Guía de participación no. 7 Programa Marco de I+D da Unión Europea

Transcrição

1 Guía de participación no 7 Programa Marco de I+D da Unión Europea

2 Universidade UNIVERSIDADE de Vigo Oficina de I+D (OTRI) Universidade de Vigo

3 ÍNDICE 1. Información básica Que é o Programa Marco? Quen pode participar? O papel das PEME 2. Estrutura do VII Programa Marco Cooperación Ideas Persoas Capacidades 3. Modalidades de participación Proxectos colaborativos Accións de coordinación e apoio Redes de excelencia Proxectos individuais Apoio á formación e ao desenvolvemento das carreiras dos investigadores Investigación en beneficio das PEME 4. Modalidades de custos 5. Elaboración dunha proposta Documentación e información Procura de socios Preparación da proposta Presentación da proposta Avaliación da proposta 6. Dereitos de propiedade intelectual 7. Enderezos de interese 8. Enderezos de asesoramento

4 1. INFORMACIÓN BÁSICA Que é o Programa Marco? O VII Programa Marco (7PM) é o principal instrumento da política europea de investigación, tendente a crear e reforzar o ERA, European Research Area ou Espazo Europeo de Investigación. O obxectivo do 7PM é financiar a investigación en Europa entre os anos 2007 e 2013, para o que conta cun orzamento de 53,2 millóns de euros. Co 7PM pódense financiar proxectos de investigación, de desenvolvemento tecnolóxico ou innovación relacionados cunha determinada tecnoloxía, produto, proceso ou servizo que respondan a unha necesidade de mellora existente a nivel europeo. Os proxectos de investigación deberán, como regra xeral, contar coa participación de, polo menos, 3 entidades independentes de 3 Estados Membros da UE ou Estados Asociados (incluídos os Estados Candidatos), e ter unha duración de entre 1 e 5 anos, dependendo do instrumento e da modalidade de participación. Este requisito xeral do mínimo de participantes pode verse aumentado ou disminuido polas condicións específicas das convocatorias, programa de traballo e/ou modalidades de participación. Quen pode participar? A participación no 7PM está aberta a: grupos de investigación de universidades ou centros de investigación; empresas grandes, PEME, asociacións ou agrupacións de PEME; administración pública ou gobernamental a varios niveis; investigadores, tanto en fase inicial como experimentados; organizacións e investigadores de terceiros países, internacionais, da sociedade civil ou non gobernamentais; agrupacións europeas de interese económico, institucións que estean a cargo de infraestruturas de investigación de interese transnacional. O 7PM está aberto a calquera país do mundo, ben se os procedementos de participación e as posibilidades de financiamento varían segundo o país, dándose prioridade aos Estados Membros e Estados Asociados e contando con certos países socios en cooperación internacional (ICPC). 2

5 Son Estados Asociados: Albania, Croacia, Islandia, Israel, Liechtenstein, Montenegro, Noruega, Rep. de Macedonia, Serbia, Suíza e Turquía. O papel das PEME A UE establece medidas específicas para favorecer a implicación das PEME europeas no 7PM, dada a súa importancia na estrutura empresarial e económica do territorio. Estas medidas especiais van dende programa específicos para as PEME, como a investigación en beneficio de grupos específicos, dentro do programa Capacidades, ata convocatorias onde a non presenza de PEME é un motivo de non elixibilidade, como algunhas convocatorias das áreas temáticas do programa Cooperación. Xa que logo, unha PEME que participe nun proxecto do 7PM podería gozar das seguintes vantaxes: incrementar a competitividade; internacionalizar estratexias e mercados; colaborar con empresas semellantes noutros países; compartir riscos; adquirir e/ou renovar a súa tecnoloxía; poder facer fronte aos problemas científicos e industriais actuais; abrirse a novos mercados; mellorar a imaxe da empresa; financiar o desenvolvemento de I+D+i propio, financiar accións de I+D+i de interese para PEME desenvolvidas por centros tecnolóxicos de investigación, en caso de carecer de capacidade tecnolóxica e investigadora. 3

6 2. ESTRUTURA DO VII PROGRAMA MARCO O 7PM está composto por bloques de actividades divididas en catro programas específicos. Cooperación É o núcleo do 7PM, orientado a fomentar a investigación colaborativa mediante consorcios transnacionais entre industria e institucións académicas, e conta cun presuposto de millóns de euros. Consta de dez áreas temáticas clave: saúde (6.000 millóns ); alimentación, agricultura e pesca e biotecnoloxía (1.900 millóns ); tecnoloxías da información e a comunicación (9.100 millóns ); nanociencias, nanotecnoloxías, materiais e novas tecnoloxías de produción (3.500 millóns ); enerxía (2.300 millóns ); medio ambiente (incluído o cambio climático) (1.800 millóns ); transporte (incluída a aeronáutica) (4.100 millóns ); ciencias socioeconómicas e humanidades (610 millóns ); espazo (1.400 millóns ), seguridade (1.300 millóns ). Ideas Apoia a investigación na fronteira do coñecemento de acordo coa excelencia científica. A investigación pode realizarse en calquera área da ciencia ou a tecnoloxía, en enxeñería, ciencias socioeconómicas e humanidades. Non é obrigatorio o traballo con socios doutros países. O programa, que conta cun presuposto de millóns de euros, aplícase por medio do novo Consello Europeo de Investigación. 4

7 Persoas Este programa dá apoio, grazas a un presuposto de millóns de euros, á mobilidade e á promoción profesional, tanto para investigadores da UE como a nivel internacional. Aplícase mediante as accións chamadas Marie Curie, con axudas para a contratación e mobilidade do persoal de investigación co fin de que os investigadores desenvolvan as súas habilidades e competencias ao longo da súa carreira profesional: formación inicial de investigadores; pasarelas e asociacións entre industria e institucións académicas; cofinanciamento de programas de mobilidade rexionais, nacionais e internacionais; axudas de investigación intraeuropeas; dimensión internacional: axudas para a saída a terceiros países e axudas para beneficiarios de terceiros países, réxime de cooperación internacional, axudas de reincorporación, premios Marie Curie. Capacidades Cun presuposto de millóns de euros, o programa de Capacidades está orientado a reforzar as capacidades de investigación necesarias para que Europa se convirta nunha economía próspera baseada no coñecemento grazas ás seguintes actividades: infraestruturas de investigación; investigación en beneficio de grupos específicos, fundamentalmente PEME; rexións do coñecemento; potencial investigador; ciencia e sociedade; desenvolvemento coherente das políticas de investigación, actividades específicas de cooperación internacional. 5

8 3. MODALIDADES DE PARTICIPACIÓN Existen varios tipos de proxecto, tamén chamados réximes de financiamento, mediante os cales se leva á práctica o programa: Proxectos colaborativos Son proxectos de investigación con obxectivos científicos e tecnolóxicos definidos dun xeito claro e cuns resultados agardados específicos, como desenvolver nova tecnoloxía ou coñecementos para mellorar a competitividade europea. Estes proxectos realízanos consorcios transnacionais formados por socios da industria e de institucións académicas e teñen unha duración de entre 2 e 5 anos. Son unha modalidade do programa específico de Cooperación, aínda que tamén poden levarse a cabo no de Capacidades. Accións de coordinación e apoio As accións de coordinación e apoio non se ocupan da investigación propiamente dita, senón de coordinar e conectar entre si proxectos, programas e políticas. Estas accións, propias de case todos os programas específicos, poden ser, entre outras: actividades de coordinación e traballo en rede, difusión e aproveitamento de coñecementos; estudos ou grupos de expertos para facilitar a aplicación do 7PM; apoio ao acceso transnacional a infraestruturas de investigación relevantes; accións para estimular a participación das PEME, a sociedade civil e as súas diversas redes; accións para desenvolver o potencial de investigación e as rexións do coñecemento; apoio á cooperación con outros plans de investigación comunitarios, etc. 6

9 Redes de excelencia O obxectivo desta modalidade é crear, nun determinado ámbito, un centro virtual excelente de investigación europeo, compaxinando e integrando unha parte substancial das actividades e capacidades de diversas institucións de investigación. Para acadar este obxectivo, aplícase un programa conxunto de actividades, fundamentado no uso integrado e complementario de recursos, departamentos, laboratorios, equipos, etc. Esta modalidade só pertence ao programa específico Cooperación. Proxectos individuais Pertencen ao programa específico Ideas, e son proxectos realizados por equipos de investigación independentes, coa excelencia como único criterio de selección, e cun elevado grao de innovación (fronteira do coñecemento). Apoio á formación e ao desenvolvemento das carreiras dos investigadores Formación e promoción profesional para investigadores da UE e os seus socios a través de accións de apoio baixo o nome Marie Curie. Pertencen ao programa específico Persoas. Investigación en beneficio de grupos específicos Esta modalidade, do programa específico Capacidades, corre a cargo dos executantes de I+D (universidades, centros de investigación, etc.) que traballan para solucionar os problemas tecnolóxicos definidos por entidades especifícas (fundamentalmente PEME) sen capacidade de I+D. 7

10 4. MODALIDADES DE CUSTOS No 7PM, ao contrario do que acontecía no anterior programa, todos os participantes deberán presupostar os seus proxectos segundo un modelo de custos totais, é dicir, imputarase no proxecto todo gasto asociado a el, incluído o persoal do cadro. O presuposto deberá calcularse en función do tipo de actividade que se realizará no proxecto, xa que as porcentaxes de financiamento variarán en función do tipo de actividade e do tipo de entidade. O seguinte cadro amosa as porcentaxes máximas financiables pola UE por actividades e tipo de entidade: I+D Organismos de educación secundaria e universitaria PEME Organizacións de investigación Organismos públicos sen ánimo de lucro 75% Resto 50% Demostración 50% Xestión 100% Formación 100% Outras actividades* * difusión, coordinación, networking, etc. 100% Accións de coordinación e apoio** ** nunca poden incluír investigación, desenvolvemento ou demostración. 100% Proxectos de Investigación en Fronteira 100% Accións Marie Curie 100% Os custos elixibles serán todo custo real, incurrido, pagado e contabilizado dentro do período do proxecto. Por outra banda, serán custos non elixibles o IVE, as perdas ocasionadas por cambio de moeda, os intereses, entre outros. As subcontratacións consideraranse custos directos. Os custos indirectos, á hora de realizar o presuposto do proxecto, poderán calcularse conforme a 3 métodos: Custos indirectos reais, se a entidade pode identificalos perfectamente. Se na entidade participante existe un método simplificado previo á presentación da proposta, os custos indirectos contabilizaranse segundo este método pre-existente sempre e cando sexa validado pola Comisión Europea. 8

11 Se non existe ningún método previo, empregaranse tipos fixos. Estas porcentaxes calcularanse sobre os custos directos menos as subcontratacións: Organismos de educación secundaria e universitaria PEME Organizacións de investigación Organismos públicos sen ánimo de lucro 60% (concedidos ata o 31/12/2009) 40% (concedidos desde o 01/01/2010) Resto 20% Accións de Coordinación e Apoio Proxectos de Investigación en Fronteira Accións Marie Curie 7% en todos os casos 20% en todos os casos 10% en todos os casos 5. ELABORACIÓN DUNHA PROPOSTA Os programas específicos do 7PM aplícanse mediante programas de traballo que se adoptan cada ano ou dous anos. Estes programas de traballo conteñen un calendario de convocatorias de propostas que se van publicando ao longo do ano. Nas convocatorias adóitanse cubrir áreas de investigación específicas e moi concretas (topics), polo que é posible que non todas traten o ámbito de interese desexado. As convocatorias anúncianse mediante o Diario Oficial da UE, a web CORDIS (ver enderezos de interese) e, na Universidade de Vigo, a través da lista de distribución de I+D grazas á Área de Proxectos Internacionais da Oficina de I+D Documentación e información Unha vez publicada unha convocatoria na web, estarán dispoñibles todos os documentos esenciais para a preparación dunha proposta, a saber: Texto da convocatoria: nel indícanse presupostos, prazos, áreas e modalidades de participación abertas. Programa de Traballo: contén os temas concretos e obxectivos da área en cuestión, cunha explicación detallada das prioridades e temas. Guía do propoñente: inclúe as instrucións necesarias para a preparación da proposta (estrutura, formularios, etc.) e para presentala (formato, ferramentas, etc.). Cada modalidade ten a súa guía. Outros documentos interesantes son: a guía de avaliación, as normas de avaliación e selección, os modelos de contratos, as guías financeiras, as guías de negociación, etc. 9

12 Procura de socios Xa que as modalidades de participación adoitan requerir a presenza dun consorcio transnacional, cuxo número de socios virá especificado no programa de traballo, de non ter socios de traballo previos, deberemos procuralos. Para facelo, hai multitude de vías: A través de xornadas, obradoiros, seminarios, etc. de temas específicos. Grazas a colaboracións previas. Mediante a web da UE cordis.europa.eu, onde poderemos tanto consultar o perfil doutros socios como publicar o propio. Grazas aos Puntos de Contacto Nacional (NCPs), expertos nacionais en cada área prioritaria que nos darán orientación en todo o necesario. A través da rede pymera, unha rede nacional para favorecer a participación de entidades españolas, especialmente PEME, no enderezo En se queremos buscar socios específicos na área das TIC. Preparación da proposta Para prepararmos a nosa proposta, debemos ler atentamente toda a documentación pertinente e seguirmos os pasos definidos da Guía do propoñente para cumprimentar os formularios precisos correctamente. O traballo de preparación da proposta e os formularios a cubrir serán distintos para o coordinador e o resto dos socios. Cada proposta consta de dúas partes: Parte A: formularios administrativos Formulario A1: inclúe os datos do proxecto, como o nome, acrónimo, convocatoria á que se presenta, palabras clave, resumo, etc. O resumo é un punto clave, no que debemos transmitir claramente ao avaliador os nosos obxectivos e resultados esperados. Cúbrese un único formulario A1 por proposta. 10

13 Formulario A2: recolle os datos identificativos dos participantes (nome, dirección, tipo de entidade, persoa de contacto, etc.). Se a institución conta cun número de identificación de participante (PIC), só se deberá ncumprimentar os datos concretos relativos ao contacto científico. Cúbrese un formulario A2 por cada socio da proposta. Formulario A3: no que se especifican os datos referidos ao financiamento solicitado, cun desglose de custos por socio e tipo de actividade (ver apartado 4). Cúbrese un formulario A3 por cada socio e un máis como resumo do proxecto. Parte B: memoria técnica de libre configuración A parte técnica é de libre configuración, pero debe seguir unhas pautas definidas na Guía do propoñente e centrarse en 3 criterios principais: Excelencia: Definir os obxectivos da proposta, sempre relevantes para acadar os obxectivos do programa específico, deixando claro que a proposta encaixa perfectamente co instrumento elixido e coa convocatoria en curso e amosando excelencia científica, tecnolóxica e innovación, concretando o problema e a solución que se lle dará, cuantificando, na medida do posible, os resultados do proxecto e definindo ben o coñecemento novo que se creará. Impacto: Examinar o impacto do proxecto e abordar como se levará a cabo o plan de explotación e difusión de coñecementos e resultados. Resaltarase o valor estratéxico da proposta e o seu valor engadido debido ao seu carácter europeo. No tocante á difusión, é importante non abusar da confidencialidade dos entregables, xa que podería reducir a repercusión do proxecto. Deberá relatarse como contribuirán os resultados do proxecto á mellora do campo específico no sector europeo, en termos de competitividade, eficiencia, normas ou estándares, políticas estratéxicas, etc. Implementación: Deixar clara clara a distribución das tarefas no consorcio, así como cales son as características que fan axeitado a cada socio para a realización de cada tarefa. Debe xustificarse a inclusión de todos os socios, ben como axentes de I+D ou como usuarios, e explicar a súa complementariedade. Tratarase tamén a calidade da coordinación, describindo como se organiza o consorcio, como se executará o 11

14 proxecto e como se fará o seguimento entre socios. Convén destacar a capacidade do coordinador e a súa experiencia, así como definir os mecanismos de toma de decisións, de informes e reunións, os plans de riscos, etc. Débese incluír tamén un plan financeiro axeitado e un orzamento detallado, demostrando que se conta cunha masa crítica de experiencia e recursos suficiente para desenvolver o proxecto con éxito. Na memoria técnica tamén se abordarán os aspectos éticos e de xénero que poden afectar ao noso proxecto e indicarase, se procede, a contribución do proxecto á preservación do medio ambiente, á igualdade de oportunidades, etc. Presentación da proposta A presentación da proposta realizarase obrigatoriamente a través dunha aplicación telemática en liña, o Sistema Electrónico de Preparación e Presentación de Propostas (EPSS). Na propia páxina da convocatoria avisarase cando a ferramenta EPSS estea dispoñible e ofrecerase o acceso a ela. O sistema contén os formularios necesarios para a parte A e a aplicación para cargar os documentos pertencentes á parte B. Avaliación da proposta Unha vez que se reciben todas as propostas, unha comisión de avaliadores independentes, especialistas recoñecidos nos campos que correspondan, será a encargada de examinar as propostas e avaliar a súa adecuación a un conxunto publicado de criterios para comprobar se a calidade de investigación da proposta é digna de recibir financiamento. Esta avaliación farase en función aos 3 criterios salientados anteriormente (excelencia, impacto e implementación). A avaliación pode realizarse en 1 fase ou en 2 fases. De ser en 2 fases, presentarase primeiro unha proposta breve (arredor de 10 follas) para logo, de pasar esta a primeira criba, presentar unha proposta completa. Se a avaliación é nunha soa fase deberase presentar directamente a proposta completa. 12

15 Se a proposta é aceptada, a Comisión Europea emprenderá negociacións financeiras e científico-técnicas co consorcio para tratar os pormenores do proxecto. Finalmente, redactarase un acordo de subvención entre o participante e a Comisión, no que se establecerán os dereitos e obrigas dos beneficiarios e da UE, incluíndo a aportación económica da UE aos custos do proxecto. 6. DEREITOS DE PROPIEDADE INTELECTUAL Cómpre ter en conta, á hora de presentar unha proposta, cal é a normativa xeral que rexe os dereitos de propiedade intelectual no 7PM. O coñecemento preexistente (background) permanece sempre en propiedade de cada participante, que poderá explicitar a que coñecemento concede ou non concede acceso aos demais socios, podendo mesmo excluílos do acceso. No tocante aos resultados (foreground), o principio xeral é que o coñecemento será propiedade de quen realice o traballo que o xera. Este principio ten dúas excepcións: A propiedade conxunta cando existan varios contratistas na xeración do coñecemento e estes non poidan identificar as súas contribucións respectivas. As PEME son as propietarias nas accións específicas destinadas a elas. Todas estas concesións de dereitos, dereitos de difusión, etc. deberán quedar claramente reflectidas no respectivo acordo de consorcio. 13

16 7. ENDEREZOS DE INTERESE OTRI CORDIS Xeral Socios Convocatorias (en inglés) 7PM CDTI Rede pymera 8. ENDEREZOS DE ASESORAMENTO Universidade de Vigo OTRI (Oficina de I+D) Área de Proxectos Internacionais Edificio CACTI Campus Universitario, 36310, Vigo Anxo Moreira José Ángel Freire Astray Sabela González Panizo Fernando Bernárdez Rede PymERA - Nodo Galicia otri10@uvigo.es

17

18 Guía de participación no 7 Programa Marco de I+D da Unión Europea Área de Proxectos Internacionais Oficina de I+D Edificio CACTI - Campus Universitario Vigo Tel.: / Fax: Universidade UNIVERSIDADE de Vigo Oficina de I+D (OTRI) Universidade de Vigo