculdade de Ciência e Tecnologia Motivo: Sou o autor deste documento Dados: 2004.08.10 21:56:32-03'00'
Leia maisSulfureto (S2-) Catiões (alguns exemplos, raio dado em 10-8 cm) 1,81 1,84. 2) Semi-metais (Ar, arsénio, Bi, bismuto, Sb, antimónio) Grafite (C)
Classificação Aniões (alguns exemplos) A classificação dos minerais baseia-se na sua composição química, nomeadamente no anião ou grupo aniónico dominante Óxido (O2-) o mais abundante! 1,40 Sulfureto (S2-)
Leia maisFormação e estrutura dos principais minerais
Formação e estrutura dos principais minerais Cada tipo de mineral, constitui uma espécie mineral. Ex: quarzto (SiO 2 ). Sempre que sua cristalização se der em condições geológicas ideais, a sua organização
Leia maisUnidade 3. Geologia, problemas e materiais do quotidiano. Capitulo 2. Processos e materiais geológicos importantes em ambientes terrestres.
Unidade 3 Geologia, problemas e materiais do quotidiano Capitulo 2 Processos e materiais geológicos importantes em ambientes terrestres. Aula Nº 72 20 Abr 09 Prof: Ana Capelo O QUE É UM MINERAL? 1. O que
Leia maisARRANJOS ATÔMICOS. Química Aplicada. Profº Vitor de Almeida Silva
ARRANJOS ATÔMICOS Química Aplicada Profº Vitor de Almeida Silva 1. Arranjo Periódico de Átomos SÓLIDO: Constituído por átomos (ou grupo de átomos) que se distribuem de acordo com um ordenamento bem definido;
Leia maisEscola Portuguesa do Lubango Hélder Giroto Paiva Processos e materias geológicos importantes em ambientes terrestres
Escola Portuguesa do Lubango Hélder Giroto Paiva Processos e materias geológicos importantes em ambientes terrestres Conceito de Mineral 4 Mineral é uma substância sólida, homogénea, cristalina, de composição
Leia maisCONSOLIDAÇÃO DE MAGMAS
CONSOLIDAÇÃO DE MAGMAS Prof. Ana Rita Rainho Condições de Texturas das rochas magmáticas Consoante as condições de arrefecimento do magma, o grau de desenvolvimento dos cristais é diferente. Fanerítica
Leia maisAula 02 (Revisão): Ligação Química e Estruturas Cristalinas
Aula 02 (Revisão): Ligação Química e Estruturas Cristalinas Prof. Dr. André Luiz Molisani Curso de Engenharia de Materiais e-mail: andre.molisani@fsa.br 2017 1 MATERIAL RECOMENDADO PARA ESTUDO: Capítulo
Leia maisGMG 106 Cristalografia Fundamental. Polimorfos. Adriana Alves
GMG 106 Cristalografia Fundamental Polimorfos Adriana Alves A partir das observações iniciais eu Pertita Plagioclásio zonado Estruturas minerais Da definição tem- se que minerais possuem arranjo atômico
Leia maisIntrodução Conceitos Gerais. Profa. Daniela Becker
Introdução Conceitos Gerais Profa. Daniela Becker O que são materiais? materiais são substâncias com propriedades que as tornam úteis na construção de máquinas, estruturas, dispositivos e produtos. Em
Leia maisLigações Químicas elementos químicos átomos moléculas
Ligações Químicas Ligações Químicas Os diferentes elementos químicos combinam-se de várias maneiras formando uma grande variedade de substâncias, por meio das ligações químicas. Através das ligações químicas
Leia maisAula 5: Minerais e Rochas Prof. Daniel Caetano
Geologia para Engenharia 1 Aula 5: Minerais e Rochas Prof. Daniel Caetano Objetivo: Compreender o que são minerais, suas propriedades e sua identificação e classificação. INTRODUÇÃO - "Pedras Preciosas"
Leia maisMineralogia fundamental
Mineralogia fundamental História! Textos bíblicos! Arqueologia paleolítico, neolítico, egípcios! Plínio, o velho Tratado das Pedras Preciosas! Idade média alquimistas! Século XVIII sistematização como
Leia maisProf. Carlos Guedes Prof. Gilberto Pessanha Ribeiro
Minerais, rochas e ciclo das rochas Prof. Carlos Guedes Prof. Gilberto Pessanha Ribeiro Minerais, rochas e ciclo das rochas Minerais, Rochas e Ciclo das Rochas Minerais, Rochas e Ciclo das Rochas Minerais,
Leia maisUNIVERSIDADE COMUNITÁRIA DA REGIÃO DE CHAPECÓ - UNOCHAPECÓ MINERAIS
UNIVERSIDADE COMUNITÁRIA DA REGIÃO DE CHAPECÓ - UNOCHAPECÓ MINERAIS Prof. Carolina R. Duarte Maluche Baretta carolmaluche@unochapeco.edu.br Chapecó (SC), 2014. O QUE SÃO : MINERAIS? ROCHAS? Ametista MINÉRIOS?
Leia maisDisciplina: Mineralogia. Aula 1 Betim 2015/1
Disciplina: Mineralogia Aula 1 Betim 2015/1 Onde estão os minerais? de ocorrência natural Indica que um mineral deve ter sido formado por processos naturais. Serve para diferenciar dos feitos em laboratório.
Leia maisNa história da Humanidade
Os minerais: A história da Humanidade está ligada, desde muito cedo, ao uso (tecnológico, artístico, etc) de minerais Na história da Humanidade Quartzo (SiO2) 1 Uraninite (UO2) Cobre (Cu) 1)http://wwwarchaeologyncdcrgov/uwharrie/novick1-21ajpg;
Leia maisO conceito mais aceito, e que utilizaremos neste curso é o de Klein & Hurlbut (1999):
Universidade de Brasília Instituto de Geociências Departamento de Mineralogia e Petrologia Fundamentos de Mineralogia Prof. José Affonso Brod INTRODUÇÃO, CONCEITO DE MINERAL, CLASSIFICAÇÃO QUÍMICA DOS
Leia maisGeologia Noções básicas. Profa. Dra. Andrea Sell Dyminski UFPR 2010
Geologia Noções básicas Profa. Dra. Andrea Sell Dyminski UFPR 2010 Estrutura do Planeta Terra Fonte: http://domingos.home.sapo.pt/estruterra_4.html Eras Geológicas Evolução dos Continentes Vídeos: http://www.youtube.com/watch?v=hsdlq8x7cuk
Leia maisFotografia de vários cristais de fluorita CaF 2 3-0
Arranjos Atômicos Fotografia de vários cristais de fluorita CaF 2 3-0 Conceito de Cristalinidade Cristalinidade corresponde a forma de organização da estrutura em um modelo ordenado e repetitivo de longo
Leia maisESTRUTURA DOS SÓLIDOS CRISTALINOS CAP. 03
UNIVERSIDADE DO ESTADO DE SANTA CATARINA CENTRO DE CIÊNCIAS TECNOLÓGICAS DEPARTAMENTO DE ENGENHARIA MECÂNICA ESTRUTURA DOS SÓLIDOS CRISTALINOS CAP. 03 CMA CIÊNCIA DOS MATERIAIS 2º Semestre de 2014 Prof.
Leia maisGeneralidades. Metal. Elemento químico, sólido, com estrutura cristalina e com as seguintes propriedades de interesse para a Engenharia
Materiais Metálicos Generalidades Metal Elemento químico, sólido, com estrutura cristalina e com as seguintes propriedades de interesse para a Engenharia Alta dureza Grande resistência mecânica Elevada
Leia maisUnidade 3. Geologia, problemas e materiais do quotidiano. Capitulo 2. Processos e materiais geológicos importantes em ambientes terrestres.
Unidade 3 Geologia, problemas e materiais do quotidiano Capitulo 2 Processos e materiais geológicos importantes em ambientes terrestres. Aula Nº 74 24 Abr 09 Prof: Ana Capelo O QUE É O CICLO DAS ROCHAS?
Leia maisFunções inorgânicas : Sais e Óxidos
Funções inorgânicas : Sais e Óxidos Sais Bicarbonato de sódio (NaHCO 3 ) Utilizado em antiácidos Carbonato de cálcio (CaCO 3 ) Encontrado no mármore, no calcário, nas cascas de ovos etc Sulfato de cálcio
Leia maisESTRUTURA DOS SÓLIDOS CRISTALINOS. Mestranda: Marindia Decol
ESTRUTURA DOS SÓLIDOS CRISTALINOS Mestranda: Marindia Decol Bibliografia Callister Jr., W. D. Ciência e engenharia de materiais: Uma introdução. LTC, 5ed., cap 3, 2002. Shackelford, J.F. Ciências dos Materiais,
Leia maisMINERALOGIA. Prof: Marcel Sena Campos
MINERALOGIA Prof: Marcel Sena Campos Na Idade da Pedra as pinturas rupestres em grutas eram feitas com pigmentos de hematita vermelha e óxido de manganês negro. História As duas últimas Guerras Mundiais
Leia maisLigações Químicas Por que os átomos formam ligações químicas? Distância de equilíbrio Comprimento da ligação H-H r o = 74 pm distância internuclear Uma ligação química entre dois átomos é formada se
Leia maisMinerais. Definição Estabilidade
Minerais Definição Estabilidade História Cristalografia externa ミ 1556 De Re Metallica por Georgius Agricola, forma de cristais explica a sua história 1669 Nicola Steno ミ constância dos ângulos interfaciais
Leia maisINDICE GERAL. xv xvii. Nota dos tradutores Prefácio
r INDICE GERAL Nota dos tradutores Prefácio xv xvii CAPíTULO 1 INTRODUÇÃO À CIÊNCIA E ENGENHARIA DE MATERIAIS 1.1 Materiais e engenharia 1.2 Ciência e engenharia de materiais 1.3 Classes de materiais 1.4
Leia maisProfessora: Daniela Becker Mestranda: Jéssica de Aguiar
Professora: Daniela Becker Mestranda: Jéssica de Aguiar JOINVILLE SC BRASIL 2016 Estruturas Cerâmicas São compostas por pelo menos dois elementos; Em geral são mais complexas do que a dos metais; Ex.:
Leia maisCapítulo 3 - MINERAIS
Capítulo 3 - MINERAIS CONCEITOS MINERAL é toda substância homogênea, sólida ou líquida, de origem inorgânica que surge naturalmente na crosta terrestre. Normalmente com composição química definida e, se
Leia maisPMT Fundamentos de Ciência e Engenharia dos Materiais 2º semestre de 2014
ESCOLA POLITÉCNICA DA UNIVERSIDADE DE SÃO PAULO Departamento de Engenharia Metalúrgica e de Materiais PMT 3100 - Fundamentos de Ciência e Engenharia dos Materiais 2º semestre de 2014 ESTRUTURA DOS SÓLIDOS
Leia maisLigação Química Parte 1
Ligação Química Parte 1 Poucos elementos são encontrados no estado atômico na natureza, os outros são encontrados como compostos, ligados a outros átomos. Os únicos elementos encontrados na forma atômica
Leia maisUNIVERSIDADE FEDERAL DO ESPÍRITO SANTO CENTRO DE CIÊNCIAS AGRÁRIAS DEPARTAMENTO DE PRODUÇÃO VEGETAL
UNIVERSIDADE FEDERAL DO ESPÍRITO SANTO CENTRO DE CIÊNCIAS AGRÁRIAS DEPARTAMENTO DE PRODUÇÃO VEGETAL DPV 053 GEOLOGIA e PEDOLOGIA sites.google.com/site/felipevazandrade O Solo como parte essencial do meio
Leia maisSólidos. Prof. Fernando R. Xavier
Sólidos Prof. Fernando R. Xavier UDESC 2015 Sólidos Sob um aspecto simples e prático, é dito sólido o estado da matéria onde seu volume e forma são bem definidos. Dentro de um sólido, os átomos ou moléculas
Leia maisGabarito de Química Frente 2
Gabarito de Química Frente 2 Módulo 05 01. E Calculo do nox: 1) HNO 3 1 + X + 3 x (- 2) = 0 X= + 5 +1 2 X 2) HNO 2 1 + Y + 2 x (- 2) = 0 Y= + 3 +1 Y 2 3) NH 3 Z + 3 x (+1) = 0 Z = - 3 Z 02.A +1 Para calcular
Leia maisCAPÍTULO 2 MINERAIS 1) CONCEITO
CAPÍTULO 2 MINERAIS 1) CONCEITO Os minerais são os elementos constituintes das rochas, logo o conhecimento dos minerais implica no conhecimento das rochas. Mineral é toda substância formada por processos
Leia mais14/08/2016. Introdução à Engenharia Geotécnica. Minerais. Agosto Minerais
Introdução à Engenharia Geotécnica Minerais Vítor Pereira Faro vpfaro@ufpr.br Sidnei Helder Cardoso Teixeira s.teixeira@ufpr.br Agosto 2016 Minerais 1 MINERAIS A história da utilização dos minerais resulta
Leia maisORDEM. Periocidade. SÓLIDO CRISTALINO OU CRISTAL agregado ordenado e periódico de átomos, moléculas ou iões, formando uma estrutura cristalina regular
Capítulo I ESTRUTURA CRISTALINA DE SÓLIDOS ORDEM curto alcance médio alcance longo alcance Periocidade unidimensional bidimensional tridimensional SÓLIDO CRISTALINO OU CRISTAL agregado ordenado e periódico
Leia maisPAU XUÑO 2014 MATEMÁTICAS II
PAU XUÑO 2014 Código: 26 MATEMÁTICAS II (O alumno/a debe responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio
Leia maisINTRODUÇÃO À QUÍMICA
INTRODUÇÃO À QUÍMICA O QUE É QUÍMICA? É a ciência que estuda a matéria, suas propriedades, transformações e interações, bem como a energia envolvida nestes processos. QUAL A IMPORTÂNCIA DA QUÍMICA? Entender
Leia maisCapítulo 6 - LIGAÇÕES QUÍMICAS-resoluções
Capítulo 6 - LIGAÇÕES QUÍMICAS-resoluções 1-C X e T devem ter a mesma carga com sinais contrários: +1 e -1, +2 e -2 ou +3 e -3. 2-B A) Fe 2 S 3 B) CsCl C) CaI 2 D) Al 2 3 E) Ba 3 N 2 Quanto maior a diagonal
Leia maisUnidade didáctica 3. A MATERIA
Unidade didáctica 3. ÍNDICE DE CONTIDOS: 1....2 1.1. ESTADOS D...2 1.2. PROPIEDADES D...2 2. SUBSTANCIAS PURAS...6 2.1 ELEMENTOS E COMPOSTOS QUÍMICOS...6 3. MESTURAS...7 3.1. CLASES DE MESTURAS...7 3.1.1.
Leia maisMINERAIS. Prof. Marcelo R. Barison
MINERAIS Prof. Marcelo R. Barison GÊNESE - RESFRIAMENTO MAGMA Quartzo, Feldspatos, Olivina - HIDROTERMALISMO Calcantita, Zéólitas - INTEMPERISMO Caulinita, Montmorilonita, Ilita - PRECIPITAÇÃO SAIS Halita
Leia maisRESOLUÇÃO DE EXERCÍCIOS PROPOSTOS AULA 10 TURMA ANUAL
RESOLUÇÃO DE EXERCÍCIOS PROPOSTOS AULA 10 TURMA ANUAL 01. Item B I Correto. A energia para quebrar a ligação H F (568 kj/mol) é a maior da tabela. Isto torna mais difícil a sua quebra, portanto ionizando
Leia maisLigações Interatômicas: IÔNICA = metal + não-metal COVALENTE = não-metais METÁLICA = metais
Ligações Químicas Ligações Interatômicas: IÔNICA = metal + não-metal COVALENTE = não-metais METÁLICA = metais Ligação iônica Transferência de elétrons de um átomo para outro Íons de cargas opostas Forças
Leia maisEstrutura de Sólidos Cristalinos. Profa. Dra Daniela Becker
Estrutura de Sólidos Cristalinos Profa. Dra Daniela Becker Bibliografia Callister Jr., W. D. Ciência e engenharia de materiais: Uma introdução. LTC, 5ed., cap 3, 2002. Shackelford, J.F. Ciências dos Materiais,
Leia maisCONFIGURAÇÃO DOS GASES NOBRES ÁTOMOS ESTÁVEIS E ISOLADOS
CONFIGURAÇÃO DOS GASES NOBRES ÁTOMOS ESTÁVEIS E ISOLADOS CONCEITO DE LIGAÇÃO IÔNICA UNIÃO ENTRE ÁTOMOS METÁLICOS E AMETÁLICOS OXIDAÇÃO ESTABILIZAÇÃO DO METAL REDUÇÃO ESTABILIZAÇÃO DO AMETAL LIGAÇÃO IÔNICA
Leia maisRESOLUÇÃO DE EXERCÍCIOS PROPOSTOS AULA 02 TURMA FMJ
RESOLUÇÃO DE EXERCÍCIOS PROPOSTOS AULA 02 TURMA FMJ 03. Item C O equador da figura mostrada pode ser representado como abaixo. 01. Item B I Correto. A energia para quebrar a ligação H F (568 kj/mol) é
Leia maisExistem mais de uma centena de átomos conhecidos e a combinação entre esses, formam as milhões e milhões de substâncias.
Símbolos e fórmulas químicas Figura 1 Representação de moléculas de água Fonte: Fundação Bradesco CONTEÚDOS Representação de elementos químicos símbolos Representação de substâncias químicas fórmulas Substâncias
Leia maisHomogêneo: algo que não pode ser fisicamente dividido em componentes químicos mais simples.
MINERAIS HALITA Um mineral é um sólido, homogêneo, natural, com uma composição química definida e um arranjo atômico altamente ordenado. É geralmente formado por processos inorgânicos. Sólido: as substâncias
Leia maisRichard J. D. Tilley. tradução Fábio R. D. de Andrade. cristais e estruturas cristalinas
Richard J. D. Tilley tradução Fábio R. D. de Andrade Cristalografia cristais e estruturas cristalinas Crystal and crystal structures Copyright original 2006 John Wiley & Sons Ltd, Sussex, Inglaterra Copyright
Leia maisFaculdade de Ciências da Universidade do Porto Departamento de Química. Programa do 10º ano e do 11º ano de Química do Ensino Secundário
Faculdade de Ciências da Universidade do Porto Departamento de Química Programa da Prova de Acesso de Química (2016): Exemplos de exercícios 1.Indique a afirmação correcta. Programa do 10º ano e do 11º
Leia maisTP064 - CIÊNCIA DOS MATERIAIS PARA EP. FABIANO OSCAR DROZDA
TP064 - CIÊNCIA DOS MATERIAIS PARA EP FABIANO OSCAR DROZDA fabiano.drozda@ufpr.br 1 AULA 03 ESTRUTURA DOS SÓLIDOS CRISTALINOS 2 BREVE REVISÃO AULA PASSADA LIGAÇÕES QUÍMICAS Ligações primárias ou fortes
Leia maisestrutura atômica cristalino
Aula 0b estrutura atômica cristalina ZEA 1038 Ciência e Tecnologia dos Materiais Prof. João Adriano Rossignolo Profa. Eliria M.J.A. Pallone estrutura atômica cristalino 1 CRISTAL ESTRUTURA CRISTALINA Muitos
Leia maisDiferenças entre o C, Si e os demais elementos do grupo 14
Diferenças entre o C, Si e os demais elementos do grupo 14 O carbono também difere dos demais elementos do grupo pela sua capacidade de formar cadeias (catenação). Isso porque as ligações C-C são fortes,
Leia maisUNIVERSIDADE FEDERAL DO VALE DO SÃO FRANCISCO UNIVASF CAMPUS SERRA DA CAPIVARA COLEGIADO DE CIÊNCIAS DA NATUREZA CCINAT. Minerais e suas propriedades
UNIVERSIDADE FEDERAL DO VALE DO SÃO FRANCISCO UNIVASF CAMPUS SERRA DA CAPIVARA COLEGIADO DE CIÊNCIAS DA NATUREZA CCINAT Minerais e suas propriedades Material de apoio: Capítulo 3 Minerais da Terra Apêndice
Leia mais30 Exercícios Resolvidos CAPÍTULO 3 ESTRUTURA CRISTALINA
IFRS - Mestrado em Tecnologia e Engenharia de Materiais DISCIPLINA: Ciência dos Materiais PROFESSOR: Juliano Toniollo ALUNO: PAULO CESAR FRITZEN 30 Exercícios Resolvidos CAPÍTULO 3 ESTRUTURA CRISTALINA
Leia maisATENÇÃO: O DESENVOLVIMENTO TEÓRICO DAS QUESTÕES É OBRIGATÓRIO
IX Olimpíada Capixaba de Química 2011 Prova do Grupo I 1 a série do ensino médio Fase 02 Aluno: Idade: Instituição de Ensino: Coordenador da Instituição de Ensino: ATENÇÃO: O DESENVOLVIMENTO TEÓRICO DAS
Leia mais2005 by Pearson Education. Capítulo 02
Moléculas e compostos moleculares Moléculas e fórmulas químicas Moléculas são reuniões de dois ou mais átomos ligados entre si. Cada molécula tem uma fórmula química. A fórmula química indica quais átomos
Leia maisAula 01 Propriedades Gerais dos Materiais
Universidade Federal de Santa Catarina Departamento de Engenharia Elétrica Materiais Elétricos - Teoria Aula 01 Propriedades Gerais dos Materiais Clóvis Antônio Petry, professor. Florianópolis, setembro
Leia maisESTRUTURA DOS SÓLIDOS
ESCOLA POLITÉCNICA DA UNIVERSIDADE DE SÃO PAULO Departamento de Engenharia Metalúrgica e de Materiais ESTRUTURA DOS SÓLIDOS PMT 2100 - Introdução à Ciência dos Materiais para Engenharia 2º semestre de
Leia maisPROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015
PROCEDEMENTO FACTURA ELECTRÓNICA - UNIVERSIDADE DE VIGO 2015 A) ALTA NO REXISTRO DE FACTURAS ELECTRÓNICAS DA XUNTA DE GALICIA SEF O primeiro que hai que facer é acceder ao SEF a través do seu enlace para
Leia maisPotencias e radicais
Potencias e radicais Contidos 1. Radicais Potencias de expoñente fraccionario Radicais equivalentes Introducir e extraer factores Cálculo de raíces Reducir índice común Radicais semellantes. Propiedades
Leia maisClassificação Periódica Folha 01 Prof.: João Roberto Mazzei
www.professormazzei.com Classificação Periódica Folha 01 Prof.: João Roberto Mazzei 01. (PUC SP 1995) Considerando-se os elementos do 3º. período da Tabela Periódica, é correto afirmar: a) o elemento de
Leia maisAula 17 Ligações covalentes e metálicas
Aula 17 Ligações covalentes e metálicas Em nossa aula passada falamos de ligações iônicas, aquelas que ocorrem entre átomos com grandes diferenças de eletronegatividade. Entretanto, essa não é a única
Leia maisSISTEMA EXCRETOR IES ANXEL FOLE. 1º DE BAC
SISTEMA EXCRETOR IES ANXEL FOLE. 1º DE BAC FUNCIÓNS DO SISTEMA EXCRETOR: Elimina as substancias de refugo producidas no metabolismo celular Regula a cantidade de auga e sales minerais do organismo É fundamental
Leia maisQuímica Fascículo 02 Elisabeth Pontes Araújo Elizabeth Loureiro Zink José Ricardo Lemes de Almeida
Química Fascículo 02 Elisabeth Pontes Araújo Elizabeth Loureiro Zink José Ricardo Lemes de Almeida Índice Ligação Covalente...1 Ligação Iônica...3 Teoria de Lewis...5 Ligações Intermoleculares...6 Exercícios...7
Leia maisSAIS E ÓXIDOS FUNÇÕES INORGÂNICAS
SAIS E ÓXIDOS FUNÇÕES INORGÂNICAS SAIS Os sais são comuns em nosso cotidiano: SAIS São compostos iônicos que possuem, pelo menos um cátion diferente do H + e um ânion diferente do OH -. Exemplos: NaCl
Leia maisREAÇÕES QUÍMICAS PRODUZINDO CORRENTE ELÉTRICA CORRENTE ELÉTRICA PRODUZINDO REAÇÃO QUÍMICA PROF. RODRIGO BANDEIRA
REAÇÕES QUÍMICAS PRODUZINDO CORRENTE ELÉTRICA CORRENTE ELÉTRICA PRODUZINDO REAÇÃO QUÍMICA A relação entre as reações químicas e a corrente elétrica é estudada por um ramo da química chamado ELETROQUÍMICA
Leia maisEm meio aquoso sofrem dissociação liberando íons na água, o que torna o meio condutor de corrente elétrica.
Aula 7 Funções Inorgânicas (sais e óxidos) Sal Os sais são compostos que possuem um cátion qualquer (só não pode ser exclusivamente o H +, senão será um ácido) e um ânion qualquer(só não pode ser exclusivamente
Leia maisTratamento de minérios. Introdução
Tratamento de minérios Introdução 9/3/2017 Conceitos, Terminologias e Minas Conceitos e terminologias MINÉRIOS São conjuntos de minerais ou rochas que contém um metal ou um mineral EXPLORÁVEL em condições
Leia maisQue é unha rede de ordendores?
Redes Tema 4 Que é unha rede de ordendores? Unha rede informática é o conxunto de ordenadores interconectados entre sí, o que permite compartir recursos e información entre eles, Entre as ventaxas do uso
Leia maisEXPOSICIÓN DE TEMAS FASES DO TRABALLO. 2. Xustificación necesidade utilidades. 3. Motivación introdutória 3º ESO
EXPOSICIÓN DE TEMAS º ESO O proxecto consiste en que o alunado da clase, por grupos, expoña unha unidade completa ou ben parte dunha unidade do programa. Para iso organizarán-se grupos dun mínimo de dous
Leia maisEVOLUÇÃO DA UTLIZAÇÃO DOS MATERIAIS. Figura copiada do material do Prof. Arlindo Silva do Instituto Superior Técnico da Universidade de Portugal
EVOLUÇÃO DA UTLIZAÇÃO DOS MATERIAIS Figura copiada do material do Prof. Arlindo Silva do Instituto Superior Técnico da Universidade de Portugal Tensão (MPa) Propriedades mecânicas de polímeros Tensão x
Leia maisQUÍMICA - 3 o ANO MÓDULO 07 LIGAÇÕES QUÍMICAS
QUÍMICA - 3 o ANO MÓDULO 07 LIGAÇÕES QUÍMICAS O C Na Cl + - Na Cl Mg Cl Cl 2+ Mg Cl - 2 F Al F Al F F +x -y B y x Fórmula Eletrônica ou de Lewis Fórmula Estrutural Fórmula Molecular 2 s O O O O s O O O
Leia maisProfessor Marcus Ennes. -Estequiometria
Professor Marcus Ennes -Estequiometria - RELAÇÕES FUNDAMENTAIS RAZÃO E PROPORÇÃO 1) Um formigueiro é composto por 2.000 formigas. Cada formiga consome por dia, 1.500 moléculas de glicose (C 6 H 12 O 6
Leia maisPROPRIEDADES FÍSICAS DOS MINERAIS
PROPRIEDADES FÍSICAS DOS MINERAIS Oliveira, Francisco Sérgio Silva de. O48p Propriedades físicas dos minerais / Francisco Sérgio Silva de Oliveira. Varginha, 2015. 13 slides. Sistema requerido: Adobe Acrobat
Leia maisNOMENCLATURA DOS COMPOSTOS
NOMENCLATURA DOS COMPOSTOS Prof. Dr. Cristiano Torres Miranda Disciplina: Química Geral QM81A Turmas Q13 e Q14 Moléculas e compostos moleculares Moléculas e fórmulas químicas Moléculas são reuniões de
Leia maisApostila de Química 19 Funções Inorgânicas
1.0 Dissociação Apostila de Química 19 Funções Inorgânicas Teoria da dissociação (Arrhenius, 1903) Determinadas substâncias, quando dissolvidas em água, são capazes de originar cátions e ânions (íons livres).
Leia maisEscola Secundária de Lagoa. Correção da Ficha de Trabalho 1. Física e Química A. Espécie química. Número de massa.
Escola Secundária Lagoa Física e Química A 10º Ano Turma A Emília Correia e Paula Melo Silva Correção da Ficha Trabalho 1 Unida Zero Materiais: diversida e constituição 2014/2015 1.1. (A) Falso (B) Falso
Leia maisPRODUTOS SIDERÚRGICOS MCC1001 AULA 11
PRODUTOS SIDERÚRGICOS MCC1001 AULA 11 Disciplina: Materiais de Construção I Professora: Dr. a Carmeane Effting 1 o semestre 2014 Centro de Ciências Tecnológicas Departamento de Engenharia Civil 1. PRODUTOS
Leia maisSAIS. I) Ocorrência de sais na natureza : Os sais são encontrados na natureza constituindo jazidas minerais.dentre eles, destacam-se:
SAIS 1 I) Ocorrência de sais na natureza : Os sais são encontrados na natureza constituindo jazidas minerais.dentre eles, destacam-se: a) Carbonato de cálcio (CaCO 3 ) É um dos sais mais espalhados na
Leia maisEscórias e refratários
Escórias e refratários Prof. Luiz T. F. Eleno Departamento de Engenharia de Materiais Escola de Engenharia de Lorena Universidade de São Paulo 2016 LOM3027 (EEL-USP) Escórias e refratários Prof. Luiz T.
Leia maisSistemas Cristalinos
Sistemas Cristalinos A zircônia pura, a pressões atmosféricas, exibe três organismos polimorfos cristalinos bem definidos: as fases monoclínica, tetragonais, e cúbicas. A fase monoclínica é estável até
Leia maisIntrodução a Engenharia e Ciência dos Materiais
Introdução a Engenharia e Ciência dos Materiais Estrutura Cristalina Prof. Vera L Arantes 2014 25/3/2014 ESTRUTURA CRISTALINA 2 ARRANJO ATÔMICO Por que estudar? As propriedades de alguns materiais estão
Leia maisCompostos iônicos e moleculares
LCE0143 Química Geral Compostos iônicos e moleculares Wanessa Melchert Mattos wanemelc@usp.br Moléculas - Menores unidades identificáveis - Moléculas são reuniões de dois ou mais átomos ligados entre si
Leia maisContinuaremos com nosso estudo sobre os metais, agora com os. Ocorrência, Estrutura, Métodos de Obtenção, Aplicações e Propriedades
Aula: 10 Temática: Metais Alcalino Terrosos terrosos. Vamos lá! Continuaremos com nosso estudo sobre os metais, agora com os METAIS ALCALINOS TERROSOS Ocorrência, Estrutura, Métodos de Obtenção, Aplicações
Leia maisEstrutura molecular Ligação química
Estrutura molecular Ligação química A grande diversidade de materiais que nos rodeia tem origem na variedade de substâncias que os constituem. Esta variedade e diversidade resulta das diferentes combinações
Leia maisDisciplina: Química Professor: Rubens Barreto. III Unidade
Disciplina: Química Professor: Rubens Barreto III Unidade Ligações Químicas Ligações iônicas Tipos de Ligações Ligações covalentes Ligações metálicas Os gases nobres e a regra do octeto Todas as substâncias
Leia maisCMS-301 Física do Estado sólido
CMS-301 Física do Estado sólido Engenharia e Tecnologia Espaciais ETE Ciência e Tecnologia de Materiais e Sensores 07.10.2008 L.F.Perondi Engenharia e Tecnologia Espaciais ETE Ciência e Tecnologia de Materiais
Leia maisSistemas Estruturais. Prof. Rodrigo mero
Sistemas Estruturais Prof. Rodrigo mero Aula 4 O Material aço Índice Características de Aço da Construção Civil Propriedades Modificadas Ligas Metálicas Ligas Ferrosas Ligas Não-Ferrosas Teor de Carbono
Leia mais